장음표시 사용
121쪽
, . Adjunctis... id est adjunctio ' R est figura, qua unum ad Verbum,
quod primum aut postremum collocatur, plures sente tiae referuntur,quarum unaquaeque desideraret illud si sola poneretur: ut, vicit pudorem l bido, timorem audacta . ratisianem ament a. Item, nec enim is is Calatina, ωι te συι pudormnquam a turpitudine, aut metus is peraculo, aut ratio a furore
Quid est Disjunctio' Resp. est figura adjectioni opposita.
qua singulis brevibus sententiis singula subjiciuntur verba, cum unum omnibus sufficere posset e ut pro Arch.
ma autem quid pudeat, judices,qui tot annos ita vivo, ut a flu- diis nullo ma unqMam tempore aut commodum. aut otmmabstraxerat,auι vot lim avocarit , aut centrua somnus rei ra
'necdoche. QVid est synecdoche, in quantum figura est ' Resp. est
reticentia uniuS Verbi, quod ex aliis facile intelligitur. Ut, vix e domo osces rat,mueraνe Ieru augere filii. eo ux misera lamensara, facile subintellisitur coepit vel coeperunt Item ,sermo ομβωε msida to,supple,factus elu t
Uid est Synaeceosis 3 Resp. est figura, quae duas res du versas conjungit unico verbo,subaudito eodem, Vel quivalente in ea parte . in qua non ponitur ut, i mdeest avaro quod habet I quam quod non habet ab supple,illi deest.
Figuraper similitudinem, Paronomasiaίuid est paronomasia seu annominatior Rese est figura, qua paululum immutata verba , atque deflexa in or time
122쪽
tione ponuntur. Sive paronomasia est , cum voci vox alia pene si ilis dissimili sensu subiungitur, & mutatione litterae quaeritur venustas, qua delectet aut pungat. Haec figura levis alioqui, sententiarum pondere implen da est,fitqitatuor modis: Oi. Adjectione litterarum,aut syllabarum. ut, in calamito-μ fama, quasi ιn pernιciosa flamma. emri morte immortatita
2. Earum detractione. ut, amore fecit, non more. non extingo ut ιmmoνraris legationi , sied immorare. 3. Earundem commutatione in compositis. ut, oporteι juvenilem impetum reprimi, non opprimi, ut abs te non emusses ex urbe, sed amm m in urbem esse videatur. 4. Translatione seu inversione unIus litterae vel in primis syllabis, vel in mediis, vel in extremis. ut, parvo est animo. ne dicam ρravo: oportet deligere quem velis diligere: ex aratero
orator Dam s. Ad is tum adlaιhum Oc. Similiter cadens.
c id est similiter cadens ' Resp. est figura , qua in eo:
si dem casus, nomina, S in eadem tempora cadunt verba ; sive initio,seu in fine, aut medio. ut pro lege Manil. ac ρη mum quanta innocantia debent esse imperatores' quanta in- δε omnib- in rebus temperantiat quanto ingenio' quanta human late i Et pro Arch. poet. Hune ego non iubgam non admιrer ὐ non omni νationa defendendum purεm
QVId est similiter desinens ' Resp. est figura,In qua sive ea
sus sint in verbis, sive non, similes tamen sunt cxitii 4: unde patet hujus distinctio a priore. Cic in Verrem. Cum fana spoliarat, eum tot homines innocentes morte, eruciatΜ. cruce assecerit,eum pradonum dueas accepta pecunia dimisierit. - D pro lege Man. n ejus siemper voluntat dua non modo cives assenserint. μeiribtemperarint, hostes Obedierant edetiam ψnri, tempestate1rue obsecundarinr. Compar.
123쪽
Quid est comnar seu Iso locon ' Resp. est figura, qua
Quid est Antitheton seu eontrapositum Resp. est figu
ra , qua vel sit gula singulas opponuntur : ut, vιερι ρει
inermis armatis ι 1nnocens nocentibus. privatin furabundo magisratui. vc ibina binis opponuntur: ut, non nostrι ingenii, vsri auxitii est. Es hac non priptased nata lex vel multa mutiris o ponuntur: ut, quam meo Hricimm . accepimuε. leg mus, veru ex natura sta arr0uιmm, hausimus, expres m. Haec figura delectat. sed sine aflectatione ; ut cum in acres incidit iansus,innata videatur esse , non accersita.
Commutatist. Quid est commutatio 8 Resp. est figura, qua duae sententiae inter se discrepantes ita afferuntur, ut a priorei posterior contraria priori proficiscatur. ut, non m dam vivo , sed ut usuam edo. Item,ut se siue invidia euha pDL , fur, ct sine eulpa invi- , dia ponatur.vrmitrarissianus ut ablaanda mariturus, moratu ut semper victurus. lDe Correctione & Dubitatione agemus in sequenti capite. ε τ
124쪽
ΙC maxime elocutio sita est; Igitur hae figura accuratioribus exemplis illustrandae sunt, quarum forma mentes adolescentum imbuantur Quinti tib 9. c. d. Quot sunt figurae sententiarum 3 Resp. via ginti quinque: Interrogatio, Responsio, Subjectio, occupatio, Correctio, Dubitatio, Communica tio , Prosopopoeia. Apoibophe, Hypotyposis, Aposiopesiς, Ethopeia, Emphasis, Sustentatio, Praetei missio. Licentia,
Conc Esto, Interruptio, Ironia, Dil tributio, Permissio, De precatio, Execratio, Epiphonema, Exclamatio. Harum, ut videbimus, figurarum aliae docent, aliae delectant,aliae fiectunt. Cic. Aa Heren. tib 4.
. . ARTICULUS I. Interrogatio, Ressontis.
OUid est Interrogatio t Resp. est figura , quae rem du
biam non quaerit, sed in laudationibus ac vituperiis, . aliisque motibus exprimendis adllibetur. Fat docem modis: i. instando. ut, quousque tandem abser re, Caartina . patientsia nostia i parere tua cor sitia' non ben-.tis Z S totus denique luc locus. Quanto enim magis ardet, quam si diceretur.diu abuteris patientia nostra , patent ἐua consilia. Sic Divina t. in Verrem. Tamen his invitissimia tosfres tamen in Atiena causia loquere: canun eos defendes, qui se b omnibuου desertos potιus , quam aias te uesia1os esse ma- ιμ- a. interrogando de eo, quod negari non potest. ut, An dices sominem non esse a te interemptum, quom p L- , in ipsa et itatis Lee oceιδβι 8 Cic. Ugrr. 7. num I 6 quides Verres t quid ad hae euit m νsondere num menιι ι me num gera aliquid horiam lears istis defension ιιου tuas audes's, Quo indo de eo,ς uirespondere sit dissicile. ut, centum-
125쪽
Cic. pro Plancio '. num. 48. quιd taces ' qui. ἀσmul l uid tergiversaris ' etiam atque etiam insto, atque urgeo,insector posio , Orqua adeo flagrro crimen: quamcismque tribum, inquam. delueris, quam tutiris Planeam, tu ostendito, si poteris,uitium. . Iocando & deridendo. ut pro Rost. Amer num. I stiid ergo assera, quare id factum putem- vere nrhal ρotes diacere. finge aliquid saltom commodo , ut non plane videaris id facere, quod verte secis , -ujus miseri fortunis, , horum va- νονum talium detnιrati illudera. exharedara filium volat ir ωam ob causam ὶ nescio. exharedamine. non. quis prohibuiι' cogitabaν. cogitabat eui dixit y nemini. s. Invidiam alicui accersendo. ut pro Coelio Sextio. m. II, quid dicam, Cousules 3 hoerina tat ego appellem nomina evesres huj- imperti Z ρreditoνes ves a divitatu i hostes bonorum omnium 8 ροι ad delendum sens um, ast gendumqua equestrem ordιnem, extinguenda omn/um lina, atque
insu ut a magorum, se ira Oscibus, eaterasque ιnsignibus seum mi honoris, atque imperιι ornatos esse arbitrantur '6. Miserationem excitando: ut Sinon apud Uirgil. Fbneid. 2. Heu qua nunc testud, inquis, qua me aquo possum occiperet . Admirationem movendo: ut idem Virgil. AEneid. 3. xuid non mortalia pectora cogis auri bacrafames . . Indignationem concitando: ut, jacet auctoritaι mea ρὸν die artibus ac dolis afflicta, oe, me quispiam modo, ut ducem vereretur ac principem ἰ Sic rursus apud Virgil. Aineid.I. Et quisquam numera Iunonis adoret pratereat s. Acrius imperando. ut ille iterum AEneid. q.Non arma expedient, totaque ex urba sequentiar so. Seipsum alloquendo. AEneid. 1a. quid agam , aut qua iam fatis ima dehiscast terra mihi Ex quibus vides acerrimam este hanc figuram, si summis oratoribus familiarem. Quid est responsiol Resp. est figura,qua unum interr ganti aliud, quod utilius est, rospondetur, vel ad rem augendam. ut rogat- isH, an ab reo valupasset cs, innocens,inquit,vel ad rem minuendam. ut, an hom3nem occiditi latro
126쪽
Subsectis. Cuid est subjectio ' Resp. est figura qua orator vel inter
rogat seipsum, S respondet sibi ; via cum alium inte rogavit , non expectat ejus responsum, sed aliquid de suo
addit. ut Cicero Phili p. v. num. a. quid putem contemptumne me non video nec in vita, nec angratia , nec in res,agesis,nec in hae mea metocritate rvenit quid dupicere possuAntoniin An in Senatu facillime adma detrahi possis crariis strui ordo ciarissimis ei bua benὸ gesta Res. testimonsum multis. mihi iani contervata dedit. an decertare mecum voluit comentione dicenditiae surdem benesic tum est, quid enim plenius; id ubεrι- , quam mihi, ct pro me, . coutra Anιonium rice.
νε ' istud roseah es , non existimavit siursimibbata existunari possest esse hsem patria , nisi mihi set in m rem. Et de H a. 'rus p Res p. num. 23. tumeam domum obgrosem facere ρο- tusi secqua mente 3 qua invaseras. qua manu qua istur a ras. qua voco i qua incendi jussarm. quά lege i quam in ilia qui
Adverte persectam illam esse subjactionem , quae tribus constat : Propositione, Enumeratione seu remotione, Conclusione ut pro Rost. Amer.num. Ai. rursum igitur eodem re erramur , quaramus, qua tanta vitia furesnt in unico
filio . quare is parri dissueeret. at persti um es nullum fuisse. paιer Uttur amens, qui odist eum με σμυμ , quem y crearat at is quidem fuit omnium e onsanrisi min. orgo istud jampes'icuum est, si nequa amans pater, neque perdituis Atius seerri neque odii causam patri, neque sic/lerustio fuisse. Haec figura plena est exornationis, Osurpaturque ad amplificationem vel ip laude , vel in vituperio , aut cum alia :quid urgemus, suademus, aut dissuademus 3 denique cum docemus,aut refellimus.
127쪽
DE ELOCUTIONE ARTICULUS III. 'Occupatio situ Prole, Ouid est occupatio seu prolepsis 3 Resp. Ei fietura,qu1 i
id occupat orator, quod ab adversario poteti objici,
ut p. Verr. num. a. 'usdagam. jussiera qua accusationis mea rationem conferam quo me vertam ' ais omnes ensmmeos 1 elud, quasi murm quidam bonι nomen ,mperatoris
opponitur: video ubi ρ jacturm sit Hortensivi belli parieula,
tempora. Requb. imperatorum ρenuriam commemorabιr: tum deprecabitur a vobis, tum etiam pro seuoIure contendet, no pa-itiamini ratim imperatorem Siculorum testιmoniis populo Hom. eripi, nevὲ obteνi laudam imperatorιam eriminibus avaraιiaveistis. Et pro Arch. p t. num. I 3. quaret quispiam . quad c illi I summi viri, quorum virtutes litteris prodita scint. sana doctrina quam tu sfrs ιauribus , erudiai fuerunt 8 Histrila olhoeda omnibus affirmare: Sed tamen est de=ιiam quid respondeam: ergo multos, Sc. Sic pro Rose Amer. Cuid ad istas ineptias abis, inquies quasi ver mihi dissiciia sit quamvis multos nominatim preferre, quisuos liberos, quos plurami fa ciunt , et reolas assiduos esse eviunt Haec figura non tantum in refutationibns. N probationi bus usurpatur, sed etiam in exordiis: ut pro Rosc. AmeriCreri ego vos judices, mirari.Sc. Et divinat . in Verrem. Si quisveinum, aut eorum, quo adsunt. 'rie miratur.
Quid est correctio Resp. est sigura quae dictam senten
tiam alia magis magis idone φ corrigit: ut pro Dejotanum r6. AI Credo , hac homo inconsultu , temerarim non videbat, quis cmsideratior illo 3 quis temor Z quanquam hoc loco Deiotarum non tam ingemo is prudentia, quam Me m religiona vita defendendum suto. Et in Catil. quanquam quid loquar te ut ulla resfrangat tu ut unquam te corrigas I tu ut sitam fugam meditere ut ultam n emisum cogitia: umam tibi istam mentem nil immortales, donarin
128쪽
tium animum induxeris, quanta tempestas invidia nobis. si mimM in prasiens tempm recenis memoria sicelerum tuorum, agrn posteritatem impendeat.
Alia est correctio verborum , quae tollit verbum quod dictum est,&proco magis idoneum reponit, ut: ego semper omni siclo , aut polim pietate patrem colui: vel, sed stuporem hominis, ne aicam pecudis, attendite. In hac sita quos sumptu3 quotidianos i 3 as effusiones fieri putatis ' qua ma-νo convivia r honesta credo in ejusmori domo . si domus hae habenda est, portus quam incina nequitia, is diversorium
Quid est dubitatio ' Resp. est figura, in qua orator quae rit, quid pocissimum ex pluribus agere debeat, & singuIa quodammodo refellit. ut, aeuid agam iudices si taceo , exta stimabitis me reum is loquor mendacem esse putabitis.
Cic. prc,Quinctio. num 36. Si sa causea abs te tota pisommam fraudiem is malitiamfocta es, si vadimonium omnino ιιbι eum aeuinctis nultam fuit, quo te nomina appelleinmm i improbum ' at etiamsi deferrum vadimonium esset. tamen in ista postulatione , proscriptione bonorum improbi -m- reparsebare: num malitiosum non negas r fraudulentum' jam id quidem 'rrtam tibi, ct praciarum putas : audacem,eiapidum , per tofumi vulgaria mobsoletasunt ό res autem
Et pro cluentio. num. 4. equidem quod ad me attinet, quo me ver tam,vescio : negem D sse illam infamiam judicia eorruptil nagem cte. Haec sigura usurpatur, cum ut res exaggeretur, suspe sus auditorum animus teneri debet.
Quid est communicatio' Resp. est figura, qua vel auis
ditores , vel adversarios, vel judices ipsos consuli
mus, ut 1. in Verrem. num. 32. nunc ego vos consulo
quid mihi Deiandum putetis , id enim consilia profecto tactu dabitis. qu d egomet mihi nesest i b eviendum intelligo. Et pro Rabirio, num . a . Tu denique, Labiene, quid faceres
129쪽
pali in re, M tempora cum linavia ratis te ιn fugam atque in laιebras competiaret : amprobitas furor Saturnins in C pitolium a cesiaret: consules ad paxνιa salutem, ac libertatem vocarent: quam tandem auctoritarem, quam vocam. ἐπι- δε tam sequi. σκ- imperio parere potissimum velles t Praeclara est communicationis forma pro Quinctio. num. 3. Sex. Navi, eo tempore tu non modo aut C. Agustium , aut L. Luculum. sed ns ipse quidem ad teret ubFi, ne hac gurdam e cum locut- es '. bora dua fuerunt. ΩMintι- ad varimon; aemnon venit: quid ago i si mo Hercule hae tetiam duo verba se eqses: quid ago i respirasset currita. atqus avaritia paululum, at quia rationacteonsilio Dei dedisses. Et paulo post. Ego prota hos sonsulo post te su in aliena re, quos su in ruare, cum tempus erat , consulare obl/ι- es. Luaro abs te C. Aqu3b, L. Luculle,σα valet communicat Io, cum causae nostrae confidimus , stadversarium refellimus.
ficta inductio, hocque genus locutionis mortuas qualii ursum evocatis, & urbibus : formis etiam fictis, ut virtuti & voluptati, tribui potest. Haec figura non vulgarem eloquentiae vim habet ad suadendum, ob)urgandum, laudandum , Ac miserandum. Cicem Milonem cum patria, & secum loqihentem inducit ad commiserationemnum. 94 me quidem , iudices, exanimanto interimunt Ba voces Milonis, quas audio assiduὸ, , quia
ι- interbiam quotidier valeant, inqMit, valeant coves mei,
mrimorumes, r 'rentes , sint bearit sit hac urbs praela- Illustris ost etiam, & ad obsurgandum potens illa d functi Ap. Clodii oratio in Clodiae impotentis sceminae
praeposteram libidinem. Pro CCel. num. 33 Exsat Ψιrustex a familia abruis, ae poι imum cineus iste, q/ii prosectos extiterit ,sie aget sit loquetur: mulier qui tibι cum Cce. 6o suid cum homina adosehantulo e quid cum aheno i cur
130쪽
atast tam samiliaris huie fusi, ut aurum estismoiares 3 augsam inimica. ut venenum timeras λ nos patrem tuum vide mmon patruum, non atavos audieras eonbules fuisse t Ad hortandum vero in Antonium: id si nune siti Brut- revivseatoic antν edes nostroι adsit. nom hae uteretur oratione ὶ ego R les e stes, vos frannos introducitis lego tiberiarem , qua maserat, pueri, vos partam servara non vultu 3 ego evitis me
pariculo patriam tiberavI. vos liberi sine perimis use non maliis i Uemisia idem Cicero patriam conquerentem facit I. Catil. nuria. 18. qua tecum, Catilina, sevit, O quodammodo tacita loquitων : nultam Iam tot annos facinuεnisiper ja. nullum gitiumsina te: tibi uni multorum civium neces, tibi vexatio, direptioque sacrorum impunita fuit aetibarae tu, Sc. Postea e audem secum colloquentem indus Ciri mitii. 2 . ἐν enim si morum patria, qua mihi vita mea multo os canoν, si euncta Italia. si omnis Restis. loqueretur M. Tulli. quid agis tune eum quem esse hoste comperisit 'quem SP, Huc refertur I. Deliberalla, cum quis se consulit , quid
agendumsit, ut eleganter Cicero 7. in Verrem. ro3. oecum
ebat sita ratio quid Cleomeni fiet ' poterone animadvertrea n eos, quos dicto audientes esse jugi, missum sacero eum, cus, arium, potestatemqua permisi potorona eos fores sup φώιio, qui Claomanam siecutions y ignosera Cleomeni , qu σos fugero oese consequijussit i pereas Cliomanos una, abi fatis tibi Mecrationes ubi dotra, eo lex sue t gari nuus
2. Sermocinatio, cum apta cuique personae amngitus oratio , ut si de puero loquentes pueri sermonem essinga mus ;Item si senem,mulierem, servum, Regem loquentem faciamus : quod in rerum gestarum narratione, in historias ct poemate, dum singula exprimere volumus, fieri consuevit. Uide passim exempla apud Poetas, praesertim Virgialium , Senecam,Terentium, Plautum, apud Historicos. . '3. Dialogismus seu personarum collocutio frequens apud Ciceronem, insigniter eadem . in Uerrena. num. I OP. auter parens erat rimisua elarus m nobilia. qui quia Ckomenem in defendendo filio laserat, nudus pano es dem turus aeuid erat aurem quod quisequam ἀiceret aut defen- ἐπειl Cleomenem nomina st non licet,aι eausa cogit, moria-