C. Cornelii Taciti Opera

51쪽

A C. m. IB. XIV. CAP. 54.--57. 3s quod praesens condatio poscebat, ratione, eo illo, praecepit pu ritiam, dein iuventam meam fovisti. Et tua quidem erga me munera, dum vita suppetet, aeterna erunt quae a me habes, horti et senua et villae, casibus obnoxia sunt ac licet multa videam tur, plerique, haudquaquam artibus tuis pares, plura tenuerunt. Pudet referre libertinos, qui ditiores spectantur. Vnde etiam rubori mihi est, quod pra

cipuus caritate, nondum omnes fortuna anteeellis.

Verum et ibi valida aetas, rebusque et motui re os rum sussiciens et nos prima Imperii spatia ingre- dimur nisi sorte aut te Vitellio ter Consuli, aut me Claudio postponis. Sed, quantum Volusio longa parcimonia quaesivit, tantum in te mea liberalitas explere non potest Quin, si qua in parte lubrieum

adolescentiae nostrae declinat, revocas; ornatumque robur subsidio impensius regis. Non tua mo- deratio, si reddideris pecuniam nec quies, si reliqueris Principem; sed me avaritia, Meav crudelitatis Meius In ire omnium Versabitur. Quod si maxime continentia tua laudetur, non tamen sapienti viro decorum fuerit, unde amico infamiam paret, inde gloriam sibi recipere. His adiicit complexum et oscula, acius natura, eteonsuetudine exercitus, velare odium allaeibus blam ditiis Seneca qui finis omnium cum dominante sermonum . grates agit sed instituta prioris potemtiae commutat prohibet coetus salutantium vitat comitantes; rarus peri urbem; quasi valetudine

insensa avi sapientiae studiis adtineretur Pereulso IrSeneca, promptum fuit, Rufum Fenium inminuere, Agrippinae amicitiam in eo criminantibus : validio

que in dies Tigellinus, et malas artes, quibus solis

52쪽

40 ANNALIUM A. V. H. pollebat, gratiores ratus, si Principem societate somlerum obstringeret metus eius in tur: comperi

que Plautum et Sullam maxime timeri, Plautum ita Asiam, Sullam in Galliam arbonensem numeamotos nobilitatem eorum, et tropinquos aute Orientis, illi Germaniae exercitus commemorat. Non se, ut Burrum, diversas spes, sed solam ne Iumitatem eronis spectare: cui caveri utcumque ab urbanis . insidiis praesentia: longinquos motus quonam modo comprimi posses Erecias Gallias ad nomen Dictatorium, nec minus suspeeto Asia. populos eiariiudine avi Drusi Sullam inopem; unde praecipuam audaciam et simulatorem segni- tiae, dum temeriat locum reperiret. Plautum ma 'nis opibus, ne fingere quidem cupidinem otii, sed veterum Romanorum imitamenta praeseris: Ἀω sumpta etiam Stoicorum adrogantia sectaque, qua. turbidos et negotiorum adpetentes faciat.' eo ultra mora. Sulla, sexto die perveciis Massiliam pere foribus, ante metum et rumorem interficitur, eum epulandi caussa discumberet. Relaium aput eius inlusit ero, tamquam praematura canitie deso 58 me. Plauto parari necem, non perinde occultum fuit, quia pluribus salus eius curabatur; et spatium itineria ac maris tempusque interiectum moverat famam: vulgoque fingebant, Urium ab eo Crebulonem, magnisium exercitibus praesidentem, si clari atque insontea interficerentur praecipuum ad perieula. quin ist Asiam favore iuvenis arma cepisse; nec milites, ad

scelus missos, aut numero validos, aut ani- mo promptos postquam iussa emcere nequive

rint, ad spes novas ransisse. Vana haec, mors

53쪽

A C. 63. IB. XIV. CAP. 58 59. Immae, credentium otio augebantur. Ceteram liue tus Plauti eleritate ventorum praevenit Centuri nem, et mandata m. Antistii, soceri, adtulit:

effugeret segnem mortem otium suffugium et mag- ni nominis miseratione reperturum bonos, onsoci 'turum audaces mullum interim subsidium adspe

'nandum si sexaginta milites tot enim adveniebant ' propulisset: dum resertur nuntius =eroni, dum

munus alia permeat, multa secutura, quae ad usque

hellum evalescerent denique aut salutem tali eonsilio quaeri, aut nihil gravius audenti, quam avo, patiendum esse. Sed Plautum ea non movere. 5ssive nullam opem providebat inermis atque exsul, seu taedio ambiguae spei, an amore eoniugia et liu rorum, quibus placabiliorem fores Principem ae-hatur, nulla sollicitudiη turbatum Sunt, qui alios a socero nuntios venisse serant, tamquam nihil atrox inmineret docioresque sapientiae, Coeranum Graeci, Musonium Tuae generis, eonstantiam opperiendae mortis, pro ineeria et trepida vita, suasisse. Repertus est erte, per medium diei, nudus exercitando corpori. Talem eum Centurio trucidavit, coram Pelagone, spadone, quem ero Centurioni et manipulo, quasi satellitibus ministrum Regium, praeposuerat. Caput interfeci relatum: euius adspectu. ipsa Principis verba reseram quin,' inquit, Mero, deposito metu, nuptias Poppaeae, ob eiusmodi errores dilatas, maturare parat, Oetaviam que coniugem amoliri quamvis modeste agat, et nomine patris, et studiis populi gravem l Sed ad

Senatum litteras misit, de caede Sullae Plautique

54쪽

42 ANNALIUM A. v. te.

haud consessus, vorum ' utriusque turbidum ingemum eme et sibi ineolumitatem Reip. magna cura ha - ri Deemiae eo nomine supplicationes, utque et maviso Senatu minerentur, gravioribus tamen lud, briis, quam malis. 6 Igitur accepto Patrum eo ullo, postquam unet scelerum suorum pro egregiis accipi videt, exturbat Octaviam, steritim dictitans. Exin Poppaeae conjungitur. a diu pellex, et aqvlteri eronis, mox mariti polens, quendam ex ministria Ootaviae inpulit, servilem ei amorem obiicere destinaturque reus cognomenio Euceres, naiione Alexandrinus, eanere libita doctus Actae ob id de ancilli quaesitiones, et vi tormentorum viciis quibusdam, ut salsa adnuerent, plures perstitere sanctitatem domina tueri. Ex

quibus una instanti Tigellino e tisis esse .mliebria Octaviae respondit, να- os eius. ovetur tamen primo civilis discidii specie domumque Burri, et praedia Plauti, infausta dona aecipit mox in Campaniam pulsa est, addita militari ustodia. Indo

crebri questus ne occulti per vulgum eui minor sapientia, et ex mediocritate sortunae paueiora perieula sunt His ero, haudquaquam poenitentia flagitii, si coniugem revocavit Oetaviam. Exin laeti Capitolium scandunt, eosque tandem venerantur. Emgies Poppaeae proruunt Octaviae imagines gestant humeris, spargunt floribus, soroque ac temidis statuunt: repetitum venerantur. I iur et in Principis laudes. Iamque et palatium multitudine et elamoribus complebant, eum emissi militum globi verberibus et intem to ferro turbam disiecere. uiataque, quae De seditionem verterant, o Poppaeae honos repositus est

55쪽

A. c. S. LIB. XI AP so 62. 43 Qua nem odio, tum et metu atrox, ne mi Milo acrior via ingruaret, aut ero neurinitorio popaeima raetur, provoluta snilnis eius 'Non eo loci res sua agi. ut de matris in seriet quan quam ia sibi vita potius sed vitam ipsam n odit auum adductam a lientelis ot a vitiis ataviae, qua. plebis sibi nomen indiderint, ea in pae auia, quam vix bello evenirest Arma illa adve ra Principem sumpta dueem innis Melarmo; qui, motis rQbus, facile reperiretur mitteret modo Campaniam, et in uinem ipsam pergeret, ad euius nutam absentis tumultus eierentur quod alioquin suum delictum quam euiusquam is Monem 3 An, qui veram montem Ponatibus Caesarum datura sit, malis Populum Romanum thisinis

Aegyptii subolem Immeatorio fastigio induet

Denique, si id obus ondueat, libena, quam coam tua acciret dominam, vel consuleret seeuritati sta ultione. Et modicia remediis primo motu eo

' sedisse: si despereat uxorem meronis dom Octaviam illi maritum datur . Varius sermo, et da ad metum atque iram eoommoditus, terruit imul audientem et accendit Sed parum valebat suspioio

in servo, et quaestionibus ancillarum elusa erat. Ergo consessionem alicuius quaeri planet, cui reriam quoque novarum crimen adfingeretur. Et visus idoneus materna neeia patrator, Anicetus, classi

apud Misenum, ut memoravi, Praesecius, levi post admissum scelus gratia, dein graviore odio quia Mahorum lacinorum ministri quasi exprobrante assi spiciuntur. Igitur accitum eum Caesar operae

prioris' admonet solum incolumitati Principis

56쪽

34 ANNALIUM A. V. Ie L. Asinio cosa Antistius Praetor, quem in Tribunatu plebis licenter egisse memoravi, probe in adversus Principem carmina actitavit, vulgavitque celebri convivio, cum apud Ostorium Mapulam epulatur. Exi a Cossutiano Capitone, qui nuper Senatorium ordinem, precibus Tigellini, a eeri sui, receperat, maiestatis delatus est. Tum primum revocata ea lex : credebaturque haud perinde exitium Antistio, quam Imperatori gloria quaesita, ut condemnatus a Senatu, intercessione Tribunieri mori eximeretur. Et eum Ostorius, hi audiensae, pro testimonio dixisset, adversis testibus reditum censuitque Iunius Marullus, Consul designatus, indi

mendam reo Praeturam, necandumque more malin

rum. Ceteris inde assentientibus Paetus Thrasea, multo eum honore Caesaris, et acerrime in Epito Antistio, A non, quidquid nocens reus pati m reretur, id, egregio sub Principe, et nulla nece altate obstricto Senatu, statuendum, disseruit. 'fidi nifieem et laqueum pridem abolita et esse ioenns legibus constitutas, quibus, sine iudicum saevitia et temporum infamia, supplicia decernerentur. Quin in insula, publieatis bonis quo longius sontem vitam traxisset, eo privatim miseriorem, et publi-4M eae elementiae maximum exemplum suturum.' Libertas Thraseae servitium aliorum rupit et, ostquam discessionem Consul permissrat, pedibus in semti reessume tribunicia Interemtione ipsius Caesaris qui itaesementiae gloriam pararet Ups Ad instar Augusti I, 2. Neeundum more majorum Necandi vero more majoriam juxta Eutropium vii poema erat talis, ut nudus per publieum uetus, νω eurit ejus inserta, virgis inque ad moriem eae resur, σου - μα- larem mam

57쪽

A C. S. LIB. XIV. CAP. 43 50. Sotentiam eius iere, aueis exemplis in qui a Mal tione promptissimis sui A. Vitollius, optimum quor γε iurgio laeessem et respondenti retieens, ut pavLea ingenia solent. At Consules, persieem Senatus

Meretum non ausi, de eo ensu aeri oro Caeaari. Ille, inter pudorem et iram unctatus, Postremo P

aeripiat, nulla iniuria provocatum Antistium, ν vissimas in Prineipem contumelia dixisse earum ultionem a Patribus postulatam, et, pro magnit dive delicii poenam statui, par suillaa: eterum a qui severitatem decernentium Inpediturus fuerit. moderationem ion prohibere istatuerent ut vel lent datam etiam a vivendi ieentiam. His atque talibus recitatis, et offensione manifesta, non ideo aut Consules mulavere relationem aut Thrasea Me ait sententia, eterive, quae pro verssint, deseruere pars, ne Principem obiecisse invidias viderentur plures numero tuti Thrasea aueta

firmitudine animi, et ne gloria intereideret. Ba dodispari crimine Fabricius Veiento conflictaius est, quod multa et probrosa in Patres et Moerdotes composuisset, iis libris, quibus nomen Codisinorum dederat. Adliciebat alius Geminus a uaator: venditata ab eo munera Principis, et adipiscem dorum honorum ius. quae caussa eroni fuit sus. eipiendi iudieii convictumque Veientonem Italia depulit, et libros exuri iussit conquisitos lectitato que, donec cum periculo parabantur mox licentia habendi oblivionem adtulit.

Au- ἐω sy Postea IMPERATOR. Titulinum Crudelitatis omnis, omiusque laseiviae magister erat Neroni. Si de Tigellino plura ouaeris, vide No et Em aliouea ad Annal. XIV. M. μοι.

58쪽

tum valetudine, an venaram valetudo x eo corDiaeia tur, quod in omneacentinua paullatina laucibus, et in dito meatu, spiritura finishat. linres, iussu Neronis quasi remediaini adhiberetur,

inlitum palatiun eius noxio medi nune, Mever bant ei Burrum, inteueeto colere, eum ad Daen tum eum Prian a venisset a pectum eiu ave satum a imitanti, hactim , respondisae, ego in Maeo

habeo. Civitati grande desiderium eius manmt per

memoriam virtutis, et uocemorum alterius amnem

innocentium, alterius fingrantissima flagitia et adulteria quippe Caesar duo Praetoriis ohortibus inposuerat Fenium usum, ex vulgi favore, quia rem frumentariam sine quaestu metabat Sofonium Tagellinum, veterem impudicitiam atque insanaiam in eo secutus. Atque illi pro cognitis moribus suere validior Tigellinus in animo Prinoipia, et intimis libidinibus adsumptus prospera populi et militum fama Rufus: quod apud Neronem adver-52 sum experiebatur. Mors Burri infregit Senecae potentiam; quia nec bonis artibus idem virium erat, altero velut duo amoto, et ero ad deteri res inclinabat. Hi varii eriminationibus Senecam

adoriuntur, tanquam ingentea et privatum supra m dum evectas Iae adhuc augeret, quodque iudia m vium in se verteret, hortorum quoque amoenitate et

villarum mugnificentia quasi Principem supergre deretur. Obiiciebant tinm, eloquentiae laudem uni sit, adsciscere, et carmina crebrius actitare, postquam eroni amor eorum venisset. mamo,

59쪽

vim eii equo regentis inludere voces, quotiens eaneret quem ad finem nihil in Rep. clarum fore, quo non ab illo reperiri eredatur. Certe finitam Neronis pueritiam, et eois iuventae adesse e ueret magiatrimi latis amplia doctoribus instruetus maioribus suis. At Seneca eriminantium non53 Igna R. prodentibus iis, quibus aliqua honesti cura, et amiliaritatem eius magis adsi emante Caesare, tempus sermoni orat et accepto, ita incipit ' qua

tuadeelmus annus est Caesar, ex quo spei tuae ad motu sum octavus, ut Imperium obtines medio temporis tantum honorum atque opum in me cum-

ulasti, ut nihil felicitati meae desit, nisi moderatio eius. tar magnis exemplis, nec meae fortunae, sed tuae. Abavus tuus, Augustus, Agrivvae Mitylenense secretum C. aecenati, urbe in ipsa, velut peregrinum ilium permisit: quorum alter bellorum socius, alter Romam pluribus laboribus laetatus, ampla quidem, sed pro ingentibus meritis, praemia acceperant. Ego quid aliud munificentiae tuae adhibere potui, quam studia, ut sic dixerim, in umbra educat 3 et quibus laritudo venit, quod

-iuventae tuae rudimentis adfuisse videor, grande huius rei pretium at tu gratiam immensam, innu- meram pecuniam ireumdedisti adeo, ut plerum que intra meapse volvam Egone equestri et provi Deiali loco ortus, proceribus civitatis adnunieror in ter nobiles, et longa decora praeserenies, novitas

60쪽

38 ANNALIUM A. F. IG. mea enituit Vbi est animus ille, modicis contentus M ales hortos instruit, et per haec suburbana incedit. et tantis agrorum spatiis, tam lato sonore exuberat Vna defensio oecurrit, quod muneribus tuis obniti non οὐ debui Sed uterque mensurum implevimus, et tu, ' quantum Princeps tribuere amis posset, et ego, quantum amicus a Principe accipere. Cetera inub diam augent quae quidem, ut omnia mortalia, infra quam magnitudinem iacent; sed mihi incumbunt: mihi subveniendum est quomodo in militia, aut via, sessus adminiculum orarem. Ita, in hoc itinere

vitae, senex, et levissimis quoque curis inpar, cum opes meas ultra sustinere non possim, praesidium peto. Iube eas per Procuratores tuos administrari,

in tuam fortunam recipi. Nec me in paupertatem ipse detrudam sed traditis, quorum fulgore pra 'stringor, quod temporis hortorum aut villarum curae seponitur in animum revocabo. Superest ibi robur, et tot per annos nixum fastigio regimen: possumus seniores amie quieti respondere. moe quoque in tuam gloriam cedet, eos ad summa e 55 isse qui ei modica tolerarent.' Ad quae ero in serme respondit 'quod meditatae orationi tuae statim occurram, id primum tui muneris habeo, qui me non tantum praevisa, sed subita expadires docuisti. Ahavus meus, Augustus, Agrippae et Maecenati usurpare otium post labore concessit sed in ea ipsa aetate, cuius auctoritas tueretur, quidquid illud et qualecumque tribuisset attamen neutrum datis a se praemiis exuit Bello et periculis meruerant:

in his enim iuventa Augusti versata est. Nec mihi tela et manus tuae defuissent, in armis agenti Sed