장음표시 사용
91쪽
368 1. serrimae gentis calamitate inducat animum suppetias ire . In id Legatos misisse , qui dicant, ecuno ejus arbitrio Hungariae fatum pendere . Miseram fore, ipse si neget opem; de si statuat labantem
sustentare , jacentem erigere; moveat exercitum,
in ejusque propulsindo periculo ponat operam. In hane partem , si consulatur , se consilium dare; cum putet , magnanimi Regis esse , perniciem ab aliorum cervicibus, ubicumque inferatur,d
pellere ; strenui , dominandi fines amplificare ; s
tertis , in rem incumbere, dum seri occasio . Repetat Majorum suorum memoriam; tenebit profecto , non aliis artibus tantam illos Imperii molem construxisse ; natura vero comparatum esse, ut quiabus parta sunt artibus, iisdem Imperia retineantur. 6ρπις Mehe- Trux oculis , aspectuque horridus audierat illum Mehemetes , graviter ferens incommodam volumptatum illecebris, in quas penitus se immerserat, orationem . Iam enim apud se tacitus constituerat , mollem otio ac senseum blanditiis aetatem agere 3 percellebatque mentem recordatio Creticae
expeditionis , quae tantas abstracto sibi e Regiae . nu, ac prope sub pellibus hyemare coacto , m lestias exhibuerat. Nihil moratus, responsum dedit: Sua sibi tuenda ; aliena curent, qui velint. Diactum excepit supremus prophanae superstitionis A
tistes Muphtium appellant qui plurimum religio
ga pergit, ne moderatur animis; cuique Turcae primas deseruntqWθη μ 1 legum cognoscendarum. Is acri Mumphum sermo
92쪽
ne insectatus est, bellum manentibus inguciis suadentem. Hujus enim, quem, inquit, exitum fore Putas, cujus initium a violata fide Qua mente milites affuturos, perjurii conscientia territos Quas opem laturum Dei Numen, sacrilegis armis consceleratum At infandum augurium in Germanos, quos primo foedus neglexisse contendis', arbitraberis conjiciendum Uerum quo id auctore, quo praede contendis ' Legatis ne; incorruptum quidem testi'
monium exulcerato in veteres Dominos animo pro se causam orantium . An provinciarum Praefectis
qui scilicet nihil adhuc hostile, nullam , qua laesi
fuerint, injuriam renuntiaverint . Nostrae principem sectae bello atque armis favere quidem, sed quae non sint ab honestate, a suorumve utilitate seiuncta. Quae autem honestas, qui fructus utilitatis, ea capere pro nefaria Christianorum gente, pro sincerebellantium, pro hujusmodi Mortalium stirpe', unde nobis discrimina, clades , aerumnae saepius, gravissimae quidem , obvenere . Demum ne prohibe , ut tandem aliquando pacis quiete perfruamur;
quam diu militaribus laboribus quaesitam, si statim pereat, acerbius doleat periisse, quam si nunquam exorta fuerit; siquidem boni spes desiderium, jactura dolorem facit. Haec Regem, ne se Hungarorum desectionibus implicaret , confirmasse videbantur. Verum Mustaphus, cui multum ea res pensi erat,
haudquaquam despondit animum. Muphtio donis blanditiisque ad suam voluntatem adducto, Mehe-
93쪽
3683. metem, cum primum remotis arbitris licuit, aggr Viserias elavis ditur; supplex orat, ut se arcana reclusurum Im-sisseisitam 'agd. pςrri cum bona venia pacatus audiat. Facta dicendi est. Deinde in potestate. Non me, inquit, Imperator, tot jam for .: ἡ Λ . ' 'tunae muneribus tua liberalitate locupletatum pacissus Oratio quaa unquam taedere potest , quae una amplissimum
au. n. Hi ' e tuis beneficiis reddere potis est mihi fructum . Nam bello corporis animique fatigatio felicitatem corrumpit . Esset tamen, cur me ipsius selicitatis poeniteret , nisi illam pro tua sustinenda , propositis armis , Vellem profundere. Hungarorum calamitas, quibuscum nulla mihi vel publica vel privata necessitudo est,non me sane solicitum habet ; sed quae tibi atrox impendet, cui duo potentissimi civium ordines imminent, atq; otio tuo graviter insidiantur: Praetoriani scilicet, ac rerum sacrarum Iudiciorumque moderatores Esefendios istos , illos Ianiraros patria nuncupant voce Hi enimvero inter se occultis sermonibus jamdiu conjurarunt, ut Rege vix non penitus in ordinem coacto, arbitrium Imperii obtineant vi ac religione ; nam utraque apud alterutros manet ; nec iis
seclusis quidpiam est , quod Mortalium animos regat. Vident suam eb potentiam adductam, ut ro- liquis metum, ipsis invidiam faciat . Viribus enim ac numero Praetoriani ; immensis divitiis quibus istorum ordinem cumulavit inconsulta quaedam Re gum Procerumque de criminum expiatione opinio Legum insuper auctoritate Effendit omnia infra se putant. Quare sibi ex omni parte praesidia compa
94쪽
rant, atque illud in primis tutissimum, quod arma 1681M leges ad sui tutelam conspirare faciant. Modo quietem agunt, quippe nihil non e sua cadit sententia. Ipsi honores, divitias, pmsecturas in manu habent ; conjunctaque cum iis , qui te circumstant , familiaritate , ipsam videntur Regiam obsidere. At si quidpiam subtraxeris vel honoris vel liberalitatis , intueberis profecto cuncta M. mis, strepitu, tumultu impleri. Jam sibi ad hujusmodi facinus execrabili exemplo strauere viam , solutisque duobus sortillimis animorum Vinculis jure ac pudore , libere perbaccari, & id sibi
licere putant, quod lubet . Horror me capit in , memoriam tibi revocantem, quae in Ibraimum, patrem tuum infando nimium paricidio ausi sunt. Uerum Sc horrida, cum documentum afferunt, nullo fastidio versari animo debent. Cum ille seu po. pulorum beneficio seu ad retinendam Principis majestatem modum imponeret ipsorum cupiditati, parceret aerario , nec Signa praeire vellet, veritus jam se se efferentem audaciam, furiis exagitati ea perpetrarunt , quibus Othomanicum Imperiunia eversum foret, nisi tuis auspiciis constitiiset, sedassentque Civium animos nefarii criminis auctores cladium metu, ipsiusque religione Legis , quam id etiam sceleris, data occasione , suadem dicerent. I a tanta n iterum rabiem prolapsuros, nunc mihi
in mentem non venit. Hoc tamen aeque miserum,
prolabi posse , nec facile refraenari; oc parum a
95쪽
8o HIs TORIARUM 1681. servitute distat imperium, quod meticulose atque
ex aliorum exerceas voluntate ; timor enim libe
tatem opprimit, libertate viget auctoritas. Igitur fessis rebus quod sit remedium t Illud profecto , quod in omni civili & naturali contagione unum. est ac saluberrimum et dissociatio ; quae modo nomnisi commoto bello haberi potest , Praetorianis e regia aliisque urbibus in castra abductis militiae
sacramento. Ne vero aut otium aut fraudem cogutent , quae illos ab expediendis armis dimoveret ; opportunus adest Hungaricus tumultus, unde expeditionis color , praedae incitamentum . In aciem eductos contra ferocillimos Germanos, nulla Primcipis querela, ferrum absumet, unaque concidet E sendiorum potentia ; cum nulla apud Nostros S crorum vi S,nisi armis freta. Tunc eos quoque tibi liberum erit invidiosis opibus denudare, imbelli ipsorum conatu ad reluctandum, praeclaro tibi ad eripiendas obtentu ; ut scilicet inutili eorum opule tia aerarium ad bellum suppleas . Quae cum ita se habeant , quaerenda tibi esset, Imperator, studiis omnibus pugnandi occasio ; & cum se offerat, repudiabis Quod esset summis precibus Deus Orandus , ultro afferentem remittes Non istud utique e tua prudentia, tuaque mentis magnitudine. At prohibent inductae Nihil inducias morser, vanam que hominum superstitionem, quam publicae utilitatis pedissequam Voluit Mehemetes, deditque populis ad obedientiae ; Regi ad imperii tutelam. At
96쪽
immensum auri pondus in rem fuerit erogandum Dς81. Primo, id gratum sortem usurasque maximas r laturo ue deinde exilis jejunique animi foret, se se a rebus amplissimis cohibere pecuniae tenacitate. Quamquam nec magnD auri pondere opus erit ; nam bellum se ipsum alat; victoria inexhaustas e filiacis fimis regionibus opes in Regiam adducet. Fortasse incertos belli exitus , Martemque times communem l Id autem, si coeteris, tibi profecto non licet reputanti florentiismaS Imperii tui vires, A striorum vel alio distentas vel Hungarica seditione Iabeiactatas. Unum Vere potes objicere, otii scilicet, Aulae, Urbis amoenitatem, quam cum militiae fatigatione, clamoribus , asperitate durum est commutare. Verum si tibi sententia ita fuerit & hoc pr stabo . Bellum ego tuis auspiciis, tuo numine suscipiam 3, tua gloria profligabo. E Principe sit , ut mihi adsit, Imperii fortuna 3 e me ut tibi fides , vigilantia, solicitudo . Haec Rex diu secum tacitus volutavit, ingenti in alterutram dictis
partem iactatus curarum celtu . VicIt poliremo ab- motu, bellam iustulitque eo us animum periculi, quod se obiturum c sarem docer- intellexerat, metus; cum praesertim Muphtium, tot rationibus a pristina sententia dimotum, huic adstipulari intelligeret . Mustaphum complexus et
bene, inquit, habet ; fausto Numine bellum geramus .. Tu macte virtute sis, eumque agendo curandoque negotio te praesta, quem tui cives egregiis laudibus, ego beneficiis cumulare debeam . Tomo I. L Dein
97쪽
iσ81. Dein quotquot Purpuratorum ab dissolvendis induaciis abhorrerent, abire magistratu jussit; numquam non suspecti. illorum fide , quibus publicae adversitates , cu n melius consuluisse videantur , decorae Misistis si heriis sunt Hung rorum Legriis responsum datum . promissum auxia Referant Suis, in fide & clientela esse Turcarum . s. is Mil. ωRςgis, a quo prosto sibi opem futuram . Quare bono animo sint, cito re percepturi, bene ac prudenter spem suam in eo collocasse, nec spem fefellisse. Ita Bizantii decretum bellum adversus Caesarem , quo nullum a nostri nominis gente majori periculo in Barbaros, majori gloria ac triumpho pugna
98쪽
UM longa dissicilique deliberatio
ne Edimburgi conssilitur, reditus Legatorum fuerat a ByZamtio . Raenuntiata Legatione datoque Diplomate, quo Tehelius aliique suarum partium a Me hianete socii clientesque appellabantur ; hi certa subsidiorum spe confirmati; cum exiissent induciae, ad arma se contulere . Transylvanus, Ualachus , Moldavus de hac Regis voluntate certiores facti , iisdem illico submisere copias ;pra tento turbarum praedaeque cupiditati suo erga Thracem obsequio. Junctis viribus ad quinquaginta homines millia superiorem Pannoniam adorti, Bererminum ignobile oppidum capiunt . Calum deinde aggressi, urbe potiuntur; arx eos tenuit feci
que moram,quoad AEneaS Caprara,qui regionem cum modico exercitu obtinebat, castra movit, acie, quamquam numero longe impar, dimicaturus, si facerct Hostis pugnandi copiam . Sed is maturato itinere in L a Tran-
ι em renuntiat. Tebelius adiun
vani V alachi , Moldavique Co. piis, bellum Austriatis infert. alum tapit. arx a praesidiariis defenditur. Eneas caprara xiliatum peri
99쪽
Tebetius in Tranis Disaniam redit. casar concilium admonet , ut fie- danda seditioni quidpiam tumuia
mi in circa Re ligionem. R irair Perdis ricibus bona priadem publicata.
Transylvaniam, cum& hyems appeteret, se recepit , nulla praeda , magno tamen proventu ob factam popularibus sui spem, erectosque dubiorum an, sad rebellandum. Quae ubi in Concilio cognita sunt, Caesar ab aspois lenibusque remediis aeque timendum , si non suo tempore adhibeantur , ratus, nunc suavioribus utendum statuit; admonuitque, qui fabsa imbutis religione nihil remittere se se hactenus. o firmaverant, ut quidpiam darent pacis bono , ac meminissent: quem civem nollent, hostem habituros ς nec prudentis esse irritare, qui se possent ulaisciis
Igitur Concilii lege interdictum quaestionibus est ,
quae de rerum divinarum opinionibus fuerant institutae ; permissumque Augustanae Helvetiaeque, ut v cant , Confessionis alumnis, ut more suo Sacra facerent , ac singula per id locorum excitarent Templa , ubi frequentes degerent ; designato tamen oppidorum nomine , ne pluribus construendis lice tia N: fraus obreperet Haec non invito Caesare; illud nonnisi magnis precibus exoratum, ut praeconis ha
sta refrigesceret ; quaeque perduellium bona publi
cata fuerant, ad eos demerendos, in privatam re dirent . Etenim effusam adeo in eos beneficentiam qui talia ac tam multa peccassem , perfidiae incit mentum arbitrabatur. Indullit tamen, ne unquam opinio foret, severitate spem otii se corrupisse. Per quam agro, am duelles auditis conditionibus, quibus ad sanam me
nuit, ne pasem tem revocabantur, superbe detrectavere. Tehelius,
..t si V - ingenii calliditate usus, repulsae asperitatem lenis
100쪽
studuit ; non pacis desiderio, quam penitus aversabatur, sed in utramque intentus fortunam ; quod ei nunquam non solenne dc familiare fuit; quamquam tamen inani eventa, Sciat sus animi . Suos, dicere , dolere quidem circumscriptam angustis finibus religionum libertatem, ea nque nullo firmatam praesidio adversus aemulos atque implacabiles justissimae rei detrectatores. Attamen si spatius tractandi animos sibi detur, nullo pacto desperare, quin aliquo traduci possint, quo res conveniat. Plura enim primo aspectu veluti monstra refugere mentes hominum, quae si apta flexanimique or tione propius admoveantur, non raro sui desiderium pariant . Aliquid etiam de reficienda inopi seditiosorum conditione sermonis intulit, nec stese tacuit. Ad haec datae per hyemis tempus induciae . Quibus Caesar ita compositis, ingentique apparatu ad excitandam regiae majestatis species inaugurata Pannoniae diademate augusta Conjuge, Concilium dimisit, tuta Estherasio negoti v n cum Tehelio conficere , quantum commode, habita dignitatis ratione, fieri pollit. Id actum egregia fide . Monuit enim per literas atque amicorum officia ; oravit etiam non Tehelium modo, sed lingillatim Proceruin , qui defecissent, illustriores familia, clientelis, auctoritate, ut ne regrium tu multu involverent, se periculo, cunctos calamita
tibus , quas bellum assert. Aliis a Caesare praemia polliceri . Aliis generosam indolem atque avi
Perduelles oblatas ctastiones resep unt anhelius versuteropulsam casari lenire studet, gemollire suorum animos pestice
Proponit aliquod sedandis rumultibus dari βeditiosis