Historiae ecclesiasticae Novi Testamenti, Enneas, seu Pars prima. Qua res Christianorum, Judaeorum, Gentilium, Muhammedanorum, iuxta novem, post natum Christum, primorum seculorum seriem, breviter, succinctè & aphoristicè primò proponuntur; ... Autho

181쪽

Histor Mesec.Sec. II. Pam V. sit, ut & nomen capitis Ecclesiae sibi sumeret, suis idem exigeret obedientiae iuramentum, quod ante Pontifici 3 rare soliti fuerant , quibus ut facilius persuaderet , adjunxit formulae jurandi

Nec verba . QVntum id verbo Dei permi

ro in carcerem ductis, convocatis Regni

ordinibus vetuit, ne quis deinceps in Anglia auctoritatem Pontificis agnosceret, constituta hinna, quae criminis laesie Maiestatis reis irrogari solet. Se enim Ecclesiae Anglicanae Caput in terris esse: ita quum igitur, ut tibi, non alii solverem xur annatae, & decimae beneficiorum, seque in posterum judicem fore ac decis rum controversias Ecclesiasticas. & codirecturum abusus: Addita inhibitione, nequis inposterum Papam alio nomine appellaret , quam Episcopum Romanum. Haec prima Reformationis fundamenta, quibus tamen Papismo potius renunci tuin, quam Reformatis sacris litatum fuit ad an. Chr. 1 s s. quo He ism Rex suCcessorem reliquit Eduardum, Alterum

Iosiam, rub quo Romana religio iligens

passa detrimentum, ac propemodum fuit oppressa, fautore m xime Amri Sem

182쪽

CAp. I. de cauLReformat.adiuvaeu sociis. θro, Regis avunculo,Resormatis addicto. Quo verb & ordine &successu praestitum illud fuerit, suo loco videbimus. Gasi etiam Reges non parum huc contulerunt, tum quod pro Pragmatica sua sanctione hoc adhuc Sedulo, quamvis tandem Victi, sortiter pugnarunt, tum qudd Libe rates Ecclesiae Gallicanae contra absolutam S decumenicam Pontificis potestatem, masCule asseruerunt, tum denique, qubdConcilij I ridentini authoritatem quovis semper modo elevarunt. Hspania hoc tribuimus, qubd i h sustentarit &foverit magni nominis Thoologos , qui & infelicitatem superiorum temporum adςb aporibdet erunt, ut Ludovicus 'ves, Melchior

blice perstrinxerunt, ut Alphonsus a Castro.&c. & Reformatorum labores adeb pro

lixe commendarunt, ut Ferdinandus de E-

calante,&c. mnia initia, sed dissicisma. Resormationis Christierm II. tribuuntur. Qui tamen eo nomine pessime a suis ita, bitus, exulare in Germania, Vitamque in carcere postea finire fuit coactus. Chrisfernus III. successor , Gener Johannis Saxonice Ducis Electoris, i 3 reformatio nem consensit, renitente Clero, Episcopis cumprimis geoo pertinaciter, ut ne

183쪽

Histor Eccles. Sec.XVII. Pars V. unus quidem puriora admitteret sacra.lld vero cumprimis laude dignum erat dqubd & moderatos plurimos regnum hoclhaberet Theologos, & ipse Fridericus IIJ Christierni suocessor a Jacobi Andreae co-lnatibus ita abhorreret, ut duo libri Condcordiae eXemplaria a sorore, Electoris Sa-lxoniae conjuge sibi transmissa, in sorna-lcem conjecerit, usumque ejus interdix l

exercitium religionis concessit, ejusdemique privilegia Alienae, Ita ope Hambu lgam a. Ch. Is . confirmavit. In Meriami resormatam introduxit religionem Gusta-l isto I. Erici equitis Sueci filius, quia.Cb li s 2 3. Vacantis regni possessionem fuit ad leptus. Et quanquam postea variae insi-ldiae struerentur , obtinuit tamen semel admissa Confessio Augustana, qua de relsuo loco. Polonia subditorum potius, Si Magnatum quorundam Zelo, quam Regum authoritate,hinc inde reformata fuit.l Sed de his, γ ν Θεω, prolixius, ubi ad Sub ljectum resormationis fuerix deVentum. le Id quod patet, i. ex seu riptione Con-lfessionis Augustanae, in quo ordine, Jo lhannes, Dux Saxoniae, Elector: Georgi l largravius Brandenburgicus, Ernestusd

184쪽

C Ap. 1 .de cavs Re rmanadjuv.seu sociis Dux Lunenburgensis, Philippus , Land- gravius IIam, Johannes Bidericus,Dux Saxoniae , Franciscus, Dux Lunenburgensis, Wolf angus Dux Anhaltinus. Civitates Norimbergensis ,& Re lingensis a. Ex Historia Reformationis Regnorum , Principatuum, Rerumpublicarum, quae ut prolixior est , ita suo loco, cle Subjecto Resermationis, inseri

poterit.

Is I. Sess & Ecclesiastici caram tan- lto hinc inde flagrarunt desiderio re- lformandi, ut ubi Clerus ossicium lfacere noluit, Laici, non tamen ltemerς, sed praemeditate, animoque ldeliberato, negotio, in quo cardo l' salutis vertebatur,manumadmoverint.

Hoc quidem veluti probrunt Helvet

cis, Basileensibus cumprimis Ecclesiiis ob jecit, milhelmus Gothardus, Canonicus solodurensis; quem tamen pro merito depexum ivit , solidus Scho, nostrae Theologus, Rh. Rudolphus Stulus, EXam.

185쪽

ia I Histor EccleL,Sec.XVII. Pars V. tiamfacto Deus ita ned xit, ui ct civilem motum composuerit, ct in statuas omnis iras desierit. ipsum hac de re audire placet Oe lampadium, ad Capitonem: Urat et oe pax a Christo, αἰ frater. Iterum agenda nobis Dnt Deo gratia, qui novos O graviorer,

. incruentos tamen Ecclesia nostra motus paca'

vis , in magnam Ant, Christi confusionem: Malo nodo suus cuneus obvenit. Ubi lenim Ecclesia nostra intellexit. Proceres

suos a senatu auditos quidem, sed non exauditos, imb pulsam passos, quum petiissent lauthores ipis non servatarumpi omissionum E Senatu penitus a V

lxii Collecta in aede Franciscanorum , &expendens, quid posthac periculi, si Aristocratia tu paucorum tyrannidem deg lineraret, memorque secum suae libertatis,

il& cogitans, quid gloriae Christi, quid ju- lstitiae publicae, quidque posturitati suae

ldeberet, jam no ,ud morem habuit,obsecrare & precari; sed postulare, & Smnatum sui officii *dmonere, missis ad illam delectis suis ad Curiam. Et principioissine armis occuparunt curias quasdam .lZunstarum, bona hominum parte peri vagante in soro & plateis, ne quid fort. lab adversariis insidiarum strueretur. Pomquam autem dies inclinavit, & respon- . sum

186쪽

sum datum est, nominatos quosdam, in re quidem Evangelica, egredi debere e Senatu , in caeteris autem causis posseas sidere, plebs magis exasperata est, Contemptam nimirum se idens, contestata.

nue est, se jam non Evangclij, sed publicae justitiae tuendae causa adesse: intolerabilem sibi posthac tyrannidem, non detrectare tamen in alijs Senatus authoritatem. Et propterea mox totum armata forum occupavit, non qubd opprimere

Dominos vellet; sed ut tuto & sine eericulo negotium transigeret. Hoc sciens Senatus non multo mitior factus est. Ita etiam sequens dies, alioquin Gentilium more insaniae sacer, Eschenmitivochel carinis privia vocant, vidit plebem servem tem, & in armis Curias & forum occupantem: Adversariorum autem nullus se opponere ausus suit. Consul Mettingerus, cum Oeglino Offenhurger Senatore clam conscensia navicula, nescio Senatu,

elapsus est: qubd illum sibi parum bene

conscium indicavit. Adhuc tamen Senatus ad postulationem plebis obsurde, cebat, & arbitros quosdam , qui in hac causa pronunciarent, provocabat: quod tamen plebs non detrectabat, hac scilic. conditione, ut plebs ex publico aerariol litiget

187쪽

Histor Eccles. Sec. XVII. Pars V.

litiget & accuset, illi vero suo Iumturui

sint. Interim habita est magna portarum turriumque vigiliar nec minor erat C, vium circumspectio,.quam in medio hostium. Johannes irmus plebis homine apud Senatum oravit mira constantia&fide,& non minus plausibiliter apud plebem. Senatus itaque cunctando patientiam plebis frangere studebat, & in minoribus petitionibus occupabatur : Nam qua ratione & modo Thilamonius noster G. Tylmanii) summo templo restitueretur contionator, dc similia cogitabant. Accidit autem, ut quidam armati perlustranates civitatem ingrederentur tena plum summum,& cum Hellepardis quasi per lusum aperirent armarium idolo rum, unumque idoIum educerent,quod in multas partes statim collapsuiti est, es occasionem illis dedit & alia Idola comι minuendi, lichi nihil se tale facturos cogitarent. Prohibere autem hoc carpo runt quidam Pontificii : unde nostri contendere nedum pugnare volentes eve-diuntur. Scit nescio quis rumor alijs in. terim factum insinuavit. Statim enim ex nostris armati trecenti ex foro assuerunt, fortasse anxii de his, qui rem tantam aD sectarinti Hi vi irruperunt in templum sum.

188쪽

CAp. I .de caus Resormat.adiumseu sociis. summum,& omnia Idola deturbarunt,&deinde perrexerunt in templum iS. Petri, Praedicatorum & Albani, nec non Huldrici , similiterque in omnibus Templis egerunt. Superveniebant Senatores, qui prohibebant; sed non curabantur. Imbaudiebant graviter: De quo Vos per tri ennium deliberastis, nihil essicientes;nos intra horam omne absolvemus. Quae Vox cum similibus ita eos terruit, caeterosque Senatores, ut jam prorsus nihil dubita rent, cedendum in hac parte plebi: Unde mox omnia, ut postulata erant, obtinuit. Εjecti enim e Senatu duodecim: Mettinger, Consul hujus anni, Wilhel. Zieglerus Tribunus plebis , Superioris anni, Iuncter Bernhardus Meyer, alias Baldinsdorff, Amicrer Oeglin Ostenburager, Ex 'curia, id est, Tribu Croci, Obedirieth, frater Praepositi in summo templo:& Lucas Iselin, sororius Ludovici Ber: Ex Curia clavis ιtim aerimnlcttait halter Franciscus Beer: ta Curia Urs. Andreas Episcopus, etiam eX Beerorum familia, & Syllbergerus quidam vetulus: item Ioan. Et obl/ & Thurnisen: Omnes insignes adversiarii. Decretum, ut poss- hac communibus sysfragiis creent Sca

binos quos vocant Elchsto singulis in

189쪽

Curijs,& posthac Diacosiorum suifragio

eligatur Magistratus summus, & Senato res ejus anni confirmentur. Decretum,

ut eo ipso die in civitate & agro Basileensi tollantur Idola, abrogataque prorsus sit Missa in omnibus Templis ac domibus Denique, quae vel ad gloriam DEI, vel ad pacem Reipubl. pertinent, cum Di costis & ex plebe assumtis circiter sex ginta optimatibus, disponenda sunt abnque ulteriori cunctatione. Atque sic his conditionibus picbs laeta domum redit sub ipsum noctis crepusculum. Hic miti fortassis, mi fratres , nostris Varia Crimina imponunt haud dubih: sed falso. Nullis nec obolum abstulerunt: tantum in Templis ulti sunt injurias quasdam,ita nimirum volente Domino. In die Cinerum, cum Idola secta distribui inciperent pauperibus, quidam importunius illa polebant, ita ut vulnerarint se mutuo. Ea propter visum est nostris , ut Idosa --nia in cineres redigantur eo ipso die cunerum. Accensae sunt igitur pyrae novem in campo Monasterii. Tristi Isimum,m hercule,superstitiosis spectaculum: Sie hel im Mut metiun. Et ita saevitum est in Idola. Ac Missa expiravit prae dolore.

190쪽

optimatibus Senatus consulta approbarunt, oc conciliati sunt. Hodie in sinstuli curijs plebeii denuo obedientiam exhibebunt : Mox assunt Tigurinorum, Bemnatium, Soloturensiumque Legati. Scit. in tempore Venerunt, consecto scit. divina ope tempestive negotio. Vides, mi frater, ut res nostrae habeant. Ipse ta-

an magis quieti simus futuri. Ni fallor, plus laboris, plusque curarunnobis incumbet, quam unquam. MVedi i me sontem hujus rei vocant. Sunt aliqui abitionem parantes: ex quibus est Glaremus, homo ad maledicentiam Sinepta scommata natus. Proficiscitur cum suis discipulis Friburgum. Ludovicus Berus ante mensem hinc abiit.' Saluta fratres omnes, praesertim Bucerum ac Haedionem. Haec Oecolampadius ad Capitonem d. I 3. Febr. I say. Eodem ferbmodo Iconomachiam hanc refertzeidanin,

lib. VI. Comment. pag. 7o. Basilere addi potest fure ocum, oppidum Saxonia, AN chiepiscopi Magdeburgensis imperio parens. Docebant, ibi Evangelici priec nes , & unus, Thornas Schneideinein, ipsius Alberti Archiepiscopi authoritate. Elector nihilominus Brandeburgicus Abberti frater quadraginta equitibus stipa-l