장음표시 사용
101쪽
F apparent: Fere ad dimidiam partem, & praecipue ad radices hujus montis prope viam Romanam multi pumuces rubri separati , & etiam conjuncti cum laυa a serruginea , in qua parva crystalla montana , reperiuntur ;maxima tamen quantitate, ac volumine majori sunt proepe montem, minores vero pumices etiam in propinquis montibus S. Caseianum versus , atque frequentius in ipsa via Romana Senas versus inveniuntur. Circa Aponum quoque olim Vulcanum suis afferunt
qui Hetrusci quemdam lapidem Cos a me appellatum cum mica nigra d) , ab ipsis peperinum vocatum , suspicentur esse Vulcani ejectionem; etiam nobis ex lapide Euganeorum montium, qui tamen compactior eit , atque durior , sed multa mica nigra repletus , nobis inquam , hoc suspicari liceret , etiam ob alias rationes, praecipue ob vitrum sessile. quas modo relinquimus e). Duae
liquentis ignitaeque materiae . Neapolitanae Scientiarum .inade miae d. Vesuvii conflagratione , quae mense Mais anno I 737. accidit commentarius . Neapoli . I738. cap. 2. PV. 33. b) i. c. lib. q. cap. s. pM.137. u. 4O. c p. 7. pag. ITO.
que circa mineram Salbergi ait Joannes Golschal κ Walerius misneralogis m. Paris I 733. rom. I. Upece Iὶ6. I. p g. 2 3.
abhine diebus epiliolam accepi a Cel. Baldassario. qui diligenter observavit frustula illa nigra splendentia in Peperino lapide non esse vitrea, ut Michelius ereis didit, verum esse spathi frustu. la : quae observatio suspicari non prohibet, eumdem lapidem esisse antiqui Vulcani ejectionem ,
102쪽
Duae sententiae breviter a me allatae probabiliores videntur, qvlim aliae ; nihilominus objectionibus ipsae non carent; unde si in earum solutionibus tempus terere Vellem , nihil juvaret, quia hypothesibus indiget materia , a quibus ego libenter abstineo. Aquae igitur quomodocunque calefacte, spirituque ubtriolico imbutae, solvunt aliquid serri sa), terrae, salis, seu ipsum sal generant , ut sileam reliquos vapores , ac substantias, quae in terrae visceribus mi icentur aquis, adhuc nobis ignotae b); & haec omnia arcte, & sere in aequilibrio aquis immixta sunt a spiritu vitriolico ; ut numquam substideant , nisi hic spiritus cum peculiari terra calcaria conjungatur , unde fit sal seleniticum. M et Apo-
Μonte S. Florae, ubi hie lapis reperitur, distet exstinctus Vul
canus Redisofanus vocatus. La. pis vero Euganeorum montium a me appellatus Ox. cap. I. pag.
. , qui similia frustula nigra
spathola continet , pariter a Vulcano Originem forsan du. xir , cujus Vulcani existentia in Euganeis montibus, praeter vitrum scissile , quoque appareta quodam lapide nigro spongioso, quem vidi in monte suis pra Cattritim prope Crucium monistem. Comparavi lapidem Peperinum , & Euganeorum monistium cum quibusdam Uesuvii Neapolis ejectionibus. Jc obse vavi ex his aliquas similes esse omnino lapidi Peperino , & lapidi Euganeorum Montium ἰ ita ut mihi videtur colorem nigrum spathi , aut micae , & lapidis
concretionem ab igne oriri, qui materiam lapidis in vitrum non commutavit, nisi aliquantulum ad lapidis eonsistentiam tribuenis
An Orbis terrarum antiquitus ab innumeris Vulcanis inversus sit, sicuti putant Gulielmus Godolaedus Leibnitet , & Lazarus
de Bumn decernere difficile est. αὶ Euganei montes ferro valis
de abundant, quod Arenam se rariam eum Wallerici UOeamus. Minera si e tom. I. gen. 46. es 26O. I. pug 473. , & ab aliis quibus tamquam purum serrumhaee habetur.
103쪽
Aponenses aquae, ut alibi indicavi sit , verum sulphur sublimant, quomodo accidit in balneo Caesariano Thermarum Aquis ranensium , de quo sic scribit Franciscus Blondet b)is Resert haec aqua modis omnibus naturamis sulphuris: hujus dat flores omnibus titulis medicinari les: hos in putei collo & testudine scaturiginis in co- is pia per aquas sublimatos & in glebas accretos , semis per reperire ὀc colligere est : eidem sulphurei floresis praesertim a commixtione recentis aquae, & Veteris e
is tiam quandoque ab imprellione frigidioris aeris , in is fundum alveorum decidunt, & praecipitantur ,, qaod a Cl. Carolo Springsfeld do ne confirmatur e): Ut lileam
a in Dissertatisnes tres deponi Thermis me. Patavii i75 8.
is neum Alvonovanum quandoinis quidem sulphure copiolo se is ter , quod sub filamentorum is serma sonti innatat , & cais se nati aeque ac rebus quibus,, Vis obviis , ut graminibus, is lapidibus, adhaerescit. D
104쪽
DE HISTORIA NATURALI &c. 93 Thermas S. Philippi, Rapolani, Petrivoli sa) , aquam
acidulam S. Albini prope Montem Politianum in Senarum ditione, quae sulphur deponunt ut etiam Lacunae Volaterrarum, balnea Hirtaeberg b); & forsan sulphur , quod effoditur ab illa minera Scandrans septem millia palsuum longe a Rhegio Lepidi, jam exam a Vallisnerio descripta se) , ab aqua ibi conficitur; nam sulphur topho seu tiburtino lapidi, aut gypso adhaeret H, Jc insuper Valli Herius observavit sulphur solummodo reperiri inter rimas gypsi , aut tophi ubi aqua emanat , alibi enim sulphur non est se); quae aqua sulphureum odorem tenet f) ; & aliquando inter tophi cavernulas crystalligatum sulphur habetur si). Quo modo autem nostris aquis sulphur misceatur, ii cuidendum est: Franciscus Baale b) ait, duobus modis sulphur in aqua solvi, primo cum sulphur antea ab igne
tr liolo deI miror Flaminio Pinelli . Roma. ITI 6. pog. 47.s b Mallerii mineralogis tom. 2. hyarologie . gen. II. Up. 38. g. Et si e scribit Joann. Andr. Cra merus is Sulphur nativum is per aquas etiam praesertim ,, sic dictas medicatas advehiis D rur , & parietibus fontium se se se applicat, varias imais is gines , imprimis aristarumis tritici ecimolicatarum , soromans . . Elementa artis docimais Rieete me. pars I. Lugd. b. I 744. pag. λψO. β. 3 3 6. e ) Giornate de' titterati ae Italia tom. 3 o. anno I I 8. 'nez a. III 8. artic s. pag. 263. usque ad pag. 283.
quis gignitur , sicuti demonis stravit Cel. Baldassarius Delieaxque minerali dι Chianeiano Re laetione. Siena . I 736. parte I. pM. Φy. Qque αδ pag. 33. se) G ornate. I. c. pag. 267. f J G ornate. I. c. pag. 27 I. Lettera deI Sit Inoiito Spati
105쪽
CAPUT III. 94solutum sit, & tunc sub vaporis forma aquae unitur; secundo ope aikali sa) fixi, aut volatilis, & sic sulphur in aqua solubile est, & in aere cito diffluit; quod tunc
a Chymicis hepar sulphuris vocatur: Sed fortasse magis probabile videtur sic contingere; nempe intra terram ab igne subterraneo, aut a pyritibus principia sulphuris constituentia aquas adipisci , idest acidum vitriolicuin , &phlogiston, quae cum aquam non reperiant, huc illucque accrescunt 3c sublimantur in veros sulphuris flores , aut si peculiari terra uniantur , crystalligatum sulphur praebent, quale est illud inter rimas montis Uesuvii a Wallerio b) appellatum Sulpbur υiυum capillare, ut etiam
Ubur natiυum purum aut ararum naturaliter custalli tum a Cl. Ioanne Targionio ToZZetto e ) repertum non procul a Lacunis Volaterrarum.
Cl. Sprivsfeld d ) aliquantisper ad nostram propo,
tionem accedit, dicens ab ipsis pyritibus terra conditis , atque ferventibus sulphureos vapores extolli, atque aquis uniri, qui verum sulphur continent e); sed leges ac
miae . rom. 2. operat. cbemicari
scana per ossemare is produ-et; ἰ naturali, e gli antἰehἰ mois numenti di s. . Firenge. 173 I. rom. a. pag. 442. d) ι. c. pag. 2Ia e) Nicolaus Lemery Co s. di Chimica . rom. I. ea 7. pag. II . sic explicae sui. phuris miscelam in aquis . Cum aquae transeant per inis flammatas illas terras ex sulisphure & serro , calefactae sunt, atque sulphur rarefactum ipsis immixtum est; sed eum ad
106쪽
93Ordines omnes, quibus Natura utitur in Chemicis suiu operationibus simplicioribus certὁ qiam nostris, quis amdacter scire se jactabit quot olea, spiritus acidos nobis ministrat id , quod Naturam vocamus, quamvis nobis ratio lateati Inveni prope sontes Naphtae Montis G, bii, qui Apenninum versus duodecim millia passuum Mintina distant, mineram Lithanthracis filii lis bituminosi, a quo cum extrahatur destillationis ope, primo phlegma , spiritus sulphureus acidissimus, oleum tenue fere naphtae
simile , & dein oleum crassius petroleo simile, quod sub alio precipitatur, sal acidum simile illi succini , atque
terra nigra, quae in retorta remanet ; aliquis statim dicet aut ab hac minera scaturigines naphtae oriri, aut naphtam cum limo seu marna ipsum lithanthracem produ
xit se g . Et si quis videbit acidum vitriolicum nati. Vum, quod guttatim extillat in quadam caverna b
ad Balneorum lotum pervenerint aquae , & parumper quieverint . iulphur . quod pingue erat, ac intimius ipsis misceri nequiverat , sejurgitur , atque ad latera labri, seu balneorum adhaeret. Quid vero sentiat de sulphure aquarum thermalium Cei. Baldassarius, Vide ejus librum , cujus titulus est Delisti aeque minerali di Chiane a no Relatione. Parte a. pM. I mor seqq. , qui in epistola ad me data Januario mente hujus anni , asserit , in aquis sulphur deponentibus , numinquam experimentis indicia sulphuris soluti observare potuisse. f) Sie perroleum Mutinen
re trigintaduo millia passuum distat : In agro circa Lateram multae sulphureae aquae statu.riunt, atque in monticulo quodam prope ipsas parvum an-rrum est, in quo guttatim in.
107쪽
prope oppidum Laterae longe ab Aquis Taurinis circiter octo millia palluum; statim excogitabit ab ignibus subte raneis vitrioli fodinas, aut pyrites vitriolicas solventibus, atque quasi destillan tibus provenire . haec merae sunt conjecturae , ut etiam illae de sulphure a nobis allatae ,
quas tamen ad veritatem magis accedentes, amplesti debemus , quia ad has res persecte cognoscendas mens nostra adhuc non pervenit. Modo e diverticulo redeamus in viam
Quomodocunque igitur sulphur nostris aquis immixtum sit . tque solutum , certum est eis ineste principia sulphur constituentia; quia Aponi aquae argentum colore atrocloeruleo inficiunt, ipsumque sulphur deponunt, atque sublimant non solum in ductibus tectis , verum etiam inter cavitates tophi selenitici Aponitani a Sulphur hoc concrescit iis in locis crystalligatum , quod non faciunt multae aliae aquae sulphureae : Nostri sulphuris cryltalla
ter saxa acidum vitrioli eum. seu sulphureum emanat , quod a Colonis colligitur vasis figu-linis , intus vitro incrust.iris , quae ibi relinquunt, ubi guttu
las decidentes obiervant et anis
trum hoe nisi hyberno tempore, aut flante Borea ingrediuntur; quoniam aliis temporibus praecipvh aeliate , antrum hoc est tamquam Μephii s . Acio dum liujusmodi , quamvis a. quae immixtum sit , ibam naturam blande vitriolicam non solum lapore, verum etiam
thymicis experimentis ostendit ;& melius est . qu m spiritus vitriolicus dulcis , qui a pha
macopolis paratur οῦ qua de re Cl. Annibal B istianus Naturae ob servator diligentillii mus Cortorinae Medicus Primarius optim
varioni tutor, io alti aeque dei Bagno di Vignoue. Sisua. IT s.c ρ. I. pag. I g. loquitur de alio spiritu vitriolico naturali, qui a Selvena parvo oppido Senas transfertur, a qua urbe hoc
oppidum XLVI. millia passuum distat. Di
108쪽
DE HISTORIA NATURALI Jcc. 97 parva sunt , & tamquam exigui obelisci , seu prismata
acuminata subtilissima, quae crystalla diversimode inter se connectuntur; attamen persepe crustas trium aut quinque linearum crassitie efficiunt, lapidibus aut poris aqueis adhaerentes qua in parte crustarum superficies sere levis est, altera vero scabrosa a crystallis sulphuris paulatim ibi concrescentibus . Saepe hae sulpirureae crultae, quae facile in pulverem rediguntur, in aqua decidunt, dum nimis graves evaserint sa). Ultimo praetermittendum non eli , quod sulpitur hujusmodi ut crystalligatum habeatur in vasis ligneis seu lapideis, supra soramina collis Aponi vapores sulphureos emittentia, positis, indiget moderato calore; nam in ductibus aut tophis non ubi aqua calidissima est , sed ubi paulo remi Lsior, & in vasis non in eorum principio , aut inmitate, sed ad medium eorum sulpitur adhaeret.
Quid dixerit de hoc sulphure Falloppius b , iam in
mea dissertatione se) retuli: Gratianus tamen d probat, ac rationes asteri, cur in Patavinis sontibus calidi sulphuris flores non appareant, & hinc inde non accrestant . Angelus Portinarius se ait, terra et fossa circa collem Aponi , repertum fuisse verum sulphur : & De Gine γ) in suo recenti Italiae itinere, dixit, apud Aponi sontem esse mineram sulphuris, ac salis. N NO-
sulphur crystallizatum non. dum legi apud chymicos au
109쪽
Nostris aquis etiam serrum inest, quippe ab illis Aponensibus sublimatur, seu cum aqueis vaporibus extollitur, atque deponitur in ductuum fornicibus sub forma nitidae ac levigatae lamellae, quae a fornice abrasa illico magnete attrahitur: seu particulae illae ferri levissimae redactae quasi instar vaporis aquei, dum aqua calorem ammittit, paulatim peculiari attraetione sibi invicem uniuntur, atque praecipitantur in fundo dui tuum Aponensium, quia graviores fiunt ob hujusmodi unionem , 3c tunc in sedimentis ductuum serrum reperitur a) : Sed quod admirabile mihi videtur; est illius lamellae ferri concretio, cui similis sublimatio, nescio , an arte parari possit Z b)Forsan hujusmodi serrum aquis miscetur quassi sub vaporis forma in illa sulphuris ac serri pyritarum effervescentia , quam diximus, posse oriri ab aquis super eas fluentibus λ probabile videtur : aut sit in aquis solutum serrum a spiritu vitriolico ρ hoc pariter credibile
est in omnibus aquis thermalibus Patavinis, quae Ochram deponunt, & maxime aqua S. Petri Montis antonis, & S. Helenae; nam scimus serrum ab aliquo acido solutum , si acidum, aut alkali, seu terrae alkalinae a ferro aus rantur, serrum jam ante solutum, remansurum esse subsorma ochrae seu pulveris flavo-rubri, quia tunc ea phlogisti quantitate caret, a qua sermam metallicam serrum
obtinet : Sed Aponensibus aquis ob illas ferri lamellas aliquid amplius inest praeter hujusmodi martis dissolutionem: Ecce quid sentit Cl. Normandus e) de hac re
110쪽
les e avx minerales en generale , si molns plusileurs , reen particulier les notos continent quelques fragmens dela partie me si fer, fit qu eues s' en obargent en passant par des mines de re metati re en tes dissolυant, fit qu eues fient mrrainees, o eleυεes par les parties
Nunc haesitaticines nol ras datum sit breviter dicere degeneratione illius lamellae in ductibus Aponi ; at prius
aliquid praemittere oporiet. Observavi in cretaceis collibus Senarum , ac Mutinae diversas lineas , seu parva strata term martialis vel in chra flavat ipsos colles sere perpendiculariter multis in locis intersecantia, ac plurimas figuras mathesis emcientia: quae strata certε originem ducunt post collium coagmentationem , ut unulquisque Telluris theoriar peritus agnoscet: igitur excogitare possumus, dum creta illa collium adhuc coenosa esset, multas martiales particulas unli se coniunxisse vi peculiari eis indita , unde illa strata consecta sunt. Forsan eadem lege antiquitus in montibus plurimae aliae metallorum minem se produxerunt 8 Iuserro quidem proprietas se invicem attrahendi, atque concrescendi seorsum a corporibus eterogeneis plane intelligitur; quod observatur in AElitibus, vulgo Aquilinis diversarum specierum a , & praesertim in illis AEgypti, quae prae aliis ferro abundant, & cavitatibus pluribus sunt dii tinctae; verum etiam in plerisque puritibus, atque lapidibus martialibus lucide agnoicitur ; de qua re N a pro