Summa philosophica juxta scholasticorum principia : complectens logicam et metaphysicam

411쪽

DE SCIENTIA DIVINA. 395Semper OgnOVit. PraeSen S, Prodierituin et futurium est ieiunt res ab Ipso cognitas quatenus alipe Ost alias, Melant alias Xistentiam sortiuntur nullo autem pacto ipsam

divinam cognitionem. Quapropter quando aliquid rius alio oognose dieitur id intelligondum do prioritato vel

posterioritate temporis aut naturί0, quam eant in Ognitali absent inter se. Sio possibile dieitur cognose ante absolute futui una, et hoc post futurum conditionatum, ut infra docta rabitur. 2'. Deus est Simplieissimus ergo in Ipsius Seientia non

modo nulla datur actuum Sue oessio, Sed neque netuum multiplieitas. Divina scientia unico et u Continetur, et

hi realtior est ipsa divina ossentia, a qua ratione tantum distinguitur eum funda monto in re. Hino Vide quo noto plures det in Deo admitti valeant. Si Domine idem venit id quo sensit actu eognoseons, unica est dea in Deo, ipsa nempe divina SSentia, qua Deus intrinseo determinatus est ad Ognoseendum quidquid eognosuit. Hoc intelligunt auctores quum dieunt prini ipium fori uale cognitionis divitis esse ipsam divinam essentiam. Si e contra nomineides uti niunt tormini a Deo intellecti, plureS, ut patet, sunt duae in Deo admittendἴ0.3'. Deus si infinitus sergo Ipsius solentia non modo attingit nati verum, sed etiam illud attingit modo pers0ctissimo. Quapropter is divina solentia tantum patet, quantum Veritas; et, ut probetur Deum aliquid cognoscere, suffiei ostendor id abero rationem veri. b Suientis notio duplex est alia absoluta, alia relativa prior

Sonat cognitio orta et evidens, qud rerum ratione Penetrat posterior, Cognitio orta et Videns rogenita erilemonstrationem. HI)o ultera est ei ieetio simplo quoad rem, non quoad modum unde non hoo altero, sed illo priori sensu sei sentia Deo tril)uonda est. - Datur et alia cognitioni imperio etio quam ratio oeet osso a Deo removendum. uisentia Dei non determinatur ab objectis, quia

412쪽

896 ΤΗΕOLOGIA NATURALIS. Deus essentia sua determinatus est, ut diximus et melius infra patebit, ad omne Verum OgDOSCendum. Re cognitae non determinant, sed terminant cognitionem divinam. 4'. Demum Deus est tis ne eessarium : ergo et Ipsius

cognitio talis est. Unde eum distinguitur inter scientiam neeessariam et liberam distineti se tenet eae parte beeti

cooniti, non autem e parte actu eosnos 'entis. Quare sientitatis spectetur, Scientia Dei absolute necessaria est; si terminative, prout ollae etiam absoluta necessitate gaudet, vel secus, eientia Dei neeessaria dieitur vel libera.

k2. - Do artitionibus et oliueotis.

518. De Partitionibus Seienti in Dirinoo. Scientia Dei in

Se Speetata Simplieissima est, et cujuslib0 divisionis eXpers unde divisio desumi nequit nisi e objeetis ad quae e X tendit. Objeetum autem scientiae divinae aliud est primarium, aliud e undarium e illud est ipsa divina essentia; hoe quidquid a Deo distinetum est. Utrumque varie considerari potest hinc varis e Xurgunt divitisescientis divisiones. Settieet dividitur 1'. in scientiam praeticam et speculativa in Prout ejus objectum est a Deo operabile vel secus 2'. in liberam et Neo 88ariam, prout 0jus obj0 etiam a liberis Dei decretis pendet vel secus 3'. in scientiam approbationis et improbationis prout Versatur circa bonum vel malum; 4'. in Seientiam denique si=nplieis intellisentio visionis et mediam. Hae fusius declaranda. o Solentia simplieis intelligentis Versatur ei rea OSSibilia Hine est eientia ne eessaria quin intrinSeen rerum possibilitas a divina voluntate non endet; et Sub liquo

respeetu considerata est Selentii prae io ς non quatenus mere Cognosei et contempliatur Objeetum Suum, Sed quatenus id stolidit ut idoneum ad existentiam neeipiendam. Hoe sensu est intelle et io operabilium et se habet per moduni artis, qua Deus veluti dirigitur in operando. Hinc dici debet eausa rerum, ion quidem adaequata et efficiens

413쪽

DE SCIENTIA DIVINΛ. 397 per se, Sed secundum quod habet voluntatem Dei conjun

stentiani habitura sunt in aliqua temporis disserentia. Quum seu solentia supponat notualem Xistentiam objecti, CnuSa eorum quae Contemplatur, diei equit. Non enini aliquid ideo est quia cinoscitur, Sed ideo in08citur, quia

o Sei0ntia media versatur circa earius stricte loquendonee Sunt more ossibilia, nec Sunt absolute futura, sed quae insultibiliter essent, si aliqua conditio Verisi caretur. Hse proprio Domino Moeniatur futuribilia, Vel futura onditionata. Si conditio utura sua Conne Xa est eum hujusmodi si otii ita ut conditio Oeessario inserat conditionatum futuribile dicitur eoesSarium Si Conditio non neceS-sario infert oraclitio natum, sed tantum aliquo modo Con-dueit ad effectum rodueendum, ita ut in datis conditionibus voluntas unum de facto ligeret, leo posset eligere aliud futuribile dicitur liberum et hoc est proprie loquendo objectum Scientiae meditae. Quare lipe solentia ab utraque praecedente quoad aliquid dissert et uni utraque quoad aliquid convenit. Homo V. g. moritur Viginti annos natus quid fecisset si ad vigesimum primunt diuti annum Pervenisset Aetiones, quas OSUiSSet futuro non utit: et in icio seientia media disserto scientia visionis, quar Spectat res existentes; et aecedit ad scientiam sinu,licis intelligentim, quae ab existentia ra)Scindit ut quoniam notion s illae plus dicunt quam meram ossibilitatem, Si quidem determinatur quodnam e duobu aec te possibilibus seret Si conditi poneretur, in hoc Seientia tedia

414쪽

398 THEOLOGIA NATURALIS.r000dit a solentia simplicis intelligonii noesedit ad

se isentiam visionis. Hinc ratio Cur media voeetur. Omen novum est, siquidem ante Fonse eam et 'Iolinam aee. XVI. - ignotum erat; at res nova non est Deum futuribilia Cognoscere semper admissum fra it lie et alii a uetores ad scientiam visionis late sumptam, alii ad solentiam simplieis intelligeniis iterum late sumptam e redueebant, ob illam si ocialem convenientiam quum futuribile eum objecto utriusque solenti: diXimus habere.

519. De ob eo o oo entice clivin P. X his patet quid de objecto scientis divitis dicendum sit. Imprimis hic agitur de Objoeto materiali, non autem de objecto formali. Objectum formale cognitionis est illud quod cognition0mcletserminat, ique dat perseetionem propriam et hiberetiit ad eognitionem divinam est ipsa divina essentia. Objectum autem materiale potest uno Verbo X sertimi est verum qua Late patet. Si autem per arte hoe ipsum HXPrimore Velimus dieendum St: - a Deum imprimis

primarium . ' omnia ossibilia omnia Xistentia in quacumque temporis disio renita futura sint libera non minus ae Loesessaria γ d omnia futuribilia Mu omnia constituunt objeetum secundarium eognitionis divinoe.

Haec post ea ut diximus nulla indigent robatione; solentia quippe Dei infinita est. Revora si quid nee rotilis ficultatem id soro eo nitio aetuum liberorum; hi orro quin a Deo orto et infallibiliter cognoseantur dubitari nequit. Nam liberi aetus hominis orto et infallibiliter a Deo OgDOSeuntur quando hyste existunt Atqui quod

Deus aliquando Cognoscit, id Semper cognoSeii, Secu non esset iis absolute immutabito Ergo Jamvero Si Deus cognoscit absolute futura, nequit non cognoseere suturibilia, quippe qude, non minus ac illa determinatam habent Obj0etivum Veritatem. Si estim determinate vera est lipeo

propositio es Petrus in his adjuncti. Christum nectabit

415쪽

DE SCIENTIA DIVINA. 899 absoluto suturum jam pse altera propositio determinate vora ost Si Petrus in his ad Oh tis esset, Chri8tum rimaret Monditionale futurum, Utrumque liberum. Mirum ergo est quosdam fuisso inter ea holieos olui futuri ilium lib0rorum Ognitionem Deo denegaverint eum ipsae nostriael reues id continuo rete suetant. Nonne S: Ppe ita bona a Deo Petimus ut simul dieamus: 'si illii nobis profutura

sint V Quid aliud id signissent nisi quod Deus et to cognoSent quomodo nos uetur simus, si bona illa habeamus

520. Quaeritur quomodo seu Cogtioso tinetus liberos absoluto vel conditio nate futuros. Cognition0 nos duplieitor distinguere olemus datur Cognitio immediata et modiata. Cognitio immediata habetur quando intellectus objoetum in se ipso attingit; mediata ciliando illud attingit per aliquod medium. Porro medium Cognitionis est in quo

res videtur ita Peculum est medium per quod imaginem nostram Conspieimus; et prima vineis in sunt sedium quo in eo ne lusionis notitiam devenimuμ. Jam vero Deus sine medio, ut Patet se ipsum Cognoscit et comprehondit. Hi igitur quaeritur quomodo cognoscat o a se disti notas; utrum suilleo sit medium aliquod .n parte beet cooniti in quo Deus se objecta cognosent. Dissicultas tota est in modo cognoscendi eius libero sive absoluto Sive eonditionatos ne proinde de his Soli agimuS; Caeterorum ti aetatio videri potest apud auetore Spol e CitatoS. 521. Sunt sui die uni hos uetus Cognose in ipsa Voluntate sentium sinitorum, luatenus ropter intellectu sui Dei Spieaeitatem et infinitam vim voluntates sinitas Deus Supereomprehendat. Non dicunt eum Ognose e re ipsam

tionem it,erorum ae tuum inde explicari, quod Deus ex intima cognition naturae indolis, ii OPeriSiODiS et ,

416쪽

400 THEOLOGIA NATURALIS.Ciij usque olim tutis infallibiliter praevidon ad iiii in

quibusvis circumstantiis talis volunta sit, Vel esset Sedeterminatura. Id autem admitti nequit. Ei foetus enim nequit in Sua nuSn Oguosui, nisi se eundum esse quod iuoa ubot Atqui futura libera Lillam esse eertum ne determinatum habent in voluntate vel proxime disposita: siquidum de ration libertatis est, ut, positis omnibus requisitis ad agendum, Voluntas remaneat indifferens, et Possit aequo unum ne alium actum ponere Ergo si notus libor in voluntate cognoscerentiar, CognoSei OSSent m agiSVel minus probabiliter, sed numquam certo et infallibilitor;

Atqui eognitio se debet esse oorta et infallibilis Ergo

perperam SSei tui metu libero Creaturarum Cognose in

dispositionibus VoluntatiS. . 522 Thom istae dicunt futura libera absoluta eognosei a Deo in suis deerotis, omni e parte absolutis, quibus; decernit praedet erutinationem ad talem vel alsem autum; futura autem conditionata cognose in decretis absolutis

ex partu Dei, conditionatis e pari obj0eti. Hujusmodi osset: Volo dare huic homini pro determinationem A si hie o,no sit in his vel illis adjunotis constitutus. Hic expliez.ndi modus multis displioet 1'. quia haec deerota

Di pedeterminantia non Videntur osse Componi eum humana libertate. Nam i pedeterminatio illa vel talis esset ut en POSita, Voluntiis humana inneret physio indis erens ad actum ponendum vel non ponendum Vel tali S ut ea posita, aetus deberet poni. Si irimum. Perire videtur

in fallibilitas solentiae divinae; si alterum liberta humana. 2'. Quia lipeo determinatio Xistere nequit pro Decentis, ne proinde Heeata in ea praeVideri nequeunt. 3'. Quia, quod spectat futuribilia, decreta absoluta e parte Dei, et conditionata e parte objeoti sunt quid nugatorium admitti quippe deberet decretum aliquod positivum Dei, pro conditione, qus ideo non ponetur quin De US non vult eam

poni. Unde hujus Meereti pleuior expositi, haec est:

417쪽

DE SCIENTI, DIVINA. 401 Volo talem actum, et consequeliter volo dare physica in praemotionem ad illum, Si reatura in iis adjunetis onstituatur; sed nolo eamdem in his adjunutis onstituere, ne

523. Quare no eo Sequimur qui asserunt Deum OgnOseere eius liberos in se ipsis Hoe totum e GH08 e re H8e ipsis in o sp00 tutum duplieiter intelligi potest vel ita ut cogititio diuntur determinari ab objectis, iron quiae Vel Satur, qINeque in Se attingit vel ita ut Objoeta dieantur attingi in illa ipsa seritat quam habent, Sine ullo modio e parte sui. 14or ille sensus ejiei debet euntinia: stio est de cognitione divina hoc altero Sententia nostra est in tolligenda. Unde cum dicimus Deum cognoSoore actus liber ; in se ipsis, nihil aliud signifieamus quam quod Deus attingat ipsam voluntatis determinationem, ipsum liberum notum vel absoluto vel conditio nato futurum. In qua Sententia is eum nihil admittitur, quod non proba tur J tum etiam sarta te in remanent infallibilitas Oognitionis divino et humana libertas. 1'. Probat ro primum. Ad hoe ut oris ros in seipsis CO DOSent, duo requiruntur et sumetunt: a quod illose habeant se torminatam objootivum ori tuto in - , quod hί0 determinata objectiva veritas praesens sit intello elui divino. Atqui ho alterum eonstat se eo quod divinus intelleolus Sit reprodsentatio omnium veritatum Ergo si illud primum probatur, jam nihil in nostra sententia sine probatione admittitur. Probatur autem X eo quod ieet

eausa libera in quibusvis adjunetis lecti ossit ad opposita, o facto tamen ita aliquid eliget ut 00usabit, ut

una e his assertionibus vera sit, altera salsa: Petrus in istis adjunctis l00mosynam largietur aut largiretur ' vol lotrus in istis adjunctis eleemosynam non Largietur aut non argirotur. V Aliorutrum seri necesse est, num ii De duo in mediate sese Xeludunt. IIo Semel posito, liuet

418쪽

402 THEOLOGIA NATURALIS.rospeetu nostri non Sit magi Vora una propositio quam opposita tamen, Si in Se Pectentur, neque latraque Vera neque utraque IJSa SS POSSUnt; quia non posset Petrus simul, et ut eodem e Spe Ctu, Deo dare et On e Coare. Illud quod nolo vel faceret, esset doterminate lito notus Doeunti, Vel determinate negatio euenti actus enim inueterminatu e SSe non OSSel. Cf. Suureg. De Au ril.

2'. Probatur alterum. o In lino sententia nihil asseritur quod ostiolat humanae libertati. Nun aetUS, qui Cogno-Seitur, pendet ab ipsa determinutione Vol ni tis; et si potius hio quam illo notus cognose itur futurus vel futuribilis, i l ictoo si quia voluntas uno potius, quam illum notum oliuio vel liceret, positis onditionibus qu8 Voluntatem constituunt in actu primo proximo. b Salvatur divino setontis infallibilitas: quia ille autus qui ponitur vel oneretur, jum liabet noeeSSitatem eonSequentem ne Proinde, iam non OSSit Don esse eon Sequentor ad liberam voluntatis cle terminationem, illud quod Deus praevidit, non potest, ut On OSSet non evenire. Majorem seu lueoni mutuabunt se iis, qua de divino concursu dicturi

524. Ad xplendas qua stiones qua in hoc capite traetanda Suseol imus, superest ut aliquid dieamus do divina Voluntate. Voluntas generatim sumpta est tendentia sentis spiritualis in boniani intelloetualiter cognitum. Hic non inquirimus q/trum sit in Deo voluntas, sed tantum quid sit. 525. De natura oluntatis divina . Ea quae diXimus agentes de natura divini intellectus, inunt nos aueis hanc qua stionem Xpedire. Quare ' voluntas Dei nullis mutationibus ist obnoXia; liinoe quidquid Deus alb

419쪽

DE DIVINA VOLUNTATE. 403 quando vult illud semper Voluit actu alterno vult rem temporaneam. 2'. Non modo ne tuum Suoeessionem, Sed etiam actuum multiplieitate ni divina voluntas a Se respuit. Deus omnia linteo uetu Vult et late notus ratione tantum

cum fundamento in re a divina essentia distinguitur. 3'. Id non impudit quominus ita loquamur de voluntate divina quasi multi Ssent et u - amoris, gaudii, miserieordiae, etc. Illo nim notus ob suam infinitam perie et ionem est aequivalenter multipleX. 4'. Divina voluntas, vel volitio entitati e Spectata absolute De Cessaria est; at si Poetetur terminative, Seu Seeundum objoeta volita, prout itineti eo essitate gaudent Vel Seeus, ne eessaria vel libera ipsa

divina volitio diei debet. De hoc auto fusius infra

526. Aliquid hi dicor juvat de attributis moralibus

quippe qupe Voluntatem respieiunt. Scimus Vol italom nostram ei si ei per diversos liabitus, quos virtutes morales nuneupamus. Quaedam e his nihil inl)0rio otionis in suo Conceptu Continent; quapropter in Deo admitti obsent. Sedus tamen in Ipso a in nobis sunt. In Olbis Sunt ontingenter, in Deo essentia ter in nobis sunt a quod aeuidens in Deo cum ipsa divina substantia dentificantur; in nobis sunt ad Certum quemdam gradum, quam illam non eoeSSario eumdem in omnibus limitata) in Duo nullis limitibus continentur. - Attributa mora a de quibus philosophi spodiatim agunt, sunt unctita8, bonitas et justitia. Pro diverso respeetu quo Consideratur, SanctitaSest vel intomerata uritas vel irmitas in bono vel eon stans ordo in amore. Hi De Omnia in Deo Sunt modo or- laetissinio; unde divina sanctitas est ut Stant in S, 14000S- sui in infinita et indos eo tibi is est So. Deus ipsa Sanctitas. Est insuper ipsa bonitas. Bonita triplieitur de Deo priudicatur; nempe ut est ea foetio hyston; ut si orso otio mora S, quin potius Sanctita dieitur ut si propensio ad Se alii communi eundunt, iisque benefaciendunt dioiii-

420쪽

404 THEOLOGIA NATURALIS. tutoni reVOeantur patientia, clementia et mi8eri ordia, qtin-runt prior indietam injuriarum Ohibet altera ut pus sontibus et poenas Condonat Postrema reaturarum de-Ρ0llit miserias bona iis largiendo. Bonitas tamen non sex eludit a se justitiam, quatenus hae est onStan Voluntas tribuondi cui tu quae illi d0bsentur, pro meritis vel domeritiS. 527. De Di ina libertate Deum esse liberum eum nullo negotio probetur, argumenta innuere tantum sum- ciet. Quare libertas est perseetio, eaque Summa, Siqui-

dona diei in dupondontiam ab obj0otis ergo sens infinito

periectum, quale Deus est, a destitui nequit Ens Spirituale nequit non osse liber urn, quia libortus in intuli otii radientur Deus autem est en maxime Spiritualo. Nemo dat quod non habet; Dous autem perseetionem hanc oreaturis intelligentibus tribuit, etc. - Neo minus Dei Spi- ouum est in Deo nullam dari osse libertatem Contrarietatis, quat nus iare diei electionem inter bonum et malum; quia Dous est essentialiter Sanctus ii X inius autem

ii. 428 oloetionem inter bonum et malum non pertinere ad 0ssontium libertatis. - Tota ergo dissiduitas est in modo sexplieandi divinam libertatem, eamque conditiandi cum summa Dei immutabilitate Charam hujus rei intelligentiam in hac mortali vita habere non OSSumus Ratio evidenter probat Deum esse liberum et immutabilem; ergo neutrum negari potest ergo Si nos hi te modus libue duo donei liandi, nilii Superest quam ut ignorantiam nostram fateamur.528. Multa tamen apud philosopho reperiuntur ad

hio indieabimus. a In Deo summa datur simplieitas ergo in Ipso nuda admitti potest roprie dieta potentiali ta S, quia hae Compositionem Supponit. Ergo divina libertas concipi nequit ad modum potenti: indisserentis ad actum. - b Indifferentia tamen quaedam essentialis St