장음표시 사용
101쪽
Coroll. Monope tala, infundit, ili formis, villo mi L cida, subincurvata- Tubus. PallideJviri descens, cylindricus, calyce duplo longior, undique striatus, in medio punctis 3 elevatis, situ annulari extus dispositis.
Limbus. Inferne ovato- oblongus, tubo concolor, s&Perne e Splanatus, rubicundus, quinquangulatus, cilia-
Stam. Filam. 5. albida, subulata, longitudine tubi, inferne hirsuta, versus basin tubo adnata, superne glabra, ad latus superius corollae flexa. Anther. Cordato- compressae, versatiles. Pisti H. Germen superum, conicum, glabrum, majuscu- iam, suturis quatuor longitudinalibus. Stilus. Cylindricus, glaber, longitudine staminum. Stigma. Capitato- convexiusculum. Proprietas recen . Odor debilius, narcoticus, siccata vero fortior Sapor recen . Amaricans, acriusculus; masticata fo- tia recentia, subglutinosa, linguam faucesque leviter mor dentia: Saliva vii idescente. Folia Tabaci recentia manibus tractata, digitos inqui- nant,.glutinosa quadam materia, fusco brunnea. In flamma candesae flagrant folia siccata: Fumo narcotico, afluetis grato, cinere albido relicto. Folia concisa, car-
bonibus agnitis inrecta, Rigurant et fremunt ad instar nitri, nervi potissimum et petioli. Virtus. Narcotica, inebrians, antispasmodica, emetica. Purgans, eri bin , sternutatoria, pluhiriaca, rePellens. Hactenus Bergius: Et huic descriptioni addit, plures e PJantis luridia, cum m tian viribus quodammodo coa venire;
102쪽
venire; et fumum etiam ex illis perinde ac tabaco hau- riri posse. In variis morbis olim magni aestimabatur; imo, quasi catholicon cantata fuit. Vix enim morbus est, ubi non magno in honore habita fuerit tabacum. Contra ulcera in naribus, in tonsillis, gingivis, faucibus, Pulmonibus, pudendis; in carcinomate, febribus, strumis; ut verbo di cam, in omnibus fere a quacunque causa ortis, haec herba, a Nicotio, Neandro, Euerario, Magneno, aliisque laudabatur. Neque hodie omnino negligitur; imo, nonnulli haud parvi nominis in re medica adhuc eam com
Quum igitur celebretur in morbis diversis, non abs re erit, paululum inquirere quantum ad hoc propositum va leat: Et primo,
Contra pestem, febrium omnium pessimam, dudum plurimum aestimabatur; et, inter alios, a Diemerbroehio, qui haud parvam fiduciam in ejus virtutibus posuit. Ipse unico hoc prophylactico satis libere sumpto utebatur, omnibus horis; ante prandium, post prandium, postque caenam, et in intermedio saepe tempore. Verba sunt: μ Si vero ab aegrotorum Detore me vel tantillum altera. tum sentirem, statim, postpositis omnibus negotiis, quan tumvis necessariis, qualicunque diei hora soret, duarum triumve fistularum tabaci fumum succione trahebam
103쪽
s nam, ut Verum fatear, tabacum pro primario praeservativo in peste semper habui, neque aliud melius pro or- dinario usu hactenus inventum existimo, dummodo illud ' fit melioris notae, ex maturioribus foliis in funes coac- tum.' In alio quoque loco, idem laudat, narrans, quomodo a pessimo foetore excrementorum aegri, qui peste cum di arrhoea laborabat, sese liberaverit. Dum enim se affectum mox graviter senserit, vertigine, DRUsea, et cordis anxietate, ita ut de suscepto contagio nullo modo dubitaret; illico se domum contulit, et tabaci optimi quin- que sexve fistulas fumi succione exhausit Statim omnia symptomata evanuerunt, et ne minimum mali amplius sensit. Sed, ni multum fallor, admodum vana talis est opinio. Et postea, suo etiam testimonio, vana manifesto apparet; quum fateatur sibi idem ter quaterve contigisse, et, cum semel pariter affectus, serius confugeret
ad tabaci usum, longe molestius se habuisse, et tardius quoque liberatum fuisse '. Fiorvantus dicit, se febres omnium generum a tabaco mederi; apud quoque Dodonaeum aqua ex foliis ejus stillatitia rustici multi febre liberati fuerunt. Narratur item historia i de quodam parocho, qui peste
cecumbentibus sacra administravit, cum, simulac egressus fuit ex ulla infecta domo, vicinam ingressus, tabaci fumo uti solitus fuit; hocque in modo se immunem Omnino servasse.
104쪽
nta Increta ut IS manere cogor, quum omnibus non luculenter patere non possit, pathologiam et causas morborum satis gnaris, remedium prorsus hoc inefficax esse. Quid enim in luce magis aperta stat, quam quod dotibus ad hunc finem propriis nullatenus gaudeat. Certe nec Vires collabentes restaurare, neque nervis deficientibus vim augere, neque putredinem late nunc serpentem restringere aut amovere posse invenietur. Male ergo in tabaci usu, grassante peste, spem suam posuerit aeger. Quo ad parochum nuper memoratum, diverso modo proculdubio conservatio ejus accidebat. Neminem enim latet, hos, qui inter aegrotos multum versabantur, tardius febre semper infici: Ita valet consuetudo. Imo immunes frequenter obserVat Ur medicos evadere, quanquam, aut advenas, aut eos Prope decumbentes, Parius adstantes,
contagia morbi vestimentis haerentia, ipsis salvis existentibus, inficiunt. Parochus ipse, ut docemur, curabat, ne salivam coram aegris deglutiret.' Huic scopo tabaci usus bene inservire potest, cum fumo ejus assueti perpetuo salivam expuere soleant'. Ita putabatur salivam exputam causam fuisse quare liber manserit; at haec deceptio esse videtur ; nam vix credibile est, contagium ser deglutitionem in ventriculo transire, et inde corpus infici posse: Nemo forsan Per os febre unquam infectus fuit. Statim vero per nares, ad cerebrum ipsum, ubi cito vim ejus destruit, serpit, ex quo totum nervosum celeriter colla bescit genus, morbumque, hoc modo infert; idioque ne-
105쪽
que ad tabacum, neque ad salivam cautissime expiatam im munitas referri videtur, sed potius ad habitum corporis quotidie inter decumbentes exercitati, et ad consuetudinem quae organa olfactus hebetiora, et corpus contra contagii vim tutius reddit.
Auctor alius, nempe Benza, de bonis ni cottanae effectibus, dum de peste in Austria grassata scribit, pulverem
ejus in nares attractum magnopere Iaudat. Cum vero illustri Uan. Swieten non assentire non possim, haec verissima verba proferente, ubi de tabaco tractat; forte similia antidota, aut et meliora, serior aetas deteget in 'Anne originem suam tabaci usus in febribus trahit, ex Ibservando, domos et loca aromatum ossicinis vicina, aneste intacta mansisse ξNeander vires ni cottanae contra pestem commendat, xemplo Hippocratis, qui lignis odoratis, et unguentis ar lentibus, Athenas pestilentia liberavit; unde et corona au- ea aureorum mille donatus, et publicam pensionem, quaeu T ciret, pro honorario accepit '. Observatio de dotibus aromatum, ut dicitur, stabilitur,x eo quod in peste Londinensi olim immunes omnes e adebant, qui navibus construendis Occupabantur, Perpetuo ei sati in aere picis vaporibus imbuto Si vera sit haec observatio, ad utilitatem tabaci firman-
Vid. Tom. S. P. IIS.' Vid. Hippocrat. Epist. Or.: Vid. Van. SAieten. tom. S. P. I 7. Vidicit, commendo usum tabaci in peste; me eret Londini, liberae erant a contagio, cum vicinae inscctae essent.
106쪽
2 odam vix confert; aromatibus neutiquam antes urenda est, ut mihi videtur. Dr Lind quoque, febre urgente, fumum ni cottanae in ore aegrum haurire jubet. Auctoritas tanti viri, si ulla auctoritas prae ratione praeponderare debeat, mecum semper magni aestimaretur. In locis praesertim umbrosis et insalubribus degentibus ejus suadet usum. Pariterque DrPercivat, vir quoque eximius, in tractatu suo De Nos comi is, inter alia, ad febrium contagium praecaVendum, fumum ejus assuetis haurire non inutile nonnunquam fore monet; ex suis verbis vero colligi potest, rarissime praesidium esse. Attamen, dum hoc judicium contra viros tam merito celebratos proferre ausus sum, fateor tamen medicum culpandum esse, qui aegros diu assuetos tabaco semet inde oblectandi solatio prorsus arceret. Saepe enim praestat consuetudinem, quamvis non optimam, aegro permittere, quam subito mutare; et in hoc exemplo metuendum forte erit, ne salivae secretio solita fere inde repressa corpu* male assiciat. Laudes in hanc plantam in febribus arcendis, variis auctoribus collatae, cogebant humanissimum Gregorium, patrem, suis in praelectionibus, silentio eam non praeterire. Sed de ejus virtute incertus esie penitus videtur,
dum interrogat, quinam sint usus ejus ad primum febris impetum restringuendum ' tSequens, si mihi liceat, responsum reddere paratus sum, videlicet, vix febrem pellendi qualitatibus gaudere ni cottanam prae herbis aromaticis, quando in fumum
107쪽
convertuntur; quoniam hodie consentiunt, ni fallor, plerique, contagium, ut supra dictum, intra corpus recep tum, solummodo cerebrum et nervos laedere; quo Pacto, hae partes ad sua ossicia minus valeant, idioque aromata Omnia febris impetum non nihil compescant '. Sic perspicuum est, quaecunque corpus bene excitant et robo rant, idem contra vires contagii debilitantes munire Possunt.
Hinc recte monent periti corticem Peruvianum, se-bre suspicata, sumere, vinumque generosum modice potare, praesertim mane, cum primum e lecto surgat valetudinarius, et aeri matutino sese nimis improviso exponat, aut antequam, si medicus fuerit, ad visitandos ae
Quod ad virtutem eius in febribus prophylacticam, Omnes aromaticae herbae, dum incenduntur, quum oleum essentiale iis inest, quod per aestum volatile reditur, Plus minusve stimulant, igiturque aliquod ad robur corporis faciunt; et huc usque putredinem tantillum coercere possunt. Non Vero experientia compertum est, tabacum magna vi anti septica frui. Praeterea, valde suffocativus est fumus hujus plantae, et Parum idoneum, ut Prope aegros spargatur. Imo sunt qui non facile, ullo pacto, fumum ejus ferre possint. Multo magis certe praestabit acetum prope lectum aegri leni igne coquere, ut Plurimum vaporis exhalet.
Ex supra dictis, ut spero, liquido patebit, tabacum Pro medicina in febribus putridis parum omnino valere.
108쪽
DE NICOTIANAE VIRIBUS. DE USU EJUS CONTRA FEBRES INTER 'MITTENTES.
Ut in febribus putridis, ita in intermittentibus quoque,
tabacum nonnulli laudant. Si Platero fidem demus, eo senatorem quendam, et hominem quoque plebeium, a febre intermittente liberavit: In qUartana, ante paro Xysmum, aqua ex floribus et foliis ejus stillatitia, cum successu, ab Heurnio propinata fuit. Strenuo a Trinatum audivi, Batavos, ad hominem, febre intermittente correptum iri, ni large iobaei sumum quotidie hauriant ; contra Vero, eo, Ut solent, Utentes, plerosque eorum incolumes vivere. Quod si ita res se habeat, ut febres palludosas reVera reprimere valeat tabacum, alia tamen stimulantia, ut supra dictum fuit, haud minus emcaci extant: Nam qaecunque vim tonicam cordi et nervis supplere queant, contra eiu uvia paludum corpus defendent, igiturque, loco tabaci, talibus uti melius erit.
Narrabat illustris Gregorius pater, nuper in hac a cademia medicinae practicae Professor, viginti quinque juvenes Britannos, quorum ipse erat unus, Lugduni Batavorum A leas, used as a suppository, cures quartans Sir Hans Floanc's
109쪽
Λ Olum annum Unum alterumve degentes, Variisque studiis incumbentes, praeter unum, omnes a febribus inter mittentibus immunes vixisse. Is, qui solus aegrotavit, unicus aquae potor fuerat; reliqui vino satis libere utentes, sic 1ese incolumes praestiterunt. Ut in peste, ita quoque de usu tabaci in febre intermittente loquitur Lind ; idque adhibitum fuisse memorat cum coalusiis araneis junctum, et pro cataplasmate corpori admotum, quod morbum cito amovere dicebatur. Ingeniosus Dr Currie quoque mihi retulit, se, quando in America vixit, correptum fuisse febre intermittente, quae per menses octodecim misere illum excruciavit, cortice Peruviano, rhabarbaro, aliisque fere omnibus medicaminibus frustra adhibitis, tandem doctus fuit ab indigena quodam de potestate tabaci, qui illum monebat, ut in torma cataplasmatis cum sinapi, ad carpos et scrobicuum cordis, id applicaret. Obtemperavit, atque Omnino anatus fuit. Effectus fuere sudores largi, frigidi, nausea iermagna, et tandem vomitus violentus per horas di quot. Praeclarorum virorum auctoritatem non recuso; neces impossibilis videbitur, si1 quis dotes hujus plantaqiene secum perpenderet. Ex historia enim herbae appa- et, earn emeticam vim possidere, quod quoque confirma
urn a Lewis ' multisque aliis stat. Neminem latet, emetica hunc morbum saepe depellere, xempla cujus pluria in auctoribus extant Igitur, uanto vim habet emeticam, tanto prodesse potest, non Vero
110쪽
ultra. Tabacum tamen emeticum inelegans est, imo periculosum ; et multa aptiora praebet materia medica.
DE USU EJUS CONTRA COLICAM SPASMODICAM.
Non desunt etiam qui ni cottana diversis formis contra colicam spasmodicam praescribunt, et laudant '. Hos an, inter alios, assirmat, se multos e plebe vidisse doloribus intestinorum admodum excrutiatos, qui, fumo ejus deglutito, a morbo statim liberabantur. Experientia vero recentior hujus remedii successiam non confirmat. Pro clysmate enim saepius fumus ejus in No comio Edinensi, urgente illo, qui stadium tantum mihi esse videtur ultimum hujusce colicae, incassum injectus suit. Gaubius ea in fumum elevata, atque in alvum immisia, pertinacissimas constipationes saepe feliciter seipsum sol visie, quovis alio remediorum genere incasium tentato, pariter autumat; et hoc etiam tum herniis tum colica spasmodica. De Haen quoque eandem commendat, et varia refert exempla, ubi tentatus fuit fumus ; at, quoniam aliis remediis, eodem tempore, usus est, et quidem his satis fortibus, de vi fumi vera incertum est. Si enim aliquis periculum sacere velit, liceat; nam, in desperatis, desperata remedia tentare omnino fas est. At que ad hoc propositum varia excogitata suere instru