Summa philosophica juxta scholasticorum principia : complectens logicam et metaphysicam

421쪽

DE DIVINA VOLUNTATE. 405

libortati Ergo si Xeluditur, ut excludi sebo a Deo, indissorsentia ad actum divina libertas Xplicari debet per

in dissorentiam ad terminos, quos divina voluntas, eadem Semper in e manenS, respicere Potest vel non. - ' Hddo in dissorsentia sussicit ad verum rationem libertatis. Siduti enim determinatione ad unum concepta, hoc ipso intelligitur necessitas Sio liberta plene concipitur, cum Oncipitur arentia determinationis ad unum. Atqui orirentiades terminationis ast unum perse et habu turis indiflorentia ad terminos Ergo te sumet ad verum rationem libertatis Fatemur in nobis indisserentiam ad torminos abori non posse sine indifferent in ad notus; at in non provenit ex ipsa natura libertatis, sed e natura subjdoti, in quo libertas reperitur. Hoc ipso enim quod transimus de potentia ad otium, diversis actibus ferimur ad diversa Objeeta a proinde nequimiis esse indisserentes ad ob-jeeta, quin imus indifferentes ad notus, ilibus ad illa objeeta tendimus. - l Hic modus explicandi divinani libertatem eam non restricit ad merum Xti in Secum denominationem. Nam hiemadmodum liberta erenta est Dei ieetio qua dam intrinseea, quia est roprietas potentii enon habentis determinationem ad unum Potius quam ad alium autum ita libertas in Duo est perie otio intrinseca, quia Si proprieta aetii non euessario reSDieienti Utium potius quam aliud Objootum Quare divina libertas consistit in intrinseca indisso pontia rotationis divini uetus ad objecta extrinseca. ' Mi ii iura cupit, de ut uetores Saepe Citni OS. 529. De beeto Di inco Coluntatis. Obj00 tum CujuSCUmque Voluntatis est bonum. Bonum autem aliud est in sinitiim aliud nitum. Utrumque est Objectum voluntatis divimo; sed ita ut bonum infinitum sit obj0otum necessarium et rineeps, bona sinita liberum et Soeundarium. Utrumque declaratur. Libortas, it diXimus ii 42: ), Supponit initiori uotionem quamdam vel in Sub-

422쪽

406 THEOLOGIA NATURALIS.j0eto ut in objecto sollieet vel Objeetum noli est indo- qua lite perfectum, a Proinde datur ratio Cur illud voluntas a se repellat vel subjecti cognitio non ea est ut attingat objoetum prout in se est a proinde licet bonum sit infinitum hoc ipso tamen quod sinito modo apprelienditur voluntatis eleetione subjaeet Jam vero intelligentia Dotin finita est ut infinita est ipsa Ejusdem essentia Ergo

ess0Dtia Dei seu bonum infinitum est objeetum ne eessarium voluntatis divinae. Et, e CODUCISO, UzDQUID UO

D0o distineta sunt finita sunt Ergo z00 Sunt objectum liborum voluntatis divinae liose hoe ipsi, quod bona finita

existant Deus ea non amare non otest. EX inde etiam

deducitur bona sinita esse objeetum Soeundarium, infinitum e Contra Objoetum vineeps Voluntatis diviniae. Illud enim si objeetum rimarium, quod ne eessario, ratiora Sui et indepondenter aritio vis alio appetitur illud est secundarium, quod appetitur ratione objeoti rimarii, quo rum aliquo pacto eo laneotitur Atqui illud primum tantum bono infinito, io alterum omnibus bonis a Deo distinetis om-

potit Ergo Viderius diXimus agentes de sine creationi praestituto n. 300 .

530. Juvat hic auea dicero de modo quo divina Voluntas se habeat relate ad malunt tum hySi eum, tum morale. 1'. Muta ph/ysi a Deus non intendit ratione Sui, uti nom. seu ut aliquid in quo Psius voluntas conquiescat; quin innium hySi eum, qua talo descit a ratione objeoti voluntatis; et i taeterea Deum deleotari in quoeumque malo Creaturae repugnat. At iiii me repugnat ut Deus intondat, vel 90rmittat malum liysicum ut medium ratione alicujus boni se ita revera seu vult, vel perniittit

inala Phystea. Ita e rerum plurimarum destructione bona multa pro vita hJ Sion animantium proveniunt; et si agatur de ii omine Solnius natu hJ Sion OPPOrtuna esse ut ad virtutem Xeitetur, a vitiis absterreatur, vel etiani ut quarumdam Culparum Poenum Subeat.

423쪽

DE DIVINA VOLUNTATE. 407 2P. Maia moralia ne ut anedia quidem infundi possunt a Deo. Nam quod natura sua intrinsece et absolute malum sest, nequit ut medium eligi ab Eo qui essentialiter a notus est; quin medium, etsi non intuitu sui optetur vere tamen constituit terminum et ionis auso agentis, quod in ea SU, inspoeta objecti natura mala foret. Sed fiet ii/88ho eoatis a mali moralis Dei attributis minime repugnat selli 'et lie0 Dous debeat seprobare et prohibero malum morale, hoc tamen impedire non tenetur. Certo illud non tenetur impedire eae sanetitate : quia mi satisfit euentum reprobando et prohibendo neque eae bonitate quin Deu non tenetur fauor illud quod melius est a proinde ordo illo

tu quo occata Vitari possunt, et e malitia reaturae Committuntur, divinae bonitati repugnare nequit ne ille et sapientia quia potest Deu Vel e malo permisso bonum e dueereri quatenus Suam patientiam et miserie ordiam Prodit, virtutum actus ab hominibus elieit, et unum aut ultorum infallibiliter assequitur ut vel in arcendo Patris olementiam, vel in uniendo judicis justitiam manifestet. Manifestatio tamen harum orse otionum non est sini eur Deus permittit malum morale sed malo morali supposito ut consequenter ad illud, manifestationem Suarum perfectionum Deus intendit. 531. De Portitionibus Coluntatis Divinc . Quemn lira O-dum Dei simplicissima solentia partitio nos non reeipit nisi ratione tormini, ita divina voluntas nonnisi ratione termitti, et modi quo in terminum fertur in luros voluntates distingui potest. Potiores hi innuemus. hiare dis-thiguit hir: 1'. in voluntatem absolutum et conditionatam absoluta est voluntas quam Deus habet sine ullo respeetu ad conditionem sibi extrinsecam, is iam uiliuet libera Voluntas ortiata faciat. Hiijusmodi Si voluntas V. g. Xi Stentire' mundi ut iii iuniversalium legium iuibus mi indu regitur.

Conditionata est oliuntas quam Deus habet sub ali ilia

424쪽

408 HEOLOGIA NATURALIS.eondition a libera creatura pononcla ita Deus vult hominos onsequi selieitatena, dummodo nempe legem ObSer

verat.

2'. in voluntatem antecedentem et Consequentem. Ad

hane intolligondum debet 00larari quid sit illud rotat ad

quod voluntas divina Sit ante dedens Vel consequens. Id autum est ipsa notio libera creaturae. Quare voluntas ante edens os illa cujus tota ratio in Dei bonitate sistit prodeo lenS in Signo riori naturae, praeVisionem futuri. Si Deus vult seu destinat omnes homines esse beatos. Consequen ea dieitur, cujus ratio includit opus liberum, et subsequitur scientiam Visionis. Si voluntas impios putibendi consequen e St. Voluntas ConSequen est Semper eonditionata a Voluntas anteeedens non est Conditio nata nisi quatiuo terminus Si ne tu CODSequendu Per Ο-ΟΡΟΓutionem liberam reaturiae, in qua hypothesi voluntas anteeeden supponit conditionem ponendam, conSequenS vero conditionem 3908 tam. ' in voluntatem ra)eipienteni et permittentem. VO-luntas ser incipiens est voluntas legislatoris, de eernens quid causa libera sinita fauere, vel omittere debeat. Voluntas haec est semper absoluta licet non absoluto obtineat observationem, quia Legisllator Vult legem libere servari. Quare, Pra ac tu ObServantiae legiS, Voluntas rἴ0eipiens non est Semper os fienX. Cum obnitate i decipiente connectitur voluntas permitteri permiSSione negativa transgressionem logis ne impediatur libertas. Ab hae vo in late permittente, quam deo nomistam quidam oeunt, differt voluntas permittens legislatiVa,rius positivam saeuitatem importitur aliquid autendi, Vel omittendi. Voluntas pro 'eipiens est Simul ancien8, Statuit nempe Drn mi uni et poenam et ita onSiderata re Prs Seniat a diaequatam Voluntatoni Legislatoris in me te inspoeta Semper impletur. 4Q. Tandem ratione e Xus Onsleutionis inter Dei voluntatem et Objectum volitum, voluntas dividitur in mea-

425쪽

DE CREATIONE ET CONSERVATIONE. 409cem et inemeacem. a est cum esseetum cotiSequitur SiVe e S Sola, Sive Cooperante libera creatura. Hinc Voluntas absoluta, voluntas Conditionata conclitione impleta, et Volunta ConSequenS, sunt moneos. In cum est

ea quae fertur in objectum, quoci X desuetu on ditionis requisitae noli obtinetur. seu tamen ipsa Dei voluntas emen est, si iis quat spectetur; quia voluntas Dei Prp0- Cipien alis quat speetata disjunetivo se habet: facis hoc habebis praemium; Conam si mittis.' Hoc enSuvoluntas Dei praecipiens semper impletur.

CAPUT TERTIUM.

DE INFLUXU DEI IN RES CREATAS.532. Triplex est dependentia creaturarum a Deo, quoad Originem, quoad durationem, et quoad peratiotiem. Si triplex dependentia, triplex etiam datur influXus Dependentiae quoad originem respondet creatior clependentide

quoad durationem respondet conservatio dependentipe quoad Qtionem respondet con 'ursus. His Si ad batur rerum Gubernatio seu Providentia liabebitur materia quam in hoc ultimo capite ruetur intendimUS.

ART. I. DE CREATIONE ET CONSERVATIONE.

533. De Creatione jam gimus in Cosmologia n. 288 ;hio, ad ea complenda quo diXimus duo addimus. Primum respicit naturum actionis creativo . Crontio solet duplieiter speetari votive et passive Crontio passive Si ectata est ipsa creatura quatenus refertur ad eun ut ad Suum riueipium H uo rotatio XPrimitur ei dependentiam 88 ereati a suo principio cum novitate 88endi: atque in hac relatione consistit creati, PuSSive Peututa.

426쪽

410 THEOLOGIA NATURALIS. Hoc in loco agimus de ereatione etiVe Spectata, Seu prout est actio ipsa divina pro lueetis totvni SSe rei.

Quoeritur ad quodnam actionum genus uetio Creativa Pertinent utrum sit notio immanens Vel transieti S. ReSI Ondemus ne tionem reativam utriusque QSSe articipem.

Nam notio voluntatis est notio immano iis Atqui creationetive poetata est de eretum Voluntatis divinae Ergo erentio est actio immanens. Sed aetio reativa vim habet pro lueendi aliquid causae e Xtrinse eum Ergo se hae parte est aetio transiens. Quot ropter ad naturam ne tioni Crentivi d finiendam dioere debemus eam esse formaliter immane item et virtualiter tran8euntem et o est quod hilosoplii oneratim docent, te et quidam Sint inter quos ipse uarosius, qui se euS Utant. 534. In altero, quod huc speetat quaeritur utrum actio creativa ita sit ropria Dei ut nulli omnino reaturaevaleat eommunieari. Nullum datur dubium quin virtus creativa, toti Objeeto ero abili da)quata in iit finito repugnet; seque in hoc ullii datur dissensio inter auetores. Quid autona si se eadem vis eo retetur ad quorum dum dumtaxat sentium productionem Potestne ratio evidenter probare eant, Vel Sie Oarotatam senti sinito eontinunieari non osse Negant nonnulli id posse evidentur probari ratione naturali nihilominus Contraria Sententia Omniu-nis est. Quod nobis videtur si missimum argumentum, Si quidam proponunt: Virtus reativa eo ne ii i equit in ullo ut finito, si de eadem is esse nequont inlitata ad certum orditiem reabilium Atqui ita est. Nani ut ueteurgumentatur L a ZZella S. d. si e una arte SUPPonatur in eventura potentia reativa et se alia clientur limitata ad ei tum ordinem reabilium hae limitatio vel Deteretur ab ipsa Potentia, Vel o ejus obj00to vel Xmodo attingondi illud. Atqui non potest peti x ipso obj0oto quin in obje et nihil aliud requiritur nisi possibilitas, et haec invenitur in omnibus reabilibus non X

427쪽

pari modi attingendi illiid quia modus est producere eae nihilo et limo disse ultas uni superata est ab eo, qui

supponitur OSSe Vel unum creare; non e ipsa iotentia: quia eum eventio nullum praesupponat Subjectum, potentia creandi in creatura deberet esse ipsa ejus voluntas, cui communicata esset emeneia divina: dimit, et faeta sunt; ma, da it et creata urit Voluntas autem potest velle Sicut unum, ita omnia reabilia. Di ex limitatio illa petero ture ipso subjecto in quo SSet Potentia Creandi, Crenturuenim esset sinita. te . Sed si aliqua potentia inspueta in se ipsa in suo subjedio in modo illud attingendi nullum patitur limitationem; nequit diei quod limitetur a subjecto limitato, in quo est Sed potius quod uni sit infinita ne iuuat in limitato subje et reperiri V De Deo Creante, Disp. I. Art. VI. n. 114 .

535. De Conservatione. Conservatio generatim Sumpta duplo est dire tu et indire tu. pde in eo est ut Ontraria removeantur, illa Q. qud rei eXiStentio DOCere OSSunt. Indirecta haec dieitur, quin ipsam rei Xistentiam immediate et 0r so non est icit. Hic agitur de conservatione directa quae est udddam Continuatio uetionis, qua res Prinio Produeta est; est nempe notio divina qua Deus

tium contingontium Substantia, qud nonniSI a Deo ererentionem esse Otest, hine conservatio die solo oontinuata creatio. Id autem non est ita neeipiendum, a Si enseontingon singulis instantibus in nihilum aderet atque ex nihilo singulis instantibus rodueeretur, ut La) ius putavit: absurdum hoo forset; verum ita ut non alia osse dicatur dupondentia entis reati a Duo primo instanti, quam Secundo et ceteris nempe quom admodum res indiget notion positiva o ut 0Xister in ripiat, ita lino adem positiva o notion indiget, ut existere Pergat. Hinc quemadmodum duratio ab Xistentia non disseri nisi in eo quod

428쪽

412 ΤΗΕOLOGIA NATURALIS. sit hujus protraetio si conservatio non distat a reatione nisi in eo quod si liujus continuatio, e continuata Creatio. Creationis tamen et onservationis conceptus distineti sunt alius Si enim onoeptus rei Xistere incipientis,

alius rei durantis uterque diei essectionem rei, sed ille

eoti notat rem antea non fuiSse hic rem antea fuisse mun- tenus esse eius refertur ad primum instatis, et importat novitatem essendi dieitur creatu quatenus ad aetera instantia, dieitur con8ervatu8.

536. Coneeptibus si declaratis, facile robatur omnin

iliae sunt conservantis Dei virtute indigere, ut esse ero ant. Num ones contingens non habet in se rationem sufficientem Sup existenti se sed est in se indisserens ad existendum vel non Xistendum Ergo, nisi en contingens Suum essentium mutare dicatur, numquam rationem suae existentio in Se continere potest Ergo Perseverantia in existendo repetenda est a causa Xtrinseen Ergo ab illa ausu, a qua ipsum Primum SSe Per Creationem re Ceptum fuit; Atqui lipeo eausa est Deus Ergo Neque hoe repugnat iis, quod diXimus agentes de immortalitate sentium spiritualium. Verum est hujusmodi sentia esse immortalia

naturaliter ut hoc non ignissent ea in se habere rationem sufficientem cur sine divina onservatione Xistant Sed

signifieat sentia spiritualia aliquid in se id, re quo sit ut

emisant a Deo conservari vel non an nihil ari. 537. Circa annihilutionis one0ptum haec habet Tongiorgi: Non est putandum ad anni hibitionem requiri notionem Positivum ad hoc enim ut res reata in nihilii mredueatur, sumet Si Deus notionem, qua PSam Oti Ser' at ab ipsa subtraliat videli eo ut divina vi, inta in eo quodentis Xistentiam ejusque durationem decernit non Perennem illam, sed ast certum usque tempus deeernat. ad Deum autem tantummodo uti nil illationem Dertinere, dubium esse nequit. Si enim anni hilatio essatio conserVationis St, conServatio autem continuata reatio Prose elo

429쪽

DE DIVINO CONCURSU. 418 ill solum annihil andi potestatum habet qui creandi virtutem OSSidens, omnis existenti ae fons est. V Theol. Nut. l. IV. c. 11. 1 t. 2.)ART. II. - DE CONCURSU DEI IN ORDINE NATURALI.

538. Concursus, generat imi quondo est cooperatio Unius Cnia Spe eum alia, Pro eodem esse et v. Hinc onoursus Dei est eoos oratio Dei eum agente sinito ad eumdem esse-etum. V Cone ursus hic est naturalis et upereaturali8 prout essectus rodituendus Ontinetur in Ordine naturae, Vel hune orditiem ulterat. De hoc altero agunt illeologi; nos de concursu Dei in ordine naturali upestionem insti

539. Jamvero a cono ursus alius est moralis, alius phy8/ou8. Moralem praebet alter eone ursum, qui illum ad opus indueit in Uerio, consilio, reeibus, minis aliisve mediis moralibus; praebet e eontra Concursum hySi cum qui agen ut a USa hySien, una eum alio Virtute sua

influit in offectum. Put 0t autem nobis nonnisi de physico

i halius est me tutus, alius mine tutus Mediatus in eo ponitur quod Deus conferat et conservet vires gentium creatorum inime diatus respicit ipsum et una Seeundum qui ab ipsis ponitur. Porro De ubi mediate concurrere due tu erenturarum ut et e dictis in pr0000denti arti uulo; quaestio est igitur conretanda ad eo neursum physicum immediatum, et a poeipue relate ad ausas liberas. Notamus interea nos hie non qua re re quid sit oncursus in ipso Deo, Seu ut die Solet active Speuintus Sed agere de Oncursu prout attingit terminum Deo X trita Se eum. 540. Sunt qui tenent eo neursum in eo consistere, quod causa rima tribuat aliquam perseetionem aut determinutionem auSde Secundae qua accepta e non agente causa

430쪽

434 THEOLOGIA NATURALIS.seeunda sit agetis. Sit exemplo errari leo litae ea Paeitato in habeat secundi lignunt, lignum tamen d laeto se sola non Soent. Cur quia non habet motum per se. Unde Causa quae concurrere debet ad Olius applieare debet serram ad lignum atque ita imprimendo motum lignum Se nre. Quid similo admittunt relate ad divinum Concursum. Sed perperam; nam rarterquam quod in eo ensi Deus non conuurreret immediate ad is sum esse 'tum producendunt: siquidem Ipsius influXus non reciperetur in esse etibus sed in ausis Secundis data explicatio non videtur posse componi cum humana libertate. Hie Onoui SUS Ρ- Dellari Sol et rceviu8 Vel etiam pi motio aut determinatio

Phil. Disp. II, quaes. 3. . . est itissu Xu CRUSO Primn , e-oeptus non quidem immediat in esse tibias sed in ausis se- eundis, quo Deus ipsis ne tu ut omissi ea itatem in Stiirat i loeas movet et applient non solum objective et moraliter allidiendo, Suadendo, Sed etiam physio et olive interius in elinando applieando determinando, ne ultimam illam aetivitatem, ad quam sequitur aetio inquendo. 541. Nos non riaevium Sed imultaneum On Cursum admittimus tenemus se influXum Dei eon uomitari notio-tiem reaturae, et terminari in medio ad eumdem oss00tum. Quum Deus con eurrit, Ipsius actio notionem gentis creati neque 1 p000dit neque consequitur agit Deus eodem tem Poro no reatura, et eumdem ne it Sa attingit torminum. Quare ossoetus ita rodueitur totus a causa Seeunda ut Simul totus, ieet diversimode producatur a causa rima. Esse otiis ponitur a Deo inde pondenter aereat ira depondenter a Deo ut a causa rima et uniVel Sali a rentura, ut a nusa Seeunda et arti eulari. 542. Notandum amon sedulo est eo ne ursum Dei non OSSe unum eumdem Hie relate ad omnia gentia Creata, sed variari pro eorumdem divorsitate cita ut quemadmodum ad esse eius numero diversos tribuit con eursu numero