Historiae ecclesiasticae Novi Testamenti, Enneas, seu Pars prima. Qua res Christianorum, Judaeorum, Gentilium, Muhammedanorum, iuxta novem, post natum Christum, primorum seculorum seriem, breviter, succinctè & aphoristicè primò proponuntur; ... Autho

361쪽

xit Stephanus: Cumigni adjudicatus sim,

ecquid me vis baculis enecare velut c nem Z Tum carnifex praepilato baculo vi hera Brunt trajecit, quem prostratum in cineres redegit: atque eos postea in rupe collocatos ventis tradidit. Magistratus autem per praeconem Vetuit, ne quis memtionem ullam mortis illius faceret, nisi haereticus haberi vellet, eundemque casunt,& exitium experiri. Qui Thomae Hauxi,

iuvenis florentissimi , an.Chr. Is sy.d. I I. Jan. combusti , consuetudine ante mortem liberius erant usi, etsi non parum oratione ejus & constantia confirmarentur; supplicii tamen rursus acerbitate deterriti , rogant clanculum, signum eis in mediis flammis aliquod ederet etquo certioreS fierent , tantusnei in eo supplicii genere inesset cruciatus , ut memoriam non liceret in eo constantem retinere. Id quod ipsi essecturum se causia ipsorum recepit. Sicque occulta inter ipsios pactione comvenit , ut si flammae vis intolerabiliter enset cruciabilis , quietus staret. Sin autem tolerabilis foret, quique facile vinci serendo, majori vi Spiritus ac constantia posset, palmas supra verticem sublatos acli coelum attolleret, priusquam exhalaret animam. Hunc itaque in modum coria

362쪽

C Ap. I .de caus .Reformat adjuv.seu sociis.i 189stitutis rebus animisque mutua consolatione confirmatis , hora adest Martyrii. Hauxus ad carnificinam producitur, monque ad trabem humi defixam , ambiente corpus catena arctissimh revinctus , stat, ignem excepturus,mitissima victima. Stat& nobilium & plebis circumfusa turba non parVa : ad quos cum multa locutus esset, tum maXime cum D. Rhychaeo, expostulans de innocenti Sanctorum sangui. ne ; tandem post ardentissimas ejus preces ad Dominum fusas , ignis admovetur. In quo cum diu egisset, quumque jam Oppresso flammis ore, contracta uitione c. te, consumtis igni digitis omnes nunc expiraturum certe expectarent, memor ille datae fidei , semiustas manus ardoreque aestuantes supra caput subito ad DEuΜ viventem erigit, terque magno cum applausu concutit. Qua re, praeter Omnem expectationem consipecta, tantus consequitur circumsuta multitudinis applausus &clamor , quasi coelum terrae commisceri existimares. Reri in Eccle est. Comment.

2. Vere Deum esse 1πην. Nam eX

Martyrum Catalogo colligimus , Deum

non accipere personam ,sed in quavis gente , in quovis ordine acceptum ei esse quemvis qui

eum ' .

363쪽

I9O , Hist.Eccl. Sec. XVl.Pars V. eum timeat, ct operetur Justitiam, Act. X. v. 3 - .3 s. Gentium enim Varietatem si spectemus,

Hispani se in Martyrologiis, offerunt, Ita ti, Galli. Belgae, Germani. Breve Martyrologium I 1ulveticum ἀνε ον apud nosas rvatur. Si diversordinu subjecta quae ras, & Principes, Comites, Barones, Nobiles ; & eruditi Theologi, lurisconsulti, Medici, Philosophi; & illiterati , mecha. nici varii ostendent has sibi fuisse

Legant, qui sunt , υπε si , Principes, Sc. ex Actis Martyrum,hilioriam Eria di Semeri, Ducis Somerseti, qui Eduardi Ul.

avunculus fuit & Angliae Administrator; Johannis Oldecasteli, Cobhami Domini, Thornae Cromelii, Comitis Essexite, Gys-berti & Dietrici fratrum & Baronum de

Battenhurg, Iohanna cumprimis Grais, quae

filia fuit Sumolcite Ducis , destinata jam Anglico regimini; & mirabuntur, ne quidem in tanto fastigio veri Christianismi obrepere potuisse fastidium.Sed ipsa Joana

per Epistolam, veluti instantis fati nuncia, loquatur XV. annorum adolescentula, eXautographo, heri demum ab amico communicato, ut quid prauentia po ssit Numinis in tanta etiam aetatula, posteri disic mus. Epistola Sanctae Martyris ad Buί

gerum,

364쪽

TAea de caus. Reformat. adiuv. seu socijs, Isrigerum, talis est: Facere non possum, nἰ nimis,

ingrata, o ii immemor , ct beneficiis tuis in digna viriri vellim, Vir ornatissime, quin ins uulvi res meritaque tua , qua plurima fue-mm , gratiaου tibi ingentes agam : ouanquam'. me hercule ct id cum pudore facio: Neque enim tota necessitudo, quantam tu mihi tecum esse voluisti . neque tor beneficia a te in me his

prorsu indignam collata , tantummodo gratiarum actionem videntur desiderare , neque ego iubenter pro maximis tuis bensciis tam visi orationis munere defungor. Hoc etiam nonnishil angit animam meum, cum ad literas, quassanto viro darem excogitandas , quώm parum

Monea sim mecum perpendo. Neque certe meis naeniis puerilibusque nugis tuam gra- itatem perturbare , aut tanta barbarie tuae eloquentiae obstrepere vellem aut auderem : nisi & nullo me alio modo tibi gratificari polse scirem,&de tua solita satisque perspecta mihi humanitate haud

dubitarem. De literis autem, quas prinximi: abs te accepi, sic habeto, posteaquam semel atque iterum nam semel non videbatur satis eas legissem , tantum fructus reportasse ex tuis praeclaris, & vere Theologicis praeceptis vis a sum, quantum ex diuturna optimorum au chorum lectione

cera mis

365쪽

HistoriEccles. Sec. XVI.Pars V. eiamque in Christo Servatore meo Idem am-

plectar, tibi hac inparte, ο ν oliar sat acere. Sed donum Dei agnosco eam esse, proin e tantum polliceri debeo , quantum Dominus impertierat: Neque tamen cum Apololis orare desistam, ut eam mihi sua benigni late indies augere velit. Huic etiam eam, Deo buvante, ut jubes, adiungam vita puritatem,tquam mea heu nimium infirma vires praestare poterunt. Tu interea pro tua pietate in oratioine tua mei quotidie fac in mentionem rogo. AdlHebraicae Linguae itudium eam ingrediar lviam, quam tu fidelissimh monstras. Valle,& DEus te m hac suscepta abs te pro-lvincia tueatur & provehat aeternum. Tilhi ad omnia pietatis ossicia paratissima, Johanna Graia. Inscriptio. Colendissimol viro , HenriCo Bullingero hae tradantur litterae. Scripta fuit haec Epistola i s saladeoque duobus tantum ante supplicium lannis. Qubd viae, in Hebraicis ad Bullin. lget i consilium calcandae, meminit; id paullo altius repetendum est,& quidem ex alia eiusdem Epistola , quae αυτογ - , annolpraecedenti I s s i. exarata , etiamnum ini Bibliotheca Civica asservatur,quaeque huriusce modi est. Immortales tibi ago gratio ig-que dum vivam, vir doctissime, nam rela Euram me affirmare non possum: Tantis enimi e tuis

366쪽

CAP. I.de cauc Reformat. adjuv. seu sociis. tuis officiis non videor mihi respondere nosse , nisi forte ita sensurus es , ut me re- . terre gratiam putes, cum memoria tene-

bo: Neque immeritb. Accepi enim a te illacras gravissime & diserti stime scriptas, quae quidem mihi gratissimae erant , tum qu id rebus gravioribus omissis ad me, quae tam eruditi viri literis indigna sum,

tua ingravescente aetate dignatus es, tum

etiam , qudd ejus generis tua scripta sunt, ut non vulgaria quaedam ad deleliandum; sed pia & divina ad docendum , monendum , & consulendum, ea praesiertam, quaeci meae aetati ,& sexui, & familiae noItrae dignitati inerimis conveniunt, continere videantur , in quibus ut in aliis omnibus, quae in summam Rei publicae Christianae utilitatem edidisti, non solum te exquisi th doctum singulari eruditione praedi tum ostendisti, sed etiam ingeniosum, pru-l

dentem, & pium consiliarium , qui nihil sapis, nisi bona , nihil sentis nisi divina, nihil jubes , nisi utilia, & nihil paris nisi

honesta, pia, & tam observando patre digila. o me selicissimam, cui talis contigit amicus, & prudens consiliarius. Nam ut Schelomo habet yyy Indi I qum jam

367쪽

vera religionis acerrimo necessitudo

nis ct amicitia jure tantun Iasum. Multis de nominibim Deo optimo Maximo me debere Puto , ct imprimis, quod posteaquam me pio Bucero , viro do tissimo patre sanctissimo Ose basset, qui dies noctesque πυξ non Ge- sitis mihi,quae ad vitam instituendam, oe Jormandam, necessaria essent suppeditare , quique meum in omni probitaie , pietate Ur luerarum scientia eursum ct progresse provehebat , Osais optimis consilias adhibitis incitabat Te, Vir colendissime, mihi ejus lota concessit , qui ut spero mihi tardanti,& moram trahenti cabcaria, ut coepisti , addere volueris. Nihil enim mihi optatius evenire aut accidere potest , quam ut digna hujusmodi claril-simorum virorum, quorum Virtutum nullus satis esse possit praeco literis , saluberrimisque consiliis ducar , atque idem mihi contingat, quod vel Blesillae, Paulae &Eustachio, quas divus ille , ut fertur , Jeronymus instituit, d uis concionibus habitis, ad divinarum rerum cognitionem

perduxit, vel qudd mulieri illi aetate con fectae , cui Divus Joannes Epitiolium quoddam hortatorium & verb Theologicum conscripsit: Vel quod Severi matri, quae consilio Origenis usa est, ejusque mo-l nitis acquievit, quae omnes non tantum

368쪽

CAP. I . De caus . Res adjuv. seu socijs. i ' ssibi laudis S commodi ex corporis forma, generis nobilitate , & divitiarum copia compararunt, quantum gloriae & felicitatis ex prudentissimorum Virorum consi- iis hauserunt, eo qubd non dedignabantur homines illi tam singulari cruditione,& admirabili pietate conspicui, eas q-4 manu ad optima quaeque ducere, & quae

ad salutem aeternam, & futurae vitae felicitatem maximum haberent momentum,uggerere, quod ut tu mihi. facere digneris, cum neque ingenio , nec eruditione, nec pietate infimus inter eos omnes haberi debeas , iterum atque iterum a te peto. Audacula tibi videar oportet , quae tam

audacter hoc emagito: Sed si consilii mei

rationem respicere volueris, nempe, quod ex pietatis tuae penu ea depromere cupiam, quae cum ad mores formandos, tum ad fidem in Christo Servatore meo confirmandam conducere queant, hoc, quod facio , mihi vitio vertere nec pro tua humanitate poteris, nec pro tua prudentia

volueris. Ex libello illo vera: & non si

Catae religionis pleno, quem nuper ad Patrem & me misisti, tanquam ex horto amaenissimo flores suavissimos quotidie col- 0, ct Pater etiam, dum per gravissima negotia licet, in ejus lectione seduli, ver-N a satur,

369쪽

satur, quem autem inde uterque repor tabimus fructum, de eo tibi, S DEO, propter te, immortales gratias agere debemmus: Non enim aequum esse putamus, ut per te , tuique similes, quos non paucos hac in parte, felicillima parit Cermania, a DEO Opt. Max tot tantaque vere divina dona ingratis accipiamus animis. Solemus enim homines hominibus , ut par est,beneficiis beneficia compensare, & donorum Collectorum memores nos praest re i Quantb magis igitur operam navare debemus divinae bonitati , si non ex inmni parte respondere, at saltem laetis an mis, quae conseri , amplecti & ex animo pro illis gratias agere Z Nunc ad laudes tuas, quas mihi tribuunt tuae literae , venio, quas ut nec Vendicare, ita nullo modo agnoscere debeo : sed quicquid mihi divina bonitas largita est, id omne acce pium illi resero, tanquam mearum rerum omnium , quae Virtutis aliquam speciem habent, authori, summo, & quem meo nomine roges Velim, ornatissime vir, as siduis tuis precibus , ut me hac in parte,

measque rationes ita moderetur, ut tamia ejus henignitate non indigna reperiar. In animum induxerat illustrissimus Pater meus ad tuum humanitatem scribere, pa-

riter.

370쪽

:erque gratias, agere pro tuis praecla rbsceptis laboribus, & singulari illa huma-tate, qua inductus es suo nomini V. D dem inscribere , ejusque auspiciis in lum edere, nisi gravi stimis Regiae Male itis negotiis in ultimos Britanniae fines isset avocatus. Sed ubi per publicaseupationes vacabit, quam diliger ' IL ad te scribere se velle amrmat. P izαὶ Hebraicari jam incipienti mihi si viam modum .aliquem ostenderis , quem in z studiorum cursu tenere maxima Cum litate debeam L me longb tibi devin-ssimum reddideris. Vale totius Eccle- Christianae sumum decus & ornamen-n,& te diu nobis suaeque Ecclesiae siu-stitem servet DEus Optimus Maximus. ae pietati deditissima Ioanna Graia. His ctae erant literae nobilissimi juvenis, Ulmis Prestati lV.Cal. Iunii i ssi. ptae , quae florenti ssimo tum Joannaeui testimonium perhibent. Desilia cita Bullingerum in te studio ct observantia, πιο facile ex eivi Gritissima Epistola tibi δε-

bcripta cog sies. Ego sane nihil hac virgine humania, si miliam, nihil doctim si aetatem, nihil denique beatius, si utraque consideres un- quain extitisse ovisor. Et tamen ingratist