Summa philosophiae authore P. Raymundo Mailhat, Ordinis Praedicatorum Conuentus, S. Thomae Aquinatis Tolosani. Tomus 1. 4.. ..

21쪽

cipium viae , ita priuatio a qua materia rati sit ad otiram , appellatur principium genera

tioni S.

Instabis: Materia non solum transit a priuatione ad formam , sed etiam ab una forma ad alteram, puta a forma ligni ad formam ignis ergo non solum priuatio formae introducendae erit principium generationis , sed etiam forma praecedens scerunt quatuor principia. Consequentia videtur eui dens ex praecedenti solutiones, non enim minus est terminus a quo generationis , forma praeexistens, quam priuatio formae introducendae, a qua materia transit adriplam formam. Respondeo generationem si essentialiter mutationem seu transitum materiae a priuatione ad formam ipsam praecises quod autem alia forma praecesserit δε subinde quod in generatione fiat transitus ab na , forma ad alteram, requiritur quidem indispensabiliter ex alio capite, ex eo scilicet quod materia quae ad generationem ellientialiter praesupponitur, non pollit aut potuerit praecedere denudata omni forma sed non est de illantia generationis , nec illam intrinsece constituit , sicut priuatior unde negatur formam praecedentem est terminum

essentialem generationis , subindeque quartum principium, sed tantum aliquid praesuppositum. Ex quibus facilesest respondere ad sormam argumenti. Obiicies a. Ad generationem concurrit etiam gemnerans ergo erit quartum principium. Respondeo distinguendo antecedens: concurri generans per modum causae essicientis subindeque principi extrinseci concedo per modum constitutivi seu principi i intrinseci , nego pariter ne go consequentiam . hic enim sermo est antlim de principiis intrinsecis. Dices : Requiruntur dispositibne quibus marci iapraeparetur ad formam introducendam debet etiam interuenire uni materiae cum forma in generatione

compositi naturalis atqui dispositiones rinio sinit

22쪽

quid inti inscctim : erigo erunt plura quam tria prin cipia intiinseca. Acspondeo requiri dispositiones praesuppositiuἡ

non formaliter , cum generatio formaliter isse sciatis: ter sit solum mutatio de priuatione ad Ormam. Adclo dispositiones se tenere ex parte a teriae, atque adeo se habere ad sui iamiam per C dum unius principi cum illa. Ad aliud vero resiponde dato pro nuncis non concesso quod uni sit ali liiid medium dis inctum a materia forma, illana tamen non esse principium, sed prin cipiorum, id est , materiar formae exercititim cum ementum. Vnde non sequitur csse Plura quam tria principia. Ex dict. consutata nunent deliri antiquoiat in Philosophorum circa prima principia rerum natura lium qita ali dicebant non esse plui sed unum, . Rod Thales volebat esse quam , Heraclitus ignem ali plura admitebant , linita tamen . ex his ali volebant se duo tantum , scilicet ignem is quam alii ita , ignem , aquam , P acrem reiicientes terram propter eius nimiam crassitiem , alij tamen illam addebant: denique alii dicebant esse infinita, puta infinitos atomos Vt Democritusci vel infinitas particulas . ut Anaxago ras. Quibus omnibus opponenda tantum ci desinitio primotum entis naturalis principiortim ab Aristotele tradita a nobis stiperiori sectione eXplicata in comperietur illam non conuenire hi

quae assignabant illi Philosophi tanquam primal rincipia , cum constet ea omnia fieri ex aliis, claicet ex materia Mima. QNaeres, quo sensu prima princkia entis naturalis dicantur prima contraria Respondeo id inprimis nullo modo veri scaride materia collata cum forma , aut etiam cum priuatione 'st enim compossibilis cum utraque, siquidem utrique successive ibstat, atque ita nul

l tcnus cipponi, ipsis. De sola ergo forma cQὶ '

23쪽

lata cum priuatione id intelligi debet, non quod ipsae sormaliter opponantur contrarietate proprie dicta , oppositio enim quae intercedit inter br-mam priuationem sormaliter priuatiua est . ut κipsis terminis eonstat , sed quia sunt primae radices contrariorum propri dictorum Trigus enim . . quod ei proprie contrarium calori , oritur ab una forma calor a priuatione eius , aut potius ab alia forma vi coniuncta cum huiusmodi priuatione. Vnde tandem fit , prima principia dici prima contraria non formaliter sed radicaliter.

DIS PUTATIM II. .

De primosupra dictorum enisae naturalis princi torum.

De Hateria prima. .

EXaminata natura principiorum entis naturalis in ommuni, agendum est de singulis in particulari iuxta leges methodi compositionis.

24쪽

Dissutatio, II. δ'

SECTIO I.

H a detur materia primi,

quid sit.

DIco'. latur materia prima. Probatur nomine materiae primae intelligitur subiectum formae ex quo Me ipsi forma substantiali tanquam ex principiis intrinsecis totum substantiale coalescit sicut per niatoriam secundatu intelligitur ipsum substantiale compositum quatenus est subiectum formarum accidentalium , e quo ex huiusnodi accidentibus consurgit totum com positum accidentates atqui datur a Iarte rei sub:e tum illiu recipiens sustentans formam substantialemis cum illa totum substantiale componens: ergo dariu materia prima Maio non indiget probatione , cum enim materia in proposito scinatur proprie, prout idem est ac subiectum, idem sine dubio erit materia prima ac primum subiectum, quod noli potest esse aliud quam quod substernitur formae substantiali , cum hoc nullum aliud praesupponat in quo stelatetur , alias daretur procesius in has nitum ac similiter idem erit materia secunda ac sub-lictum secundum , quod videlicee substernitur accidentibus , lappellatur secundum , quia supponit primum, scilicet materiam, ex qua de ex sorma substantiali componitur Minor ponest minus euidens: cum enim detur a parte rei compositum substanti Ie debent etiam dari partes quibus conitat sed il- Iae sunt sorinia substantialis 3 materia seu subiectum illam sultentans' ergo. Confrinaturin explicatur ex ipsa ratione γ

25쪽

a Phasicae Pars I.

nera ionis seum enim ex palea v. g. generatilrnis Pimateria quae erat sub forma paleae, subindeque sub priuatione formae siris, transit ad esse sub sorma ignic atqui illa est materia primari ergo datur materia prima Maior patet vel enim tota palea perit totaliter , vel aliquid remanet sub sorma ignis: non primum , alias vi agentis naturalis anni hilaretur palea subindeque ignis virtute eiusdem causae ereaturae ex nihilo produceretur seu crearetur , quod implicat et autem dicatur secundum, habetur intentum, nam illud quod remanet non est forma

paleae, alias unum Midem compositum simul esset palea Wignis . nec etiam accidentia , Rigiditas enim paleae destruitur per calorem ignis, similiter color alia Minor vero probatur Materia prima seu primum subiectum dicitur illud quod iapi pr. supponit alius atqui materia prima transiens a priuatione sermae ignis ad esse illius non laesupponit aliud subiectum qui insit ergo est materia prima. Probatur minores nam vel illud aliud subiectuin cui inesset materia praestipponeret iterum aliud fi deinceps , vel non praesupponeret: si primum, daretur processus in infinitum ab omnibus explosius: si secundum ergo illud esset materia prima seu primum cirreceptibile subiectum , sicque haberemusq-d intendimus, dari scilicet rateriam primanti Ex quibus inserendo. Dico et maderiam primam recte definiri ab Aristotele, quod sit primum subiectum ex quo nexi venti sit aliquid non secundum accidens. Explica, tur a subiectum in hac definitione se habet ut genus aut quasi genus est enim quid commune rateriae primae, secundae I primum gerit vicem differentiae , materiam primam a secunda , distin-puentis Additur ly ex quo nexistente fit aliquissii est compositum naturale per quod distinguitur materia prima a priuatione quia quamuis compositum naturale fiat e priuatione ut ex termino qno, non tamen ut ex parte inexistente seu

26쪽

Di Ilitatio II

componente , cum priuatio transvolat adueniente forma. Dicitur, non secundum accidens, quo denotatur ex materia, forma fieri unum per se, non solum per accidens, sicut ex subiecto, sornia accidentali.

Vtrum materia prima sis omnino pura potentia milium plane

includens actum entita-

tiuum CF Vm est apud omnes materiam primam esse

potςntiam receptiuam sormae i sed an ita scpotentia, nullum ex parte sui prbutodistincta asorma importet actum, est dissicultas non mediocris. Pro cuius resolutione. Adverte duplicem esse actum , alterum essentiae, alterum existentiae 4cts essentiae dicitur ille qui constituit rem' in sua quid litate seu mentia, verationalitas Lacius vero existentiae est ille qui constituit rem in ratione actualiter existentis a parte rei. Rursus actus essentiae alius est plusicus alius meta- physicus tactus physicus est ipsa forma physica quete actuando materiam constituit una cum illa compostum substantiale in ratione totius physici seu naturalis laetus vero metapliysicus est differentia es sentialis quatenus actuatis determinat genus. In praesenti non movemus quaestionem de actu existentia de quo infra , sed de solo actu essentiae seu en . ratici, neculi caeca ni clim indubitanim :

27쪽

materiam primam ut condistinctam a fori a non iiDcludere actum physicum qui ei ipsa sorina , atque rideo esse uiam potentiam physcam , sed solum de acti metaphysico , num scilicet materia prima sit pura potentia in ordine etiam metaphysico per exclusionem omnis omnino ictus metaphysici Ad quod respondendo. . Dico materia prima est omnino pura potentia

nullum prorsus includens actum entitatiuum. Ita Υhomistae, Scoto, uate, aliis dissentientibus, admittentibus in materia actum aliquem, quem ideo appellant entitatiuum quod putent tuanscendentali ter inchidi in omni ente a parte rei posito. Probatur . Si materia prima non esset pura potentia, sed aliquem in sua edentia importaret actum,

vel ipsa effet purus actus simplex, vel aliquid

compositum ex actu potentiaci ptimum non admittunt aduectri j,i est per se uidens , cum de euentia nateris imo, propria ratio eius sit esse Potentiam receptiuam sormae . sed neqRe secundum dici potest' ergo. Probatur secunda pars minoris: materia prout condistincto a forma non potest intelligi con posita nisi ex gradu communi beluti

generico in quo conuenit cum aliis, ex gradu veluti d: Terenti aliis proprio in quo differt ab illis

dico ex gradu veluti generico aut differentiali . . qiua cum materia sit ens incompletum , in ea non repetitur vera ratio generis aut differentiaeci atqui compositio ex gradu generico differentiali in materia non est co:npostio ex actu potentia: er go materia prima non est quid ex actu, potentia compositum. Probatur minor mam in primis ratio illa veluti generica aut potius analoga substan tiae , in qua materia conuenit cum forma, aliis,

est quid potentialei contrahibiles similiter etiam ratio veluti differentialis in qua secemitur ab illis, hie enim nihil aliud est quam mera potentialitas seu capacitas recipiendi formam : ergo compositio

ex illis consulaena non est compositio in actu cpotentia

28쪽

Probatur 2 euertendo fundamentum acidessario-

nim ubi enim ratio quam habent ponendo actum

illum entitatiuum seu euentialem in materia lacunis dum se sumpta prout cotidistincta a sorma , itura mater a prima de se et verum ens reale, quod de ficto reperitura parte rei, utpote Vera pars compositi substantialis atqui illa ratio nulla esto ergo. Probatur minor si materia prima sit vera entitas realisis extra nihil sussicit quod contineatur sub uno membro diuidente ens reala in tota sua latitudine sumptum atqui licet sit pura potentia nullum Prorsus actum includens , saluatur illam contineri sub uno membro diuisitio enus realis vi sicci ergo non requiritur quod aliquem includat actum. Pro batur minor an reale in tota stia latitudine sum-Ptum prima partitione diuiditur ab Artitotele libro sexto non Metaphysicae in actum potentiam,& ex utroque compositum : ergo hoc ipso quod

materia prima erit rotentia realis, quamuis nullum includens , actum , continebitur sub uno membro scilicetii potentia. Vnde.

Adverte in hoc decipi adueriatio quod existiment nullum dari medium inter ens actu seu entita tem actualcm ex una parte, purum nihil ex altera, ex quo inserunt materiam primam hoc ipso quod non est merum nihil, sed vera entitas realis, ut nos ultro concedimus , debere dici ens in actu, adeoque includere actum aliquem saltem entitati- iram ratione cuius dicatur utitas actualis. In hoc inquam falluntur iam vel sumunt en in actu lato

modo .improprie , prout idem est ac en quod re ipsa rae facto est a parte rei vel in sensu proprio, pro me scilicet quod est vere actus, aut quo l. proprium includit actum si primo modo sumanton in actu, libenter fatemur non dari medium inrci nihil js in actu subindeque materiam hoc ipsBquod non est merum nihil debere esi en ii actit, id est , entitatem calem positam a parte ret. finihil aliud ollini ad uinsani verum dicimi, sed abu-

29쪽

Phasiuae Pars I.

tuntur nomine entis in actu si autem ens in actu sῖ- matur secundo modo proprie pro eo quod vel est verus actus vel ipsum includitiin quo sensu nos in prae, setiti loquim iri velintque aduersari materia primam eo ipso quod non et nihil debere dici en in actu sensu illo proprio, plane decipiuntur, cum inter hu-hismodi extrema mediet ens quod est potentia realis receptiua actus seu formae , nimirum materia prima, quae nec est nihil sed verum ens reales, cum sit pars compositi substantialis nec est etiam ens in actu, cimi nullum actum includat sed mera potentia realis : ex quibus solites undamenta aduersa. riorum. Mobiiciunt enim primori Materia e se, ut est pars compositi condistincta a forma, est ens actu:ctgo non est pura omnino potentia. Probatur antecedens octod non est mere possibile sed de facto datur a parte rei est ens acturi atqui materia prima non est inere pollibilis , alias stet acti ni hil sed de iacto datur a parte reici ergo est ens

acta.

Respondeo et negando antecedens maiorem probationis eius, nam ut vidimus materia prima est pars vera compositi per modum purae potentiae non per modum entis actualis inter quod nihil se. en mere possibile datur medium, nempe ens reale pure potentiale, seu verat realis potentia Claritatis tamen gratia.

Responites et distinguendo antecedens cestens actu, id est de factois re ipsa a parte rei positum concedo inchidens actum aliquem entitatiuum, nego. Similiter ad probationem distinguo maiorem: Quod non est mere possibile est en acti, id est reipsa positum a parte rei, concedo includens actum aliquem ego in eodem modo disim e conuequentiam ut enim materia prima non sit puriim ni-bi sed ens reale positum a parte rei , sustici quod sivera& realis potentia receptiua formae. Obiicies a QRod est nanino, potentia , cit

30쪽

Di putatio I. s

nihil, quia solum dicitur esse eo quod potest ab

agente produci cied materia prima est extra nihil ergo non est omnino in potentiaci ergo est ensin actu. Respondeo et con dendo tollim primum argu mentum, neque enim nos asserimus materiam primam esse in potentia , id enim denotaret eam nondhm esse de ficto a parte rei 3 se dicimus esse potent am, id est entitatem in rerum natura positam quae sit pura potentialitas receptiua forma Instabis non est ens in potentia , es in actura distinguo , id est in rerum natiu a pontum , concedo, constans acti aliquo nego. Respondeo . Et in idem redit solutio , dupli cem eis potentiam quoad propositum spectat alteram obiectivam , quae nihil aliud est quam non repugnantia in re aliqua vi producatur a parte ei: alteram subiectivam, quae est re ipsa entitas quaedam realis receptiua actus seu formae. Hoc posito, distinguo maiorem Quod est omnino in potentia obiectiva est nihil, concedo quod est in potentia su lectilia , id est quod consistit in pura potentialitate receptiua actus, nego quae distinctio applican

est consequentiar, materia enim non est in potentia primo modo, sed sectando unde solam sequitur cilisens actu serui superitis explicato. Instat isci potentia non potest expleri nisi peractum atqui potentia obiectiva in qua erat materia antequam crearetur, expleta fuit per ipsam materiam actu productum ergo ipsa materia producta a parte rei posita est aliquis actus, saltem entitatiuus expIens potentiam illam obiectivam. Respondeo omnem veram potentiam positivam expleri debere per actum aliquem , ut activam per actionem quam elicit, receptiuam per forinam illam in suo sinu admittit potent vero obiectiva, cum non sit vera potentia realis positiva, seu tantini negatiua , scilicet non repugnantia quam habet aliquid ut producatur . non debet necessario