장음표시 사용
641쪽
ptalii isti humores generatur: tiiligenter eitumerat,bis 'erbis. Choleri fursumst deorsum eruptiones e ni ἱο vi l renispotissimum suilla crurioris item ex cibis in belli se lebrietate vini veteris,s dulcioris, granis fini ocustis,ηli.
cibus paridis atque ex altiorum bulorri,ct ceparu mari
me a lactucis costis,brassica,s similibus cisirioribus apti. lcentis etiam, ct dulciariis , ct mellitis fructibus horario,
potissimum cucumere,ctpepone.Fiunt autem magis aestate, quia tunc facilius corrumpumtur,vel inconfecta 'Hanent. Adnimaduersione dignu est, Unde tanta humoriam copia derivetur,quae per vomitum,& in alvu in cho lera morbo reiicitur. Vulgo respondςtu allόs humores in me senterio, & locis ei vicinis contineri.Nonnunquam etiam e tot Q corpore confluere .Quδd cum veritati consentaneum sit, dicere tanten possumus hia- mores corruptos in velitriculo , ast partibus vicinis ςontentos,maligni quali rate alios quoque humores corrumpere,eosque a natura irritata ag ventriculum lintestina prottudi quemadmodum venenata medicamenta , ut antimolitum,colocynthis , elaterium,&s milia bonos humores corrumpendo, hypercatharuessiciunt.
Signa huius affestus diagnostica seni,humoris bi-Ios, acidi, vel aliis modis corrupti, per vomitum,&secessum,1 requens & copiosa excretio ; ventriculi A1nte inorum morsus 3 inflatio & dolores , sitis cum aestu & anzietate; nausea vehemens,quae frigida non nihil sedatur,sed calefacta statim reiicitur, pulsus non raro paruus, de inaequalis;sudor interdum diaphoreticus,crurum & brachiorum conuulsio, syncope, ex tremorum frigiditas,aliaque grauissima symptoma δCauis etia hunc affectum producentes facile inter nosci poterunt. Ac primum externae, ex aegrorum, R stantiu relatu innotescet. Si nimirum aeger ali ς
642쪽
Cap. IX. De Cholera morso. 611
in nimia copia,Vel prau 3 qualitate infecta ingesserit:
si venenum aliquod . ayt vehemenS medicamentum hauserit. Internae Vero ex humorum qui reiiciuntur
qualitate, eorumde intos genitor u copia dignoseuntur Primariu eise affectum,& ventriculi vitio oriun dum coniicimus , si reliquae partes bene constitutae sint,nulloque affectu laborent. Praetere, adest nausea perpetua, angustia,morsus, & dolor ventriculi, materia reiicitur viridis, & aeruginosa. Si vero in venis sit genita, febris ut plurim lim maligna adest. Prognosis huius affectus ita instituenda est, ut nimirum morbus dicatur acutissimus, subitam plerumque mortem inferre solitus. Si tamen ex assumpto rum vitio oriatur,minus periculi est,q ia iis exclusi
affectus plerumque soluixur. Quo grauiora sunt in cholera symptomata, ut syncope,c5 uulsio,& extremoru frigiditas, ed breuiorern historia, & mortem propinquiore expectare oportet. Hippocrates incoacis choleras quasdam criticas est
docuit,quae lipyriis febribus adueni ut, & alio modo ex illius sententia solui non possunt, nisi ingenti bilis
eruptione sursum& deorsum facta: quae tamen cri se rarissime cotingunt & valde suspectae esse deberit,ut pote bonae crisis & salutaris coditiones no habentes. Si vomitus mitigari & sedari incipiat, si faciei color cadauerosus, & habitus Hippocraticus in melio- Iem restituatur, salutis spes affulget, . In huius morbi curatione prim im affectu indipiere,
euacuatio aliquantulum permittedae si,dum praui corrupti humores exierint. Tum etiam interdit eoru exclusio molienda,vomitione concitata hauctu aquae tepidae, cum syrupo acetoso mixtae, aut iusculo pulli magna copia sumpto , & si non vomaturilium Orum acrimoniam saltem cotemperat.Vel dictorum humo-2 rium
643쪽
tum exclusio perficiatur rhab. exhiUt O Cum L LupG
de absinthio, in formam pilular. redacto i necnon elystei ibus nonnullis detergendi vi praediti . Praetere, clysteres pingues & lenientes identidem
iniiciendi,ex lacte,ol .rolixo,butyro insulso,toto cum ua rissar. veI ex decocto pulli, carnis Vitulinae, vita tellis ouor. quibus in erdum, 'rge'te a sectu,harco- sica permiscenda. Clysteres etiam ex oxycrato plurimum conserunt; vel ex decocto lactucae, portulacae, plantaginis addi. to acet 6,strupo de nymphaea,& vitellis ovorum. internis etiam humorum acrimonia demulcenda;vt Hecosto pbrtulac. platag.cu strupo cydonior.&detosis siccis,& sale pruἡellae, si ardor siti, urgeant. Ac denique vomitus cohibendus iis medicamentis aes internis, quam externis quae pro vomitu biliosi fuerunt deseripta. - ' inter quae narcotica principem locum obtinent, ae praecipue theriaca recens,quae ad Drach.j.exhibiti
'ehementes illas euacuationes velut in momento cohibet. Idem prastat laudanum optatum,ad g. iv. exsibitum. si magna sit virium exolutio ut saepissime contingit)integra laudani do sis tura hon est; hed melius estg.j.vel ii. tantum exhibere, & semel in die repetere,.tque etiam bis,si res admodum urgeat. Si enim im- fetus humorum cohibetur, & naturae dantur indu
ciae, ut eos concoquere ac edomare valeat.
Cohibito vomitu,& alui fluxu reme/iis supra pro positis;& viribus aliquantulum instauratis cardiacisiemediis;aegri periculo liberati videntur; quod non
solum astantes,sed etiam medicos interdu fallit: symptomata enim post unu aut alterum quietis & inter missionis diem,fortiora ac vehemetiora resurgunt,&
644쪽
regium, a priori insultu valde debilitatum, de medio tollunt. Cui ingenri periculo occurrendum est, nolis lum vir s instaurantibus,& humoris feruorem demulcentibus su prά propositis,quae etia sedato insulis tu continuari dEbὸnt; sed praecipve venaesectione,quq sanguinem ilium torridum & aestuantem leuellit: sti maxime contemperit: eaque semel,bis,tErue ericviteranda , si vires a prima euacuatione nullo modo ὸebilitatae, sed potius recreatae appa reant. Quidamplaiffici in ipso insultu,etiam valde prbstratis viribus venam sic re audent,quas dicunt esse oppressas,non exolutat Attamen sine periculo tunc temporis sanguis mitti non potest: Et interdum ὰgrotantes paulo post illam euacuationem e medio sublati sunt, non sine remedi j opprobriq. Ac licet virium oppressio quaeda agnqscenda sit ab humore superiluo, & natu
rae infesto in venis contento : maxima tamen earum
exolutio negati non potest, as hortendis euacuatio-ἡibus per vomitu,& siecessam subsecuta. Satius ergo est humorum impetum primum cohibere, mox paca tis symptomatis ad venae sectionem confugere., a vero in soc assectu vires ex maximis etlacua tionibus citissime concidunt earum instaurationi diligenter incum sendum est iis alxiliis.quae in virium, imbecillitatis curatione proposita sunt.
De 2οIore ventriculi. Dolor ventriculi est tristis eiusdieta partis sensatio, rebus m6rdentibus,aut distandentibus, si ρος continuitωtem illius soluetitibus exeixa β.
645쪽
In ventriculo autem tres parte S plurimum intertie aiscrepantes, considerandae sunt; orificium nembeillius superius, orificium infernis , pylorus nomin ltus, & reliquum illius corpus totam cauisatem comstituens.
Orificium ventriculi superius exquisitissimo sensu ldonatum est, propter neruum insignem,quem A sexta j coniugatione mutuatur , & ideb dolores in eo fiunt lacutissimi,qui viscus nobilissimum, sibique vicinum,
cor nimirum in consensum trahit; unde cardialgia,&Cardiogmos nominatur. Tantus enim est ille cordis cum orificio ventriculi superiori consensus,ut vete- tres illud orificum nominauerint. lSi vero membranae ventriculi cauitatem constituenates, aut pylorus dolore afficiantur, dolor ventriculi 1impliciter nominatur, & interdiam,colica ventriculi, praecipue quando a flatibus excitatur. Proxima huius doloris causa est solutio continui, rebus mordentibus,vel distendentibus excitata. Illae autem res mordentes, vel distendentes praecipuae, &frequentiores seni,hutnores,vel flatus. Quibus addi postunt lumbrici tunicas ventriculi vallicantes. Humores acres,vel maligni,ut bilis portacea,aesu ginosa, vel atra, pituita salsa, corrupti ichores, pus foetidum,ex disrupta hepatis aut thoracis vomica , inventriculu effusum, εc quicunque alij humores actimonia praediti,dolores in ventriculo excitare possut. vapores etiam acces ex iisdem humoribus eleua' ti, hunc dolorem efficere consuerunt. Flatus vero in cauitate vetriculi contenti, inflatio nem,& tensione dolorificam essiciunt; sed multo magis intra tuni ras illius coerciti, qui affectu contuma ciorem esciunt; cum difficilius inde excuti valean r/Msibi etiam eum ipsius yentriculi tum partium Vi
646쪽
Cap. X. De Dolore ventriculi. Γ i s
ebiarum, hunc dolorem parere consueuerunt,ut in emperies quaelibet eXcedens,lum calida,tum frigida δι multo magis insammatio; interdum vero scirrhus, aut alius rumor durus,grauantem dolorem efficiens: denique vulnera,& ulcera eiusdem partis,uicinatum etiam partium tumores.& inflationes ventricolum comprimendo, dolorem ipsi inferre possunt. Humores autem & status,'entriculi dolorem excitantes,'ei in ipso ventriculo generatur,vel , toto cotapore,aut quibusdam illius partibus in eurii confluunt. s toto corpore in febribus,vel du corpus prauis huis moribus refertu est. Ab aliis partibus vero fluat prς-cipue ab hepate,liene,& cerebro;ab hepatebilis, aliene melancholia,vel atra bilis;a capite pituita salsa. 'b aliis etiam causis extraordinariis,& infrequen tioribus talis dolor excitari potest,ut de lapidibus inventriculo genitis narrat Schenc Eius lib. 3.ob Aruatio cram. Et de corio lardi fumo exsiccati refert Fabricius Hildanus obseruat. 33. bib. 4. cuius frustrum degluti tum matrona quaedam in ventriculo seruauerat petduos annos, continuis excruciata doloribus , idquerandem assumpto vomitorio inedicamento, vomita reiecit&liserata ea .
. C uxternά hunc affectum producent uni alimon M praua qualitate inlaesa,aut summa acrimonia praedira , quae per se talem dolorem inferre pos sunt vel flatibus generandis igonea;vel hirnia quasim
xitate assumpta ita ut putrescant & acrimoniam in
duant ; vel calidiora plus iusto, ut ex iis copia bilis
ducatur. Sic etiam medicamenta sorti bra, vel acriora,
et deleteria facultate praedita,vel nimia quansitate assumpta,vel non satis correcta i si venena exhibiti hinc dolorem facile inferre possunt
djgna diagnostica ad partem anctam,&-di-- rigenda
647쪽
riget' sunt. Ac primum situs doloris orificiu vetti
culi se perius affici ostendit quando scilicet sub catilia lagine xipho 1de percipitur. Sed multo certius hanemrtem affici significat,& veram esse cardialgiam,dolor acerbissimus ab exquisito partis sensu promanans
anXietates,& iactationes, ut aeger in uno situ cons-stere non possit, quibus etiam saepe accedunt lipothymiae,3c animi defectiones propter cordis consensum, cuius summa est cum ventriculo sympat Lia, non solum propter vicinam, sed etiam propter magnam spirituum dissipationem, quae per istos cruciatus co tingit. Interdiim etiam cerebrum trahitur in sympathiam, ob insignem neruum qHi huic particulae implantatur:& vapores acres, qui inde recta via ad caput eleuantur , unde cephalalgiae, & hemicraniae,&aliquando vertigines,& epilepsiae oriuntur.
In aliis verb ventriculi partibus dolores fiunt quidem acerbi, sed tam grauibus symptomatis comitati
non sunt,atque adeo dolores coiicos aemulantur,stutant lim doloris differentes. Causae istos dolores efficiente; propriis etiam signis distinguuntur,quoru magis per sipicua ab excretis desumun-.Si enim bilis vel pituita vel flatus,vel lumbrici pelos,aut aluum excernatur,facile est praucere ab huiusmodi causis affectum dependere. Lumen etiamsi nulla materiae morbificae excretio fiat,signis peculiaribus bilis, aut pituitae,aut flatuum redundan tiam internoscere possumus,tum etiam figna lumbri
corum intus latitantium ex proprio capite erui desu menn. Quem'dmodum etiam morbi peculiares, tum ventriculi ipsius,tum partium vicinaru huc affectum producentes ex propriis cuiusque signis innotescenti Colligitur etiam diagnofis humori, dolore cominis ventis HS tempore inuasionis, incremeti,aut cessario
648쪽
Cap. X. De Dolore ventyieuli. 61 7 hi, doloris. Σibusda enim ante cibumolor exacerbatut , & hoc bilis dominium signi fiat, quae ieiunii
tempore exagitatur,& in veΠtriculum attrahitur,aut
magis intenditur , & acrior euadit , Aliis statim ab assumpto cibo dolor comouetur , quia humores cradi & mordaces , qui ante, quieti erant, & ventrieuli tuni cis infixi, ab assiampto cibo commouentur,vel qui in fundo ventriculi haerebant,sursum attolluntur,& orificium ventriculi assiciant. Aliis dum
ei bus concoquitur dolor exacerbatur , quia vapores acres,& mordaces eleuantur ex materia morbi nca, realore aucto in ventriculo tempore concoctionis. Aliis quatuot aut quinque horis a pastu,quia concoctione depra uata cibi corrumpuntur,& corrupti ve-triculum vellicant. Quibusdam denique post som'
num dolor exacerbatur,& ille fit 1 catarrho,fluente humore a cerebro per somnum,qui maiori copia cu-mdlatus , dolorem in vigilia producit. Sedatur vero interdum dolor I cibo,quia ciborum benignitate humoris acrimonia demulcetur.
Quod ad progno sim spectat. Certum est cardiaI-gia reliquis vetriculi doloribus esse loge periculosio-rim, propter exquisitu oris ventriculi sensum,& ma illius cum partibus principibus consensum. Maiot vel minor cauta morbificae prauitas, yαμ plomatum vehemen 'a maius vel inos pericula portendit. Febris continua & acuta cum insigni ventriculi dolore coniuncta magnum minatur periculum,quod docuit Aphor. que .sict. Infebribus cinc vehemens astus , is cardigmos , malum, Magnam enim ventriculi inflammationem ; Vel humorum vitiosorum copiam in ventriculo comen
649쪽
Ventriculi dolor a lumbricis, vel 'atu oriundus 3 ut plurimum minus periculosus est,qui 3 causam minus rebellem , & parti minimh affixam habet. Ali
quando tamen ex lumbris in ventriculo contentis, eumque mordentibus grauissima sympi qmat oriuntur,ex quibus .aegri derepente intereunt,Sic etiam ubi linter' peries fiatus generans rebellis facta est, ac veluti habitualis,non caret periculo, quia in hydropemsccum degenerat ex Hippocr. Aphor. II. sere. q. in fCardialgia extremorum frigiditas , mortem proxi
Curatio huius affectus pro causarum varierate maxime varianda est. Si enim ab gliarum partium affe- ictibus oriat ut, illorum affectuum thera pia adhibenda est. Si ς ero in ipso ventriculo causa stabuletur , dolor vel a flatu, vel ab humoribus acribus &biliosis vel ab inflammatione sabscessu , aut ulcere I
ini a flatu generatur, curandus est remediis discuritientibus , & euacuantibus flatu lentam illam mate- triam,tum etiam pituitam, a qua flatus concitantur. lAc primam iniiciendus est clyster emolliens & la- lXanS , cui statim succedat alter carminans, & discu- ltiens, ex decocto fol. origavi, calament hi, pulegi, itut ,centaurij minoris; sem. anis. ωnic. daum, cu- imitiis, & similium. In quibus dissoluatur benedicta laxativa, oti ariethinum , rutaceum , mel antkosar
Si dolor perseueret,e oleo rutac. aut nucum,& Vi . lni generosi , aut hippocratici partibus aequalis cly
ster erit Componendus,addendo aquae vitae ii. Vel paretur clyster ex vino albo,cum olei iunipς iri,aut ciuam. aut caryophyl L chymice extracti viij.qui miraculi instar liberat. 3 . . a
650쪽
Cay. X. De Dolore ventriculi. 619 admoueatur fotus sequens regioni stoma- 'Rad. cyperi,galangae, calami aromat. ana sol. methae, origani, pulegii,mai Oranae,hyssopi, Hic, uni M j. sem. anisi , Runiculi, carui, dauci & baccar. lauri,ana JIem. flor. cammomil. meliloti, authos. &liuendulae,ana P. j. Contundantur , et incidantur,in- eludanturque duobus sacculis, qui bulliant in vino generoso; dein eX pressi,ventriculo,de toti veniti alternatim admoueantur.
At in materia minus frigida potest parari solus
sequens,maxime laudatus a Fore sto, ut qui reliquis remediis non conferentibus , aegrum a dolore citissime liberauerit. V. Rad althaeae g. sem .rosar.rubr.ssor .cham. summitatum absent hi j,ana M.j. Coquantur in aqua communi,de chamae m. ad iu.j.sem. in fine addendo vini Rhenensis optaquae rosac. aceti, ana partim. Fiat
Post solum fiat illitus ex ol. rutaceo, & anethino mixtis cum aqua vitae, quibus aliquid addatur ol. Nuiae, aut caryophyll. chymice extracti. Post inunctionem admoueatur emplastrum de baecis lauri ; vel eius loco cataplasma ex melle, & semine cumini.
Interim dum haec fiunt, si nausea adst, excitabitur vomitus blandiori vomit oxio, aut catharticum exhibebitur pituitam euacuanS. Purgato corpore exhibeatur ol .amygdal. amar.re center extra t. & cum vino albo mixtum : aut vi num Hipp. aqua clareta, vel aqua cinam.
Iulepus sequens ad dolorem sedandam,ssatus dis-edriendos, pituitam detergendam , & ventriculam roborandum essicacissimus est.