장음표시 사용
51쪽
Enthymemate saepius utuntur oratores, quam Syllogiasmo & ratiocInatione, quia incax est, & breve adproba
Collectio clara, & saeilis argumentatio valet ad perfit dendum: nam sensim adaugens rem stabilit, expolit, aemo
lites est fallax, & capiosus, In quo frequentes fuerunt Stoici: sed maxime omnium illo delectatus dicitur Chrysippus, uti Socrates inductione. Dilemina utrimque urget, capitque adversarium. Includitur Epicheremate,vibraturque Uehemens argumentum. Inductio delectat,& est vulgo apta, propter similitudines. Hanc argumentationem frequentant Rhetores , ac Poetae, praesertim Ovidius, quia venuste ac perspicue explicat a
Quot rebus continetur & perscitur venustas argumentationum R. Tribus. I. Ut varietas magna quaeratur in argumentationibus,rie satietatem, S nauseam pariant ; nequci enim oportet multa simul crude & indigeste congerere , ac eodem modo explicare, sed Jucunda quadana varietate distinguere : qua in re mirabilis est Cicero,qui ita variat argumentationes, ut priori argumento descruiat argumentatio quinquepartita, secundum argumentum explicet Enthymema, tertium claudat inductio. a. ut singulae argumentationis partes, diversis verborum & sententiarum figuris exornen tur,quod supra de ratiocinatione diximus. 3. Ut cum erit in Uenta omnis argumentandi varietas & exornatio, transitiois
nibus&digressionibus illigetur.
inoniam ingressionibus seu transitionibu g saepIus lab
rat adolescentia, plures harum species seu formas couligemus a
Quid est Transitio ' R.est ab una orationis parte ad aliam idonea progressio: vel est vinculum seu nexus,quo pars or tionis posterior cum priore apte conjungitur. Palatium ei quentia, de Argum. Dct 4. puncto .cts. Quot modis sic Transitioi R. i. fit per simplicem dicendo D a riun
52쪽
rum propositionem,utCic. prinur. Renio num adM Catoηε, quod offirmamentis aerobur totam accusetionis.Item cognosci, is nunc judicrasenatus, cte. At videte singulare genuου fraudis. - Σὲ Per partitionem, ut pro Rost. Amerino. Tres sunt res.sua risum ego exsitu a possum, qua obstant hoc tempore Sext. Roseio : cνιmen a versetriorum, , avdacra,inpotentia' erimiis κω eonfictionem accusator Eruciu. suevit: audacia partes Roscii sibipoposceνunt: Chrysiogonua autem his, quιplurimum p rest,potentia pugnat. De buce omn3bm relua me dicere vora
Vide ejusmodi per partitionem transitiones in exordiis pro Quinctio,& Cluentio.. 3. Per brevem superiorum repetitionem. ut Cicero pro lege Manil. Suonram degenere belli dari, me de magnitudiis ne pauca dicam, & ibid Causa qua sis, videtis; nunc ruid gendumst consideratri. Et pro Archi Poeta: Lua cum ita sint, quid est, quod deo in civitate dubitetis, frasertim, cum an
aliis quoqua ervitatibus fui rit adscriptus etenim, me. . . Per conclusionem,quae viam facit ad sequentem cirruetionem,ut pro Muraen. Nihri igitur invitam Murana diei rast O Nihil inquam, Omvino,quo constituto facilior est m H ditus ad contentionem dignitatis, qua pars altera seu accus
sionis. s. Per comparationem, aut aliquid affine, aut consequens ex repraecedenti ,iit: Neque vero ιlia pax eum Antonio t-3ιον, quam periculosioreenseνi debet: nam, fie. Sed me Iudices. non minks Bominis sapiantissimi ais ornati mi Ser. Sulpitii conquestio, quam Catonis acrissatio commovebat, qui cte. euacum sint gravia,isiud acerbssimum est, quod habet tres auri tores ρος. ... I : A6. Per inere mentum sive gradationem. Cic. pro Cluerit. Nessotam 3n eo inluens fuit, ut areusatorem filio fluo compara
rei ed etiam cogitavit quibuε eum rebu4 armaret.
' Et pro Rost. Amerin. aeuid ab his tot malefitiis scelerti ab--ossa τιdetur tamen hae aliis nefariis cumulant atque adaurent,crimen incredibιle confingunt. Sc. . Per attentionis renovationem, ut: Attendite nunc ad
id quodsum dicturus gi Per prolepsim sive occupationem, uir Sed diere aliquis.
in minor sit in hae re dignitas, magnam esse utilitatem: Imo πι- tendit detrimentum 'i amoenιι meum, credo locorum, urb um pulchri
53쪽
pulebritudo, hominum nationums illarum humanitas ct issos retinet, quid illis perris asperius 8 quid incultius oppidis . s. Per allegoriam, ut Cic. pro Sextio. Herum hac itapram tereamus,ut tamen intuentes O resectantes relinquamus. Adrribunal,quia ipsum ad flesoram dudum voeat, ct quodammoia absorbet o rionem meam omento sudio cursu, veniam a. Io. Per dubitationem,ui: Ruid nunc a vir miti Bonsa
ta dicam quid reliquam vita constantiam commemorem. I . Per communiCationem, ut: Iam quaro ex vobis,qua in ram Metorica vitibiaram ponetis t
. Per Concessionem, ut Cic. pro Muraen. Sed hae sana pariasint omnia. st parforensis opera militari. sit par militari suffragarro urb-a. diuidin ipsa pratura, mώsine exrsimas inoso tuam is illim sortem interfuisset S pro Rost. Amerin. o. causiam proferre nonρ tes,tametsistatim vicisse debao, tamen de
meoiure decedam,, tibi quod an alia causa non eoncederem, iniBac concedam,stris huymmnoeentia, non quaro ἀbs te, quam patrem Sext.Roscim occiderit, quaro quomodo occiderit.
13. Per ejusdem vocis repetitionem, ut pro Milone. Suam si interfieara voluisser, quanta quoties occasio e , P mpraeiara fuerunt Z Potuitne eum domum, ac Deos penateεμπ.sio oppugnante defenderet, sura se ulcisci l Potuitna cive egre-νο, virofortis o P. Sextio Obsset ι suo. vulnerato 3 Potuitne Fabricio miro optimo.eum de reditu meo legem ferret,pullo, eru-
delusivi eade in foro factat Potuitne Caellii Iussi mi Prator
oppugnata doma ρ Potuitne illo die,sumes lex lata de me. Et paulo infra nurn. 42. per Anaphoram,quid AC. Iq. Per apostropham,ut: Nunc vos anesio Catiles. quantum estgaudium vestrum quanta virtutis vestramerces aegiso
IS. Per ironiam, is: Cur eisin manu misit 3 matu/bat scis
16. Per correctionem, ut r Sed quid hae diutias duputo.
eum hac luce clariora videantur 3 itaque ad aliud progredior. Demquc tot sitnt fere modi & formulae transitionum quot sunt figurae sententiarum: Verum sunt & aliae minores transitiones. quae partes seu propositiones argumentationum conticeturus ut hae: Ruid, quid nune,Dmvero, etenim, equiadem, accedit quodi, vero ignoratis,quamobrem, igitur.
Ad extremum juvabit seligere plures ex Ciccrone foris mulas,quibus ab uno vel argumento, vel orationis membro, D 3 uania
54쪽
transtur ad aliud et ut pulcherrime fit pro lege Manli.rium si
iniam mihi datur de genera basii . Hinda da magnitudisq)raxm de Imperatore deligendo esse ditendum. Gan- - Ha modi, ωod maximὸ vestros animos exsitare at a in m mare debat: Sic primum membrum aggreditur Cicero. Ad secundum vero sic progreditur, num. 2φ. Suoniam da genero olli dixi.nune da magnitudine paaca di-m. Ad tertium num. et . Satis mihi mutia ver scisse virior. quaνε hoc basium ase strae re ipsa necessorium,magnitud ne ρericulosum.restat ut da Imperat ora ad id bellum deligando, ac tantis rebus proselendo, διιndum esse videatων,utinam . semEt pro Μuraen.num II. Intelligo, judises, tres acausationis partes fuisse,ct earum unam in reprehensione vita, alteram in contentiona diguitatis, tertiam in crimini ι ambiι- esse me satam. Primam partem sic ingreditur: Atque harum trium partium ρν-a rsia, qua tramissima se debabas , ita fuit i ma levis,us .ctc. Secundum sic ingreditur: Bene habra, ε quo eo litaro faciliores mihi adiim ad contentionem dignitaris,qua pars altera fuiι accusationu.summum video, cte. 3. Sic r Nune mιhi teretue illa locus est orationis de ambitia σνiminiam νει clandu6.
Digressio. Quid est Digressot Resp. virtus potius, ut transitio,
quam pars orationis) est alienae rei, sed ad utilitatem causae pertinentis, extra ordinem excurrens tractatio. Quintil. tib. 4. e. 3. 'Est quali levis armaturae militum excurso,ubi occasio est, uis facinus alnuod sortitudinis eximiae praedices, ad laude, ipsius sortitudinis, vel eorum qiu similia Patrarunt, cum iudicio excurris, & apta traiisitione ad rem tuam te recipis. Itaque res,ad quam emurritur , debet cm. haerere cum causa, nec debet esse per vim aut temere Inser
, . Deinde ea re tantisper exposta, reditus ad propositum fgnificari debet, maxime si fuerit longiuscula digressio. Praeterea digressiost praecipue laudandi, vituperandi causa;& quando materia inamoena est, & ingrata, delcctandi. Vide exempla pi o Quinctio, num. 44, ubi digreditur Cia
55쪽
coad judiram Aquilium, & actorem Hortens , ut utrumque avocet a judicio, quod fit non de pecuniis, sed ce
Et pro Rosci num. ys. ubi digreditur In Erueium&acc sitores ineptos comparatione canum N anserum in Capitolio. Verrin. a. statim digreditur in Siciliae laudes, & alibi saepius in suas laudes .contra adversarios: quae passim exempla,quia prolixiora,non astero.
Modus parianda Argumentationis. . .
VAria eandem argumentationem. Resp. Sit hujus arsuis menti. v G. Praeceptores sunt laude assiciendi,quia fune optime de Repub. meriti. , th*c explicatio, seulargumen ratio syllogistica : Lus sum optime de Repub. meriti, ii lauda μοι Veiensis inmodisunt praceptores: erro,ctc. Sic varIabis pertatiocinationem: Major. geus sunt optime da Repub. meνiti,laudesunt assciendi. Probatio. Quia latu aspramium mirtutis suis honestu visis deferri propter merita vel m e ves, velispatriam,vel in omne genud hominum. Minor, Pr ceptores sunt optimὸ de Repub.meriti Probatio, Luia teste Tultio, nullum munuε Re .m0m serr/metiusveρ --,quams doeeamm,aist erutamu juventutem,lis prasertim moribus. ars temporibuε, quibud ita prolapsa est,uι omnium opibus νη- fananda,at2 coercenda sit. Condusio, quis igitur dubitet praceptores esse laude inciendos. Per Enthymcma: Praceptoressunt 'time de Repub.meriti; igitur lauri asciandi. Per collectionem : ProposiIo, Praceptores sunt laude - ciendi. Probatio, quia iscendo ais eruiuendo juventutem , sunt optime de Repub meriti. Confirmatio, quid enim majus meliusva hoc docendi munere asserri Reipub, ps 3 Exornatio, am armis,alii toga, sicriptus Reip. studeant, nos praceptis
Iuventutem imbuamin, ex cu . recta snstitutione omnis imperatorum, togatorum, scriptorsimque industria ae virtus e-
N.rnat. Complexio, igitur praceptores μοι laudo asciendi.
56쪽
Ravissima pars cloquentiae est Ampinifieatio,quae heromnes argumentationis par tes scisa esse debet ι nam omnis Rhetoricae vis, in amplificando consistit , quare maxime interest, claram & aperiam amplificationis ideam adolestentibus propo
Quid est amplificatio 3 Resp. cum Cicerone, est gravior quaedam affirmatio,quae motu animorum conciliat in dicendo fidem. Quotuplex est amplificatio ' Resp. Duplex r alia verborum, de qua etsi lib.3. de Elocutione,hic tamcn pauca dicemus. Quintilian. lib. 8 s. .
57쪽
Alia rerum, quae quatuor modis fit: I. per congeriem. L. Per in Crementum 3, per ratiocinationem. 4 per comparat Iori me quos quatuor amphficationis modos, seu bntes ex
Quomodo amplificatio verborum sit Resp. I. per ver ' ba translata: ut cum aliquem ira incensum, inflamma-ς A , errore lapsum dicimus. Palatium eloquent. mpi sic. uct r.puncto 4 1. 6. 72.Pcr verba superlativa, id est,quae veritatem excedunt, plus dicunt quam re ipsa esse possit, uir domus, gentAνmmamiure barbaras, ' mulsaturine innumerabiles, locis V t 3. fitper epitheta splendida & apta. Ita Cicero de Ompe a Virtute agens, hanc auget duobus alecti si lammra eximιo. Et pro Milon. Eνat ad temporis ιiarisim- , Iorty imaes Consul, mimicus codo P. Lentulin, otior stetieris uδ ν,propugnatoν Gnatim, defensor vestra voluntatis, patro- πω εώ κε publiel eonsensuis, restitutor salutis mea. Et vero Qq SMixci it Ciceronis industria virtusque Catilinam expu-u eX urbe. expresse quidem : quanto si blimius siquis eputrietas idem exorneti ineredibilis ae prope divina togat; ConisH-vιrrvi ac industriasingularis fortissimum atqua erudeli μι- mum civem Catilinam ex urbe Roma expulit. 4. fit per super' latava pro a bsolutis. ut quamquam mihi si per frequen1 con-Ipectu vesteν multo Iucundi su hie autem locu ' ira a sissimus , ad dicendum ornati minos ullus s. per graviora 3 consonantiora verba, ut si pomo co celeratissmis exigi videantur, 6. per graviora verba plusaigmii cantia. ut, cum eum qui sit caesis occisum, cum qui sit improbus, latronem dIcimus. ita Cicero in Uerrem: Non euim furem sed raptorem ι non adulterum, sed expugna torempuvicitra non sineribrum , sed hostem sacrorum religio-aeumqωσι non sicarium, sed crudelissimum carnifieam civium, sociorumque, su vestrwm jussicium adduximuη. 7. per plura verba& iuntentias ejus de tignificationis. iit tandem aliquando Catiletnam furentem audacia, steti s anhelantem, pestem pa - tria nefarie molientem ex urbe vel e Delmm,vel emisi M. vei thum egrevioraim uictrprosecu i us abiit, exc it, erupis ,
58쪽
evasit. Item pro Ligar. quid enim Tubero, tum illa di imis in acie pharbaltea gladius agebat cuim latus ille mucro ραε-hat : quis sensus erat armorum tuorum s qua tua mens Z ocula manvi 3 aesor animi quid eviebaι quid optabas Expende quam multa sint hic verba idem significantia, gιassius,mucro, a, seu fud, meus, uimm, piebas. ut bas. Cavendum tamen ne temere, & pueriliter hac amplificatione utamur.
ARTICULUS ILAmpiscatio rerum per congeriem. VNde amplificatio rerum per congeriem sumitur' Resp.
ex iisdem sere locis,quibus argumenta , ut sunt definia tiones conglobatae. Se consequentium frequentatio, & co trariarum , & dissimilinm, & inter se pugnantium rerum conflictio: & causae.& Effecta,& adjuncta, & Enumeratio
Quid est amplificatio a definitionibus conglobatis r Resp.
est ea , in quam variae unius rei definitiones congeruntur.ut historia tesis es temporum, lux veritatis, vit. memoria,m g rq vιta,nuncia verusiaris. Item, virtus, qua in tempestate fama quieta est. lucet in ιenebris, O pulpa ueo manet tamen atque ha et in patria , nec alienκ unquam sordibus obsolescit . Et pro Milone : Curia templum sanitatis, amplitudinis, meniis, eonsilirpublici, eaput urbis, Gra socrorum . part- omnium gentιumsedes ab universo populo Rom. concessa uni ordini. ζ. KQuid est amplificatio a consequentium frequentatione Resp. est ca in qua plura ponuntur acervatim ex eadem re Conseqtientia. uidi bellum geritur, urbιbm popuiatio , campis vastatιo,ruma templis,Hvinis omnibuε, ct humanis extrema
Pro Muraen. num. 8 s. amplificat Cicero, quae facturus
suisset Catilina,si Consul fuisset: Sed quid randam fiet, si hac
elapsia de manib- noris in eum annum, qui consequiιur, νε--ndarint. c. Et 7. Verrina num. 6. Si Archipirata servatus a Uerre
profugisset aut suisset mortuus. aeuod si itu ρνε isma rua profugisset, si aliquam mmum coatrapopulum Rom.
59쪽
ago altam ad meum jussicium, quo facilius crιmen inamreorum inluerepossem, vivum atque iocolumem reseνvavi. Dane vero tu tua pericula eommum periculo defendest tu stupplicia , quadebantur hostibus victis ad tuum, non ad Reip. tempus conf-
νυ Z ρυub Rom. hostis privatis custodiis esservabitur c. Quid est amplificatio a contrariarum rerum conflictiois ne i Resp. cst ea,in qua plura contraria intcr se per Anti theses opponuntur. Ut,hoc vero guta ferre possit inertea homines forι4simu insidiari l fluuissimos prurintistimis. ebriosos sobriis, dormientes v rLIιιι , ως. Et in Cati in . ex hac enim parie p uor pugnat, hic petulanxia ; hinc hudieitia idine flu-ρνum./mι M.f. illine frau tis; hinc pietaw,istinc laetin incconstantsa, illinc Dror ; hιne hanesvi , Utine itirpitudo; hinς
eontinentia,rdine tibiis. Huc pertinet rerum Inter se pugna tium dissensio, in qua adversarium aliumve sibi contradice re ostendimus. ut, Cicero pro Rosc. com d. contra Saturiunx stua in re mihi radieuia es v m esse inconstans , quι eum-aen , laderes. laudares, ct virum optimum, is hominem improbissimum esse diceres: eundem tu hunoris causa appellabas, O virum primarrum esse duebas, ct socium frauda saargueba/.vide pro Roscio Amer. num. Q. ubi itemErucius
contra se pugnarκ arguituri . . .
Insigniter idem Tullius contra Antonium Philip v. num. 31. Attendo paubsser, cogitationamque bobrii hominis , liun ctum temporis si cipe, ct . i Quid est amplificatio a rerum dissimilium colluctationer Resp. Est ea in qua plura dissimilia asserim's. ut Cicero z. Catil. Instruita nune contra haι tam praclarus Cat3b eopias instra prasidia, vestrosque exercitus, is primum gladiatori algo Uecto as saueio Consules Imperatoresque vestros opponite:
deinde eontra aliam naufragorum ejectam ac deb/titatam ma num florem totam Italia ac robur educite: jam vero urbet eoimnsarum ae mura: cipiorum re*οndebunt Carilina tumulis θι vestribus : neqωe vero cateras copias, ornamenta, prasita ve-βω cum idimis latronis inopia arque egestate debeo con
Quid est amplifieatio a causis & estectis conglobatis
Resp. Est ea, in qua multae unius rei causae, & effecta conglobantur. ut,quereris multimodis vexatam esse provinetam' sed ad causaν calam3tatis arrenda: virebar rn ea ambισιο luxuin
60쪽
ria dominabatur,segnes eram Magistratin, populus 'sis mollioli aque iecuritate insuebat : expecta igitur damna longera
viora: exhaurientur pecunia, Iacebit*reta religio, cades imis pune inlitabunt. Sic Cicero a causis agitat Verrem. agunt
enim praesitem paena civium Rom. quos partim implorantes suum perculsit, partim in vinculis necavit, passim implorantes jura ubertatis civitatis in crucem sustulit. rviunt illum ad puplicium Dii patrii. quod se unus invenim est, qui οῦ eomis plexu parentum abreptos filios ad necem dueeret , ct parentes ρνo sepultura liberorum reposteret. religionis vero eeremonia quν omnium Dororum violara simulataraque Deorum,qua non modo exsuis templis ablata 'nt, sed etiam Iacent in tenebris abso retrusia .atque abdita. consistere ejus animum sine δενο- re,atque amentia non sinunt. Vide pro P Quinctio ab effectis conglobatis, amplificatur proscriptio bonorum Quinctii. num. q9. uti pro Rosc. Amer. scelus parricidii a causis conglobatis . num 37.& 62. 1
Quid est amplificatio ab adjunctis conglobatis R A. est
ea, quae ab omnibus seu rerum seu potionarum adjunctis, a Ccircumstantiis ducitur : quae amplificatio celeberrima est apud Ciceronem. Hanc S. Hieronymus affert de Monacho virginem ad stoprum suetamque sollicitante. lib. 2sep p.rnμ- Desii me mortalium. tusserunsam ιEam,in qua Deι fores natus est,ristupro condicturus ingrederis 3 non times ne de ρυμ pisi, ans vagrat,ne puerpera virgo te videat Angeli clamant. pastores currunt. stella desuper rutilat, Magi adorant, Herodes xerretur, Hierosolyma conturbatur, in cubieulum viminis derepturm virginem irrepse Sc. operae pretium est reliqua' hujus loci legere. Similem habes locum pro Cluent, ubi Cicero nuptias socrus cum genero describit ab adjunctis, &postea in peroratione insectatur impietatem Sassiae, qua ut filium accuset, Romam proficiscitur. Et 7. Verri .num. 36. Luxuria Vorris amplificatur conglobatis a djunctis itinerum Sconviviorum.Ibid. num. 9. , se . mirifice congloba
tur adjutieta devictae & incensae classis Rom. Quid est amplificatio ab Enumeruione partium ' Resp. est ea,in qua totum in partes diffundimus: qMod item oratoribus frequentissimum est. DIserte Plinius in Panegyri populum describit Traiano triumphanti obvium: Ergo non