Publii Terentii Comoediae [Texto impreso]

151쪽

i 4 TERENTII HEAUTONTIMORUM.

Ne facias. C L. pater obsecro Vt mi ignoscas. M. da veniam Chreme: Sine te exorent. CH. egon' mea bona ut dem Bacchidi dono sciensi Non faciam. M. at nos non sinemus. CL. si me vivom vis pater, Ignosce. s. age,Chremes mi. M. age quaeso, ne tam obfirma te Chreme. c u. Quid istuc t video non licere, ut coeperam, hoc pertendere. M. Facis ut te decet. CH. ea lege hoc adeo faciam, si

facit id,

Quod ego hunc aequom censeo. CL. pater, omnia iaciam: impera. CH. Uxorem ut ducas. CL. pater. CH. nihil audio. M. ad me recipio. Faciet. CH. nil etiam audio ipsim. CL. perii. s. an dubiatas, Clitipho λC H. Imo utrum vult Z M. faciet omnia. s. haec, dum incipias, grauia sunz, Dumq; ignores: ubi cognoris, facilia. CL.faciam pater.

s. Nate mi, ego pol tibi dabo illam lepidam, quam tu

facile ames, Filiam Phanocratae nostri. C L. rufamne illa virginem, Caesiam, sparso ore, adunco naso Z non possiun pater. CH. Eia,ut elegans est, credas animum ibi esset s. aliam dabo. CL. Quid istuc t quandoquidem ducenda est, egomet habeo propemodum, Quam Volo.s.nunc laudo te gnate.CL. Archonidis filia. S. Perplacet. CL. pater hoc nunc restat. CH. quidlCL.Syro ignoscas volo, Quae mea causa secit. CH. fiat. Vos valete, & plaudite. P. TE-

152쪽

ADELPHI

ACTA LUDIS FUNEBRIBUS. L. AEΜILII PAVLLI. FABIO MAXIMO , P. CORNELIO AFRICANO AED. CVR. EGERE L. ATILIUS PRAENESTINUS, MINUTIUS PROTIMUS. MODOS FECIT FLACCUS CLAUDII. TIBIIS SARRANIS. FACTA E GRAECAMENANDRU. L. ANICIO , M. CORNELIO COSS. Personae.

DROMo seruus. Persena muta.

STORAX seruus. PARMEN O seruus.

153쪽

ADELPHI ARGUMENTUM

C. SVLPICIO APOLLINARI AUCTORE. Dv o s cum haberet Demea adoleseentulos, Dat Micioni statri adoptandum asschinum, Sed Ctesiphonem retinet. hunc citharistriae Lepore captum, sub duro ac tristi patre, Frater celabat AEschinus famam quoque Amoris in se transferebat: denique Fidicinam lenoni eripuit. vitiaverat Idem Aschinus ciuem Atticam pauperculam ;Fidemque dederat, hanc sibi uxorem fore.

Demea iurgare, SI grauiter ferre. mOX tamen,

Vt veritas patefacta est, ducit AEschinus Vitiatam, potitur Ctesipho citharistriam; Exorato sito patre duro Demea.

154쪽

TERENTII ADELPHI

os TD AM poeta sensit script

ram suam

Ab iniquis obseruari, ic aduersarios Rapere in peiorem partem,quam acturi sumus; Indicio de se ipse erit: vos eritis iudices, Laudinun vitio duci factum id oporteat. Synapotnnescontes Diphili comoedia est. Eam Commorientes Plautus fecit fabulam. In Graeca adolescens est, qui lenoni eripit Meretricem, in prima fabula. eum Plautus locum Reliquit integrum: eum hic locum sumsit sibi In Adelphos: verbum de verbo expressum extulit.

Eam nos acturi sumus nouam: pernoscite, Furtumne factum existumetis, an locum

Reprehensum, qui praeteritus neglegentia est. Nam quod isti dicunt malevoli, homines nobiles Eum adiutare, assidueque una scribere: Quod illi maledictum vehemens esse existumant, Eam laudem hic ducit maxumam, cum illis placet, Qui vobis uniuersis, & populo placent i

155쪽

Quorum opera in bello, in otio, in negotio Suo quisque tempore usii' est sine silperbia. Vestra poetae ad scribendum augeat industriani

ACTUS I. SCENA I.

Mi CIO. i liM CTORAX, non rediit hac nocte a coena AEschinus,

in Neque ieruulorum quisquam , qui aduorsum

ierant.

Profecto hoc vere dicunt: si absis uspiam, Aut ubi si cesses, euenire ea fatiu' est, in te uxor dicit, & quae in animo cogitat ' . Irata, quam illa, quae parentes propitii. Uxor, si cesses, aut te amare Cogitat Aut tete amari, aut potare, aut animo obsequi, Et tibi bene esse soli, cum sibi sit male. Ego, quia non rediit filius, quae cogito Z bu' nunc solicitor rebus t ne aut ille alserit, Aut uspiam ceciderit, aut perfregerit Aliquid.vah, quemquamne hominem in animuni in

stituere, aut

Parare, quod sit carius, quam ipse est sibi ZAtque ex me hic natus non est, sed ex fratre. is adeo Distimili studio est. iam inde ab adolescentia, Ego hanc clementem vitam Urbanam atque otium Secutus sum: &, quod Qrtunatum isti putant, Uxorem nunquam habui. ille contra , haec omnia: Ruri agere vitam, semper parce, ac duriter 'Se habere : uxorem duxit: nati filii Duo. inde ego hunc maiorem adoptaui mihi: '

156쪽

ADELPHI.

Eduxi a paruulo, habui, amavi pro meo: In eo me oblecto: solum id est carum mihi. Ille ut item contra me habeat, facio sedulo: Do, praetermitto, non necesse habeo omnia i

Pro meo iure agere: postremo, alii clanculum Patres quae iaci mi, quae fert adolescentia, Ea ne me celet, consueseci filium: : Nam qui mentiri, aut fallere insuerit patrem, aut Audebit, tanto magis audebit ceterOS. Pudore, & liberalitate liberos Retinere, fatius esse credo, quam metu. Haec statri mecum non conueniunt, neque placent. Venit ad me saepe clamans, quid agis Micio tCur perdis adolescentem nobis Z Cur amati Cur potati cur tu his rebus sumptum suggerist Vestitu nimium indulgis: nimium ineptus es. Nimiiun ipse est durus, praeter aequomque,& bonum: Et errat longe mea quidem sententia, Qui imperium credat grauius esse aut stabilius, Vi quod fit, quam illub, quod amicitia adiungitur. Mea sic est ratio, & sic animum induco meum. Malo coactus qui situm ossicium facit, Dum id retitum iri credit, tantisper cauet: Si sperat sore clam, rursum ad ingenium redit. Quem beneficio adiungas, ille ex animo facit: Studet par referre, praesens absensque idem erit. . . Hoc patrium est, potius consuefacere filium, . Sua sponte recte facere, quam alieno metu. Hoc pater, ac dominus interest. hoc qui nequit, Fateatur nescire imperare liberis. Sed estne hic ipsus, de quo agebam 8 & certe is est. . Nescio quid tristem video. credo iam, ut Qtet, Iurgabit. Salvom te aduenire Demea,

Gaudemus.

157쪽

DEMEA, MICIO. D. N H L M, opportune: teipsum quaerito. Quid tristis es t D. rogas me, ubi nobis 2 hia

Siet; quid tristis ego sim Z M. dixin' hoc re tQuid secit Z D. quid ille secerit Z quem neque pudet

Quidquam , nec metuit quemquam, neque legem putat Tenere se ullam. nam illa quae antehac facta sunt, Omitto: modo quid designauit Z M. quidnam id estiD. Fores effregit, atque in aedeis irruit Alienas : ipsum dominum atque omnem funiliam Mutinauit usque ad mortem: eripuit mulierem, Qv am amabat.clamant omnes indignishme Factum esse. Hoc aduenienti quot mihi Micio Dixeret in ore est omni populo. denique, Si conferendum exemplum est, non statrem videt Rei dare operam, ruri esse parcum ac sobrium t Nullum huius simile factiunt haec cum illi Micio Dico, tibi dico. tu illum corrumpi sinis. M. Homine imperito nunquam quidquam iniustius, Qui, nisi quod ipse facit, nihil rectum putat. D. Quorsum istuc t M. quia tu Demea haec male i

dicas.

Non est flagitium, mihi crede, adolescentulum Scortari, neque potare, non est, neque seres Esingere. haec si neque ego, neque tu fecimus, Non siit egestas facere nos. tu nunc tibi Id laudi ducis, quod tum fecisti inopia. Iniurium est. nam si esset unde id fieret, Faceremus: & tu illum tuum, si esses homo,

158쪽

ADELPHI. III

Sineres nunc lacere, dum per aetatem licet, Potius quam, ubi te expectatum eiecisset seras, Alieniore aetate post laceret tamen. D. Pro Iupiter, tu me homo adigis ad insaniam. Non est flagitium iacere Iaa cadolescentulum t M. ah, Ausculta, ne me obtundas de hac re se pius.

Tuum filium dedisti adoptandum mihi: Is meus est tactus: si quid peccat Demea, Mihi peccat: ego illi maxumam partem seram.

Ob nat, potat, olet Unguenta de meo. AAmat Z dabitur a me argentum, ubi erit commodum;

Vbi non erit, Qrtasse excludetur ras. Fores essregit Z restituentur. discidit Vestem tres cietur. Est, diiS gratia, Et unde haec fiant, & adhuc non molesta sunt. Postremo aut desine, aut cedo quemvis arbitrum: . Te plura in hanc rem peccare ostendam. D. hei mihi. Pater esse disce ab illis, qui vere sciunt. M. Natura tu illi pater es, consiliis ego. D. Tun' consillis quidquam Z M. si pergis, abiero. D. Siccine agis y M. an ego toties de eadem re audiami D. Curae est mihi. M.& mihi curae est : verum Demea

Curemus aequam uterque partem: tu alterum, Ego item alterum. nam ambos curare, propemodum

Reposcere illum est, quem dedisti. D. ali Micio. M. Mihi sic videtur. D. quid istuci tibi si istuc placet,

Prostandat, perdat, pereat, nihil ad me attinet. Iam si verbum unum posthac. M. rursum Demea Irascere t D. an non credis Z repeton' quem dedi t Egre est. alienus non sina. si obsto: hem desino. num vis curem: curo: & est diis gratia, Qu'mita, ut volo, est. iste tuus ipse sentiet Posterius: nolo in illum grauius dicere. M. Nec nihil, neque omnia haec sunt, quae dicit.tamen .

159쪽

Non nihil molesta haec sunt mihi: sed ostendere, Me aegre pati, illi nolui. nam ita est homo: Cum placo, aduorir sedulo, & deterreo,

Tamen humanevix patitur: verum si augeam, Aut etiam adiutor sim eius iracundiae, i Insaniam prosecto cum illo. etsi AEschinus Nonnullam in hac re nobis iacit iniuriam. Quam hic non amauit meretricem, aut cui non dedit Aliquidi Postremo nuper scredo iam omnium Taedebat in dixit velle uxorem ducere. Sperabam iam deseruisse adolescentiam: Gaudebam. ecce autem deintegro: nisi quidquid est, Volo scire,atque homine conuenire, si apud Qru est.

ACTUS II. SCENA I. SANNIO, AESCHINUS.

s. B S E C R O, populares, serte misero, atque inno in centi auxilium: Subuenite inopi. AE. otiose, nunc iam illico hic consiste: Quid respect as Z nihil pericli est: nunquam, dum ego

adero, hic te Tanget. s. ego istam inuiti' omnibus. E. Quamquam est scelestus , non committet hodie unquam iterum ut vapulet. s. Audi 2Eschine, ne ignarum fuisse te dicas morum

meum,

Ego leno si1m. AE.scio .f. at ita,ut usquam fuit fide quis quam optuma.

Tu quod te posterius purges , nolle hanc iniuria mihi Factam esse; huius non seciam. crede hoc, ego meum ius persequar; Neque

160쪽

ADELPHI. II 3Neque tu verbis selues unquam, quod re mihi malefeceriS. Novi ego vestra haec: nollem iactum : dabitur iusiurandum, esse te Indignum iniuria hac ; indignis cum egomet sim ac-Ceptus modis. AE . Abi praestrenue, ac fores aperi. S. ceterum hoc nihil faciS. AE. I intro nunc iam. s. at enim non sinam. AE. accede illuc Parmeno, Nimium abiisti istoc, hic propter hunc assiste. hem, sic volo, Cave nunc iam oculos a meis ocais quoquam

Ne mora sit, si innuerim , quin pugnus continuo in

mala haereat. s. Istuc volo ergo ipsim experiri. a. hem serua. Omi te mulierem s. O facinu indignum. .E. geminabit, nisi caves. S. hei misero mihi. AE. Non innueram : verum in istam partem potius peccato tamen:

I nunc iam. s. quid hoc rei est y regnumne Aeschine hic tu possidest AE. Si postiderem, ornatus esses ex tuis virtutibuS. s. Quid tibi rei mecum est ZAE. nihil. s. quid i nostin' qui sim Z AE. non desidero. s. Tetigin tui quidquam. AE. si attigisses, senes in-sortunium.

s. Qui tibi magis licet meam habere, pro qua ego argentum dedit Responde. AE. ante aedeis non secisse erit meliu' heicconuicium: Na si molestus pergis esse, iam intro abripiere,atq; ibi. V