De activa medicinae scientia commentarii duo. Quorum primus de salubritate non modo tuendae sanitatis, verumetiam producendae ad multos annos vitae rationem modumque docet. Alter vero universales, qui ad morborum curationes pertinent, canones explana

181쪽

.io tangitur ubi ex istis num adest. Itaque nauiu gubernatores vituli marini aut hycnae tergoribus extrema vela muniunt, ne fulmine contacta deflagrent. Quod etiam non latuit Κiranum. De his qua tempestatem arcere dicuntur,4 nauigantibus conduccre, sunt lactuca comesta,Plin. paronia gestata, Apul. um ragdusi cerauncus Lapid. achatcs c-

lonitides, Plin. epistritcs, Alb alchion auis, mirantis. Qui autem a sydere percussi sunt, si asimi lotio conspergantur hominc sanescunt,ut exta lib. doeparatu fac nanque b-lus de tanto vulnere resta homo. Solus etiariter omnia quaecunque momorderint c ne rabidi, non periclitatur, ut asserit Arb

stoteles 8. de nat. animal. C. 22.

Caeterum reliquis molestij quae viatores infestant, sic occurrendum est. Pedic los oblendes perimit, si partes inungantur cedria, vel licderae lachryma, Dioscor Eos abigit illitu allium si luestre, Ruel hydragi rium alligatu, valescus Nuclei staphis agriae triti phthiriasi caput d totum corpus libe- rant,

182쪽

I L SALUBRITAT Isrant,Plin. Pulices arcet psyllium siue cor . za, Diosc. lupi pellis substrata cimices ii terimunt soli filicis apposita, Rues. Scolopeiadria sussitu,Herniolaus. Vnguentu Cle mentini lectulo illitum. Si rutiet virenti ramo aquam per domum sparseris, nulli cimices accedent:aut si qui fuerint,abigentur, Merula. Culices galbano accense fugantur,sius situ cupressi, melanthij, malicoret, lupinorum, Plin. Si quis canabis humida rami tasculos penes se dormiturus apposuerit , a

culicibus non tangetur, imo ne a cimicia bus, serula.Muscas necat lysmaachia, Di rscor decoctum soliorum ebuli, Ruci arcet suffitiis c ungula in vi a muli, Alb abigit lapis ei achides,Lapidarius.Imo assa sic tida in annulo gestata cava manibus sugat. Scorpionibus aduersatur polemoniae radix

vel tantum alligata,Ruel Scorpius non serit gestantem acidulana,Macer Vt scorpius non accedat ad iacentes auellanam lectu

lorum pedibus alliga,Plutarc. Serpentes 5 recipiunt silicis solia. Ideo substerni siti Getis locis utile est. Ab his non percutitur, qui praesumpserit assium,vel qui habent anchulam alteram aut echium,Ruel Vel qui medul

183쪽

id medulla cerui illinuntur, Dioscorides. Cur trium comestum donec concoctum fuerit, hominem a serpentibus seruat inanitinem.

Apes non pungunt perunctum asparago

cum oleo,Plin. nec maluam secum haben- tem, Macer xve is non icitur si luestris Inaluae succo perunctus, Rucl. Canes non adlatrant selium arnaglossae sub pollice pe- ,rdis detinetibus, iranus. vel leporis simum aut pilos habentibus, Plin.vel habenti in .stelae caudam, Aelianus Eorum impetum timentibus neri radicem collo circunda to,Galenus Canum incursiis hyena lingua impeditur,Gillius,& Ruel. xserarum Ino sibus securos tutosq; reddit adamas sinistro lacerto adaligatus, Alb Artemisia collo sit sensa, lacer Iconis adeps corpori illitus. Plin. Cor vulturis gestatum, Idem. κοπη id est, lassitudo duplex, a CausaeXterna interna. Prior triplex, Vlcerosa, tensilia, phelgmonos a Vlcerosa celeri ac multo motu ciscitur, maxime in cacoch l .mis , in quibus excrementa crassa sundun- tur,& attenuantur. Eoq; tenuis lacris hi mox veluti pungit, ac vulnerat tantum C tem, tum carnem Aliquando etiam in bo-

184쪽

IS ALVA RiτAτis ni succi coiporibus incidit, ob nimiuexeracitationis modum,adipe aut molli cameli quata Tensua his incidit, quibus salubri lsuccus est, post robustas potius quam ce IES CXercitationcs, per quas in musculis neruis tensio chemens cilicitur, in qu

omnes musculorum fibrae tenduntur. Non tamen omnes similiter laxantur , sed hamo inae, quae per longitudinem tensionis porriguntur Phlegmonosa ex vehementi limis nascitur motibus, invaditq; eos, qui exercitationibus aflucti non sunt, alios raro. In hac ceu contusas, aut phlegmone Obsessas partes sentimus. Et tum m inicum let incidere, quum muscul nimium excat facii attraxere quippiam ex circunsusis sibi lcXcrementis Solaq; supra naturalem habu tum musculos attollit. Quod si tendonibus id incruis incidat, ostocopos dicitur, ob pe nitiorem sensum partibus quae in alto sunt, inomen tribuentes, ut ait Galenus, de .sEx quibus patescit quod in lassitudine di plex sit allecti, ut idem declarat 1. simpl.

Nam similarcs partes resiccantur,ilaCua humectantur pactola, non utili di naturali humore, sed tenui acri, mordaciq;. Est S quarta

185쪽

iuarta affectio, quum videlicet musculi Lia quam expedit nimia exercitatione sic cantur. Ita ut si nudentur corpora, squa lidam collapsi, ideantur, S ad motiones

igra Quae tamen lassitudo non est, quod

neq; viceris, neq; tensionis, neq; phlegmo te affectu praeseserat.Nulla a lassitudo nisi nagnitudinem di moram notatu dignamia abuerit, totum corpus vitiare potest, lib.

LasI tudinis medela quies. Nam in omni corporis motu quum fatigari incoepit,quies statim ast tudinem aufert, 2. aphor. 48. Las situdo lassitudine soluitur , quum videlicet cxternis exercitationib. pares postridie adhibendas videtur xpediens Vlcerosae re

medium est, eorum quae redundant eu poratio Euaporatur autem frictione multa ac molli, cum oleo dulcissimo, quo copiOso cum si ictione utendum praecipue in his, qui in cute i sub cute excrementorum collectam vim habent. Discutiuntur etiam quae redundant exercitatione quiapotherapia dicitur. Maxime si in musculis conge ' sta suerint. Etenim in his coacta excrementa sola frictio educere non potest.Tensioni

186쪽

isioni χαλασιρ id est, relaxatio contraria est. Sane remittitur quod tensum cst per exe citationem si , frictione pauca simul molli,ex oleo dulci,tranquillitate, requie, balneis temperatis, longa in aquis calidis mora. Et si bis erue lauetur,4 a balneo ungantur, plus proderit. In phlegmonosa sanationis consilium ad tria dirigitur:nem p ad excrementi euacuationem, tensire missionem, ardoris restigerium. Oleum ergo copiosum S tepidum, cum frictione mollissima & longissima in aquis temper

tis mora huiusmodi fatigationem mendat.

Item multa quies, unctio assidua Deniq; omnia quae id quod laxatum est, recreant, quod superuacuum cst per halitum di re runt. Porro in omni lassitudine boni ucci

nutrimentum neccssarium, humidum

nullo modo glutinosium. In ulcerosa contra glutinosum conuenit, in tensilia humidis sumum, 'trumq; rcfligerans in phlegmonosa. In ulcerosa rursus ex consuetudine. Vc parcius cibandu,in tensiva magis parc in phlegmono a parcissi C. Lassitudo a causa inte a spontanea, catur, pariterq; in tres species distribuitur. Quarum

187쪽

barum ulcerosa ex vitiatis humoribus orlaim habet, tensilia ex plenitudine, inflam: natiua ex utrisque simul coniunctis, 2. h. om.V. In hac febris vehementissima su- aerueniet, nisi protinus sanguis detrahatur:ψpiosus, saltem per piphaeresim Sed G Hus Aeginetaq; denuo sanguinem non detrahunt,si in prima missione animi inci

zdat moliatio, quae in repetita euacuatione contingens minus sermidanda est. In ten hia etiam venam secare,aut maleolum scarificare iubent verum in ulcerosa praestite

iri purgare, quam sanguinem mittere, nisi vitiosus liccus cum sanguinis copia consistat. Quo in casu detrahere primo die de sanguine oportebit, deinde succum illumcduceres, qui superare videtur. Est tamen

tibi neutrum facere Conuenit, neque CXC scitari,neque moueri,neque lauari expedit, pr sente scilicet crudorum humorum multitudines quos per id genus motus in tot tum corpus agere, Ut nocivum est, ita salu-bcrrimum cos seruare in omni quiete , ac concoquere per cibos, potiones, medica

mcnta quae attenuandi dissecandiq; citra caliditatem manifestam vim habeanthveluti

188쪽

18 DE ALUBRITATI sluti sunt oxymel,mulsum, aqua mulsa,apo mel, ptisana cum momento piperis, cappares ex aceto oleo Satius etiam suerudiospolitico,d eo,quod diatrium pipercon nominant uti, ut scribit Galenus .de .sNos minus calidis uti selemus , qualia linime rosatum colatum cum syrupo de cortice citri, electarium aromaticum rosatum,clectariu de cinamomo, & huiusinodi alijs Ad arcendum lassitudinem sumitur ii minis nisi aut urticae, obolus cum Vino. Alligantur artemisiadadanum, nerui, gruis: aut myrti virga in manu tenetur gestatur proserpinata in ore, vel sub lingua Lupidentcsiquo desigati eius arcent lassitudinem. Virgam viticis etiam qui in manuli bet, aut cinctu, negatur intertrigine tent ri ex Plinio, Dioscoride,, Serapiolio. Ad plantarum rimas,quae gradientes infestant. 1 cerusae drach. ij.spumae argenti drach. X. myrrha drach. j. Ouorum candida duo, in odorato paulatim instillato terito ac litor Aliud quod a de probat Aetius ad omnes pedum ac manuuia eXulceratione 5 ad calcandorum intertrigines ex calCcamentorum attritu obortas: dc ad alub

189쪽

tus, ex longo decubitu factos. Recipit metitis,ceterae,olei,spumae argenti an .drach).mLAd clauos Illis prius undiq; purgatis imducitur medicamentum septicum, inquit Paulus sed mihi magis placent, quae citra molestiam cos auserunt, abigunt. Velut est mastiche nigra in aceto cocta, calida adhibita, vel omentum sabaceu cum aceto coctum Calli item sanantur ammoni co imposito intra quatuor dies. Idem praestare creditur anguillae cutis imposita, aut a zo selium.

, inibis obiter narrantur,triusque occasiones differentiae, necessitas, commoda, noxae salubres decubi for-

M N AE virilia Themistio affectiones sunt coitinctae, id est, co poti animς communes aC G Ω sensus passiones si dicuntur, quoniam circa sensus sunt:in illisinini quς sensu carent, nullus senanus incidit. Pro pterea plantae haud dormire queunt, quia sensu

190쪽

sensu carent. Verum omne quod sensiti habet vel unicum, interdum dormire, alquandoq; Vigilare, consentaneum esse arbitratur Aristoteles, lib.de f. dc v. Ex quPlinius ut pisces dormire recte opinatur,itcosdem respirare omnes non scite asseucrat Nec illud quod ait,verum videtur quo videlicet nullus sine respiratione sit somni locus.Etenim Pisces uniuerses dormire neccssarium csse,in consessi, est,sed ex illis sq. tum respirar possunt, qui pulmones lia bent. Reliqui cro urinantes sub aquis per brachias multis subtilibus foraminibus pentus a refrigerantur, falsumq; se ex his apparet, quod Hesiodus scripsit, luciniam sci licet semia cxpertem esse, seduloq; in vigi iij versari quod, Aelianus in varia historia notatum reliquit. Certum autem est, non pos e animal perpetuo vigilare, quod per vigilia dis luitur calor innatus ob idq; cogitur sese ad internas partes reCipere, quo resblutus instauretur. Et nisi cisset se

innus,sensus periret,ut dicit Auer. 2. collec.

Sunt autem binnus d vigilia contrariae passiones ideo circa eandem partem aut, nempe circa primum sensum, siue is tactus

suerit,