Iacobi Fontani Sammaxitani medici, ... Practica curandorum morborum corporis humani, in quattuor libros distincta

451쪽

CA v s A suppressonis urinae aut est in renibus, aut in vesica , aut in ductu illius existit ; in

renibus cum ambo obstruuntur , aut non attrahunt secum. Obstruuntur renes a lapillis, a calculo, tum a crassis & viscidis humoribus, vel rerum affectu potest laborare ureter& vena emulgia, de quibus unde Petrum Salium lib. de affectionibus partium capite i . non attrahitur urina ob debili- itatem renum, quaec onsistit, in mollitis eorum. Vidimus aquis sectiis iuuenem febre continua laborantem cum perfecta urinae suppressione post obitum , disseistum fuit cadauer de inuenti sunt renes spongici molliores, unde coniecimus silp- pressionem urinae a debili attractrice renum natain fuisse, pl. esertim cum ne gutta quidem urinae inuenta fuerit in vesica Si causa fuerit in vesica , aut est debilitas ex pultricis , aut ductus urinaris impedimentum, si debilitas expultricis suppressionem effecerit, urina egredietur dum premetur sumen. Impedi

mentum ductus nascitur a re obturante aut a comprimente, aut partium subsidentia. obturatur ductiis a tumore praeter naturam a caruncula , aut lapillo , a grumo sanguinis a pituita viscida a pure. compressio sit , a tumoribus partitium vicinarum ut intestini. dc uteri subsidentia, aut a nimia siccitate, ut a febribus ardentibus:

aut per conuulsionem, ut scribit Gal. com .in aph i7. lib. c

452쪽

Cum causa suppi essionis est in renibus, vesica nullo humore tumet, cum in vesica est , tumescit& dura est, debilitas expultricis nascitur a frigore. Quare dignoscitur frigore partis tum ex causis frigiditatem generantibus. res obstruentes facile dignoscuntur : nam si lapis obstruat meatum, signa iam explicata fuere in capite de lapide vesicae , si sanguinis grumus ab excretis petitur dignotio, excretio autem illorum procuratur immissione eannulae iunci aut candelae, eodem pacto de praehenditur pituita viscida & pus. Carunculae solent sequi ulcera, ductus quae nascuntur aut agonorrhoea aut ab ardore urinae, in subsidentia coalescunt latera ductus, ita ut nihil intromitti possit sine violentia, tumores, partium proximirum percipiuntur ex renitentia illarum , & do

lore.

Vtinae suppressio periculosum est malum, generat namque dolores a distentione, conuulsiones , tremores , de desipientias per ascensum sexi in cerebrum , apoplex iam . si fiat renum vitio insanabilis est fere , si a debilitate facultatis expultricis vesicae tollitur quidem manibus comprimendo : sed causa non facile aufertur. In tumore ductus genito a sanguine species est suppurationis : a frigidis vero & crallis humoribus duratione longa spes sanationis eripitur. Lapis transponi potest coxarum succussione ; sed vix auferri nisi per sectionem. Caruncula exteri potest. reliqua quae obstruunt facillius aufferri possunt, tum , de subsidentia & siccitate sola, ut

conuulso a repletione, a siccitate autem neruo

453쪽

MEDICINAE PRACT. LIB. I I I. 437rum insanabilis. nihilominus obstructio a grumosanguinis , nisi cito curer ur mortem adsert, nam grumus sanguinis dum corrumpitur, malignitatem acquirit , unde. consequi potest

mors.

Debilitas vesicae curatur purgatione humorum frigidorum, topicis calefacientibus appositis &immissis. grumus sanguinis di sibi uitur remedijs dictis capite de sputo sanguinis, pituita purganda , &diuertenda, deinde radicis lapati acuit q. f. contundatur vehementer , & cum cyatho vini albi una misceatur, coletur, & bibatur ieiuno stomacho. si pituita obstructionem pepererit, immittatur in vesicam candela inuncta oleo scorpionum , vel olei terebintinae arte chimica extracti 3j. syriapi violati j j. aquae raphani autononidis q. s. fiat tulep, capiatur. Petrus Salius

capite I . scribit in extrema necessitate dentur g. H. cantharidarum integrarum cum semin. ameos B. I. quod es cantharidarum antidotum , ut pro tui , verum ut dulcis fiat remedium adde Zacchari candi pulueri

etati 3 f.

Cum pus adest, quia ab ulcere nascitur , viceris curationi est incumbendum, tumores praeter naturam illarum partium sanantur cum dictis reme- dijs in alijs capitibus. Caruncula sanatur pur atione humoris dominantis in corpore, remolitione partis per semicupia ex remollientibus, deinde fiant duo unguenta sequentia Olci rositi opt. 3. j. cerusiae venet. ae f. camphor. Opr.& tutiae praeparatae an . S. s. litargiri. auri prae

454쪽

38 IACOBI FONTANI lati per se taceum 3 j f. aloes, mastices, Galbanian. Bij. trochis. albi, Rhasis & deros. an. Bij.

fefalbi siue opto 3 j g. fiat unguentu quod ponilur

in fine candelae inuolutae tela tenui sima per gi- ros , si hoc unguentum non potuerit agere obduritiam carunculae, adde vitrioli usti& loti cum aqua ros. & mixti cum oleo ros. vel Antimonio crudo vel alumine usto : nihil certius quam ad miscere puluerem praecipitatum, bene praeparatum. Secundum unguentum paratur ad consolidandam partem , unguenti ros. Gal. recens facti&loti in agone ros .albi Rasis camphorati 3j. pomatae factae ex axungia parui hcedi fine speciebus omnia simul misce in mortario

plumbeo, incorporentur, eo ungatur candela a fine superioris unguenti usque ad partem externam candelae, relinquatur in ductu,& aufferatur tantum tempore mictionis : deinde rursus ponatur ut supra, tandiuque detineatur, quoad caruncula exteratur omnino. In omni suppressione uritiae laudatur hoc remedium. V. carpe Vnum,

diuidatur superna parte in quatuor partes & pru' nis sepeliatur fere totum : instilletur per diuisuram paulatim oleum a migd. dulc. Postquam fuerit coctum contundatur leuiter, ek pectini adhibeatur, calide,rtiteretur quoad erit necesse.

455쪽

TR I P L E x est omnino gonorrhaea ; primam antiqui pollutionem nocturnam appellansiciam scilicet inter dormiendum emittitur semen ob varias causas ; nempe aut propter partium dorsalium calorem a decubitu supino natum; aut propter amasiae imaginationem falsam : aut quia rei venereae se operam dare dormiendo aliquis existimet; contingit vero haec fere aeque hominibus ac mulieribus ijsque prς sertim qui renu, hepatis, & vasorum seminalium calore magno praediti sunt, quique semen copiosum ac calidum

Siquidem hoc profluuium seminis modum

excesserit,uires ad tabem usque exhaurit. In his curandis omnibus quae sperma augent& flatulenta sunt, ut ovis sorbilibus, pineis, sa-bis , rapis , Cyuara vesci interdicendum est. quare ijs utendum quae siccant ac genituram consumunt, ac lumbos & renes refrigerant. tale est semen viticis tostum vel frictum , folia & flores eiusdem, non modo comesta vel in potu sumpta, de cum floribus nymphaeae in lecto substra a venerem cohibent. Lumbis ramina applicanda

plumbi, lactucae, psylei, solani succus & polygoni maximam vim habent ad venerem cohibendam.

Secunda fit ex putrilagine phlegmatis fals& crudi, quod non rard cum momento geniturae permiscetur , defluit vero praecipue a cerebro

456쪽

o IACOBI FONTANr per spinam dorsi ad lumbos & etiam ab hepate

per venas, per vasa spermatica ad uterum & penem , a quo non sine excoriatione sensim distilia lat, huius fomentum est sanguis crudus & impurus , de quo Hidpocrat. lib. de morb. muli. ij

inquit, menstrua alba accidunt, si corpus impΜrum, e caput pituita repletum fuerit, ac nec pex nares nec per sedem nec per urinae meatus: sed per menses tantum expurgentur, quod etiam conficiant. 2. de morb. his verbis. nisi, inquit, in hoc ex catarrhi,C

geniturae a capite per spinam dorsi defluxu. quem se micarum motu sensim delabi plerique sentiunt, caputer corporis molem bene purgaueris , patiens mara maquem dorsalem appellant, marcescet σ morietur. quod confirmatur lib. 6. Epid. in historia Satyri Darsit qui annum vigesimum quintum agens saepe noctu per insomnium , ac inierdiu semen effudit, anno o. contabuit & mortuus est , neque dicendum est hanc effusionem fuisse prolifici s minis cum vinea excretione vel tantilla , tant se virium M spirituum copia dissipetur , cum illius excretio quinquennium parum ill aeso vitali robore durare potuerit ; purgandi sunt crus di & corrupti humores vitaque sobria instituenda, & balneis refrigerandum totum corpuS, senticulos etiam aperire conuenit in brachbs ad deri

uationem.

Tertia species est virulenta venerea quae potius pyurrhaea quam gonorrhaea dici debet , e fluit enim in ea pus viro sum album aut subcitrinuri , nonnunquam saniosum , viride subflauum , vasis spermaticis, quod non raro ductum

457쪽

MEDICINAE PRAc Τ. LIB. III. A I

rinarium excedit ex hac virulenta lue accidit, ut quicquid in vasis spermaticis coaceruatum est, corrumpatur & putredine accrescat ardor urinar& dolor, tentigo, siue priapi sinus quae significant ulcus in ductu urinario subesse. Hoc virulento fluore praeter rationem suppresso, tum plerumque abscessus colligitur,alias in testibus, alias in perinaeo, qui saepe in fistulam desinit per quam lotium tandem effluit. Haec curatur remedijs quae lui venereae solent applicari, decoctis nempe gaiaci farsa paril. bolis ex terebint. & cassia , purgationibus,

sanguinis missione, ex saphena aut vena malleoli, ut venenum a partibus nobilibus retrahatur , nego norrhaeae succedat lues venerea, hoc apossema

commodissimum est ad hanc virulentiam sanandam, rad. graminis, rusci, asparagi an. j ij flor. cicurei, endi uiae,iact. hepaticae,agrimoniae an. m. g. sem. frigid. mag.anis, foeniculian. 3. f. passul. mundat δ l. liqui ritiae rasae 3 vj. ras paturae cornu

cerui g ij. sen. orient g iij. polypodij quercini 3 ij.

epithimi 3 j. sat decoctio in colaturae clarificat te m. h. dissolue sacchari q. f. pro tribus do sibus. , vel capiat mane, δ .chinae perlat-leolas sectae δ j. farsae parillae. 3 ij. ra spaturae cornu cerui J j. s. rad. iridis nostra Hs 5j. lagopi, peniti

' philli eptaphylli, cicorij, caeterac, capilli Vener.an. m. i. sieminum frigidor. mai. J f. ros. rub. violarum, buglossae an. m. s. fiat decoctio cum aqua fia-lybeata : in colatura m. ij. dissolue sacchari io sati 3. iij. fiant tres doses, continuet. Diuulsones descriptae in formulis conueniunt in hoc assectu. His peractis iniectionibus utendum est ex sacch.

458쪽

ψα ΙAco BI FONTANI&aqua ros ex decoct. hordei cum melle rosa. aut decoct. hordei cum unguento albo Rasis,praestantissimum remedium est miscere siliquarum faba-Tum cineres cum aqua plantaginis &inijcere satis magna quantitate.

V RiNAE ardor symptoma est plurium affectionum, nimirum calculi viceri genum, &vesicae diabetes & stillicidij urinae,& ut paucis concludam omnis affectus earum partium quae urinae conficiendae & educendae dicatae sunt, cum scilicet tanta est urinae acrimonia ut ductus urinarius exulceretur,unde transeundo fit mordicatio & punctura quae ardor urinae appellatur. Hic ardor curatur ablata causa illum producente, remedia vero peculiaria symptomatis haec praecipua perhibentur. sem. althaeae, malua , cito n.

an. g j. diatragacantis iij. infundantur in aqua tepida decoctionis maluarum, seminis papaueris albi& al KeKengi afi. q. s. fiat expressio, quae erit muci-lago, ex qua fiat strupus hoc modo. mucilaginis praescriptae 3j. decoctionis praedictae maluarum g iij. sacchari optimi s ij. misce ad unam do sim,qu:e 'per sex vel octo dies exhibenda est,& si fuerit vehemens calor adde parum mucilaginis seminis psylij, fiat iniectio in membrum virile cum lacte tepido vel aqua plantaginis aut cum 'ecoctione hordei ει mucilagine , psylij vel cytoniorum , decoct.

carierac. bibitum mire conser. rvethcassar recens extractar 5. vj. camphorae g. v. fiat bolus, capiat,

459쪽

MEDICINAE PRACT. LIB. III. 6 3Syruptis de Sebesten mire conseri , tum conserua facta ex floribus althaeae, nec no usus sacchari ros a.

ti. V. mucilaginis diagracanti, psyllij & althaeae an. 3 vj. olei violati & myrtillorum an. 5 j. cu modico

cerae, fiat unguetum molle, quo ungatur perineum,

vel τ . lactis mulieris puellam lactantis & album in is oui conquassati an . q. s. inungatur petia & loco De uteri suffocatione. CAP. xxx I x. TE Rus non suffocatur sed propter causas ex Vtero natas contingie respirationis dissicultas quam suffocationem appellant, symptomata sunt perspicua. Causae symptomatum dissiciles libro de morbis mulierum qui Hippo. esse perhibetur ; causa suffocationis uteri est ascensius uteri adiecur, & ad diaphragma. Causam eius ascensus refert au tor ille Ad magnam vastorum inanitionem, aut vehementiorem solito laborem quo exsiccantur ; quamobrem asicendunt uteri , cum sint vacui in leues exi-sant , addit & causam quam vocant sine qua non, cum inquit, mplum enim locum in qua conuertantur . dii fiunt, vacuo nimirum ventre, ascendunt autem uteri, ut causam finalem explicet, quia resiccati ad

humorem susim feruntur, iecur enim humidum est; Ex quo colligere licet primo & per se resiccatos uteros ferri ad iecur, quo reficiantur re humescant; per accidens autem ad diaphragma, hunc ascensium sequitur suffocatio intercipiendo respirationem, atque ut suam melius confirmet sententiam,inquit. dolenti apponatur saepe.

460쪽

IACOBi FONTANI interdum etiam simul atque uteri hepar appetere cap perint, pituita ex capite velut si socato ad praecordia δε- fuit, nonnunquam etiam una cum pituitae de xu ab hepate uteri in suum Acum feruntur Cou focalia cest, quia nimirum humiliantur uteri aduentu pituitae , e pl ni grauiores descendunt. Quod autem hoc verum probat ab accidente superueniente ; stridor siue murmur ab ipsis Heris concitatur ubi ad suam pedem feruntur. e X consequo iret etiam idem allirmat his verbis cum uteri redierint in sevum lacum , ea depulse affluxu pituita e cerebro labentu , post istum desiensium

interdum venter hi idior quam prius redditur , nam caput in ventrem partem pituitae deponit. Recenset deinde symptomata quae sequuntur ad illam suffocationem, & nequis existimaret semper uterum serti ad iecur humoris qii aerendi causa, scribit , Jnterdum etiam ubi mulier vasorum inanitionem passa fuerit , vehementerque laborauerit , uteri ad vesicam conuersi in eius oculum impingunt em stranguriam inducunt , haec est plana Hipp. sententia, cui Galen. 6. lib. de loca ff. ex diametro aduersatur. Primo Gal. non negat polle ascendere uteros propter distentionem a repletione ortam ligamentorum uteri, sed quaestio est, nuna inaniti ascendant ad humorem captandum. Gal. videtur petere principium cum dilemmate agat, nam quia Hipp. scri-ipsit, Interdum ferri et tetras ad vesicam, certum est ex illo aut ore uteros exsiccatos simpliciter humorem quaerere, Gal. Ergo satis erat ex Hipp. ad probandum eos nom ascendere, sed ex proximis partibus quaerere quo satiarentur , hanc tamen attractionem non probat Gal. quod nulla sit alia via perquam uterus possit attrahere a iecore humorem,