장음표시 사용
143쪽
subricis templorum palatiorumque superbi ad quorum fabricas commodius expedienda , multum molumenti consert, vicina ad diettim a u. Ferenti is sontcni lapidicina piperiti saxo
lluc cum amoenitate, tum rerum Ubzr
tate nulli alteri in Latio cedit. Planities agrorum strumentum optimum, colles vitibus obsiti nobile vinum i quae seras omnis generis praestant. Et tametsi oppidum civitatis nomine non triumphel; sui tamen amplitudine, ut dixi, templorum elegantia , amoenitate viridariorum quorundam palatiorum splendore ritumi Latinarum urbium cedit; f. imitti Columnensium hodie paret. Prae terea ager Marinensis innumeris antiquitatum vestigiis resertissimus est. Sunt in vicinae sylvar, qua Lacum Albanum respicit, summitate insigniS monumenti rudera, quae ego nihil aliud ella dixerim, quam Feroni. Fansim, de quo toties, cum de Ferentino Latinorum conciliabulo loquuntur, Authorchmentionem faciunt vi omnia silui, quo id extitisse Dion us describit, congruunt.
Praeterea spectantur etiamnum in campis pasim vastisJ1ma infra terram ru
Inia miro Tusculano exhibenti Pau Monumincis praeterlapsis annis , dum rustici ' , . . ',
nescio quod solum suffoderent, X tremulo son concavum subtus locum existere subolfecerunt . Quo detecto, quo cani erarum substructiones pr.evalidas, praeter alia non exiguam statuarum copiasn, bc inter ea quoque nobile illud, praestantis imum monumonium repererunt, quod cerimonias, a Charitum choro in Apotheoli Homeri observatas, quam flabre S luculentissime, ab exintio Graeciae statuario Arch luo, uti inscriptio docet, marmori incisas exhibet: quod sana volitante, mox tanquam ad artis sculptoriae specimen quoddam omni exceptione majus contemplandum non pictore duntaxat statuariosque ma accivit; sed&re antiquariae peritos, ceu ad monumentum mysteriis conferti sirinum al-lexit unde aeri quamprimu incisum, S ab Nustr. '' Rev. ' Abbate Marcetilo nisi olo, qusdem mihi copia facta fuit. Quod, hoc loco opportune una cum ejusdem interpretatione quidquim nobilium monumentorum omissiste videre , inserendum censui;& quoniam doctistimus Seperolus integram de eodem diatriben conscribere constinuerat, hic non nisi obiter id exposui ; reliquum curae 3 industriae dicti Sedieroli excolendum relinquo. dera , quae ambulacra peristylia reserunt; S si recte observentur, illa eandem prosus formam, quam Lucul-
Lapidis in Marino Agro biventi, ea potheosin Homeri
IEmini mirum videri debet. - merum propter divinam prope ingenii vim , emcaciam in ejus operibus poeticis elucescentem apud veteres, tanquam supra humani intellectus conditionem , levatum , παθέωων meruisse, quamque non scriptis duntaxat posteritati traditis.sed, marmoribus Tacisam contestari voluerunt, uti in praesenti marmore, quod ante bina circiter lucta a in tro Marini oppid cum nescio quid fodicarent rustici, detectum suit, cujus de expositionem apponemus, cum prius nonnulla de Homeri λῶ σε
exortu, patria, libris, obitu praemisse .i Dis ..rimus. In eo siquidem Herodotus, Pli tarchus, e Us , Elia/rus, Pliniita, Dionysiiι , aliique innumeri , nescio quid το θειον, divinum, inquam, cum summis, numinum propriis elogiis hymnisque, supra mortale genus exaltatum agnoverunt. Unde uti est apud IV ub
Volaterranum, Galaton pictor Hom rum iterum mingentem depinxtile tertur, Juxtaque initi, realios poetas urinam v legentes quo quidem argute innuere Voluit ea quae
144쪽
apud Homerum ceu vilia retrimenta ha bcbatitur, cunctOSpolleum poetas se lecta in proprium usui ncon aertenteS, tanquam ci meliis pretiosissimis in gulos de omnes suos foetus adornasse. a philoti Philopator Ptolom.eus tanti Hometore Ho s ecit ut ei ceu Numini templum pium dica exstruxerit de juxta quidem statuam civitates, quae, cujusnam ille municeps civis esset, inter se contenderent. ita Eli. Diu de Paraa hisorici. Iustini.Drtιs Imperator patrem Omnis Virtuti no lminat. Neque hoc sine ratione cluemadmodum enim fluminum sontiumque cursus suam ex Oceano origi lnem sumunt ita tanquam ex uberrimo pelago Homerus omnibus loquentiae dc poes eos partibus ortum exordiumque dedit,inucia nemo in magnis sublimitates, nemo in parvis proprietate superavit. Idem lenivi pretius, quam jucundusi gravis copia, tam tenuita lte mirabilis, non poetica solum ful-ιote sed L Rhetorica eminentistitistis; ita uintilianis. ut proinde plerique etiam ex Orthodoxis Scriptoribu an ltiquis asserere ausi nat, Divinam pro lvidentiam etiam in coeca gentilitatis caligine , nonnullos destinasse viros ingenii sublimitate ultra humanam
sortem levatos , qui solo lumine natu ira instructi altiora Divinitatis mysteria sub variarum fabularum integumentis adumbrata mundo omni πολυθειας Vanitate proscripta, exponerent. Sed jam nonnulla breviter ex Herodoto de
ejus vita adducamUS. opis μου Non ignoro , varios varie de nus Plutarchis ex daemone natum , heroum numero adscribit
alii, uti Antilochus, Mercurii filium esse asserit, ex innata ipsi ingenii Mercurialis inimitabili vena, qua sua describit. rodotiι ver haec de eo refert. Natus est post bellum Trojanum annis
168, ex adulterio matris Criteidisinu in is Cunitae , quae nupta fuerat cuidam Chouacfι Haec cum p pudorem,
Smurnam coloniam, tunc a cistaeis duce Theseo deductam, mitteretur, apud
fluvium A gehi instanti tempore Innit rum peperit, non caecum, sed videntem; vocatusque initio ex fluvio Meles genes. Puer deinde cum optima appareret indole a Phanmo Grammatico doctis imo , qui tunc Smyrnii coelebs agebat, una cum matre educatus ell, literisque eruditus Mercator deinde quidam Mentes nomine , truenem ob literas δ virtutem diligens, cupidum alioquin videndi regiones per diversa orbi.loca P pC, iuri deduxit. Cum e 13γl e ita rediret, 'tum apud Ithacam oculorum morbo
affectum,hospiti, similiari suo curandum reliquit; qui postea convalescens Colophonem profectus, ibidem rursus in
eundem incidens morbum, caecus efficitur. Quapropter Smyrnam redire ΘΖ, .m
cogitur, atque ibidem totum se poetica tradit sod bi, cum victus dissicultate laboraret, curuas venit accersitus, ubi appellatus primum est Homerus; nam
demum in Chium se recepit, ubi ludum aperuit, simul ac quietem nactus est, Iliadem condidit, omnesque, a quibus beneficium accepisset, in suo poemate
commemoravit. Nam cum tantus ac
talis esset, plurimas tamen calamitates in orbitate summare: um inopia vivens passus est. Apud Cumas, pastore catiis; a Glauco, sine duce in solitudine ober Isomeri. rans benigne exceptus, sustentatus fuit apud Phocidem Thestoride Grammatico, S Glauci villico , apud quem dicitur Iliadem minorem composuisse: quem deinde cum a Chio Cumas, mis Athenas adnavigaret, sessusque in littore quievisset, egredientes ex oppidis complures, uti Deum vilitatum adcurrebant ad quem cum etiam piscatores quidam eadem de causa divertissent tale et aenigma proposuerunt:
reliquimus, quod non Cepi'm s attulimus, propin--
quod de pediculis intelligebant, quos
in littore se purgantes reliquerant. --merus itaque re non intellecta, paucis
post diebus extinctus es; non equidem
145쪽
ri animi dolore, uti quidam putant, sed ex labore itineris una valetudine contra ta sepultus ibidem cum liocepigrammate: O ριηζον. Comlitur hoc tumulo mutes Divi ius
Heroum cecinit qui Osee gesta Du
Cum itaque de ortu Homeri tam varia Veterum Scriptorum opinio sit, ego hanc , quam ex Herodoto protuli, mnium quam verisimillimam arbitror; qui cum vero ex incestuoso concubitu, ut Plutarchus ait, aut ex Daemone genitum asserunt, id non tam de vera S naturali generatione, quam de coelitus
dato Honueri ingenio dictum velint, eo quod, ob admirandas ingenii dotes, non nisi Deum quendam parentem ejus esse potuisse arguerent unde S
tanta quoque de patriaquS contro Veri istiis Tanata fuit si Hero loto credis, mur- rq ti . naeus erit si Pindaro, tum citus, tum Homeri. Sin maeus si Simontiu Chiis ira Autl-macho S Nicardio, Colophonius si Aristoteli, ensis 4 Ephoro , Cumios , si aliis Salaminius inuibusdam Argivus, si Aristarcho, Thrax si denique aliis,
aut Trojamsi aut Lydus, aut Ithacensis, aut Oprius, aut Gnosius, aut Myce/tieus, aut Hyptius, aut Thessalus, aut Italus, aut Lucantu, aut Romaniu, aut Rhodius. Cum enim vir tantus esset, certe mirum non fuit, universas tum Graeci)e, tum Vrbes , hoc ambitioso gloriae stimulo agitatas, tam anxie de tanti viri municipatu contendisse. Septem ta- eiae me Graeci e urbes inter se potissimum se eonio de Bu municipatu, quem quaeque libi' uia arrogabat, conflixisse Cicero, Plutarchus. Suiaus prodiderunt, quae pulchre sane Antipater dimetro hoc describit: O μη ου,
Septem conteis lunt Vrbes de radice Homeri Cuma, Smyrna, Chios, Colophon, Pylos, Argos, Athenae. Ita in medio positus Literarum princeps Homerus , ceu Atalanta illa laut Hispodamia a tot actam egregiis civitatibus, regionibus, quasi a generosissimis procis certatim expetitur. Ut proinde non mirum sit, ex tanta Homeri existimatione, a nonnullis non interrestri patria humano modo prosatum, sed e numinum coetu caelitus in terram delapsum esse, creditum suist e, unde tale de eo θ Graecis proferebatur
Si Homerus Deus es, tanquam immortalibus uncium Penerator.
Si non est Deus, saltem putetur Deus Hinc veteres Templum ei erigebant, sacra faciebant, eique ceu Numini sacrificia, uti supra ostensum fuit, OLferebant. quam luculentissime haec praesens pistraphe in 'ro Oppidi Mutaria , sub Jurisdictione Domus Colutamme marmori incisa docet, quae Α,οθέα es Homeri quam scitissime exhibet. Dividitui hoc Monumentum απο- Explicatio
medium, Minfimum. In supremo Omdine vides odiem Parnasso monti insidentem, sceptro una cum aquila adsistente conspicuum, quae authoritatem , potentiam , ma)estati suae P,i ..,a amplitudinem demonstrant iocon 1' ' V -
versa ad asseclas suos facie quasi pro apotheosi Homerica supplicante , audire videtur sunt vero sex figurae, sive Musarum , sive sub Charitum formis
Civitates, quae eum in numerum Deo- 1 rum
146쪽
rum asium pollulabant; quarum prima rupi Famia Si lyra insignitae inlistens, gravis habitu, dextra manu lateri inserta , alieni vestimenti syrma tenens , opem au lacter alloquitur quali diceret quid tibi videtur de magno Holuero, S tua, de divina Pallaili, virtute imbuto Tune illo honore
pro quo iupplicamus , dignum aestitama. Altera vero, prosundo reverentiae 3 venerationis aectu, veluti in te ram procidua submisso vultu ἘXtcnsaque in altum mana, idem supplicare videtur Tertia rupi Parnalleae inlidens faces exhibet, meritumque Homeri exponit, quo doctrina, sapientia divina poeseos arte mundum illustratavit ouarta, vultu ad Iohe/n converso,
binisque digitis sublevatis, altera manu
volumen tenens, lope beneficium,Veluti per modum adjurationi extorquere velle, occulte innuit. Quinta, Sexta quali quid agendum consultare videntur Illa, quae sedet, libro in manu tento, Divinum in Homero poeteos studium monstrat, quo divino hono- . res a toti sibi concedi debere, luculenter innuit. Atque haec est veravi legitima Gratiarum apud L)inem de Homero in Deorum numerum recipiendo,sup- . plicatio Graeca vero sub Iohu pedibus incisa epigraphe,nil aliud significat nisi statuarii sive hujus apotheotici sche malis, in ventoris, sive sculptoris nomen latriam , prout verba Graeca
seeundii, secundo ordine pariter se figurae
ordo ima continentur, quae Sc ipse meritum Ho-
ε''' ' hieri gessibus exprimunt; 'rima quidem sedens Poetin innuit, lyram simi-stra plectrum dextra veluti in actu sonandi constituta tenet globum inmenSa tenet, quem secunda figura manu indicat aliud nihil significare videtur, nisi meritum Homeri, quo
poeli sua Mundi opificium,i omnia quae in eo sunt, divino quodam afllata
descripta cecinit. Tertia vero figuraru-pi ambabus innixa manibus, veluti ex itali quasi abrepta, S attonita Divinos Honier labores contemplari videtur. Sequuntur jam Quarta 5. Quinta figura antro in existentes, quarum prior Lyram Orphicam laeva monstra dextra plectro instructa assecla vero Ilia- .lis Polumen monstrat in quo amores Deorum Dearumque omnium,qui per arcu mi pharetram fastiasque 'piclinis symbola recte indicantur, exhibentur. Antrum vero hoc aut Nympharum, aut Musarum habitaculum notat de quo amplissime Lucia rum,caeterosque ythologos agentes vide. Frat enim proprium N impham , Mufamin que, antra inhabitare. Sexto tandem loco , simulacrum Flaminis abaco insistentis exhibetur dextra volumen tenens, sinistra pectus premit,i conversa ad Deas facie sententiam definitiyam exspectare videtur, promptamque se exilibet ad debitorum Homero sacrificiorum AEgyptio ritu faciendorum exhibitionem ; quae omnia duae faces accensae cum aulici characteris figura, proprio AE Dptiorum in sacris obeundis symbolo intermedio notantia est crux ansata, quae aris templisque Niloticis ubique insculpta, durifae σnec non omnibus A nptiorum Numi 'num manibus inserta spectatur, cujus ηρ virtutes 5c proprietates in Hierogl phicis nostris peribus,sed .,0belisco Pamphilio, Alexandrino Mi)rerpali , nec nec non in Linguae Copiae restitui. thesauro , una cum altissimarum rerum,
quas per eam Hieroglyptae significabant, interpretatione, quam uberrime exposuimus, ad quae Lectorem remi
Tertius tandem ordo monstrat δε-
his executivam potheos eos senten num.
tiam, quae quam bellissime hic exprimitur. Et primo quidem, vestibulo Templi Deorum cortinam obtensam vides, quo mysteria humano ingenio
147쪽
inaccessa a solo I Dim o penetrata m-nuuntur, juxta illud procul hinc, procul es prosim. Quae sane pulchre per
quaternas decenti habitu exornatas virgines sub actu luporis S admirationis denotantur: unaquaeque digito labris imposito silentium suadet, quemadmodum olim Harpocratem, quem Sinationem a silentio dicunt, gyptii exprimere solebant, juxta illud Ovidit: quique premit' ocem digitoques entia suadens. Itaque mored Vtiorum Virginem,quae σοφίαν reseri, digito labris admoto expressi hujus monumenti author, ut suaderct, neque de patria ortu Home/π, neque de ejus apud homines conversatione,neque de operibus Deorum afflatu confertis temere loquendum, utpote qua omncm humanam supera rent aestimationem;atque adeo silentio,
quod capere nequeas , supprimendum potius, quam voce explicandum censeas, in quo videlicet, ut infrascriptae
memoria sides c sapientia eo dotium cumulo Homerii exo arunt, ut άποθίοσιν merito suo adeptus sit. φυσις quidem, seu Natura sub sorma pueri, qui virginis digito ori admoto silentium sua dentis vestem quasi vellicare videtur, denotat, inaccessa Natura sacramenta; quae ea de causa, non nisi sub umbratili fabularum integumento in operibus suis hymnisque divinitate confertis descripsit Homerius, solo silentio coli,
adorari debere. Sunt autem quatuor potissimum,quibu Homerus mundum
tus, Memoria, Fides, Sapientia, quae sub sorma Charitum adumbrantur. Homeri Per virtutem indicant robur, Sc vim in ut ngenio Homeri elucescentem , V poeticis suis cantibus non secus ac Amphioniti pheus saxeos ferocium hominum animos , ad veram vivendi normam reduxit. Memoria adeo ex-
celluit, ut quicquid scripsit, cum coecti Sestet, solius memoriae cis cacia dc vigore dictaverit S omnium praeteritorum scriptorum monumenta sola prs lectione facta tenaci lina nienti anipli tudine S capacitate reti inierit, quod merito quidpiam in o divinum arguit. Alexandrum a nuum tanti Homcrum fecisse Plinius asterit, ut devici o Ditivo lek Rege Persirum, cum inter spolia scri νδοψ' nium nobilis naum,i immensa lapidum pretiosorum copia exornatu ira, ipsi fuisset oblatum mox ut viderit, exculti ex e pretiosis margaritis, illud librorum Homeri custodiae tradi derit, ut pretiosissimum humani animi Opti quam maxime diviti opere scrinii
servaretur. Fidem non humanam tantum, sed, fidem suam in Deum, unicam rerum omniurn causam,in hymnis
sitis piosessus , quam profundissime
demonstravit caeteram Vero Deorum Dearumque turbam, non nisi divinarurn virtutum stluxum asseruit , ut
proinde eum non immerito Plinius sontem ingeniorum , primumque doctrinarum, antiquitati paren
tem Vocet e quaruni rerum notitia
sophiam seu sapientiam adeptus, Divinarum humanarumque rerum cognitionem adquisivit. Sequuntur jam quatuor alie Muse, Sc
HISTORIA.& comoediis quidem humanarum actionum ideas, ut quid fugiendum , quid amplexandum , ante oculos mortalium posuit. Tragoediis vero infelices hominum in sublimis ortunae vertice constitutorum exitus ad cautelam exposuit. Historias omniuna praeteritorum temporum ita seliciter attigit, ea facundia descripsit, ut in iis aliquid humanis rebus altius indi-gitaverit unde ei merito ob harum virtutum cumulum divini honoris tituli decreti sint, fueritque Hecatombes, id est, centum boum acriticio honoratus ut bovis figura Arae apposita apprime docet thus quoque S thymiamata, Vi- numque , quae omnia per assilientem
148쪽
fetiiram simplitum manu dextra, S laeva pateram, seu catinum thuriferum tenentem denotantur, quam cerim Oniami actu, manu supra aram extensi, digitis thus spargentibus Xercere videtur.
Sequitur tandem actus ipse Apotheos eos vides Homeri/m throno insidentem, sceptro flore toti insignito lae
jestate vultus conspicuum, duobus Genii throno utrimque adsilientibus AEgyptiaco vestituac gestu adornatis, quorum primus genuflexus dextra ensem apice in Linti formam arcuato altera solii spondam amplectituri per gladium emcacia, robur in persua dendo, per sponda , soliditas in scribendo desii natur Alter Genius manu
flagellum φιο κορdo , quasi in aera
vibrat, qua visac energia in Tyranno rum vitiosorumque hominum flagitiis profligandis signatur Terminatur tandem ultimus actus Ad Θεω σε perimpositionem coronae laureae, quam
ipsi alii duo Genii superioris ordinis
imponunt. Infra Vero ponuntur haec
OMHPOΣ ΜΥΘOC per Eumeliam dulcia cantica reliqua Iliaduocod e. opera Homeri, sub abdito Pthologiae ratiocinio descripta denotant. Quae pulchre sane describit Si
lius i. 14,de Homera Κ Θεα cra canens. Atque hic Elysio tendentem talite cer
Ciminis e giem, casu cui illa ligabat Furpare effusos per colla nitentia cri
Dic, ait, haec quoniam Virgo, cui luce refulget Praecipua frons sacra Piro, multaeque
sequuntur Mirantes anisuae, o lato clamorefre
si ui ultus' quem,s Mia non esset in
Dixissem facile esse Deion nonfalle
ris, inquit, OZIa comes Triptae, meruit Deus esses deri, Et fuit tu tanto non parpum pectore
Carmine complexis terram, nar sidera, ManeS, Et cui tu Musas, Phoebum aequa- it honore Atque haec cuncta priis quam cerneret ordine terras,
Prodidit. Hoc loco omittere non possum, quinde Authore hujus monumenti non nihil adderem:res ita se habet cum hujus monumenti locum sollicitius inquirerem, ex relatione Illo a Rev a
celli Sedierou relatione tandem intellexi, id eo in loco inventum fuisse , quo olim ita Claudii Caesaris una cum Templo sibi sacro, consistebat , hodie locus ille vulgo ratiochia nomimitur,mlla Colonnensium Principum magnifica prorsus,i omni deliciarum snere reserta, quam ob causam ea AGrander VII. P. . dum in Castro Gundulphino quotannis rusticaretur, unice delectabatur. Claudius itaque cum ingenii solitarii esset, studiorum amore abreptus in hanc se villam conferebat, erat enimLatine Gnaeceq;doctissimus S praesertim B aera lectioni cohtinuo incumbebat. Fuit hic Claudius C i Catinumui imperio successor, S ubis uia dii deditis mus ita quoque re rumpublicarum imperiique administrationi parum aptus erat ut proinde
eum Antonia mater ob segnitiem monstrum hominis dicere sit solita Historias paene omneS praeteritorum temporum norat, ita ut Historici m. per torum , unanimiter consentiant eum adhortante T. Lipio x Historiae liabros conscripsisse Homerum memoriter tenebat, ejus lectioni ita addictus, ut sine eo esse non posse videretur, integrosque saepe ex eo pro usu rerum Moccurrente materiae occasione, non solum versus , sed historias recitaret. Cum
149쪽
Cum itaque tanto studio adli reret Homero S prae allidua lectione, studiorumque servore, Caesareis negotiis expediendis minus sese applicaret mirum nemini videri debet cum in villa ciam erexist
sua , hoc apotheos eos Homericae mO- numentuni marmori incisum , ad suam de Homero semideo conceptam xillimationem postcritati contestan-
Ardeatinus Ager, alio ramque locorum adjacentii A. Campus SoloniuS,acilenae,
R delim metropolimi Regni tisitorum caput tu ille,
omne consentiunt Authores; quamvis in ipso Latinorum Regni undo conditum fuerit, nullum tamen cum iis neque legum, neque morum commercium suilla, ex iis, quae sequentur, patebit ut vel ad mirari liceat, Regnorum ista aetate tenuitatem , regumque oppido angustos urisdictionis terminos, qui hodie ne quidem ditioris fortunae oligarchae ad sui tuendam existimationem sussicerent. Turnus tamen ex Rutulorum fuit, a quo tamen si Ardeam demas, jam praeter stricti agri campum, aliam habitationem ne requiras. Fuisse tamen olim moderno tempore S grandio rem fabricis instructiorem, exercitus, quem contra Latinum neamque duxit, indicat. Distat haec a mario millibus passuum duobus minus stadiis, Strabone teste Condita dicitur, Plinio arbitro a Danae Persei matre. Rem narrat Servius in . 8 Virg. his verbis:
Danae Acrisii Regis Argivorum silia, postquani a Iove itiata fuit, pater eam
intra arcam inclusam praecipitapit in mare, quo delata ad Italiam, Penta est apiscatore cum Perseo quem illic enixafuerat, tar oblata Pilumno, qui eam bifecit uxorem, curn qua etiam Ardeam condidit, a quibiu, Turnun originem ducere. Quae vero de Pilumno dc Pithumno Diis infantium fusius postea narrat, Lector videat. Hanc fabulam narrat aliter, inu c. 63. Nomen
quoque Ardea , vel ipsum fabulis involutum, nil certi nobis de etymo pollicetur si ridius L . , Ardeam Urbem, ab AEnea captam incensamque in avem
ei cognominem suisse conversam fabulatur. Quidam ab augurio Arde. sic denominatam esse volunt. Alii , ut enogoras , ajunt, I lyspen cum Circe tres habuisse filios, Romum, Autiam, atque Ardeam hos conditis tribus urbitabus a se imposuisse nomini; hanc quoque Trojam fuisse appellatam author est Thora apud Strabonem. certe eum locum, in quem primum egressus serebatur E ieas, in oppidi modum communitum, Trojain, dictum fuisse, in praecedentibus ostendimus. Quidquid fit, Ardeam antiquissimam fuisse, mul Antiquitastis ante Elaeae in Italiam adventum aetatibus, Strabo docet, qui am Aborigi=ium tempore Rutilos eorumque umbem Arde n antiquam vocat: ζορ γενές τε ι αῖ τώ γωμu 'sus νου-τουλs , τώ αζ χ αα Αρδέανεχοντες Anno urbis conditae i3, primum huc Coloniam deductam M. Fabio Vibulano, Posthumi, Ebutio Consulibus, Lipius tradit. Mirum sane es Ardeum sub insalubri caelo,, vitiati aeris agro, in tantum semper floritisse, Ss numero hominum opum abun Walubria dantia nisi dicamus, vetustis istis temporibus Ardeae, Laure)ito, Lapinio. de
quibus prima hujus operis parte actum esto vicinis oppidis, aliam fuisse caeli
constitutionem , aliam terreni rationem, vel si eadem fuit, aerem hominum jumentorumque habitu socorumqde
150쪽
rumque requentia emendatum suisse: certe quo minuS utrumque dici postit, non video cur quis dubitet. Nam ut nos iu Hetruria pstendimus , fuerunt nonnulla loca, olim ob gravioris aeris vitium prorsus deserta, quae hodie ha-.bitata , dicta aeris incommocia non sentiunt ut de Sardinui Plaritus refert: contra alia hodie deserta comperiuntur, quae olim maxime habitabantur sic Natura suas versat in orbe vices. Tempore Romanoruni Veterum, Ardeam etiam tunc aere vitiato infamem fuisse,
Strabo resert Verba hujus sic se habcnt: 0m te Latium flix υὶ ommum rerum ferax, excepti paucis locis quibusdam maritimis, qui, patu seria suu o morbosa, qualis est Ardeatium ager ager Pomptinus Seneca epist ios sius obser auda tibi sint, ut tutior pipa. Scam. tu tamen sic audias, Ose , illa praecepta, quomodo sit tibi praeciperem, qua ratione bonam aletudine; et in Ardeatino tueyeris Vitruvius quoque,in Architectonica sua, valde improbat aerem Ardeatensem l. 8, c. x rationemque oppido congruam addit male sani aeris ibidem dominantis: Sunt autem in i , odore
s lubritat l ulterioribus locis penitus ortinae per loca ardentia tranqe t ex ab Dis perlonclum terne actum procurrentes, refrigerat Pentantsupra terrani, apore, colore, odoreque corriit ,
flumen Albulae, o te ricidi eodem sapore , qui fulphitratidicuntur. Certe uti olim , ita, hodie Ardea aestivo tempore prorsus inhabitabilis est, exceptis pauculis, qui nativo aere gaudent quidem, sed febribus perpetuo afflicti indigenae lurida, cadata verosa facie vix animam trahere videntur , aliis in montana oppida defaecatioris aeris sese recipientibus hyberno tamen tempore agri colendi gratia, meliori aeris constitutione , ex frigo re jam condensata terra vaporibus malignis interclusiis animati reve
tuntur. Hodie Iurisdictioni Caesari ni Duci parens , ex omnibus prisci
tit in Tiburtina viatu Ardeatino fon- Latii oppidis una superest:, quae oliui Regiae urbis titulum gerebat, jam vix pagi dignitatem sustinet. Cum deinde Authores lacus I iιrni , seu Ardeatini LaeusAt mentionem faciunt, illum alium ino 'pute esse, quana qui, ut olim ita hodie ex sulphuratis sontibus originem trahit, quamvis non jusdem vastitatis, qua olim cum suisse Virgilius describit dum fugam P urni a Trojanis obses It
Ergo amens dipe afuga petit equora
TurnuS, Et nim huc nim inde incertos impli- cat orbes Virdique enim de isa Teucri lictusere
Atque hinc hasta palus, hi ic ardua moe
Erat praeterea paludibus arundinetis Moh, sui constitus ager, in quibus Sidpitius Con P 2 sui, dum metu adversariorum sese ab sconditat, ab iis deprehensus misere periit, teste melle, Patercido l. Σ. Ab hoc oppido versus mare non procul absunt Laure)itum, S Ia)ini lium sed quia ea jam in maritima Latii ora descripsimus, eb Lectorem remittimuS.
Cum apud Veteres Scriptores saepe
de Campo Solo=lio fiat mentio, ubinam scriptio. is fuerit, discutiendum est. Qui eum viam inter S Laure itum ponunt, au-ciendi non sunt, cum id sequentium Authorum relationi repugnet; neque alii, qui eum inter artium Ardeatesque ponunt inare Ciceronis verbis placuit subscriberes, qui . . divin. ubi
fret acta describit, ejus situm veluti
digito monstrare videtur. RosciuS, inquit, dum adhiιc esset in culiabulis, educ returque in Soloni, qui est Campus Agri Lanuvini, noctu lumine apposito
experres labiutrix auertitpuerum dor=nia entem circumplicatum herpe/itis amplexu.
&4 2, de ipso'sicio potes illudquidem
ess afuin, ut circumligatu uerit arguis, sed ut in cimu fuerita)guis, non tam est mirum, in Solonio praesertim, ubi apud scio ι