장음표시 사용
281쪽
castigentque I eis tamen haudquaquam succensςat filius.
conficilis ait: Quandiu Pater & Mater superstites sunt , filius ne longius seu in longinquiores terras evagetur. Verumtamen si gravis quaepiam necessitas longius proficisci coegerit, sciant omnino parentes ubi terrarum filius versetur.
consurivi ait: Quisquis parentibus vita jam functis totos tres an- nos non discesserit a patrio more & instituto , is poterit nunc pari obediens.
consucius ait: Patris ac Matris annos seu aetatem, probus ac pius filius assidue reminisci debet, nec potest citra culpam ignorare, partim ut laetetur ipse, partim ut pertimescat. f. conscius ait : Prisci sermonem non proferebant nisi raro & per- parce : Pudore quodam suo impediti scilicet, quod intelligerent se rebus factisque propriis nondum pertingere quo pertingebant.
Conscius ait : Homines fiugi & assidua disciplina continentes
sese & tamen delinquentes, utique rari sunt.. p. L. F. I.
DIscipulus μ)m ait: Qui ministrat Regi , si importunus sit hoc ipse probrum sibi accersit i qui item apud sedales &amicos suos importuous, hoc ipso abalienabit ab se animos illo rum. Sed caveant hic inquit interpres ) vicissim viri Princites di quicunque amicitias colunt, ne dum monentur paulo liberius, repugnanter id accipiant , audiantque cum molestia , quod tamen eum fide benevolentiaque dicitur : Periculum est enim , ne vero amico protinus succedat blandus, di fido monitori improbus assem
282쪽
O NEU CIUS dicebat de discipulo sito cum e cham dia
sto; convenit ei uxorem dare, quippe viro plane integro, & maturat solidaeque virtutis. Nam tametsi si in ter atro sime vinctos, id est, carceri mancip. atos ; id tamen accidit aliena culpa calumniantis innocentem ; non accidit ipsius culpa : Confucias itaque suam ei filiam nuptui dedit.
co istius dicebat de discipulo suo vission : vir hic est rari pruadentiae. & iblide adultaeque virtutis; itaque si in regno vigeant vir tutes ac leges; ipse non negligitur, sed ad regni munia adhibetur: Si vero regnum sit sine virtute ac legibus; tum sua prudentia ser vat se ab interitu ac periculis incolumem,propterea Conficius siti fi tris filiam ei in uxorem dcdit.
conficias item dicebat de su sien discipulo sito : Quantae sapien-
- tiae ac virtutis vir hic est i At enim ι regno huic nostro M. ex quo oriundus ipse est , non essent tot tamque insignes sapientiadi virtute viii, quoeum exemplis, usu, & institutione assidue pro fecie ; ipse undenam , aut quomodo sibi comparasset hanc tantam virtutem, tantamque sapientiam f. a. p. r. 3 L - de ipse confιῶ ὀiscipulorum unus , cum audivisset, condiscipuli siti ab ipso Magistro prolatum encomturi curioliis sciendi, quid de se Magister suus sensiret, ex eodem per contatus alti Ego dia i nomen hoc erat ipsius su tam ) qualisnam sum bon=ιius respondit: Tu es vas. Quo ille audito iterum quaercns ait : c uia Diuili Corali
283쪽
modi vas ego sim 3 Cui respondens seinscius, tu , inquit, es pretiosum & elegans illud vas Hu-lien dictam quod inter vasa ad usum
oblationum, quas Reges in majorum sirorum aula facere consueverant, erat pretiosum imprimis. Cum hoc itaque com Paravit Co metus hunc suum discipulum, ut ostenderet ipsum ejusmodi talentis ornatum, quibus primum inter caeteros Regni Praefectos locum me
Conficii discipulorum unus Tum dictus, vir erat prae caeteris taciturnus ; quidam hanc ejus taciturnitatem notans , Confario dic bat : Tum discipulus tuus equidem vir probus est ; verumtamen indisertus & parum eloquens. Confurius respondit - Ecquem tandem usum habet illa oris Rcun dia & loquacitas Nam obruere & opprimere alios garruli oris romptitudine , plerumque indignationem movet odiumque apud omines. inod attinet ad discipulum meum , quem virum esse probum asseris ; ego quidem nescio , nec discutio , ipsius probitatem : unum quaero , cui tandem est uiui illa quam tanti aestimas, oris facundia
COUurius jusserat discipulorum suorum unum pe tiao cai di bim IMagistratum gerere. Hic respondit : Ego hujus rei nondum teneo vel assecutus sum sussicientem peritiam , ut eam ausim suscipere . consurivi audito discipuli sui responso prudentiae modestiaeque pleno, admodum gavisus est.
QUIA GUrii temporibus jacebat in Regno ia neglecta vir
tus; neque Rex probos sapientesque viros ad publica munia: bat: Confucius, qui dignitates eo maxime consilio admittebat,
quod speraret sic facilius doctrinam suam a populis admittcndam; videns se, probosque viros passim negligi , dolore plenus, in illa tandem prorupit verba, & dixit : Mea doctrina hodie negligitur ;& non propagatur : Quorsum igitur Chinam adhuc incolo Comscendam ratem, navigaturus per maria , & hoc tam corruptum moribus saeculum ocyus fugiam. Proculdubio sequetur me abeuntem vel unus hic discipulus meus Teu t vir ad ardua quaeque tentanda promptus aequE oc audax smis haec audiens gavisus est. At confrius conversus ad hunc praefervidi animi discipulum , heus, inquit, mi Tm ; amore ac studio fortitudinis equidem superas me; at caia res re illa qua arripias , quod consultius, est , cares,inquam, judicii maturitate. Diuitiaco by Cooste
284쪽
PRaesemis Regni La m 'pedimas, volens promovere aliquos ad publica munia, percontatus est Conficium dicensi-ta dis
cipulus tuus estne verae solidaeque virtutis furius quod stiret virtutem esse rem adeo arduam, ac proinde non facile temeiaque cuilibet tribuendam ; prudenter admodum respondit i vera selida. que virtus res est intimo cujusque animi recessu abdita ; adeoque quis eam habeat, vel non habeat , pernosci dissicile est Quare an ut a me quaeris, verae selidaeque sit virtutis, ego quidem
SUperiore senserit responso non contentus Praefectus, eundem iterum de virtute discipuli qu is interrogat e persuadere enim sibi non poterat, Conficiam nescire dilcipulorum. suorum virtutes. Tum Consurius respondit: Cum sit eximia fortitudine , bellicaque virtute praeditus distipulus meus Tea, in mille etiam curruum bellicorum regno, potest ipsi committi gubernanda ejusdem nubtia:
Verumtaincn neicio ejus inteliorem Vu tutem. F. 3.
IDEM Praesemis de alio neu discipulo confusium percontatus, ait : Discipulus tuus neu qualisnam est uti s rcspondit:xisu discipulo meo mille etiam familiarum oppidum, vel centum curruum bellicorum familia, potest committi , ut agat eorum gubernatorem : Attamen non mihi constat de ipsius virtute illa interiore.
R Ursum Praefectus interrogans cinificium ait: Discipulus tuus De qualisnam est 3 An ipse forte eam , de qua quaerimus, selidam virtutem possidet i θν uvius respondit: Meus discipulus chepolitiam callet, rituumque est peritissimus, indutus selemni veste, cinistusque Praefectorum cingulo si consistat inter caeteros Praefectos in aula regia, ubi se videndum exhibet Imperator ; potest ei committi mimus cum hospitibus legatis ad Regiam adventantibus i quendi & agendi. Caeterum, quod ex me quaeris . nescio an ipse sit vir verae solidaeque virtutis interioris.
userius alloquens discipitam suum erat lue alienomina dictorum iaciorumve facilis Censor ac Iudex J ait: Si te comparavero cum με socio studiorum. uter alterum antecellet 3. 3
adversis ponere cum condiscitulo Hoes. Hic enim tanta valet ingenii perspicacia, ut in ipso cujusque rei exordio , ejusdem simul videat terminum 1, adeoque audiens rem unam, jam inde intelligit decem Disiligoo by Corale
285쪽
decem alias: Cum interim ego, si quid assequor, longo usus studio& ratiocinatione vix tandem assequar; adeoque audiens rem unam per hanc, si quando succedit feliciter , in congnitionem venti
conficius tam modesto discipuli response applaudens ait : Hoe quod tam syncere fateris, nimirum te non esse, qualis ille est; ego omnino concedo tibi; planequc assentior te non esse talem qualis ille est. Caeterum haec ipsa tui cognitio, & tam ingenua professo minoris facultatis, satis declarant, te, audita re una , plures quam duas cognoscendo posse assequi , di inferre ratiocinando.
conficii discipulus erustil dictus, de die crebro stertebat ac dor miebat; consucius segnitiem ejus reprchensurus ait: Putre lignum non est aptum sculpi: Luteus paries non est aptus incrustati calce , in hoc itaque tam segni torpidoque discipulo cui sit usui
Confucius adeo torpentem exstimulaturus ait: Primis quidem tem poribus aetatis meae ego cum hominibus agens, audiensque illo rusti verba, protin Is credcbam illos eodem modo operari ; nec dubitabam, quin agerent quae dicebant. At modo, mutata rerum mOrumque facie deceptum me agnosco. Itaque jam imposterum agens cum hominibus audiam quidem illorum verba ; sea & simul contemplabor eorumdem opera & actiones , an verbis respondeant. Aliter non credam. Cum hoc discipulo meo ra experientia Iam dictus me correxi in hoc.
Confarius aliquando dixerat : Ego nondum vidi virum fortem. Adstantium forte aliquis, ad Philosophum conversias ait : Maia nonne est fortis 3 Conficius respondit : sem discipulus meus obrus equitur appetitionibus pravis & oblectamentis sensuum ; quomodo censeri potest vir fortis
Discipulus ς cum dixerat: Ego quod nolo ab aliis fieri mihi,
ego quoquo volo non fieri a me aliis;conomiis ut hos tam prata clare de set 'o sentientis reprimeret spirirus , heus s inquitὶ mi Sufalli te nolo. Clare loquar : Nondum tu ed pcrvenisti ; adhuc magnum maris aequor arandum est.
ALiquando sucum dixerat : Constitii Magistri nostri exteriorem illam compositionem & ornatum seu styli , seu morum Mactionum; potest quis etiam mediocris ingenii assequi & perciperei Disitigod by Gorale
286쪽
At uero haec a Confiscio nostro assidue praedicata natura ejusque dictameo caelitus homini inditum, non possunt tamen capi penituDque perspici ne a perspicacibus quoque ingeniis.
CV-lti praefervidae indolis discipulus, bonae laudabilisque rei quid 5 piam audiens ardebat illicis perficere. Sed quandoque id quod
auditu perceperat, non valens 1 pse quam primum opere complere angebatur animo scilicet ac talum timebat, ne interim novi quid piam esset ad virtutem spectans quod sese offerret denub audien .sum, antequam illud, quod prius intellexerat opere complevissetis 2. JA M olim in more positum erat Sinis , ut qui in Magistratu aut dignit e sita laudabiliter vel perperam vixisset, post mortem pro pria vel honoris vcl opprobrii nota assiceretur. ρο-cum itaque tam si ii discipulus, cum sciret ReSni mei Praefectum Cum stu dictum, dum vivςret, multa haud laudabilia patrasse , sinter caetera author fuerat cuidam Tai xo sie nominato, uxoris repudiandae, ut ei dei mde suam ipsius filiam daret nuptuiὶ & tamen post mortem honori fico illo cognomento Cum mem-ρο auctum appellatumque fuisse; non p rkm miratus, Magistrum interrogat dicens: Praefectus ille μα- νω si , quanam de causa post mortem vocatus cst , honoratusque litera illa Na, quae ornatum significat. Ca - respondit: Praefectus auom tametsi acutus ipse & perspicax natura esset; tamen
νη Iebat identjdem studere libris B: addisceretnec erubcscebat aut dedigna tur inferiorςs quoque ministros, imo re plebeios consua, lexe, & quidem iis de rebus , quas , qui consulebantur , forte non
usquequaque callebant. Ornatus itaque modestia tam singulari dum ageret in vivis, idcirco a morte sui jure merito cognominatus est
ornatus. I ex enim , e quo ejusmodi posthumi tituli depromi stalent, sic it i-hs bάο τέη et g etis. Id-est : qui cum viverent,
dilige ter studuerunt, aliosque libenter consuluerunt, a morte cognominandi sint ornati.
conficius Praefectiam Regni oum , su Aun dictum identidem de p aediς ns aiebat :-su Aa n babet proprias perfecti viri virtutes q tuor. Na; a ipsis res agens tuas ipsius, admodum modoratus, modςstpque as dςmissio est animo , nunquam se suaque la d p : idem ta η δὲ s, Mi probi xaxe conspicui sunt, palam deprae dicat, sbique ultro praefert. Deindς, ipse ierviendo & obsi quendo
Principi ac superioribus suis m gna cum observantia se gerit, pr-HRuς at criter secit imperata. Praeterea ipse conservando
287쪽
nique ipse gubernando populo, de jure diςundo magnam dhibet
aequitatem & justitiam, nemini favens impensus , nena idem asperius quam fas sit tractansi aequus *dversus Omnes. Itaquet Regnum Chim tametsi jaceat inter duo Regna praepotentia de M medio situm loco : tali tamςn administro rerum su rum , egregie xuetur libertatem sitam, vimque omnem dc insidias vicinorum Regnorum aver xit. Tantum scilicet praesidii est , vel in unius viri sapientia oc
Est enim amicus vetus, dc tamen reverens. Velut si amicitia foret
Onscius ait: tam vis esum domo sita abdidit magnam testudi- nem sat dictam, seu, habitat in domo, quae similitudine sua refert locum illum nativum testudinis, sat dictum ς Nam montium figuris caelata habet epistylia, & herbarum palustrium figuris depictas columellas r Qualis, obsecro censeri potest ejus prudentia qui commissi sibi populi oblitus felicitatem c.ptet aut speret ex hujus. modi loco.
DIscipulus se Him quaesivit a Confucis dicens : Gubernator Regni P, nominatus P meu , ter ad officium promotus. gessit supremum Magistratum LMIn dictum , absque ulla , quam vult praeferret, laetitiae specie et Idemque exauthoratus est , absque ulla item, quam vultu proderet, indignationis specie r Imo de praeterita officii illius sui Lim a taministratione insellibiliter certiorem faciebat novum, qui si successerat, gubernatorem, ei sine Rila prorsus invidia candide significans, quidquid pili didicera; prodes.se vel obesse posse urbi feliciter admuustrandae. Ecquid videtur dicendum de hoc viro C fucitu respondit: Vir sane fidelis de rectus fuit: Instat disci huius de ait: Annon soljd e virtutis vir dici potest , Philosophus rei pondit: blecdum scio. Quomodo enim scire possima se obtinuit Alidam animi veramque virtutem.
IDEM discipulus su AEam rursum percontans Mi : Olim Regni se Praefectus ρα ρο nam ne, occiderat ejusdem Regni P R egem: Tum
alter pausdem Regni Praefectus cbis πω su dictus, immane parricidium execratus, tametsi r tione dignitari & muneris sui, quod tum gerebat ibi commode splendideque viverer, habens equorum decem quadrigas, seu, quadraginta equos; h tamen omnia ultro reliquit, oc profectus pervenit ad aliud Regnum : Ubi cum improbos item Duili Corale
288쪽
Praefectos, Regique parum fideles offendisset, illico ait : Hi Praefecti similes & ejusdem omnino farinae stant cum nostrate Praefecto μι su: Nihil itaque negotii mihi cum illis sit. Profectus ergo inde, fervenit ad unum aliud Regnum : Ubi similiter offendens impro-os Praefectos , illico etiam ait : Et hi etiam similes omnino sunt nostrati Praefecto Quare inde quoque abiis profectus alio. De hoc viro quid tibi videtur Confucius respondit: Dici sane meretur , qualis re ipsa fuit, vir purus de integer. ρο cham iteram quae rit: sed 1 olidae virtutis vir fuisse diccndus est Z Confutius respondit ncccio : Cum enim vera solidaque virtus in intimo corde lateat, dc in externis certo deprehendi nequeat; quomodo ego assequi illico aut scire possum, an ipse veram selidamque virtutem acquisiverit.
OLIM Regni Praefectus X; men su dictus, vir erat naorosus& cunetatqr in expediendis negotiis : Quippe omnino tersecum ipse perpendebat singula s ac tum demum exequebatur. Comsucius haec audiens ait e iterum, seu bis eXpendere marure omnia, hoc enim vero convenit : nec opus est deinde cunctari diutios aedeliberare; ne dum justo prudentiores sumus, contra ipsam prudentiam vel maxime peccem s. 3. L.
Conserius ait: N etu Praefectus Regni mei, quando in Regno, seu domo Regia, viget probitas, prudens audit apud omnes. Si quando autem Rcgnum est line lege ac probitate sic ut perturbari incipiat ac periclitari; ipse tempestati subducens sese, sic latitat, ut a vulgi oculis remotus, prudentia sita & consilio fulcire labantem Rem publicam non cesset: Caetersim quia haec privatus, dc clam praestat; ipse tum rudis audit, meticulosus Ac ad res gerendas imperitus : At ego sane sic judico quod ad ejus prudentiam , qua pacis tempore in regno eminet, facilὸ positi quis pertingere illumque imitari. At vero ad prudentissimam ejus ruditatem illam , dum perturbata sitnt omnia , incolumitati propriae publicaeque consilientem , non potest
nisi diffieillime & a paucissimis pertingi.
Conficius cum esset in Regno Chin: videret doctrinam suam non
admitti; Revertar itaque, revertar in patrium Regnum G : Saltem populares mei adolescentes discipuli, ut sunt altioris spiritus ad summa quaeque adspirantis, & inferiora communiaque aspernantis, ita ad clegantiam & ornatum contexunt orationes suas & lucubrationes ; nec sciunt interim quid & qua ratione castigent: ignari
scilicet resulae illius secundum quam solemus quidquid est nimium,
iatraque tines recti luxurians prudenter amputare. p. a. f. I. Duili Corale
289쪽
bus parte . agetur Non reminiscebantur , sive , non revocabant in memoriam praeterita aliorum elera. Licet odio haberent improbos propter scelera suli, si tamen serio resipiscerent; sic eos complectebantur, ac si nihil unquam peccavissent. Querelarum igitur & obmurmurationum de istis quidem Principibus fuit usias lon-gὰ rarissimus i Adeo chari crant omnibus, graves odiosique ne
U Isim eao vir erat in opinione quidem vulgi admodum syncer & candidus 1 Sed sensurius, qui observarat hominem, ut ostendat quam obnoxia sint errori judicia multitudinis imperitae , unam exponens ipsius actionem sic ait : Ecquis, oblecro, dicat Vi sem c virum esse rectrum & syncerum, quandoquidem nuper uno aliquo petente ab illo acetum; cum ei revera non esset, non hoc tamen insenue fassus est; sed contrarium simulans clam mutuum petivita 1uo vicino, & petenti dedit. Porro videant nunc, qui candorem hominis usque adeo depraedicant, an res ipsa famae respondeat. f s. p. I. g. I. r Onficius aiebat: Assechsta comptae orationis verba, quibus mul- ceas ac titilles hominum aures asse statam item blandi oris speciem qua aliorum oculos allicias r Nimias denique cerimonias, qui bus aliorum gratiam animosque captes artes scilicet industriasque levium hominum atque fallacium , ad voluntatem loquentium omnia , nihil ad veritatem verbo , adulatorum , insignis quidem vir ille F erubescebat & damnabat: Et ego quoque non minus erubet co & damno. Praterea mutua hominum inter se com siretudo , fidem & eandidam vetitatem vel maxime postulat: Itaque tegere odium animo conceptum & iterum falsis simulatae amicitiae officiis prosequi eunt ipsum hominem quem revera oderis vir ille sapientissimus ερο , eo mim item erubescebat oderatque, sed & ego quoque detestor & erubesco.
DIscipuli renymen unus , alter H la , vel su is soli adstabant lateri' fossarii Magistri sui, tum se, uetus ad illos coriversus
clit: Cur non uterque mihi exponitis vestrum animi propositum ac Hesideriuri .
Cυ-ω prior respondens ait: Desidero ego currus & equos- indui- que bonis ac levibus pelliceis; & haec omnia cum amicis habere eommunia i eisdem quoque res meas atterentibus longo usu & pror sus absumentibus tamen neutiquam indignari ; nec id moleste ferret.
290쪽
DIscipulo n alter Tormis deinde item respondit: Ego vero desidero non ostentare, aut inaniter jactare , si quae in me
sunt bona . nec extendere vel amplaficare merita mea coram aliis.
TUM illorum alter εα tu ait: Desderamus nunc audire tuam smientiam, desderium ac votum. Tum c urius respondit t md ego imprimis expero , hoc est , ut ii qui iam grandes natu sunt, placide quiescant, foveantur ab omnibus & observentur i ut
amicos inter & aequales mutua fides constet: ut, qui minores aetate sunt, qui Valetudine, Viribus, conditione caetcris inferiores amania ter x benigne foveantur et Verbo , votum generis humani , votum meum est. f io. p. I. I.
Co -- ait: Actum est, proh dolor i Quotus enim quisque reis periatur hac aetate nostra, qui suamet severus censes sit, idemque testis, accusator, & Iudex : Ego quidem nondum vidi quemquam hujusinodi, qui vellet, inquam, agnoicere suam culpam , Mintus, id est, pro inteliori illo ruentis suae quasi tribunali semet injus vocare, seseque reum agere, debitatque exigere poenas.
COUsciui air: In quolibet quamvis i ignobili & parvo . exempli gratia, decem nec Rmplius. domorum pago, utique dantur alia qui synceri homines ac veraces qualis N ipie sum ὶ proprio quis
tam naturae beneficio tales. At non dantur aeque ut ego amantes discete M proficere.
C in vis laudaturus discipulum situm Genυι- ait: Ddcipulus meus rum vir est, admodum moderatus , lenis, minim que minutus ac tetricua, dignus proinde, quem ficiant Austrum versiti respic re, sive obverib ad meridiem vultu considentem jus dicere: Id est, dignRin judico praefectura. Nam apud Sanas non tantum Reg16 a la, sed omnium etiam Praefectorum Regiorum tribunalia Austrum respiciunt.
MODO memoratum discipulum mn, seu comm cum eupido incessit percunctandi des o se dicto, quem studi' de