Iacobi Fontani Sammaxitani medici, ... Practica curandorum morborum corporis humani, in quattuor libros distincta

481쪽

466 IACOBI FONTANI signa sunt restigeratio uteri venus extincta&sopi-ta,c osor maiio deprauata facile detegitur,ut si clausum orificium uteri,aut pellicula,aut caruncula aliqua opposita,obstructio a sanguine pituitoso,crasio , & melancholico percipitur ex signis humoris redundantis, ex signis obstructionum. Hipp. scribit aptior. 33 lib. s. mulieri menstruis ipraeter naturam deficientibus anguis ex naribus Mens bonum. efficitur namque reuulsio & euacuatio sanguinis retenti. Quare ergo naturae imitatione, m

dici in suppressis me sibus non ducunt sanguinem

ex brachio 3 Resp. ad euacuandum sanguinem retentum possunt, non ad prouocandos menses,quare fatius est ex poplitea aut malleoli vena detrahere ad utrumque scopum. Et aphor.s7. lib. . menstruis abuntantibus morbi moniunt Cr subsidentibus accidunt ab utera , si namque fluant immoderate menses, nativus calor languet,& partes nobiles calore destitutae, sua non obeunt munia, undecachexia, hydrops, lienteria,& alij morbi. Si supprimantur menses multa sunt morborum senera in diuersis partibus, prout ad illas feruntur quae partis affectae & materiar morbificae naturam sequutur, ut si in pulmonem feratur sanguis menstruus, perineumoniam & phthisim parit ; si in cerebrum a poplex iam ,epileptiam,& alios. Si conformatio sit vitiata,videndum num possit corrigi manuchyrurgica. si durus & densus sit a prima constitutione,uterus vix curatur. Reliquum est ergo ut praescribamus remedia ad obstructiones vasorum, quae omnia debent applicari prope illud tempus in quo menses sunt fluxuri, qua-

482쪽

MEDICINAE PRACT. LI P. III. 467

re hoc petatur a mulieribus.. His positis purgabimus corpus conuenienti medicamento, & humores praeparabimus medicamentis tenues esticiendo & fluidos, ut moueamus menses ex phrtibus inferioribus, oportet sanguinem ducere, prope ergo tempus e fluxus mens umaperiemus saphenam aut vena maleoli a prandio

. aut F. horis post pastum , imperabimusque videambulet,I. aut a. horas, quantitas sanguinis non debet extrahi magna, ne partes corporis priuatae sanguine ad se reliquum finguinis attrahant, stu-xumque cohibeant, quare potius extrahensus sanguis ut incitetur effluxus, non ut evacuetur. his peractis oportet cucurbitulas coxis applicare inte- irioribus, abluenda sunt crura ex decocto pulegh, maioranae, fol. lauri de similium : balneum paret ut ex aperientibus, Πί. camedi eos, cam epit. parIet. mercurialis, rubiae maior. an. f. j. rad. irid. foemi. petrosel. an. m. i. .chamonae. melilol. anethi. ste- cad. asi. m. h. sermin. foem c. anisi, bacch. lauri asi.

Jjs. fiat decoctio pro balneo,aut semicupio. balneum emolliens & parum aperiens conueniet ma-

xime, suffiimigium debet parari a balneo V. ros. p. ij. macis S F. puluerentur & ponantur in parua olla suppositis carbonibus, capiat fumum cum embolo per vulvam, radicem unam lapili barba- ti cortice detracto , in forma suppositor ij , illine eam triphera magna & Θ g. scammonij,addito oleo anethino , teneat in matrice noctu , pellarum ex mercuriali mirabile est , contunditur , panno inuoluitur & immittitur. Pulvis pare tur 2 . spic. croci, trochis. de myrrha , rub.

483쪽

63 IACOBI FONTANItinet. an. 5j. fiat puluis pro tribus do sibus. capiat cum vino albo, V. succi iridis nostratis 3 j.

vini albi 3 iiij. croci 9 j. bibat mane, vel V. apph, c siue ligneae B j g. cum succo aph, formentur pillulae,detur. 5j. mane ieiuno stomacho, V. trochi Dirorum de ab symthio, de de rhabarb. an. 5 j. antidoti hae magogi 3j6.arthemisiae,cinam mo. an. 3 j. limaturae chalybis praeparati J j. cum strupo capiti. ven. fiat confectio liquida de qua capiat 3 j. mane surgendo electo, deinde deambulet. Cum parce fluunt, quo die incipiunt effluere,pimpinellae deco isti fumus est recipiendus per os

uteri, mire namque confert. experimentum. Quer

cet. V. miiij solis,anisi, visci quercinian. 3 iij. dictam i 3 j. croci 9 j. contundenda contundantur &macerentur 2 .horis in vino albo generoso. deinde parum bulliant , ex quo exhibe 3 iiij. id prodest

ad excludendum foetum mortuum. De mensium fluxu immodica , CAP. x XXXI v. FL V I T immoderate sanguis ab utero ob easdem causas,&eodem plane modo quo diximus, cap. de hqmorrhagia per nares,hic fluxus reumati simus dicitur uteri ,eius materia serum est sanguinis bilios aut pituito si color pallidus, ruber,albus, qualitas illius est toto genere praeter naturam, plurimum

molesta naturae,quantitas modum excedens, nulla periodus,ut qui sine ordine fluat. i. Gignitur autem hoc serosum excrementum in genere venoso, aut in aliquo viscere nobili, hepate, cerebro ventric Go,liene: si iuuante natura conse

484쪽

M E DI C I N AE PRACT. LIB. III. ΑΘ

tim & repente excludatur, id fit bonis naturae rebus; si mala symptomata conexa habeat, funestum est, hic vero fluxus, incommodus est, non tant diri indiuiduo, sed & sperici, generatione namque impedit, & multos parit morbos nempe cach cxiam, hydropem,ulcus uteri,atrophiam,conuulsiones ab inanitione lethales: scribit enim Hipp. aphor. 6.l.

uenerit, mortale.

Ad menses superfluos retinend0s multa parantur remedia , primo diuersione utendum est inci dedo venas brachi j apponendo cucurbitulas hipo-chodiijs, fricado brachia,& ligado vehemeter par uos digitos. secundo derivando apertione harmorrhoidum. tertib purgando humores serosos,& biliosos tenues medicamentis benignis,ut V. medullae tamarind. casL. fistu. recenter extractae asi. 3 g. pulueris corticis miro bol. citrin. & rhei electi in fusi per noctem in aqua endi uiae an. 3j. syrup. aut

succi rosar. J j. aquae portui. aut plantaginis q. s. fiat potus, detur in aurora,vel V. mirobol. citrin. 3 6. syrupi rosa t. solui. j iij. aquae plantaginis q. s. fiat

potus.

Dum haec fi ut in crassandi sunt humores alimentis frigidis & medicam et is,ut strupo granato. myrtil. cito n. de agresta, de ribes, cum aqua portulac. plantagin. cicor. addendo puluer. charabe aut coralli rubri asi. 9 j. aut 3 6. ex hibenda tequens confertio, V. mictetae 3 6.cum aqua plataginis q. 6.vel V. mictetae cons ros antiquae an . pulueris spod. sang. dracon. carabae, lapidis haematitis praeparati,inasticis,cornu cerui usti an. 3 ij. strupi myrtil. q. f. stat consectio detu,r coclear unum cu aqua

485쪽

o IACOBI FONTANI plantag. stercus asini, non solum sumptum cum strupo aliquo & aqua astringeti, sed & exterius admotum cum aqua chalybeata & pauco aceto sistit, hunc S quaecumque sanguinis fluxum,vel 2M .Qcci stercoris asinini recens. 3 j. aut ij, strupi myrtil. g j f. aquae planiaque q. s. fiat tute p. detur mane in

aurora, continuet quoad fuerit necesse 2 . ramentorum toti arboris, pimpinellae an. mq. herbae iudaicae,alteri attici & unica per uincae, asi. m. f. fiat

decoctio in aqua chali beata n colatural . dii lueiulsi parillae pulueratae dc rasura eboris asi. 5 g. continuet mane quindecim dierum sparto , aut plurium si fuerit necesse. ta succi plantaginis aut centinodiae,succi porro ru, an. 3 j. ijs intingatur bombix de immittatur in vulvam. Vnguentum comi-ctistae adhibitum sumini & parti posteriori dorsi,

mire prodest. puluis sequens commodus est,

corticis duorum Ouorum recenter adustorum,tsuris, masticis asi. I S. margarit. electar. coralli rubri praeparati, carabae, cornu bouis afi. 5 ij. lapidis haematitis & smaragdi praeparatian. 9 6. far in ae hordei sine sursure p. ij.album ouorum iij. ad dedo parum aquae chalybeatae, fiant duae placet uiae aut iij. coquantur in clybano donec possint in puluere redigi detur ad 3 6. vel j. cum iure pedum arietis, paratur semicupium, V. sol. plantaginis, buriae pastoris , equisisti, quercus, granatorum, sorborum asi.

m. iiij. baccharum myrrhi, suma c. afi. lb β. malicor ij nucum pineae,cupreis, lupulorum,glandiu, an. s iiij. bulliant in s. q. aquae chalybeatae, addendo aceti q. f. sedeat aegrae inquinibus,hoc remediu apponatur, V . album ouorum iij. boli armenae j f.

aceti q si .excipiantur stupis vel xilo, ae inquinibus

486쪽

applicentur, vel τί. emplastri contra rupturam q. si fiant duo emplastra oblonga & inquinibus apponantur. Gal. diebus A. solo succo plantag. insuso in uterum curauit antiquam, mensium fluxionem, &lib. de succed. solo succo Lisimachus sanauit immodice fluentes menses. si illis succis pulveres adstringentes adluxeris, erit esticacius remedium,vel si ex illis succis cu pulveribus supradictis effeceris pes sarium, suffitiis paratur utilis ex stercore o uino,aut asinino, ex ranis coinbustis, S ungula mulae,

suberis ras pati J f. picis 3 j. misceantur pro sustum igio emplastrum paratur, lentium ex cortic. st j. burs e past. plantag. an. m. iij. stercoris caprae δίasinorum exsiccatorum an . ἶj f. sanguinis draco.

J j. ment hae siccae 3 j. pipsi 3 iij. album ouorum n,

v. farinae fabarum 3 iij f. infundatur gipsum in aceto, per diem, deinde bulliat cum succo plantag. &omnia simul,fiat emplast. vi artis est, applicetur sumini & cruribus, mentatio potest parari. τί. ros. m. si .sumach. plantag. flor. granat. hypochisti, nucum cupressi a n. m. s. pistentur omnia, bulliant in aequis partibus aquae & aceti ad tertiae partis consumptionem,appone pectori. pil. de bdello,sistunt menses ad 3 si. decoctum sim phili maior. mire prodest. Ad fluxus albos & corruptos mulierum, V. cimini, macis, masticis,veruicis, thuris an .3 s. puluerentur subtiliter, deinde ungatur melle tota spina dorsi,& puluis supra scriptus inspergatur superposito linteo, continuet decem dies, mirum est rem adium& probatum a Gabriele Fallo pio.

487쪽

De haemorrhoidibus. C AP. xx xxv. TTAE MORRHois potest dici omnis vena per AIquam sanguis fluit, peculiari tamen significaxo dicuntur illae venae hemorrhoidales, quae ano inseruntur,& per quas B uit sanguis, ut plurimum

ni elancholicus, sunt autem duplices externae &interna externae nascuntur aram o hypogastrico;internae vero a me senterico; negat Pereda tar hypo gastricam fieri euacuationem quia disseminatae periphincterem exiguae sint,quod falsum est di anato. viae repugnans: melius diuiderentur in superiores, ct inferiores;superiores quidem internae vocantur,

, quod non conspiciantur, inferiores vero externae,

quia consipicuar. diuiduntur etiam in caecas quae nihil effundunt,&in apertas quae sanguine rei, ciunt. Caecae diuidutur in verrucales morales & vesicales, hae fluunt,aut non fluunt, dolent aut non dolent. Hipp. I 2. aph. lib. 6. ait, diuturnas curanti haemom aiax visi quaepiam siemetur aperialericulum aquae inter cutem vel tabis impendet: nam si materia fluere solitare curiat ad iecur,extinctione & suffocatione caloris hydrops nascitur ; tabes vero pulmonum exulceratione & aph. II. lib. 6.melanch. CV nephriticu haemorrhoides superuenientes. Onae sun purgatione materiar morbum committentis. Haemorrhoides autem fluunt moderate,aut immoderate illae non sunt curandae, per eas namque

rescitur sanguis melancholicus, qui multos morbos procreasset, de eo fluxu intelligendus Hipp.6. Cpid. cum ait qui haemorrhoidum effluxu laboranthii nil e pleuratidi, neque pergneumoniae , vive ter

488쪽

MEDICINAE PRACT. LIB. Hi. q73

minii , neque leprae , neque aliis morbis .bnoxii sent Si fluant immoderate sanguisque laudabilis extit rit,diuertendus est effluxus, sanguinis detractione,& ali)s remedijs purgandus humor ferociens benignis medicamentis, incrassandus sanguis medicamentis & alimentis. Vertim virum in haemorrhoidibus sanandis, una sit aperta relinquenda est in dubio, Hipp. sententia est Ir. aph. lib. 6. Diuturnm curanti haemorrhoidas, nisi qMaepiam seruetur aperta periculum hydropis aut tabis im- tendet , & lib. 4. de ratione victus in morbis acutis, vult unam apertam relinqui,quia nisi maneat aperta, sanguis qui effluere consueuerat, per palyndromen recurrit, ad partes nobiles, & ad ossiciales, in quibus excitabit varia symptomata,a quibus vindicat fluxus haemorrhoid. ex 6. epid. citato alius tetrab. 4. serm. a. cap. 1.ait nullam esse relinquendam apertam, sed victus rationem apte instruendam, &venae sectionem imperandam ad Hipp. aphor. respondet Hipp,dixisse si una non seruetur aperta,hoc est, si non coueniente dicta utitur, quod autem hoc

voluerit Hipp. ipsa aphorismi distinctio ostendit,

ait enim haemorrhoidas in veteratas sananti, est autem sanatio perfecta liberatio, &legitima curatio, praeterea Hipp. in libell.de haemorrhoid. inquit hemorrhoidem nulla absque ustione seruandam esse, sed omnes extrahendas; tamen Galenus verus Hippocratis interpres censerin comment. illius aphoris unam relinquendam esse apertam, & sitius sibi contradicit: nam ait alibi ; Melancholicis haemor rhoides aperiendae , in foeminis prolis gratia sunt prouocandi menses. si quidem suppressi fuerint, quare ut nodus quaestionis dissoluatur, distinctione

489쪽

IAco BIFONTANI Uopus est, primo ratione temporis aliae sunt vetustae aliae recentes, secundo ratione aegrotantis, qui aut optima reliquarum partium sanitate fruitur , aut alias partes male dispositas habet, ut hepar, lienem& reliqua. tertio ratione remedij, aut enim cauteria adhibentur actualia, aut potentialia, ita ut nulla spes relinquatur apertionis in futurum, aut claudantur medicamentis repercussi uis aut desiccantibus, in qua curatione natura potest sua vi rursus haemorrhoides aperire. quarto ratione modi curationis , aut enim simul omnes clauduntur, aut paulatim & una post aliam interpositio aliquo temporis spatio, quare si laborans haemorrhoidibus sit obnoxius morbo comitiali; melancholiae,aut labi, qui affectus sanari possunt aut prohiberi, hae morrhoidibus apertis illis non sunt claudendae, nam Hipp. scribit aphori L ii. lib. 6. Melanch. nephriatiis laborantibu4 haemorroides superuenientes bonum , si haemorrhoidum fluxu detentus sanus sit reliquo

corpore, ut qui redundet tantum multo sangnine, ob mutilationem, alit otium, illi sunt omnes claudendae , dummodo detrahatur sanguis iusta copia per interualla ex brachio & victus ratio instituatur parcior & commoda: nam in sanis fluxus consuetudo est fugienda, quia ex illo immoderato fluxu

idem morbi nascuntur qui solent oriri ex suppresso fluxu, quod signauit Hipp. aphoris. F7. lib. S. AIm- Istruis diutius fluentibin morbi eueniunt, non mentibuσ

autem morbi ex utero contingunt.

Si claudendae sint id faciendum non est simul,

sed paulatim, subita namque mutatio naturae molesta esse solet; si sit claudendi captum consilium,id

490쪽

MEDICINAE PRAc T. OB. III. 47J

debet fieri eo remedio quo adhibito nulla supersit spes regressus, tale est exsiccatio quae fit cauterio actuali approximato non adiuncto aut potentiali adhibito , retinentur etiam ijsdem remediis quibus sistuntur menses. Pitulae de bdelio mirς sistunt ad 3 j. sumpta . Ad dolorem haemorrhoid. barbe porrorum m j. olei communis j iiij. bulliant longo tempore& eo oleo unge,vel contunde barbas porrorum inter duos lapides,& appone, vel V .vnguenti popul . butyri recentis asi. 3 j. croc. 9 j. misce, fiat unguentum , vel fiat clyster ex decocto duorum pullorum columborum & iiiij ce. Nodulus ex solo Philonio curat,aut fometitum sequens sedat miro modo. V. foliorum lapsi barbati, maluae unicae pervin. an. m. j. barbarum porro si j. semin. lini & sornu.

an. δ j. f. sum a. dactyloran. n. vj. fiat decoctio profotu applicando saepe. Oleum paratur ex 3 il. carnis porcinae , asello.& barbi porri afl. m. j. olei commvn. quarta j. bulliant simul & vngantur haemorrhoides. Pulverentur folia iam buci & co puluere aspergantur harmorrhoides dolentes , mira praestat. V. . rad. althaeae m. s. radi .lior. 3 h. soliorum mal. hiochiami asi. m. j. chamo miliae melliloti ,

sem. anethi an. j j. farinae fce nugraeci, lini, hordeian. ἶj. f. olei sesamini j iij. opb 31. misce, fiat

cataplasma cum decocto herbarum & rad. praedictam.

succi lapsi barbari s g. butyri recentis q. s.fiat unguentum quo illinantur haemorrhoides