장음표시 사용
141쪽
Haec figura est veluti corollarium, ut a Junt, quod quae admirationcm habent, complectitur Ita Cic. Facere enim pista in Molascans periculosὶ,quam turpiter perpeti maluit.
Quid est Exclamatio i R. est figura, in qua significanius
aliquem aflectum rei cujuslibet compellatione, soletque post rem aliquam insignem multis amplificatam& probatam adhiberi, vel ad indignationem. ut in CatiL Ose orat o morus Senatu. hoc intellit, Consul vider: his e men vivat i Et pro Coel.num. s p. 'δ Dii ammoνtatis cur interdum in bomanum βουνιb- maximis aut eonnivetis , aut ν entus audis poenas in diem restruarisi Vel ad misericor diam, ut pro sylla num. si, O miserum γε Afelicem illum dum,quo Consuι omnibuε centuriis P. Sylla renuntiatin es s ἡ falsam θιm Sc. vel iracundiam. O pessis i a labest o teneri .ra i ὀ linum l . sis risi ὀ porrentum in uisamas terrai deportam. mi vel admirationem. ut pro Ligar .num. 6. O Mementiam admirabitim,atque omni laudo, pravicatsona, lateris, mons mantus decorandam l
Suavitas est altera virtus Elocutionis, ut jam diximul , ipsaque consistit in oratorio numero, & Periodo, cujus partes sunt incisa S membra.
Numeras oratorιM. Quis est auctor oratorii numeri, seu numerosae oratis nisi R. dicitur fuisse Thrasymachus quidam, cujus tamen nimis numerosa sunt scripta.
142쪽
- Isocrates ita rem temperavit,ut multi eum hujus concin vitatis faciant authorem. Aristoteles versum in oratione vetat esse, humerum tequiis - 1it: de quo Theophrastus accuratius praecipit, diligentissime Cicero. Cur numerosa oralso inventa est 3 st quia aures, aut pomtius animus aurium judicio naturalem quandam in se contranci vocum omnium dimensionem. Cic. de Orat. 3. Vnd. γhrevIora & longiora judicant aures, moderata expectant. mutila &quasi decurtata iac immoderatius excurrentia sentiunt,quibus ostenduntur. Vt argo in re poetica versus i ventus est terminatione aurium , & Observatione prudentiumr sic etiam in oratione notatum est quae notatio peperit artem ) certos esse concursus, conclusionesque verborum,quae aptam, & concinnam, &suavem redderent ora
Quid O vencium In numero oratoris 3 R.ne verius emcI tur : Arist i s .e 8. nam,quamvis oratio numer se cadere de beat. nullus cst tamen certus in ea numerus,sicut in versu v.g. horoico sunt dactyli & spondei. unde omnis nec claudicans, nec fluctuans, sed aequaliter constanter que ingrediens, numerosa habctur oratio : nam numerosum putatur,non quod totum conluit e numeris,sed quod ad numeros proxime a cedit.
Ui sunt pedes oratorii. numeri r R. CIcero censet
mnes csse posse,&In oratione permisceri r sed Creti icum, Doclumum,Dichorcam, S Paeonas caeteris an γ teponat Cic. de Orat. In qua uarie oratIonis debet ch numerus pedum i R. in tota ol atione,non solum in fine, ut quidam putaui: licet a res finem maxime exspectent. Quinam pedes initium orationis decent i R. l. Creticus. ut: Neminem vestrum ignorare arbitror. ia. Paeon prior,ut: At beneficio sum us- tuo. 3. Bacchius, ut: Rhebatur νn essedo. q. Dichoreus, ut: Non enim psisnatura.
s, Dactylus & Anapaestiis. inam pedes medium orationis decent'.maximePaeon
143쪽
Paeon primus, & quartus. ut: Hucat aliquAEndo eviditas.Vel, potiait hac aliquando ιnsiere. Quinam pedes fincm orationis decent 3 I. Creticus, Da choreus . ut: Cum exercitu is vid om a conferatis. 2. Creticus duplex, ut: In communionem tuorum temo rum tutit. 3. Creticus tripicx, ut: Perpeti turpiter maluit. Creticus&Dictylus, ut: Moribus contonet. s. Tribrachis dispondeus, ut: Esse videatur. vel, Iutun
Himcs sapienti. 6. Iambus & dispondeus, ut: Dus glorιam per tales virost infringendam. Denique dochimus, qui pes omnium praeclai iss1 mustest, ut. M or te, Antoni,quorum facta mireris, eorum exit Manon perhorrescere.
Sed in his observationibus minuta est omnis diligentia.
tionis circumscriptio, ita membris & incilis constans, ut & plenam sentcntia tu conclusionem reserat. QuIm. til. bb 9 e. 4. Itaque pura odice dicere est, cum ab initio ad finem usque,quasi in orbem inclusa fertur oratio; donec consistat in perrecto absolutoque lingularum sententia i tam seri m. v G. QPsnquam mihi semper frequens co 'ocius ves eν multo iucuῶ dissimu .hιe autεm locius ad urndum ampis nuε. ad dicendum ornat/s με est visis ,Quirites: tamen hoc assitulaudis, qui optimo cuiqMe semper maximὸ patuit, non mea me voluntas, sed vita mea ratιones ab ineunte atata suscepi prohi
Quot sunt periodorum specie si Resp variae pro multitudine partium, quibus constant: etenim quae duo membra continent, bimembres dicuntur suntqtie brevissimae. ut I. do orat. Suid tam est admirabile, quam ex infinita multitudina homiaeum existere unum, gra id, quod omnibus natura sit da rum,aut solus, aut cum paucis postfacere t Item tibi vero. frase . neque hortanti deero, nessi roganti r nam nes auctoriis au quis rurm apud me psi a valere tepores,ne, volantata.
144쪽
.α , LIBER m. - . r ν' Periodus alia trimembris, quae tria membra haberis utpro Quintior Etenim si varitate, micitia, si fido sociν-. putara νυεnquit- eolitur : necessa est ore, qui amrcum, socium, es nam fama , fortunis θοώare conar- est, vanumso, . per diosum, is impium esse stemmr. - ι Quadrimembris periodus est omnium praestantissima, quIa aures Implet,neque brevior est, aut longior. i. est enim quadrata simul Se rotunda: quadrata quidem,quod quaruor contineatur membri , quae Vςluti quadrum conficiunt i r tunda vero,quod quasi orbis rotundissimus in se recurrat. hoc est,ita constructa sit, ut duo ultima membra duobut priamis ex aequa spondeant, possintque vicissim ultima in i
' eum primoru m pons, sisvp ipsius periodi sensu. v g. Asa
modum axe Haone temeritatώ, qui bona oe fortunas pnnoeen rivim hae tueri aggrederetur.
Quando utimur periodis ' Resp. quando res copiosa est.& amplificanda, vel quando ginus dicendi suave acump
ratum traftamus, i in genere demonstrativo. ,
Quid cavendum in periodis i Resp. ne puerili verborum in inani numerorum sono periodi compleantur: vel ne saepe in eadem oratione simili modo desinant ad nauseam,v riare eriim oportet periodos. Postremo licet optima periodi vIs sit quatuor membi rurn.potest tamen ille numerus augeri & excrescere ad sex
septemve, aut nonnunquam raro licetὶ ad plures. s.
Membrum nriodi. aini dest membrum' Resp. est sensus quidam utcussique
persectus,sed tamen sui pertias , & ex reliquo periodi corpore dependens.ut: Etst vereor, udieas, ne turpe sie rofortissimo viro dicere, incipientem timere, Oc. Manca est oratio, , suspensa dum absolvatur periodus. Quibus, constat membrum' Resp. incita&commatibus: nam sicut membrum est pars periodi, Ita incisum est pars membri: id adeo Intellige.cum membrum In periodo incla ditar, aut incisum in membro: nam aliquando divelluntur,
145쪽
membris insistit oratio, neque est in perlodum illigata. v a. . pro Mione. D quo quando νεικε postea sica 3sia . quam a pili acceperat,conquievit Z has intentata vobis est . suis ero vos obseσι pro me non sum passu . 8ae insidiata Pompus est. hae ipsam Appiam viam monumemum sui nominis nega v.
observa subinde optIme misceri membra eum incisis. ut pro Arcti. Hac fluvia adolescentιam alunt, &e. perno χι us M um,pσegrinantur,mineantur. Valet membratim dicere ad refellendum, Se ad invehendum,maximeque ad narrandum.
Uid est Incisimi Rese est sensus non expleto numintro cordesusus, plerisque pars membri. ut: Domin tibi dereat i as habebast paeunt vorabas 3 at egebas: ubi Incisa sunt quatuor. Fiunt 3e singulis verbis incisa, ut: Urapit,
Quid est incisim diceret Resp. est, cum in singulis inessis
insistit oratio. ut in Catilin. Innentur littera, signa , man ... demque uniuscuis seonfessis. In Pison. Osirim: opsisl ola bra. Post redit.in Senat. Sines ore, elinguis, saris . inhumanus.domi quam tibidinosust quam impurmi quam intempera-
mus esedimus,deridemus, contendimus.
L γ L. .rarium dicendi gress ater numerosium.
QVot sunt praeternumerosum, dicendi genera, in quibu orator debet exeellere t Resp. tria: Unum subtile, a-' sutrun, c tenuar'Alterum vebemaris, copiosum, & gravς :
146쪽
Tertium mediocre,& quasi ex utroque temperatum. Cic. δε
Cum enim tria sunt Oratoris os gia: docere, movere. delectare; primum dicendi genus in narrando & proba do ι secundum in movendo ; tertium in delectando versa-
In primo autem genere poni debent acutae crebraeque
sententiae,ornamenta etiam vertarum, cum tropis, verea.
cunde tamen,parcεque adhibitis. Tertium aliquanto ub rius est,quam primum, sed non tam amplum, quam secun , dum : nam in hoc genere, licet verborum ac sententiarum ornamenta liberiora sint. , tamen nervorum vel minimum est,suavitatis autem plurimum s De hoc dicendi genere ita loquitur inintil. MeduM Fic --, e, translationibus eνα- ώνιον, ctrium erat'σ-rior, egressismb- amaenm, compos rem vim. sententiis aulcis , unior tamen tit amnis lucidua Euadam, . mirentibu utrimque flvis inumbraim. In secu do vis est maxima, amplificationes summae, & figurae, & - elius. ι. . , GHis tribus generibus utetur orator, ut res ex et vel parva,vel mediocris,vel magna: nam parva submisse, me diocria temperate,magna graviter dicenda sunt. Characts rem tenuem, ac subtilem vide in orationibus pro Quinctio. pro Flaeco,&pro Plancio. vehemente stylum I. verrin. Ια Catilin .m Antonin Pison.&c. Temperatum S mediocrem
147쪽
Emoria celoquentiae thesaurus est firma orationis LVI perceptio ; estque duplex: Altera naturalis. quae ais vita; Alina artificialis, quae artificio comparatur. Cic.da
tiam tradi possunt de memoriae artificis raeceptat Resp. Memoriae artificium esse
aboriosum&1nutile multis, dum ea, quae animo perceperunt, affigunt locis & imaginibus,ordineque ac intervallis distinguunt. Quomodo memoria utendum, quam ἁ natura hausimus t Res p. oportet s. Illam studiose exerce re ab ineunte aetate. a. Nunquam nimia rerum multitudine obruere. 3. In iis, quae memoriae mandamus, judicio uti potissimum ad seriem eorum, atque junctionem advertendam, citius, de tenacius haereant.
- . . Cinnaliquid longius est, πud per partes, & quidem se pio Gunctas ediscere. β.N
148쪽
s. Ncictumam quietem adhibere, hoc est,proximὲ vespera, ante cubitum, tum, manu corpore ad quietem composito mandata repetere. QuintiUG.ii.c. 2.
On parva est ad eloquentiam necembae pronuntiationis, quia sine illa sun rii ora tores saepe in mediocribus, & infimis habentur; cum Illa mediocres summorum saepe tandem S emcaciam obtInent : est enim pronuntiatio seu actio quasi corporis quaedam eloquen- eia,quam natura praeitat, & diligentia auget,magni momenti ad persuadendum. Quintil. δεῖ.II. c.3.
' De partibus Pronuntiatiouis.
t habet partes Pronuntiatio .Resp.duas; Vocem, quae aures movet ; & gestum,qui oculos:perquos duos sensus omnis ad animum penetrat assictus.
149쪽
oeaenam in voce necessaria simi Resp. I. debet esse nora & nitida. a. Articulata i ne extremae syllabae ab sorbeantur legitimisque interpunctionibus dastincta. 3. Cavend4 est cantilatio, & clamor ultra vires, spirmurque.
Pro varietate rerum varie inflectenda est, ut ad iracundiam provocandam, acuta sit, & incitata, & crebro inciden τ; admiserationem,& moerorem flexibilis ι ad metum, demissa. haesitans,& abjecta; ad voluptatem essuis,hilaris, S tenera a ad vim, contenta, vehemens, imminens quadam concitati ne gravitatis. Ad molestiam.gravis, & pressa ; item in precibus lenis & submissa ; in suasionibus,monitionibus,polliciistationibus, &coniolationibus,gravis , in hortando , sortis; in exponendo rem, aequabili . Quintil. hLM.ς. 3. Denique nihil ita gratiam praebet, ac renovat attenti
nem,dicentem etiam elevat,movetque auditorem,ac crebra
vocis variptas mutatio,non modo in diversis rebus. sed e iam in itidem partibus, iisdemque astectibus, Caeterum in exordiis,utimur sere voci tranqailliori ; in parratione, clara& Uert ; in coufirmatione,aeriora; tu epilogo,excitata
Pari sescunda Pronuntiationis tu gestuν. Cuid est gestus ' Resp. est oris totiusque eorporis moistus & conformatio. inintil. bb. H.c.3. Quid ingestu cavendum t Resp.ne quid in eo superfluum. aut nimis debeatum, ut affectatuni sir, sed Notus aut mi r cte exprimat: varictas item, & mutatio in gestu, uti in v ce saepe adhibenda est. Quid de totius ecu poris Retu praecipiendum 3 Resp. ue psius corporis status sitercetiis,uirilis, ae gravis laterum in flexio; oculis, capite, & humeris sensim obsecundantibus. nam Ciςero corporis &, laterum motu rebus consentieute plus agi putat,quam ipsis manibH1. . . . . Quid in oris consormatione observandum ' R. in ore m
rumio festus ς sistiti in quo est domo lux oculorum nam
150쪽
omnis actio est animi, imago autem animi est vultus, indices oculi orator oculorum remissione, & conjectu , dc hilaritate, varios animi motus significabit, emcietque. Igitur vultus. & aspectus nunc severus sit, nunc blandus, nunc alacer,&erectus,nunc tristis S iiibmissus , pro rerum diversitate, uti de voce diximus: maxime vero gestum Oculus sequatur.
Quid de capitis , colli, humerorum, pedum,& brachiorum motu sentiendum R. capitis frequens motus in vitio est: non tamen ecdecet aliqua ado Uel annuendo confirmare, vel renuendo negare: vel capitis in latus inclinatione languorem, &wavcrsione Indignationem. aut alio simili motu
dubitationem, admirationem , & ujusmodi aflectus signifi
Collum neque contractum esse debet, neque tensum , neque rigidum. Humeros dcdecet jactare, vel attollere, vel ςontrahere , . Pedum supplosio non nisi in contentionibus aut incipiem dis aut finiendis adhibenda est. Brachia ne deorium incomposita pendeant,dexterum liberius proferro licet; sed contra himus .cum remisse agimus, in contentionibus vero porrigimus. Quid de gestu manuum,in quibus magna ast actio t Resp. Haec in sua Rhetorica Uallesias: manis, ns in summis affectibus, capitis altitudinem non excedent. Numeri vel digitis , vel motu manus i laeva In dcxteram partem per loco inrum modica intervalla distinguentur. Supphcamus manibus elatis junctis,uel humiliter remissis, advertamur caput in sinistram, manusque sublatas in dexteram partem dctor
Negamus manum dextram aversam in latus dexterum re moventes. Interrogamus eandem conversam Mblevando. urgemus crebrasnanuum impressioner contraria distinguimus modo in dextram, modo in sinistram partem manus transferendo , Confirmamus manibus pronis, graui quodam ac decente motu cepressis,vel in medio complosis. Timemus Iisdem sublatis, palpitantibus, ac ipsum corpus appetentibus. Irascimur manu In pugnum collecta,cum suggelsis percussi Dc Poenitudinem ostendimus manibus in crucas modum ante petous compositis , Vultu moesto , capito