장음표시 사용
61쪽
Vi priuationissensuum vesanorum.
QVintum hoc capitulum Curati Ini vesanorum docendae impendimus. Quorum cum genera quatuor sint, zotidem etiam curae ponendae videntur. Dicemus primo de Lunaticis. Horum cura in coposita est,ut Lunae Λ Astrorum attractio impediatur aut anteuertatur. Nam sicut videmus aduersusSolis ardores tecta construi, ne,quodSoli expositu est, ab ipsb noxam trahat: sic idem de Lunaticis quoq; similiter intellio debet, hoc modo. Et primo notandum est, vim Lunae, quam in nos habet,per medicamenti facultatem certam adimi poste,vel udcv Solis qualiter, ac stellarum influentiarumq; ceterarum uniuersarum,quae corpore nostro extrahunt. Et hoc iterum intellige per Magnetem,qui vim o innis sciri Z chalybis trahendi habet. Ferrum etenim,quod oleo Mercurii illinitur a nullo Magnete attrahitur. Sic si magnes allio inuti. - igi' gatur, nunquam ferrum trahit. Simili ratione putandum cst,quasdam e ., iam Medicinas dari,quae contra Lunam pugnent: alias, quae contra Marrem: alias, quae contra Iouem, aut Saturnum, aut astra omnia cetera. O pera ergo danda est,ut Limaticos aut instrentias avertas isti usinodi M dicinis dictis pro Lunae facie aut viribus prudcnter administratis. Ea lena etiam planetarum ac stellarum ceterarum ratio est, sicut de influentiis& Quinta Essentia clarius docetur. Iam vetae septem Planetae sint: tot dem lunt etiam metalla. Adeoque ipsa experientia doctrice constat, sic plena ista metalla in nobis aduersus Planetas vim& operationem habere. Qui ergo Planeta in corpore aliquo grassatur, eius oppositi metalli Quinta Esientia ipsi adhibenda est: veluti Quinta Est Aliri contras lum. Quinta Esr. Lunae contra Lunam,& sic de aliis. Vbi simuI hoc qui que notandum est, quod Quinta Lissentia Auri contra Planetas annes faciat propter vim specificam peculiaremque, linam cordi indit, a quo omnia expelluntur, sicut de septem membris traditur Et haec deL naticis interpretatio sufficiat. Secundo ponamus etiam curam Infanorum, qui amentiam hanc ve- lut hereditatem ex utero matris traxcrunt. Cura autem in duobus cssistit. Vnum,est praeseruatiuum, quod adnibendum patri est matriue, ne foetum simili labe inficiant & contaminent. Alterum est cura tum eius, qui insanus exsistit. Cura prima quae non cura, sed prael cruatio aut expulsio vocari debet ita fiet Parentes non solent uti coitu naturali,sed a tisiciali,&hoc ita: Quando appetitum habent coeundi , tunc ista insanitas regie, J sit ab isto coitu. Si fit in in uiuato,in quod insaniatas i sum.
62쪽
ἡucit tunc puer insanitur. Si autem non ,&infinitate coitur, & coitus aecedit,tunc puer non in mitur. Et sic sequii cura,quod appetitui natur ii non idtisfaciat, neque coeat, cum appetitus sit a seipso,sed imm odia te proiicitur in aquam Digidam,&expellitur coitus,&exstinguitur. Et cuexstinctus fuerit,immediate per artem inducitur, tunc coitus ille habet
incensionem & incitamentum per medicamina: tunc sequitur actus naturalis secundam naturam, & non secundum mentem vel voluntatem insaniae. Et si coitus quotiescunq: voluerit prouocetur per medicinam, verus&bonus est. Et videndum in hoc, quod ipsa natura non sit infina, sed perfectain se. Si autem tamdiu incina fuerit,uel quotidiana infinitas, tunc quotidie coitus per rationem dictam potest fieri. Et si primus puer perfecte non liberetur : tamen proles eius de liberantur,per dictum modum ab infinia. Hoc etiam notari oportex 'sinos ante coitum confortandos e sse Peressentias quintas. Per has enim spermatica membra ab incongru oci inconuenienti custodiuntur,ne partus fiat prolis pariter insanae. Cura secunda ad ipsos senos pertinet: & talis est.Infiniam eorii curari & tolli impossibile est, nisi prius complexiones o humores penitus mi tentur alterentui adeo , Ut rec ens introducta complexio priore robustior&potentior sit,&peream vetus constitutio omnis exigatur. Haec autem alteratio seu euersio duobus modis si :per Confortativa, opersa ima. Confortativa ex solis Quintis Esi . constare debent, Ut sunt missis. s. H. missa E V. Perti m. a is Argenti. μι- . Dima EF. rasiorum.Σium C. Antimonis. Auinta Ebs Sulphurm uno us Mercurm inta E Saphyri. 'urnia CC. O .
Similiter de sedatiua ex solis sedatiuis Quintis Effentiis esse debent, ut v α
sunt Mitigatiuum magnum, Anod Num temperarum.
Purpura lorum, Gemmasoluta c. Per haec ut dictum est, debent possuntque In G sibi restitui, ut nullitiis amet amplius obnoxii sint. Aliter enim tolli malum minime potest. Et cetera, tuae contra Isanram produntur,consulto Uansiliemus. Tertio de me norum etiam illorum cura constituemus, quia cibis&. potibus in insaniam coniiciuntur. Hi hoc modo iuuandi sunt. Primo viae duplices notandae sunt: una specialis,altera sedativa. Specialis ita te--αnenda est , ut Medicina detur specialis de iis rebus,quales assumsit aut, ut melius intelligatis,ut Medicina vim & facultatem habeat infiniaevenenum illud mortificandi, antequam id edatur aut ingeratur, Haecitae. . accipe. Statuamus, quendam insinum reddi por comestum cerebrum s sesis. Medicina ergo oportet talem esse,quq cerebrii sciis mortificet sicut μνί-
63쪽
herbae quaedam sunt, quae gustatae aut a fetibus comes eas intcrimur, quod nimirum contra ipsorum cerebrum peculiariter specificatae sint. Si ergo per cerebrum fetis alicui insania ingesta sit .is per huius nodi he --. bas curari debet. Sic siquis a stercore Dici natus sit in amorem : tunc a fastinum morem pellet perea, per quae stercus expellitur. Sic ergo de specialibus1 dicendi linem faciemus Nec enim a nobis consultum est emanare,quo modo homines fascinentur&l dantur. Vnde nec fas est,a nobis contraria remedia prodi. Porro sedatiua ipsa quoque ex Quintis E s. ut quae solae, ceteris omnibus nihilum proficientibus, leniunt & auferunt,desumenda sunt. Sunt autem sedatiua Aurum potabile purpuratum, Quinta Essentia Lun piata,&c. Etsi vero hic multa consideranda veniant,veluti in Theorica traditum est: fieri tamen per communium Receptorum naturam non potest , ut cuilibet indiuiduo sua peculiaris eaque perfecta Medicina in ueniatur. Ideo per solas Q inlitas Effentias elusino divesanitas eximenda est,cum Quintis Eis. de Opto,de Mandragora, de Iusquiamo, de PQ uere,de Lolio permixtas. Debent etiam Quintae essentiaeelle ex Auro, argentove,& chelidonia, aut similibus, veluti seorsim in de Quinta Ea traduntur. Eorum etiam mentio fit intractatu degradibus maioribussiper Quintam Essentiam. Ibi enim Medicina nulla est, quae cibos aut potus huiusmodi fascinatos aut tollere, aut adimere possit. Nemo ergo conari debet, ut corpus purget,&hoc modo vencnu subducat. Molinae enim id frustraneum est, quia Infinia ea inspiritu vitς hqret,in quempia gatio nulla agit. Solis ergo confortatiuis vis&locus est, quibus vitae spiritus animetur&vegetetur,venenum autem sopiatur&ootundatur.
Quarto supersunt Melancholici, quia propria sua natura desipiunt, M., a in quibus nulla ratio euidens est sed complexiones omnino praepollent, &intellectum supprimunt,ac pro suo modo candem gubernant. In huius Melancholiae cura ad duo respiciendum est: unum est, ut noscatur, ex quanam complexione orta sit. Alterum, per qualia tollatur amoueatur. Res ita se habet. Si complexao, Melancholicast, adhibe contraria. Vt si Melancholicus sit tristis, per remedia eum i tum &ris bilem facito. Si ridet nimium cura ipsium per Medicinas contristantes. Quod hoc modo accipies. Sunt nonnulla remedia, quae hominem ridere faciant,quaeque omnes morbosa moestitia ortos, tollant, &animum laetitia pertundant. Nec ipsum tantum accidens remouent, ita utrilux cum aliqua tristitia iungatur, & moeroris ipse fons superstes sit: verumi hic ipse quoque funditus tollitur. Sic vicissim remedia quaed.uri sunt,quae moditatam inuehunt, dum immoderatum risum, & laetitiam
64쪽
minus Iastiuam retundunt. Quae dum conuertuntur& mutantur, rationis ipsius compedes soluuntur, i piaque ad pristinam suam integritatem & cminentiam evehitur- Sed Δ huius practicae cura ex solis Quintis Eilentiis procedit, ut in quibus tempories elusinodi sit, quibus natura violata & proculcata ad se redeat, & Melancholiae indicia omnia excutiat. Huius generis, quae sunt remedia, ea morbos Melancholicos apprime mulcent, mentemque ipsam maximopere vegetant & serenant, ac in laniam omnem Melancholicam elidunt, & tristitiam expectore c. tundunt, ipsique intellectui liberum expeditumque motum faciunt : ut
jurumpotabile, croci magisterium, ambra acuata, Gut amarib, cor legraue, tintia Veneris ore. Haec autem sequentia insaniam cum lasciua nimis immoderata lilaetitia permixtam attemperant mulcentque,& ad statum conuenientem naturam reducunt, Vt Diu rimum, sturpuratum FUM. Loci purum c cc.
Etsi vero Melancholia ista pro . complexionum numero quadruplex sit: non tamen seorsim complexioni cuiuis sua medicina praestituenda est, sed duarum cura sussicit. Duae enim complexiones ammitatur, velut cholera & sanguis, quς cum laetitia coniunguntur: hoc tamen diuisis, quod una bellatrix sit, altera minus :&tamen utriusque cura Vnacst. Sic & complexiones duae reliquae, phlegma nempe&Melancholia similes inter se sunt. Vnde utriusque quoque si milis cura. De Melanchintia autem hactenus satis dictuni sit.
CApitulis quinque prioribus constitutis, tandem ad praeseruationem digrediamur. Si vero hoc loco cuilibet Amentiae speciei suum peculiare rcmedium praestituere laboraremus: deductio nimis longa & taediosa futura sit. Praeseruatiuum ergo unum constituemus, quod hominem custodiat a prima priuatione sensitum, nempe caduco, & scii liter a ibsania,&itidem a chorea, postea a suffocatione,& tandem a priuatione sensiaum omni. Huiusinodi vero uniuersale medicamentum citra separationis arte ac beneficium parari minepotest, sed per solas Quintas Essentias tale concinnari debet, ut quae ab istiusmodi priuationibus praeseruandi facultatem eximiam habent.Nec enim ad morbum tam Violen- . tum raragnumque debellandum tenui leuique virtute opus est. Deinceps ergo huiusmodi Quintas Et sentias enumerabimus. Licet vero quandoque per medicinas etiam leuiores,tam simplices,quam compositaSintq;
65쪽
per con eniens regimen, idoneamque diaetam adhibitam hic morbus anteuerti possit: nos de iis tamen ideo nihil seribimus,quia nec semper, nec omnibus prosunt aut suis sunt. Quod de Ei sentiis quintissimiliterri silis verum non est, nisi morbus trepidus sit ut de sanitate & aegrit udine tradimus contra quem nulla uspiam medicina nata aut producta est. Sunt autem quintae Esc. tales: furum potabiis tauinta essentia Auri. Oleum Auri. CC Lunae. Oleum Argenti: Auinta GC. GMartis. Oleum Ferri. umta EF Mercurii. uinta es. pri. inta EF. Plumbi. Iuinta tis . Manni.
Solutio gemmarum Solutio periarum. Oleum vitri L meum Tartari. Oleum Antim'. Oleum Sulphuris. Oleum cyc.
Opiatum magnum. qua visa. nodynumsummum. qua aurea. uinta CC. Mandragorae. C qua caponis.
Etior corporis. Misistincturae. Tinctura rebis. Tinctura'ocedens.
Caussas vero virtutum & facultatum in his medicinis sitarum e plicare hic omittimus, ocrem in Librum des. E sinita reiicimus. Hi ceautem finitis, hic Deo in aeternum laudes 5 gratias agimus,& in nomine sinctae & indiuiduae Trinitatis hunc de Amentibus librum finimus quem conscripsimus in utilitatem publicam, tam fidelibus quam infidelibus, bonis, malis,diuitibus&pauperibus,ut nimirum iniustus cum iustis congregetur, de iustus ad diem usque nouissimum iustus permaneat.
66쪽
DE HOHENHEI M. Et diuiditur in duos Tractatus.
Trimus Tractatus habet de principiis contractorum Membrorum: habet V. Cap.
CAP. I. De Contractis iasis. CAP. II. De Contrari sexcalculo. CAp. III. De Contractis excolica.CAp- IV. De Contractisex ira. CAP. V. De Contractis ex vino.
Secundus Gractatus tracti de Cura Membrorum contractorum, habet v. sap.
CAp. I. De ctiatae in Practio. CAp. II. De Auro potabili, H meo auri, o quinta V auri. CAP. III. De Duria perlinum, est Esentia Antimonii. CAp. IV. De Arcani ulphuris sequaevisae. C A p. V. De meo vitriob, c,qua TartariCAp. VI. De moextrinseco. CAp. VII. Demi mis. CAp. VIII. De Arcaniaequatuor. CAp. IX. De Conclusione Rulisne .
67쪽
DICINIS THEOPHRASTI TRACTAT DE
CONTRACTIs: ET DIVIDITUR IN D vos.
Tractatus,scilicet Theoricam &Practicam.
Se Causa sontractorum ex Laesione.
Cto libris hactenus ad calcem deductis, conse
quenter iam nobis opus Videtur, ut origo contracturae seu resolutionis membrorum a nobis deinceps expliscetur. Principio autem intelligi debet, quidnam corotractura sit. Quinque ergo scie osterunt, quae Omnia membra laedunt & contrahunt, idque vel curabiliter, vel incurabiliter. Vnaequaevis autem contractura ori ginis ac principii singularis est, re tamen modo uno rerminantur tandem omnes,nempe in res blutionem, quae tamen in aliis locis alia omnino est, sicut in capitulis sequentibus definietur. In ter omnes tamen contractu-B- .ae ras, ea, quae cxlaesione corporis oritur, grauissima&periculosissima est quacaussa ante ceteras etiam explicatur. Haec autem oritur ab externis causJs,ut a vulneribus, aut casu: quorum utrumque tamen modis multis fieri potuiti vulnera enim inferuntur vel ab armis, punctim caesimque, vel a tormentorum glandi bus ac arcuum telis, & sic similiter Sic & a co tu i unt, luxationes, tracturae, avulsiones dic. Ex his conrractura, luobus M- modis emergit. Vno per oppilationem in carne factam, unde nutrimenta pertransire minime queunt ad membra, quae ob id contracta & tabida fiunt, sicut de aridura. Explicatur. Altero modo fit per oppilationem aut interclusionem,invenose genere factam,propter quam arteriale nutrimentum penetrare non potest. Horum tamen intcrim nulla caussana turalis exsistit, sed ab accidenti b. externis eueniunt omnia,veluta vulneratione, contutione &c. quas litiusmodi oppilatio dein sequitur hac ratione. Quando vena vel ligamentum praeciditur,&iterurn con lidatur, si non ei uimodi medicinae peculiariter usurpentur,quae vias nutrimentales cxpediant & aperiant; tunc necessc cit contracturam sequi, quia portalterati ac turiarum vix obseptae&interlutae sunt. Frequentius etiam
68쪽
contractura ab abbreviatione ligamentorum, aut ab istorum inepta &inaequali conglutinatione oritur: id autem a medicinae mala constitutione fit,sicut de vulneribus tradimus: de tamen eius quoque cura ad hanc resertur. Alterius contracturae a casu ea ratio est, quod scilicet locus in quo casus factus, velut caro vel ligamenta obstructa, in farcta, de veluti suffocata aut mortificata sint, propicr quam mortificationem nutrimenta intercipiuntur, ut ad extremitatem membri peruadere non possint, Z sic necessario consum tio sequatur. Quae in cura planius explicantur: ubi traditur, qua ratione unumquod iis membrum cinortuum vivificari debeat, tam in casibus aliis,quam in hoc morbo, de quo tractamus. Quae omnia cx sequentibus etiam contracturis intellectis,plenius ab omnibus intelligentur.
De generatione contractura ex calculo. .
C A p. II. Contractura autem alia quoque hic sese nobis offer ab arenaeis aut CDura. calculo genita. Haec membra attingit sub zona constituta, multis τ'
iisque acerbis doloribus comitata, ex qua homines aliquando moriun- .atiuis. tur: aliquando ad extremum obstupescunt de sensu priuantur, toti claudi interim & immoti degentes. Haec interdum solum ventrem acti git, torminibus saeuis molesta, quibus intestina resoluuntur. Et haec inaspectabilis ex si itit. Quandoq; in clunibus de osse sacro haeret,ec spinam dorsi contrahit curuatque. Contractura nonnunquam fit in crassis musculis supra genua: de tunc resoluitur podex. Saepius ipsa quoque genu & crura Occupat, & tandem resoluuntur omnia membra, quaecunq; sub Zona sunt, di resoluuntur vel integre dc absolute, vel diminute. Quae autem harum contracturarum origo sit, nempe calculus in renibus ta vesica,velut dc arenae: plenius in libro de Lithiasi de Arena explicatur. Hic
tamen etiam breuiter modum docebimus, quo ex calculo 5 arena con- tractura inducatur. Arenae ergo id calculus non saltem in renibus d Vesi- -- ca, ac concauitatibus corporis omnibus, maxime vero ac principaliter in
renibus & vcsca,sed in omne corpus quoquo versum disperguntur & diis zz-
seminantur. Iam ergo si talis quaedam materia, siue ea congelata siue ad 4- congclationem tantum dispotita sit, ibi subsedia dccoaceruata est: tunc spiritus vitalis, siue humor vitae opus habet,ut a corde,ubi oritur,in pedes de cura influat. Per uniuersunt n.corpus distribuitur. Huius spiritu pars , ea, quae ad pedes cxundatura est,aut ad partes inferiores defluxura,rcgi O- iis, iii.ncsd loca capertransire cogitur, quae loca arenae dc calculus obsederunt. Hac ergo transicurus, corrumpitur a loco, de adulteratur ibi per attracti
69쪽
one humoru & per contactu Arenae de Lithiasis. Ab his etenim materi bus spiritus vitae naturam aliam ac proprietatem asciscit,sibi penitus adeo. imprellam, ut eam nunquam iterum deponat. Hanc ergo tecum prouehi t ac deducit ad illa loca, ad quae is a natura ipsa ordinatus est, nempe ad partes insertorcs. Si ergo materia copiosi non est: tunc in schia restitans, contracturam dorsi molitur: si copiosior est, descendit in musculos f .moris: si plurima, tunc sursum od deorsum resoluit ac conualest. Qi d v cabulasi ro non temper, nec omnes calculosi & arenos contrahantur: id hae ex cauisa sit, quod materia arenae&calculi admodum compacta&congelata, adeoque valde crassa sit,ut propter rigiditatem suam cum humore dc spiritu vitae commisceri minime possit. Vnde fit,ut idem illaesus A intaminatus vesicam & renes transiliat. Idem quandoque etiam fit propter materiae paucitatem, quae in uno aliquo loco saltem compacta est, a qua humor vitae non admodu laedi potest. Unde necis valde nocere potest. Ceterum ipse vitet humor ac spiritus, si materiam huiusta limbibitasti uitque,membra resoluit Z contrahit hoc pacto. Materiae nimirum At --- . nae & Lithiasis ab aciditate & acrimonia creuerunt & coagulatae sitim. Quς si tales in ligamenta,articulos,osta,medullas, arnem ingCruntur, tu iac partes has in tuam naturam conuertunt, & vias nutrimenti oppilat, ac ligamenta,medullasque in ossibus refrigerant. Ea enim materia nihil est aliud, quam congelatum acetum, aut subtilis vini Tartarus,qui nati ram suam non deponit, ac ipso vitae humore acriorexsistit. Vnde eius quoquc qualitatem corrumpit, A mutat. Hic vero humor corruptus si consequenter etiam corrumpit id, quod nutrire debebat. Perlianc ergo . AP aduersariam complexionem, qualitatemue ac natura moritur constipa tiopororum, arteriarum, carnis, &quaedam quas ebullitio fit in me Llis ossium. Vnde sit, ut per acetosam&Tartaream eiusmodi frigiditatem membra corrosa,ad arbitrium regi & moueri no possint. Nec cnim frigi ditas tantum in caussa est, verum ipsa quoque aciditas & acrimonia, quae
inexsistens exedit re erodit ligamenta. Tuin eadem trigiditas quoque putrefactiva cst, spiritu carens, velut acetum, quod mera scri est, spiritu suo orbata. Ideo haec quoque in nacmbris non nisi emortua aciditas est, aut humor frigidus, spiri tu spoliatus. Quod in aliis rebus eodem modo se non habet. Nam etsi quidem frigidae & humidae exsistant, iritum t men in sele vivificum continent, qui istiusmodi cotra naturam iam mperationem declinat&auertit,sicut de acetosis in libro de Orata io Arrina commentamur. Et hoc se modo habet generatio ac caulla contracturae ex calculo de arenis: quae nihil est aliud, quam spiritus vitae liti m o-
70쪽
rum, a proprietate rerum arenosarum & calculosarum, in inferioribus corporis partibus latentium, contaminatus ac insectus.
De Origine Gontractura ex colica, man
C A p. III. PRoximum iam est ut de contracturis ex colica factis,quoque disser
mus. Quanquam ipsam colicam hic non describarnus, nec eius caiis. m. Nam intractatu cie C. iid praestatur seorsim. Instituti nostri est,hic tantum de contractura ex colica, membra omnia occupante, tradere. Huius species variae sunt. Alia n. est cum Aridura: alia cum Tremore: μιν. . . alia cum membris ac ligamentis contractis: alia cum his extensis&pota v rectis: alia cum accrbo dolore: alia cum insensilitate: alia cum vomitu. Quorum tamen malorum omnium unica caussa est colica, sicut deinceps docebimus. Principalis autem contracturae caussa haec est: Quando colica ventrem obsidens torminax dolores pro sua conditione sui citat. tunc natura in eo loco, ubi colica saeuit,anatura corporis generali,veluti
opem auxiliumque cinagitat, atque ad se humorem vitae allicit,cumque expilat& extrahit a ceteris partibus, minus carnosis, scilicet a brachiis,l edibus,& spina dorsi. In hisce etenim partibus humor vitae leuissime ac D- - , anguidissime inhaeret, promteque ad dolores ac tormina ventris affuit. Et cum eius non multum in illis partibus sit: leui occasione uniuersus ef-tata fugit,quod in carnosis&musculosis partibus minime fit. Hoc pacto hu- - μ more ad dolorem confluente,& membra sua pro tractionis ratione desc-rente, fit postmodum, ut dolor α humor in unum confundantur acper- misceantur, & permixtione illa humor tingatur inficiaturque a conditione materiae colicam suscitantis, sicut de colica traditur. Iam his duo- ni Mbus ita Vnitis, contracturae triplices sequuntur: una persolutionem aut 'remissionem morbi a seipso, quando scilicet inde dispergitur per corpus Di in humorem illum, quousque is peruenit. Si enim humor victor euasit,& morbum edomuit, tunc ad loca sibi destinata reuertitur, decolicae se des seu aciditatem, quae ut materia Arenae & Lithiasis contractivae n turae est, secum abripit. Ea vero ad loca humoris natiua inuecta, nati ram membrorum oppugnat,ac eadem acescere facit, quam affectionem deinceps contractura insequitur. Haec vero quod non semper ita fiant, cauila ea obstat, quod colicae materia interdum paucior sit, quae ab humore Vitae consumitur, ut resolutio nulla induci queat. Alicra contractura ex colica ita fit, quando nimirum praesidiis remediorum colica placatur, nec tamen omne fomentum absumitur : tunc enim materiae aloquanxum in humore superstes manet, quod cum humo dcinceps in-