장음표시 사용
91쪽
CAPUT III. Cartesii a , ac Fallopii b sententia , quae Ramaz-
zino se placuit, est, maris aquam in terrae cryptis Iamin quam in clibano a subterraneo calore guttatim distillari, ac inde fontibus aquae dulcis ortum praebere . Van Hel-
i) defendere conantur a mari sontes, & flumina originem accipere ; & Cl. Ioh. Ludovicus Leuchsenringus i originem sontium perennium ad Hennefii & Κutati,
aliorumque mentem explicat , & ex mare deducit . Hi omnes ex mare Fontes , ac Flumina oriri contendunt ,
danis Fontibus. Paradox. I. e) merc. 46. in Cardianum . s) Itinerar. Garici cap. I.
agitur de universa aquarum Nais tura CN. Romae. Io 22. lib. I. pag. 6. n. Io.
92쪽
R Io: Albertum Fabricium O , assirmare constat. Alii vero auctores, & Graeci etiam b) originem sentium pluviis tribuerunt , sicuti etiam Gasipar Bartholinus Thomae filius se), Perrha ultus d), & Mariotius se : Verum Si delaus OD ab hac sententia distentire videtur , quia observavit plus aquae ad mare per Angliae flumina ire, quam a pluvia aqua habeatur at sorsan auctor non animdvertit montium nives, atque in alpibus frequentes vapores, qui paulatim pluviam essiciunt g . Hic denique aliorum opinionibus praetermissis indicare debemus, quod Antonius Valliseerius summis laboribus super montibus, fontium ac fluminum originem a pluviis ac nivibus solutis confirmavit h), ut unusquisque vide-L re
v orumque origine ex pluviis .HUniae. I 6 8 p.
cireulationis aqueorum maris va
gine de Ile Fontane m. p q. s. usque ad pag. 34. huic lectio. ni is d. sequitur Delia vera edunica origine delle Fontane Letiatera Fisco meeantea det Dottor son.Gius pe Giorgi FlorentLno. pag. 33. usque ad pag. 63. Lettere due di Domen eo Corradia' . Uria pag. 64 usque ad pQ. TI. qui Vallis nerii sententiam multis observationibus
93쪽
8 2CAPUT III. re potest, qui montes attentὶ examinabit i) . Ego quo
que peragrando Mutinenses , Bononienses, Lunenses, ac Hetruscos montes Valliseerii observationes renoVare potui , aliasque instituere, quas si modo singilatim describere voluissem , nimis a re discederem , & eo magis , quia illas descripsi in meo Divere Hisorico- naturali, quod typis quamprimum committam. Silentio tamen sequentem haud praetermitto observationem. Quintili mense hujus anni inter alia me contuli ad perscrutandam profundam atque longissimam cryptam , quae extat ia nensibus montibus procul a Massa Carrariae sex millia
passuum , & vulgo Os Bignonis appellatur : In illam ingressus sum, & per ipsam incessi ultra ipsius longitudinis medietatem , quae oblique sertur , & fortasse plus quΣm millia passuum longitudinis terminum habet in sontem perennem; qui in torrentem Frigidum voc
Patruus meus eamdem sentenistiam contra oppostores confirmavit. Lettera sopra alaune opopinet seni fati. at libro deli' ori. gine de' fonti, e fumi deI C. .
Antonio Vallisnieri. in to m. I . Delia Raeeotta Calogeriana. i) Anfractus atque aquain rum communicationes sub teris ra Vide apud Baecium L e. lib. I. pag. 6. n. - . , Aloysium Ferdinandum Μarstium Μηοἰ- re Pbsque de D mer . A te dam et Tas. livre. I., Derbam
Ph lam eologie Iis. 3. cb. 2. , Philosopbisat Transaction n. 36 a eorious description of rbe Bra. M of tbe Coal-mines of Mend in Sommersethisi h Jobn &c. atque apud alios. κ) In cujus alveo ego in veni Tyneam aquaticam , quae se se induit minimis lapillis variε coloratis mirabili artificio musivi forma conjunctis, de qua tinea , sie Cel. Eques Carolus Linnaeus mihi seribit martio mense hujus anni,, Ti-- nea illa lapillis vestita, foris is te veterum Microcotaus sit, is quod nunquam vidi. D
94쪽
tum defluit : Η'ic accidit , dum venti australes spirant,& nives in montibus magna copia liquefiunt, quod per propriam supradicti Fontis viam tanta aquarum quantitas transire nequeat, ideoque iter suscipit per hanc cryptam sursum ascendendo, ut ex ipsa duobus ac pluribus diebus impetu ac murmure exeat , atque erumpat secum arenas lapidesque serens . Ex quo facile coniicere possumus Fontes perennes esse non solum propter caveas& cryptas aqua ex pluviis, & nivibus repletas , verum etiam ob canalium angustiam , qui non nunquam inter laterales cryptas , & cuniculos suis gaudent diverticulis pro majori aquarum incremento. Qua de re cum Vallisnerio se credimus aquas thermales S. Helenae & reliquas montium Euganeorum oriri a montibus altioribus qu3m illi sint, qu a eae exiliunt , 3c fortasse a Monte-Diυite b) , aut Μonte Venda : Quae aquae calidae quibusdam ductibus h c & illic e terra exeunt , atque sub terra per planiciem S. Helenae, S. Bartholomaei, Montis aegrotorum, monti Anionis, Montis-ortoni, Aponi perenniter excurrunt ; nam si iis in locis per septem aut decem pedes, secundum planiciei inaequalitatem , terra effodiatur, illico thermalis aqua s,liens effluit. Et cum hujusmodi aquae altissimis ex locis oriantur, per aequilibrii leges e quas natura ipsa partim nobis ostendit in Monte S. Helenae, & colle Apo-L a ni.
origine fontium re fumisum. Du-Hamel in sua Pb ea pars
2. cap. 3. de meteor. , & Guiislielmus Derbam lib. 3. cap. q. in demonseratione essentia re aris trib. Dei.
95쪽
8 ni. ascendere possunt tubis & fistulis pro embrocationibus, injectionibus quantum opus eli : Itaque neque antliis, nec aliis instrumentis ad attollendas aquas indige mas , quod non contingit in Pisanis thermis, in quibus aqua exantiatur pro stillicidiis. Quomodo aquae nostrae thermales salibus ac reliquis mineralibus imbuantur, decernere dissicile est, quia quid Natura agat in terrae visceribus, nobis latet , & nihil
nisi hypotheses excogitare possumus a : Quoniam quis nobis asseverabit , aut praestabit , quod sal non gignatur in aquis potius , quim ipsae ab aliis locis illud dissolvant P Et scecundissimae salis gemmae minerae b
les ac thermales salibus &e. saturentur Vide Ioannem Ruindolphum Glauberum Furni novi pbilosophiei , sis descriptio
stotes dixit in libro de sensum sensibilibus. is aqua se imbuit
mineralibus super quae transit. M& Galenus lib. I. de s l. me. dicina , credit aquam transeuntem super sulphur illo saturais ri. Viὸe etiam Pontanum in Iib. de Meteor. , Plinium nat.bi . lib. gr. cap. 4., Libavium lib. 6. cap. I. , dia Clos hi totis re de ι' Aead. Rν. des Selen. is Paris I 733. tom. I. an. I 667. p g. 27. O seq. M . de ι'
Acad. Rν. c. a Paris tom. q. 73 . p g. 4I., Joannem Graistianum Tbermarum Patavinari rum examen me. Patavii I7or.
cap. 3 pM, 37 . b) Minerat salis gemma diversis in locis sunt: Uiae Reia
96쪽
non oriantur ab aqua sa) , quae universale vehiculum spiritus acidos secum vehendo, atque diversas ter e specieς solvendo sales quam plurimos, ne dicam omnes , es ficere nequeat 8 Vereor tamen hic aquae tribuere generationem omnium rerum cum Mailleto b) ; quamvis multum aquae debeamus , & sortasse eadem aqua est, quae calorem, ac ignem subterraneum excitat , transiens super mineras serri, aut arenae serrariae , qua Euganei
servationibus salium fodinas , seu lal illud non ab initio eadem sub forma in illis locis adfuisse, quia in hujul modi fodinis reperiuntur ligna , lapidosa corpora , quae ad fluvio. rum saepius littora inveniuntur,& aliquando cochleae , aliaque
Is s. ait, in insula Milo prope S.Ioannem de ferro mi neram ferri esse , in qua ignis perpetuus adest' inde etiam experiis mentum affert simile illi Le.
97쪽
8 6 CAPUT III. pyrites sulpi iure o- martiales a , ideoque & ipsae calorem aquae tribuere possunt , una cum acido vitriolico , seu
sa) Martinus Lister novae aecuriosae exercitationes , edi deseriaptiones thermarum ac fontium meis dieatorum sngliae . editi ultima.
gerus In commentatione de therismis Carolinis, qua omnium oriago sontium calidorum , item ruea: do,um ex pyrite ossendittir . Guel exbνti . ITOP. cap. o. pM.
63. 7 a. O' seqq. Llem in disia
sertatione de Carolinis Eoiem fontibus . Vitembergae I 7 8. . Σ. , Ipse Eeν iobi vom Cartibade .
Dres I7 9. ex aestuantis pyritae halitibus lulphure serr que gravidis, servent. Se ippius in libello Gm 'ionontis benBrunnen. m. 79. Conser. Iournal. de Davant de I' Angi. I7o3. rom. 2. , Sc Renatum Charies aue. Rio an Thermae Borbonenses oec. Besanson. I 2I. Experimenta vero circa pyritarum accensonem vide apud
Cel. Benve nutum l. e. . In sua
per ad rem facie ς quod in te mittens Vulcanus Montis Globii prope sontes Naphiae M tinae, qui vulgo Salsa appella. tur, dum exardescit , ac lapides ejicit, simul magnam quantitatem pyritarum sulphureo.
martialium evomit. in. dia Clos I. e. credit ais quas thermales calorem accipe. re a vaporibus ortis in mineis ratium fermentatione. Μatthias Tilingius a diversa sermenta is
de fermentatione . Bremos I 67ψ., ut etiam Teophilus Grisonus Offermetioni intorno alle aeque δει Bagno di Vignone. Siena IF s. P g. 43. cap. 2., Edmondus Mea. ra apud Et mulierum tom. 3. PM. 232. , ac Paracelsus in suo trais fiatu peculiari de Bain. natu rat. cap. 2. pag. 223. Ah intestina aquarum esse
98쪽
seu sulphureo, atque phlogisto, seu oleo quodam minerali , quae res sub vaporis forma exhalando , si terram se- leniticam reperiant , concrescunt in verum sulphur crustalligatum . Quod si ab alia causa excogitamus ignis subterranei b aut caloris ortum atque pabulum ; sufficiens
primier partie. Bistoire des eauxpag. I Is. Hist. de ι' cad. Rondes Selen. an. I733. Poris I 737., cum iam antea Afri Charas a
vitriolo , sulphure, seu ipsorum spiritibus, & sale calorem thera
marum excogitavit. Hi t. de r ead. Rom des Scien. an. I 692. Paris I 733. rom. a. pag. Isa. , Commentarium ejus extat intom. Io. ejusdem Acad. pag.
83. Hie respondere possum Cl. Auctoribus Excerpti totius Italicae, necnon MIυeticie Literaturae pro anno I 739. tom. a. Bernae .
qui in excerpto mearum disseristationum pag. 6 I. scripsere, quod conciliare non possumus eum iis, qua CI. Auctor in limine disseritationis dixerat e calorem nimiis rum harum aquarum thermalium non ex fermentatione contentorum
saltum m mineralium pioscisci ,
quia sat neuter in omnibus aquistbermalibus obserearetur ' profecto propriis eonsitit experimenistis. Respondere, inquam, possum Cl. Auctoribus, quod ego cap. I. pag. 8. dixi is nempe se aquas thermales calefieri non ,, a fermentatione contentorum, , salium & mineralium . nam si sal neuter in omnibus aquisis thermalibus necessario obieris ,, Varetur ,, si hujusmodi sententia de aquarum calore uniis versaliter acciperetur οῦ sciune enim Cl. Auctores multas theris males aquas reperiri, quae duntaxat sal alcatinum continent, praeter illas Galliae, Carolinas, Bollenses 3 c. in Italia aliae
observantur v. g. aqua therma.
lis Porrectae in Bononiensibus montibus&c. De Porrectae Therismis, a me jam observatis, Cel. Ferdinandus Bassus nunc scribit.
ab Empedocle apud Senecam quaest. naturai. lib. 3. cap. q. , ab Apulejo in libello de Munis do ad lexandrum, quem Aput ejus Theophrasto , alii s ut Bu daeus ) Philoni adscribunt a
Marco Manilio in sua introno. mia, Pontano in lib. meteor. de font. ealia, P. Atanasio irche.ro tu Mundo subterraneo lib. s. sem 2., Io. Langio lib. 2. ad
99쪽
sciens videbimus hoc non solum aquis calorem tribuere,
γῆ .s 2. . De Balneis omnia quae extant m. apud Iunias Veneriis. Michaele Savona rota lib. 2. mp. I. pM. IO. D. , Ibid. Joanne de Dondis pag. IOO. C.,
Ibid. Bartholomaeo a Clivolo De
Balneorum naturat. viribus lib. z. cap. 2. pag. 2IO. F, a Conrado Gelnero eaeerpt. obse
mat. de Thermis lib. I. pag. 29O. B. . a Gabriele Falloppio ι. e. de thermalibus aquis cap. s. pag. 262. m cap. 6. pag. 263. cap T. γψ 266- , a Joanne Euseis hio Nierem bergo Madritens ex Societate Iesu Hsoria naturae . urtierpiae I 6ῖS. lib. I. cap. 56. pag. 4O7. de balueis .inb.DMiae , a Francisco Blondet Thermarum ., ut Aranensium m Poreetanaiarum deIcriptio. Aquis rani I 67 I. cv. q. pM. 57. . Giorgio a Turre Patavino Iunonis CV Missis vires in humanae salutis obis sequium traductae disteri. , in qua
aeris aquae natura con Ueratur.
pag. I 62. , & a Nicolao le Rον Bacca laureo Medico Philosophus
meeban eo . e micus λ proponebat Parisiis idem is RoF an. I 2I. seci. I. cap. 2. POL. 36.
Qui vero diffusi videre euispiunt aliorum au-um opi-
niones de hae re videant Ma cum Tullium in tribus libris de Natura Deorum. M. Tullii Ciceronis de philosopbia volu men secundum . Venetiis Is 32.
ubi Zenonis , Cleantis , &Crhysippi sententias et In suis per legendum est quid sentiant
Termophilus, Mileus , Lucre rius, Vitruvius lib. 8. de A cbie . cap. 2., Plinius bis. naturaL Iib. 3I. cap. Is . , An dreas Baccius I. e. lib. I. cap. I9. pag. 28., cap. ΣΟ. pag. 29. c., P. Albertus Teutonicus in suis naturalibus libris lib. 2. me reor. tradi. 3. , & in libro de propriet. element. , Bernardus Uarenius Geographia generalis O c. Cantabrigiae III Σ. cap. 17. aquis mineri propos. 7. P R. 196., Bre Imal in libtilio cujus titulis Hydro analνte des minerales e bauis des hoides ae Aix. Ia. Cha 'ue pag. 25. , Joannes Fant nus de Thermis inliserianis differt. duae. Genevae i72 s. differt.
in calce operis, cujus titul. I. infirmo is νει to dat Dottore Gianis Andrea d' Aloi is uel vero saluist ole uso de' Rimedi minerali
100쪽
verum etiam ipsis spiritum vitriolicum, Sc oleum minerale , seu phlogiston communicare; quae aquis intime unita , & e terra exeuntia in aerem partim evanescunt, nisi idonea obitacula reperiant, ut se coagulent , atque sub serma veri sulphuris appareant ; sicuti contingit inductibus tectis , ac cavitatibus tophi selenitici Aponitani, atque supra foramina vapores sulphureos exhalantia Sulphurariae Puteolorum, si eis superponantur lapideς, aut tegulae, ita ut obstent, ne omnes sulphurei vapores evanescant, qui sic partim in verum sulphur condensantur.
Ignem hunc subterraneum certδ negare nequimus a ob multos montes ignivomos, seu Vulcanos diversis in regionibus b) adhuc exardescentes, ut sileam multos alioqin nostra Italia extinctos, inter quos dignus est admiratione ille extinctus in Senensibus montibus Redicinauus vocatus , ubi adhuc crater conspicitur , super quem olim oppidum erectum erat, nunc vero ejus vestigia duntaxat M ap-
Ies Tramblement de terre me. ex
an. IT . , BGerhaave elemenissa chemiae tom. I. pars altera de artis theoris . pag. Σῖς. .
tome premisr. ala HVe. IPSO. P, euves de Ia Theoris de laterre. articis XVI. des ritiansor des tremblemens de terre . pag.