Summa philosophica juxta scholasticorum principia : complectens logicam et metaphysicam

431쪽

DE DIVINO CONCURSU. 415 distinctos si ad otiones spe ei diversus Coti QUI SUS ΓίΡ-bet speei distinetos. Quare si quati ii lue diuitur Oncursus Dei esse unus idemque ro limibus id referendunt sest et ad otio ursum divinum uetive Pecta tum, quin On-Qui Su omnis Si notus Voluntatis Dol ne ad am lom

generalem rationem, ob luam nuSae Secund80 ConcurSuindigunt Mino quoniam agentia reata alia ne e88ario agunt alia libere, Concursu ad Utrorumque netione Di pd-betur modo Cujusque naturae necommodato CariSis X noeessitate agentibus condursus r00betur H determinatus

in omnibus a definitus, tulisque ut eum illo limo et non alia individua notio, io tempore, iis adjunotis prodire De oessario debeat; V in causis e contra liberis talis detor. minutio admitti sequit sed requiritur ut ad lures notus ad quos ausa libera indisserens si indifferens pariter

beatur.' Aliis verbis concursus talis esse debet ut in ipsius voluntati potestate sit, ut eo ad latum se ad alt0rum utatur Atqui hujusmodi non osset, Si non esset

indisi rons Ergo in disso rons otii debet. Scimus hoc bomnibus non admitti quippe luia plures utant Deum eo

543. Superos ut aliquid dieamus de quibusdam Veterum silatis causam o secundam non vere ni8i 0tam a prima - applicari a 'ν ima ad sendum MVere in virtute reus in prim in Horum dictorum lenam Volutionem re

nobis dicor sum elatis uinci are non Sse sumenta in Sensul hysios determinationis ad unum, Sed - in Sensu Virtutis uoti viae abiis Dor meientiam mediatum vel immediatam onustae rinia);-li ad indicandana ne 'essitate ni concurSu Simulta Dei; - et ad denotandum quod desti-

432쪽

416 THEOLOGIA NATURALIS. natio ad sinum aliquem liber attingendum, Sit ante ipsam DOSiticinem causse Secundae. - Hi declarati :

Deus δε, omnibus actionibu creaturarum physice et immediate χ0-operatur. Hic autem jori ursus Ἐν eum re te componitur eum libertate en is reati tum etiam

o minime reddit Deum uotorem mali morali8. 544 1' PAPA. Nulla omnino pha Sion realitas Xistere Potos quin se Deo positivo intendatur Atqui quaevis notioerenturpe est laySi ea quiae iam realitas Ergo Qxisterensequit quin a Deo positivo intendatur Atqui si ita est jam admitti lebet con eursus hysteus et immediatuμ:l hysteus quidem, quia ro Deo Velle et agor identi ea Sunt ne proinde si aliquem si etiam Deus vult illum ponit a ration qua illum onere intendit; immediatus quia volitio haeo divina non terminatur ad ausam sed ad illuni ipsum esse elum quem Causa See Unda Produeit; Ergo nugari nequit Deum h3 siste et innue diate concurrere ad quamlibet agentis reati aetionem. Prima illii major multiplieitor probari potest. 18. Causae Seeunddo ipsa

Sunissentia, Subordinat si Deo sunt, non modo ut sentia, Sed etiam ut agentia sunt Atqui non essent ipsa sua essentia Deo Subordinato quatenus agentia sunt, Si realitas ulli ab illis proveniens existeret independenter a divina voluntate Ergo T. Si aliqua realitas Xisteret independenter a divina voluntate, jam Deus non SSet eausa ni Vel Salissima omnis realitatis a perio otionis Atqui Deus stet ess debet causa universalissima omnis realitatis et erfectionis, ut X ipsa infinita Dei perseetion constat Ergo vi'. Si aliqua realitas existere posset independenter a divina voluntate jam durare in Xistentia posset quin a

Deo positive eon Servaretur; quod enim absque alterius influxu incipere potuit quoad latitatem Silam, non est cur

433쪽

ul, illo tendunt quoad intitatis conservationem Atquilio die nequit Ergo ne iii illud.

545. 2 PARS ille concursus recte componitur Cum

humana libertato, qui ipsi voluntati relii uluit notus steterminationum Atqui hujusmodi est cono ursu S, quem OS

statuimus Ergo Re Vel a Con QUI SUS, quem no tuemur, non est a p0Viu Sed Oneomitans; non ad unum tantum ad tum sed ad plures indifferenter, quantum X e St, raebetur; non ipse Voluntatem, Sed hae PotiuS Oneui Sum

sectit at tu determinat. Atqui quod hujusmodi est, jura

libertatis sedere nequit. Sint ergo CODCU1 Sum recte Omponi eum humana libertate. 546 Ut vis argumenti in tuto collocetur objeotionibus,

quas in quaestionis declaratione Commemorari 11DUS, SatiSinciendum est. Concedunt ergo lures Onoua Sum, ut nobis X9lieatur componi 'sse eum humana libortato, sed negant OSSO Onoui Sum eo saeto XPlieari, tum quia seus Concurreret modo coit fuso et o eo tum etiam quia ratio Primo et omnipotenti eaUSCU Vati QSceret. ROSPondemuSD0gando utrumque illisti nem. Aliud enim St 1001'o Oncursum esse indifferentem, aliud illum esse eoi susum et CCHeum. Me concurreret qui Deseiret quid facit quo in casu vi intelligeretur quid esset eo ne irrere eum alio ad aliquam notionem Praebet e Contra Concita Sum differentem, qui Concursum ad plura Osfert. JamVero li e plura possunt esse distinete cognita, et reVera disti note cogno- Scuntur a Deo qui omnes et iis, quo Creatura facere pol t, attingit, et ad eorum UemVis, ad quem Creaturas liber doterminaverit, oncurrere Vult. - Priaeterea Cum Deu non modo CognOSent, ,er Solentiam simplieis intelligentiae, quid reatura facere p088itu Verum etiam, Perseiotitiam conditionatam, quic creatura faceret in quibusvis adjunctis, jam Deus distinete ognoscit quid ipsa

faetet, orificata Conditione. Per hoc tamen non asserimus Deum ad hunc tantum actum r*0bere On Cui Sum

434쪽

418 HEOLOGIA NATURALIS. contra xplieite diximus Deum, quantum X IPSO est Offerre cono ursum ad iura, atque voluntatem oleotione sua cone ursum divinum sectere ad uno vel illum notum.

Referimus do et arationum nostram ad cognitionem divinam lyraecipue, quia cognitionem hanc impetit objectio. 547. Sed neque X altera parte valorem habet objeotio.

Nam licet in potestate creaturae sit conoui sum flectere ad unum vel ad alium notum: 19. a Deo non tollitur ratio auso primo . Ad ausam Primam pertinet, ut it prima, ut effieientia voluntatis sit ab ipsa et ut illa voluntas non determinetur absque ejus concursu Atqui seu duo a nobis ponuntur Ergo, Vel

praescindendo ab aliis rationibus euriseus diei debunt tsi causa rima liujus ratio non tollitur,to Sito OStro Concursu. C:Pterum Caveant advorsarii ne dum Suo Sensu Deum nolunt ausam primam Eum reapse aetati causam

unicam liberam quin si Deus notionem praedeterminaret, jam nulla esset indisserentia uetiva Voluntatis; et, hau Pereunte jam omnis eventurarum libertas e medio pelle

retur.

2'. Neque a Deo tollitur ratio causo omnipotenti8. Contendunt adversarii, admissa nostra Sententia Deum facere non OSS Omnia iid vult. Respondemus negando illationem. Cognoseon enim Deus per scientiam conditionatam quid creatura libero faueret quibusvis in adjunctis conStituere potest reaturam in iis adjunctis, in quibus eligeret id ipsum, quod Deus vult ut fiat. 548. 3 PARA. Ex dictis tum in oeunda parte, tum alibi n. 529 constat ditin abim permittere negatiVetantum. Hoc autem ipso quod autum aliquem non impedit, dat cono ursum indisserentem talem nempe ut aeque secti possit ad unum vel alium uotum licet se saeto ad hunc potius quam ad illum actum flectatur per electionem volim talis. Ergo si neque e illi PermisSione, neque X hujusmodi concursu Sequatur meum AESSe causam hali

435쪽

DE DIVINA PROVIDENTIA. 419 moralis, hoc in Ipsum rosundi sequit Atqui vid0ns si Deum non evadere ausum mali moralis ab illam negativam permissionem Ergo declarari tantum debet eo noui Sum a nobis admiSsum, Deum ostenti uetorem minimo reddere. Revera, ad quid con eursus isto terminatur Num ad malitiam notus 3 nullo modo verum ad ipsum notus entitatem ; non quidem ab8olute, sed con 8equenter ad eleetionem voluntatis Malum morale non est aliqua physica entitas Sed est iis dum relationis arentia ad regulam morum Ergo illius causa non essetens, Sed de olen8 quaerenda est Ergo deformitas illi soli tribuenda est, qui

est io eur notus Sit Atqui e natura Coneul SHS quem nos admittimus, aio voluntatem esse quae doterminat actum Ergo in voluntatem solam malitia ros undenda est. Deus, qua legislator est, illum etiam ad Versatur, prohibet, et maXimis an otionibus Suum vetitum obfirmat. Non privat tamen voluntatem. Sun libertate; ne proinde eum voluntas ligit it id quod Deus prolii set hane loetionem Deus non impedit et ad netum Consequenter Oneurrit quatenus iste nutus habet rationem sentis. Qui plura cupit adeat Suare sium c De Conei rsu Dei ad actu naturales lib. b.-ART. III. - DE PROVIDENTIA DIVINA ET GUBERNATIONE

RERUM. 1. - Quinclam Poenotantiar.

549. Providontia et gubernatio divina, si presse eoipiantur disserunt inter so; illii est ausa hoste simotus illa Spectat ordinem rerum Conceptum et Sane itum hau liujus ordinis Xecutionum ilhi Si quid aeternum, ut aeterni sunt actus Dei immanentes; duo est quid temporaneum quia Supponit rerum X istentiam Laxiori tamen sensu Sumpta, Providentia Sub se rerum gubernationem Complectitur, et definiri solet: actio qua Deus Singulas eventura S

436쪽

420 ΤΗΕOLOGIA ATURALIS. ad silem tum omnibus communem, tum cuique proprium disponit ne dirigit. V o Sensu nos providentiam umimu S. Patet orro O hie non agere nisi de ordinuunturali.

550. Divitis providentis objectum duple est Statuere Se . sinem reaturis, isque media, ad ne in i destitutum attingendum, subministrare Media autem duplicis Sunt generis : alia intrinseon ut sunt vires naturale alia intere X triti Seon nuXilia continentur. Finis etiam alius est universalis et Om Dibus ommunis, alius partieularis et singulis proprius Hie illi Subordinatur. Cognoseimus ex alibi dietis n. 300 finem rebus omnibus Communem, Solum Deum, Cognitione, amore, et laude gloris eandum esse poSSe. Finis isto immediat obtinetur Per creatura rationaleS, et ita quidem, ut in illius consuetitione sita Sit earumdem summa perlaetio atque elieitas. Finis autem cuique enti propriUS non Semper a nobis cognoScitur, qua eognitionis darent in nomini jus tribuit asserendi nem nullum esse. Limitationem Dientis nostrae meminisse debemus Latio

probat aliquom finem pro singulis dari debere, licet quinam sit spepo nos latent. 551. Providoni in divina quatenus ordinationem rerum

respicit solius Dei propria est ut ordo divina providentia

statutus, non Obtinetur in Xocutione bsque nuSaruni se eundarum concursu. Ad divinam enim perfectionem sapientiamque pertinet, Crenturis non tantum esse tribuoi 0. Sed et dignitatem ausae se eus frustra forent; Atqui vini causativam creaturi QOneeSSum tutini COH-Sequitur mutuus earum Concui Sia ad Xeeutionsem ordinis divitis providentiae secus is illa non Subordinaretur

ordini divinae sapientipe Ergo ordo divina providentia

statutus non obtinetur in Xeeutione absque causarum Secundarum Onoui Su. Ad rem . Thomas: Ad proxi-40ntiam duo pertinent se ratio ordini rerum Pro ViSaruni

in sitiem, et Xecutio hujus ordinis, quod gubernatio diui-

437쪽

DE DIVINA PROVIDENTIA. 4211ur. Quantium igitur ad primum, Deus immediat omitibus providui, qui in suo intellectu liabet rationem omnium etiam minorum et qua Seumque Causa aliquibus esse etibus praefodit dedit eis virtutem ad illo esse eius ,rodu00ndos. Unde oportet quod ordinem illarum in sua rationupraehabuerit. Quantum autem ad Secundum sunt aliqua media divino providentiae; quia inferiora gubernat orSuperiora non Prol ter defeetum Suae virtutis, Sed propior abundantiam suae bonitatis, ut dignitatem causalitatis etiam reaturis ommunie et V Summa 18 P. Q. XXII. . art. ) 552 Corollaria duo exinde colliguntur. 1'. Eorum qilpo in mundo eveniunt, nillil potest proprio die fortuitum. Fortuitum os illud quod venit, quin intendatur et i m- videatur. Respeetu hominum, multa intereidere possunt lude De ille intendant neque i se videant; at nihil tutoudmitti potest relat ad Deum. Ut Deus omnia Cognoscit sto omnia intendit ire ete aut in directe, aut Saltem Permittit. 2'. Quum divina operatio non Xeludat operationes causarum See Undat Um, inSipienter ille ageret qui propria

industriam et curam Providentia divina non X eludit sodon m dirigit. Sapienter autem Deus disposuit ut humandein lustriί plerumque Ventu responderent, ut homine eXeitai 0ntur ad illas viros adhibendas, quas a Deci uocet erunt quasque De HS OnSerVat.

553. Providentiam divinam alii omnino n0gant alii eam

eoaretant ad pars eipuos eventus et nobiliora entia. Probandum igitur est in Deo non modo esse Providentiam Sodetiam eam rest ieere quamlibet orenturum. Qilum alii Omquidam, ad Dei providentium denegandam argui tenta desumant e distributione Onoruin et maloruin quim in

mundo inbutur de hac etiam distributione aliquid die0mus His declaratis:

438쪽

422 HEOLOGIA NATURALIS.

Quamvis 1 divina providentia speciali modo respiciat

minimum, ad quod e no=ὶ porriuit. 2. Bonorum autem ac malorum distributio, qualem in mundo esse oon 8picimu8, huic Vi ino providentio minime adver8atur.554 1' PARS. Tria limo pars compleotitur 1'. esse iii Deo rerum Providentiam ; 2'. liano ad omnia et Singulaetitia Se porrigereri 3'. eamdemque Spe dialem esse quoadentia rationalia. Hpeu cordine probantur. 1'. Qui Supremi Numinis Xistentiam non negat, admittor is debet Deum esse Sapientem Atqui qui sapiensos nil si prodituit abs suu sine Ergo diuendum est entia

omnia quae Deum liabent auetorem, ob aliquem finem producta esse Atqui tui vult finem debet velle media, quae ad illum consequendum neuessaria sunt Ergo ita Deus Omnes res rodueit ut Simul illis finem constituat et

modia raebeat up ad illum eonducunt Atqui id praeciselli Ovidentia sonat Ergo admittendum est dari in Deo

rorum providentiam-Quod a priori statuimuS, Sic a Do-storiori confirmat Libseratore. In tantu, inquit, erunt vidissitudine ac varietate in tanta elementorum Contrariorum pugna, tam mirabili ConsenSio, mutuu neXHS CODSPiratio et, ut ita dieam, e incentu CODSiStere nequaquam posset, nisi adesset moderator aliquis, cujus imperio urerent omnia, ne nutibus temperarentur. An opinabimus navigium Sine gubernatore elisieari non osse urbem

remoto vineis destitui ordine; gymnasium vel domum si nemo ad os qui riusit et ui parentur, dissolvi penitus;

rerum nutem creatarum molem illi Onmibus longe ordinatiorem ne naturi Diagis dissentientibus Cougmentatam, regente atque adminiStrante nemine, osse Servari 3 2'. Quae argumenta, Prinnian praeSertim, aeque Valent,

439쪽

DE DIVINA PI:ΟVIDENTIA. 423 pro omnibus et Singulis rebus vel minimis set vilissimis. Nam vel relate ad haec sapientia requirit ut non creentur absque sine ; Deus autem nequit Constituere finem et simul den0gare media, quae ad illum conducunt. - .uterum Xrorum vilitate nulla potest repeti ratio cur divina providentia ad omnia non e porrigat; quia vel seo nihil vile sest, vel niti in VilisSima sunt. Ideo inter homines non

beeet omne ViliSSimarum rerum Curam Suscipere, quia eum finitae virtutis Sint, non omne omnia Curare Valent;

lii ne qui majoribus curis distinentur, minima e puteris Curanda relinquunt. Deus vero insinitae est virtutis et Omnia simul regi volendo. 3'. Dei provi lentia ordinata est et sapietas Ergo unieui- quo rei Deus providere debet ut fert cujusque natura; Atqui natura sentium rationalium etit ut speetali providentia rogantur, tum quin libera sunt; tum etiam quia ipsa tantummodo elieitatis et miseripe apacia sunt; tum demum quia erenturn rationali sola Deum Ipsum immediate assequendum liabet, Solaque ad aut uni redueit sine nitotius reationis Ergo. 555 2' PARS. Antequam hane alteram artem Probemus, qu00Sti it Sa magi determinanda est. Minime

concedere possumus divinἴ providentiae osoribus bonos semper esse miSel OS et impio Semper elioses. Nam ut omittamus bona moralia, quae magi ad verum soliditatem eon tueunt, qu*dque bonorum Vitam Condeuorant; et Diala Dioralia, quae numquam eum Vera animi tranquillitate onjuncta reperiuntur et Vitam malorum Xugitant falsum generatim est bono Semper eum adversa fortuna olluetari, et impios stetistiis Semper siluere; Xperient in non constat. Ex quibusdam articularibus casibus oneralem conelusionem illogi eo qui inferret. Certo alamitas, eo ipso quod bono aliquos homines a meit, mira rima fronte videtur ut mira videtur m Piorum quorumdam DPOSPeritas; et de dumtaXat quidam attendunt ea imitate e

440쪽

424 HEOLOGIA NATURALIS. contra quibus impii subjiciuntur, et bonorum Prosperitas xi attenduntur, quia utraeque meritis respondent. Sed Si res gerieratim pectetur, Videbuntur utriquo indiscriminatim subjici vidissitudinibus bonorum ne malorum atque ii, o asserimus divinae pro Videntis nullatenus adver- Sari, et re et Componi eum Sapientia et bonitate Supromi GubernatoriS. 556. Bonu et mala physica per nocidens tantum liabsentrationem praemii et coenae natur Sua Sunt utile media ad insem ultimum Ergo si distributio bonorum no malorum, qualem in mundo esse videmus, liuio fini ultimo non adVersatur, nec adversatur sapientiae et bonitati divinae ideoque ne providentipe. Atqui distributio bonorum aemulorum ita sit a Deo, ut sitis ultimus Semper obtinentur, tum quin Per eam romovetur Ordo moralis, tum etiam quin Conservatur Ordo Pli 3 SieUS Ergo Coi te quod animum natiri a Sua attollit e X tra hujus vit00 ambitum, terigit ad bona imporitura; quod Xeitat ad onstans virtutum Xeroitium ; quod occasionem 1 pubet XΡiundi nou-

his, quibus Vol optimi quique inficiuntur, id orto ordinem

moralem rom 'Vere dicendum Si ut etiam ordinem moralem romovet id, quod malos ad conitentiam trahit; quod Do misericordiam et longanimitatem vel erga ingratos filios ostendit; horumque boni operibus momo enim udo , improbus est qui nullam Virtutem Xereuerit remunerationem ra)bet. Atqui ea quo in mundo obtinet bonorum atque malorum distributio ad ipse omnia tondit. Ergo or eam romoVetur ordo moralis. -b Conservatur etiam ordo physious. Hic enim exigit ut legibus constantibus rogatur Atqui nullo esse possent ODStantos leges, Si singulis delictis statim rependenda esset cena, Virtutibus

Vero r*0mium Xhibendum. Nam eum vii tutum et vitiorum nutus ab humana Voluntate Pendeant, et lipeo continuo mutet, Ordo rerum mutari continuo deberet, ut debita Saneti Siti uidi concederetur. - Prdeterea Mestruendum