Fr. Baconi de Verulamio Sermones fideles, ethici, politici, œconomici sive interiora rerum. Accedunt faber fortunæ, colores boni et mali, &c

391쪽

3so DE CεRTI Tu D. LEGUM.tect capere. Non raro itaque se ostendunt casus omissi ct novi. In hujusmodi talibus triplex adhibetur remedium, sive supplementum ; vel per processum ad similia; υel per usum Exemplorum , Iicet ialegem non coaluerint ; vel per jurisdictiollas, quae statuunt ex arbitrio boni vi- ri Φsecundum discretionem fanam; stae ilia Curiae fuerint Praetoriae, sive Censo-

De processit ad Similia,& extensionibus legum.

IN Casibus omissis deducenda esIma legis a similibus: sed caute ct cum Iudicio. Circa quod servavia sunt Regula

sequentes. Ratio proljfica, consuetudo sterilis esto, nec generet casus. Itaque quod contra rationem iuris receptum es . , vel etiam ubi ratio e m ea Obscura, non traia: hendum ea ad Consequentiam. Α p H o R I s M V S I L. . L num publicum insigne, rapit ad se Casus omissos. Quamobrem, quando Leae liqua , Reipub. commoda notabiliter es majorem in modum intuetur, ct procur i, interpretatio em extensiva esto, am

plians. . -

392쪽

. DE CERTITu D. LEG v M. 3ssAPHORIs Mus II. Durum est torquere leges hoc ut to queant homines. Non placet igitur exten- 'di leges poenales , multo minue capitales, ad delicta nova. o. si Crimen vetu fuerit, legibus notam: sed prosecutio ejus

incidat in easum novῶ, a legibus non provisum omnino recedatur a placitis juris, polim quam delicta maneant impunita.

In statutis, qua jus commune Oirca ea, qua frequenteν incidunt ,-diu coaluerunt plane abrogant,non placer tr cedi, Similitudinem Casus omitas. quando enim Rissub. tota lege diu caruerit: idque in eatibus expressas; parum pGriculi est, si ea sus Oatim expelsent rem

dum a statuto novo. Α p H o R I s M v I II. Statuta, 'qua manifesto temporis leges- fuere: atque ex oecasionibus Reipub. tunc invalescentitus nata.mutata νatione tem

porum, satis habent se in propriis ea sibius inere possin3:n serum autem essetf

ad easias om issos ullo modo traherentur.

Consequentia non es Consequentis sed Asti disset extensio intra rasas proximos. Alioqui labetur paulatim ad Dissimilia:Est magis valebunt acumina ingenioru, quam

393쪽

In legibus statutis breviorvsyli,ea tensio facienda est liberius. At in illis,qua

sunt enumerativa casuum particularium, cautius. Nam ut Exceptiosrmat vim Legis in casibus non exceptis: ita Enumer xio infirmaι eam in casibus non enumeratiso A P H o R I s M v S I 8. Statutum explanatorum claudit riυos saluti prioris: nec recipitur posea extentio in alterutro statuto. Neque enim facienda

est superextensio a Iudice, ubi semel coepit

extensio a lege. ΑPHORISMUS I sis. Solemnitas verborum, actorum non recipit extensionem ad Similia. Perdit enim naturam solennis,quod transit a re ad arbitrium: Et introductio noveram . corrumpit majesatem veterum.

Proclivis es extensio Legis ad Casus

post- natos; qui in rerum Natura non fue-νunt semporeLegis lata.Vbi enim casus exprimi non poterat, quia tunc nusim erat,

casus omissiis habetur pro expressis , similisfuerit ratio. Atque de extensionibus legum, in casibus omissis haee dicta sint: Nunc de usu Exemplorum dicendum.

394쪽

De Exemplis, & usu eorum.

DE Exemplis jam dicendum e p. ex quibus jus hauriendumst, tibi Lex deficit. Atque de Consuetudine, qua legra steries est , deque Exemplis, qua per fe-quentem usum in consuetudinem transerunt, tanquam Legem tacitam . suo loco dicemus. Nsine autem de Exemplis loquia muri qua rarostssarsim interveniunt,nee in Legis vim coaluerunt; quando, qua cautione , norma Iuris as ipsis petenda sit. ωm Lex dsciat.

Exempla a temporibm bonis'mode Nili petenda sunt: non tyrannicis aut Dactiosis, aut dissolutis. Hujusmodi Exempla temporis partus sturii sunt: o' magis no-

In Exemplis, reeentiora habenda sune ro tutioribus. mod enim paulo ante factum ess . unda nusium βι secutum ineommodum, quid ni itfrum repetatur' Secta men minus habent auctoritatis recentia. Et siforte rei in melim resilui opus sit, recentia Exempla magis seculum suum sapiunt, quam rectam rationem.

395쪽

3s DE CERTITUD. LEG v M. APHORIs Mus 24. 'o vetustiora Exempla caute , ct cum d lictu, recipienda: decursussiquidem a tatis multa mutat: ut quod tempore videatur antiquum, id perturbatione, o inconformitate ad praesentia , si plane novum. δε Medii itaque temporis Exempla sunt optima, vel etiam talis temporis, cum

tempore currente plurimum conveniat: quod aliquando praestat tempus remotius, magis quam in proximo. A P H O R. I s M v s 2s.

Intra fines Exempli, vel citra potum te cohibeto, nee illos ullo modo excedito. Vbi enim non ades norma Legis, omnia quasi pro suspectis habenda sunt. Itaque ut is obscuris, minimum sequitor.

Cavendum ab Exemplorum Dagment licompendiis: atque integrum Exemplum,'universus uvi processus intros'i- ciendus. Si enim inciυile sit nisi tota Lege i persecta. de parte ejus judicare, multo m sta hoc valcre debet in Exemplis; qua au- l

cipitis sunι usem, nisi valde quadrent. l

In Exemplis plurimum interest, per quas imanus transieri ut 'transacta sint : Si enim apud Scribas tantum , Ministros iiustitiae, ex cursu Cutiae, absque notitia

396쪽

ADE CERTI Tu D. LEGUM. 3I many ista Superiorum , Obtinuerant: antetiam via errorum magistrum populum; conculcanda sunt, parvi facienda. Sio apud Senatores, aut Iudices , aut Curias

principales ita sub oculis positafuerint, urnecesse fuerit, illa, appro Latione Iudictim, saltem tacita. munita fuisse lud dignatiosis habent.

Exemplis, qua publicata fuerint, utrunque minus fuerint in usu, cum tamen sermonibus, ct disceptationibus hominum, agitata'ventilata extiterint, pia auctoritatis tribuendum. Qua vero in scriniis archivis manserunt, tanquam sepultα, palam in oblivionem transierunt, minus. Exempla enim, sicut aqua, in PI fluente sanissima.

Exempla , qua ad Leges Oectant, non placet ab peii , sdabaci is pu-vlieis, ct traditionibus diligentioribus. Versatur enim infelicitas quadam inteν Historic os vel optimos. ut Legibus,'actis iudicialibus, non satis immorentur: auis orte diligentiam quanda adhibu

rint, tamen ab authenticis longe varient. A PHORISMUS o. Exe inpium , quod aetas contemporanea aut proxima ressuit, cum casus subinde r

397쪽

DE CERTUTI D. LEGUM. curreret, non facile admittendum est. N que enim tantum pro ilio facit, quod homines illud quandoque usurparunt: quam contra, quod experti reliquerunt. R PHORIs Mus 31. . Exempla in conlilium adhibentur, nouMtique jubent, aut imperant. Igitor ita re-- gβntur, ut auctoritas praeteriti temporis sectatur ad usum praesentis.

Atque de insormatione ab exempliet, ubi Lex deficit: hare dicta sint. Iam dicendum de Curiis Praetoriis, & Censoriis.

De Curiis Praetoriis, & Censoriis.

C Uriae sunto mJurisdictiones, qua

statuant ex arbitrio boni viri, discretione sana , ubi Legis norma descit. Lex enim ut antea dictum est non suscitcalibus ad ea qua plerumque accidunt, aptatur. Sapientissima autem res tempus, ut ab antiquis dictum es in novorum casuum quotidie auctor, inventor. APHORIs MVS 33. Interveniunt autem novi casus O in criminalibus:qui poena indigent: ct in civilibus ; qui auxilio. Curias, qua ad prio- ra ilia re iciunt. Censoriis; qua adpo seriora, Praetorias appellamus.

398쪽

Da CERTITUD. LEGUM. 3I A PHORIs Mus 34. 3Habento Curiae Censoriae δει diationem is potestatem, non tantum nova deli-uniendi , sed etiam poenas, i legibus eonstitutas pro dei ictis veteribus,augendi, ea sus fuerint odiosi, o enormes, modo non sint capitales. Enorme enim,ranquam

novum ea. Ap HOR. Is Mus 3 .

Habeant similiter Curiae praetoriae po-usalem tam subveniendi contra rigorem Legis, quam supplendi desectum Legis Si enim porrigi debet remedium ei, quem Lex

praeteriit, multo magis, ei, quem vulneis rasit. Α pHost Is Mus s.

: Curiae fa Censeriae, PraetorIae , O- amniso infra casus enormes ct extraordiis narios se continentor nec jurisdimones oriadinarias invaduntor ne forte tendat res ad shpplantationem Legis, magis quam ad supplementum. A p H o R I s M V S 37. Jurisdictiones Isa in sit premis tantum Curiis res dento nec ad inferiOIes communicantori Parum enim abest, a porsate leges eondendi, potestas eas supplenis, aut moderandi. APHORISMUS 38. . At Curiae ilia uni viro ne committanis

399쪽

.318 DE CERTITUD. LEGUM.tur, sed ex pluribus constent. Nec decreta exeant cum ii lentio; sed Iudices sententiae fra rationes adducant, idque pMam,atque astante corona: ut, quod ipsa potesat irliberum, fama tamen'existimationesis circumscriptum.

Rubricae sanguinis ne sunto nec de Capitalibus . in quibuscunque Curiis, nisi ex lege uota certa , pronunciator. Indixit enim mortem Deus ipse prius: postea infrixit: Nee vita eripienda nisi ei, qui se is

In Curiis Censoriis calculum tertium dato e ut Iudicibus non imponati necessiaras, aut absolvendi, aut condemnandi:pd etiam ut non liique re pronunciare possint. Etiam Censoria non tantum poena,sed o nota esto: scilicet, qua non infigat supplicium sed aut in admonitionem desinat. aus reos ignominia levi,sttanquam Iubore, cauiget.

In Curiis Censoriis. omnium magnorum criminum is scelerum,actus incnoati,inmedii, puniuntur : licet non sequatur Esctus consium matus: Isque sit earum Curiarum usus vel maximus: cum

severitatis intersit, initia scelerum puniri:

400쪽

Cavendum inprimis,ne in Curiis Praetoriis praheatur auxilium in casibus, quos lex , non tam omisit, quam-levibus contempsit, aut pro odiosis remedio indignos judicaviz. iΑ pH RIs MYS 43. Maxime omnium interes certitudinis Legu de qua nunc aramus, ne uriae Praetoriae intumescant exundens in tan-rum. De pratextu rigoris legum mitiganis di ,etiam roburo nervos iu incendant,aut laxent, omnia trahendo ad arbitrium. Ap HORISM 1 44.

. Decernendi contra statutum expressum sub ullo aquitatis pratextu. Curiis Prael iiisjus ne esto ; Hoe enim erat, Iudex prorsus transiret in Legis atorem . atque omnia ex misitrio penderent.. Α P H 'o R I S M v s 4 I. Apud nonnullas receptum est, ut Iuris. dictio, qua decernit secundum aequum bonum ; atque ii, altera, qua procedit s eundiam ius strictum, iisdem Curiis depu-rentur: apud alios autem, ut diversis. Omnino placet Curiarum separatio. Neque enim servabitur dissi,nctio casuum , se flat commixtio iurisdictionum: sed arbitrium legena tandem trahet. APHO-