장음표시 사용
121쪽
tamen dicam in caveis seu cryptis montium a me visis, inter quas est illa angustissima non longe a balneo ab Aqua in Pilarum collibus, me observasse non solum se nicem, sed latera, ac sundum hujusmodi cavernae incrustatum stalagmitibus , seu peris aqueis stillatitiis madefa- Clis , quorum illi fornicis in apice molles Sc friabiles erant, a quo gutta aquea paulatim decidebat a) in solo , ubi rectus stalagmitis conus ab ipsa aqua producebatur, qui suo apice recta linea superiori stat miti respondebat , & sic de reliquis dicendum . Qui vero aliquas caVernas omnino exsiccatas cum poris aqueis Viderit, pro certo affirmare nequit olim illas aqua non sui Gse scatentes; observamus enim saepe sontes antiquos mutare cuniculos.
Nunc de lapidum vegetatione b sermo instituendus
satum Scala di Filosofa. Arari
2 . cap. q. , Petrum Μessiam Selva para. Σ. cap. 28. , An drearn Tira quellum in adnota tionibus ad Alexandrum de A lexandris lib. s. cap. 9. , Ma ginum in Geograpsia Ptolomaei, Varehnium Geograpb. lib. I. v. 17. prop. 13. , P. γιτ glis Deseritione det Cile. lib. 3. cap. II. , m. Han de mere Les Fontaines de Da. cap. 2. pag. 8.
nicus Sebiais observavit in aliis cavernis Deserisione di varie produson; naturali delia Sicilia. pag. 6α tom. 2. Numa Raccolis
lib. 2 . cap. 2. pag. 386., Ge orgius Baglivus Opera omnia . Lugduni r7o . dissert. s. de vegetatione lapiduni pag. 473, U-que ad par so I. , ΜΔ Pittora de Tovmesori Resation w un vo. Frege δε L aut . Paris I TIT.
122쪽
esset, sed alibi hoc prolixe faciam . Modo dicendum de
reliquis nostrarum Thermarum sedimentis. Aquae Aponenses in ductibus deponunt arenam cum ferro & mica flava seu animochriso. Insuper siepe ce nuntur cavitates lapideae collis Aponi plumbei coloris, qui aeri expositus cito evanescit; & inter rimas ejusdem collis aliquando terra alba , quae sic ab aqua madefacta est , ut primo intuitu lacti parum condentati comparari possit , & exsiccata omnes Lacilis Lunae qualitates habet. In canaliculis aquae Aponensis quaedam materia glutinoso - mucosa pinguis cinerei coloris visitur similis illi aliquo modo Thermarum Badensitum, quam Auctor anonymus o a terra gypsea oriri asserit, cum recremento
usque ad par I9s. Cl. Ioannes Baptista Passerus dissere. q. Deli'Istoria des Fossili des Pesarese. q. I S. Pae. 338. usque ad pag. 364.
tom. s. eiusdem opusculorum colis
lectionis , Cl. Passeri Dissert. q. T. pag. 77. usque Gu pag. 8 i. m. Sed Cl. Martinus Raebter in Dissert. cujus titulus Cressaliorum generatio . Caroli Linnae;
3. breviter consutat Tourneis sortii observationem de lapidum vegetatione. R. P. Fr. Ioseph Torrubia parato para ia bisoria natuis Ni Upanota. tomo primero . couintisne muebas disertaciones pbν- scas , eDeciatmente sobre es Diis Iuυ o. Madrid. I s . 22. pag. II 8. nsque ad pag. 32. contra lapidum vegetationem erudite disserit . Et Cel. Argenυille pag. I 36.m seqq. hanc opinionem de laispidum vegetatione refutat , &per solam iuxta positionem sosissilia crescere demonstrat. L'Hi Boire naturesis eclairoe dans une de Ira paνries principatis ι' o iactougis me. me. Μν. des nisc etes νονales des Seianees de Lo Mes m de Monipellier a Paris.
nerat chen Gebais und medicinis eben
123쪽
CAPUT III. illo caseoso pinguique butyri , quod aquae ope Sc coctio
nis a butyro recenti abluitur, & sub crystallorum forma praecipitatur: Gypseam namque terram, partem album inosam ovorum, A materiam caseosam pinguem convenientiam inter se habere, R ejusdem et se prolapiae ab Auctore ipso adfirmatur; nescio tamen qua ratione. Materia quidem hίea glutinoso mucosa pinguis paullulum dissimilis videtur illi, quae est in aquis mineralibus de Barege a Cl. Secondat obtervat .e a . Sal neutrum sunt te sali marino in lateribus sontium &rivorum non longe a scatebris concrescit , fere eodem
modo ac fit sal Thermarum.Lucensium , quod si illud sal
seqq. de qua sic scribit . Les
tin tres.stetit volume aisit acquis
124쪽
DE HISTORIA NATURALI &c. II 3 sal cito colligatur, omnes salis proprietates sa) retinet;
verum sit diu ibi relinquatur a nimio aquarum calore ac solis radiis acidum ipsius extrahitur, & sola insipida albaque terra remanet , quae sensim in lapidem vertitur. In aliis tamen Patavinis Thermis sal supra saxa concrescit exigua quantitate : Omnes vero terram flavescentem
ochrae limitem in sedimentis relinquunt ; sed praecipuE
aqua S. Petri Montis-anionis, & S. Helenae ; nam pamca in Apono, aliisque thermis hujusmodi terra observatur : Quae aqua thermalis S. Petri, ac illae S. Helene, Montiς aegrotorum , Sc Montis ortoni , S. Bartholomaei cum scaturiant aut confluant in argillosas terras, peculiaria tuta ad diversos morbos pellendos esticacissima esskiunt. Priusquam de animalibus ac plantis nostrarum Thermarum agam, oportet earum gradus caloris peculiares indicare, quos diversiis tempestatibus diligenter observavi Reau muriano Thermometro cum mercurio b) diviso in 8o gradus, ad quos aqua servens mercurium ascendere facit.
aὶ In mea dissert. de Ap n; Theνmis . Cop. a. pag. 28. Sal vero admirabile Gla uberi ab ignis calore , aut vicinae ferventis aquae liquefit, spumescit, sed acidum tam facile nonam mittit: Unde Cl. Auctores Comment. L psensium. I. e. aliis ter de sale harum Thermarum excogitare possunt. b) Animadvertendum est ad.
hibitis thermo metris parum exactis graduum caloris varietatem obtervari.
125쪽
resina aquatica , Marabaei amphibii , vermes culicum , Duillae parυae marime Rondeletii, infestium aquaticum Noctuam Vocatum, quae insecta, ubi aqua gradus vigintinovem caloris habet, morantur; ut etiam praeter Larvam Musae Chamaeleontis, parvam Cantharidem nigram aquaticam Moufeti, Sc Listeri, cujus species sere in omnibus Hetruriae Thermis innatat, quae ibi vulgo pulex aquati- ea vocatur, & non valde dii limilis est iis , quas in Lu
126쪽
DE HISTORIA NATURALI 3cc. III censibus sa), ac Plebis a Fosciana Caraphoniae Thermis reperi. Praeter, inquam, haec insecta, ubi aquae calor
ascendere cogit mercurium usque ad gradus triginta &oflo, maxima quantitate, non solum vivit, verum etiam rasi propagatur species parvorum buccinorum b , quam suspicor nostris Thermis peculiarem esse, quia visis multis buccinorum speciebus tum maris, tum aquae commu- e.
nis c), nihil simile reperire potui, de qua specie cum aliis animalibus a me descriptis d ita Cel. Eques Ca
rolus Linnaeus, in epiliola transacto anno ad me data, scribit is Perplacuere omnia, imprimis meo palato sapie-ἡ bant Holothuria tab. 2. Ag. I 2. π tab. 3., nec non ri uva marina tab. 2. f I. 2. , re Cochlea tab. a. f. I. a. se mihi plane ignota animalia, qui tamen ultra oo oh noveram, & in Syltemate naturae enumeravi. ,, Species P et Vero
a) In inctis Philosopb. men sis Julii 166ρ. Observationes de
Balnei Laticibus . pag. 82O. Ioseph GDnυiu in epistola ad editorem missa data Balnei Junii. I 5. I 6sq. sic scribit. ,, In Bal-M neo Crucis ductores Muscam is quamdam nigram, abscondi. o tis alis praeditam , instar eisis jus, quam Vaccam Matrona. is lem vocant , sed nonnihil majorem, notarunt, eam adis vivum in aqua pungere; &
mant; sub aqua vivit , necis umquam, reperitur, nisi tem- is pestate admodum calida. ,,
bὶ Disi. de Aponi thermis.c p. q. pq. s I. usque ad pag. s8. Tab. 2. f. I. 2. c) Speciem hane Bueein rum comparavi tum illis Laiscuum Commachi, Sebini, Benaci , ut etiam eum aliis a Langio, ae ab aliis auctoribus descriptis'; atque ad hoe, maris tam Adriatici, quam Tyrrheni littora peragravi, & non. nisi parva buccina a nullis deis scripta reperi; sed nihil nostris buccinis simile vidi. d) Disseri. a. de aeonutillis Insectis terrefribus . Zoopistis marinis . pag. 67. Msque ad PM- 97.
127쪽
vero alia buccinorum vivit in Thermis Vetulaniensibus seu Caidanae ad Senarum regionem maritimam, ubi aquae calor est graduum octoginta Sc odio cum thermo- metro Ferentheitiano a): Ubi vero in nostris Thermis aquae
Dondis l. c. cap. I. pag. 93-ν Bernardinum Scardeonium l. c. lib. I. sas. I. pag. ΣΙ. , Baccium I. e. lib. s. cap. 2 . pag. 23o., Portinarium t. c. lib. a. t cap. q. pM. sq. In rnultis aliis aquis calidis animalia vivunt, nempe ubi calor vehemens non sit. Ρlinius IVR. nati Pariseis . I 23.
se Etruria non procul a mari pi. ,, sces,, Bu bequius αυτυπγvς , epis. I. pag. Io. inquit , Illudis quoque dum eram Budar in se Hungaria videre juvit, son- tem, qui est extra portam, A qua iter est Constantinopo. - lim in summo maris servenisis rem, in cujus tamen sundo se natantes despicias pisces: quos se inde nisi coctos eximi posseis non putes . se quod etiam confirmatur in B bl sthera unis. ω bisor. Juv. I 688. tom. 9.pag. ψοs., & a Verniter Tranis sylvano de rebres munoniae, qui
addit: si hi pisces in aquam frigidam immergantur , illico
moriuntur. Gregorius Agricola De natura eorum quae ec iuvat ex terra lib. I. p. g. 28o. F. in Collecti. Juut e de Ealneis . scribito Pisces degunt in calidisse sulphuratis in Pannonia in-- seriori ad Budam , & in aluis minosis ad Iulium Carni-
,, cum . , , Turra de Castello Priscepta aquae balnei de Porrecta in Collect. Juntur de Balveis . cap. 2. pag. que. ait is pisciculio quasi rubet in ea manent. Gnempe in aqua thermali Poris redhae in Bononiensibus montibus , quos tamen ego videre nequivi, ut neque Incolae unis
Prope Magnum Ealneum S.Calciam in quodam parvo balini eo , cujus aqua mercurium Ther. Reati m. a gradibus I 2. , quibus in atmosphera erat, Ul-que ad gradus 23. ascendere s cit , inveni vermiculum longum circiter quinque lineas .
128쪽
aquae tepidae multum evasere, continent ranas ac pisces:
In Lacu Arqua, qui aquam calidam salsam recipit, pisces marini saepe capiuntur . Baccius b ) dicit in piscinis salsis Transylvaniae pisces salsos sapidi Isimos esse, qui tamen sit in dulces aquas mittantur, paulo post in
Plantae peculiares, quae circa nostras Tliermas, & in ipsis gignuntur, nunc breviter numerandae sunt. Prope earum sontes aliquae plantae oriuntur maris littoris propria: V. g. Schamus culmo tercti ramos, capitulis terminalibus, Μυοlucro triphrisi brevius o rigido patente. Linn. Spe.
Cenchrus pauicula Dicata, glumis muricatis , fetis cili
ritus . Gueti. Stamp. 2. p. 188., Dalib. paris. 3OS., Saurimon: p. 4O. Gramen Isti eum, radice repente, maritimum. Toum nes Inst. R. H. II 6. Samotus. I in n. Hori. Cliff. II. Hort. Ups 42. , seu Anagaliis aquatica, rotundo folio non creuaro. Bauli. pin. 232. Areuaria foliis linearibus longitudine intermediorum . Linn. spec. plant. 423. n. 6. Hori. Cliis. 173.
vix mediam crassum, rubet coloris, a decem annulis divitum, quorum unuiquitque quatuor aut quinque minimis pilis albidis ornatus erat; hic vermiculus in motu velox est , atque se se contorquendo flectendoque movetur : In eodem balneo multae cryIalides sorsan Libetitarum , atque in parietum solaminibus fluviatiles cancri morantur : In canali autem in quem omnium balneorum aquae
tepefactae influunt , sapidae anguillae, gio P , barri , cancri
129쪽
Sonchus angustiolius, maritimus. C. B. pin. I 24. prodr. SI., Zannich. 25 I. n. 4. Iuncus culmo subnudo tereti mucronato, panicula remi
Aser foliis lanceolatis glabris , ramis inaequatis , floribus cor)mboss. Royen prodr. I 68. Atriplex solio hasaio oeu delloide. Mori n. Hist. Oxon.
I. 6O . Salicornia articulis apice crassioribus obtusis . Miller Dict. n. I., Linn. Mat. med. 8. , seu Salicoruta annua. Muv. mons . 7. Haec Salicornia duntaxat prope sontem thermalem Domus Novae oritur, quam plantam Joannes Henricus Poti
a) ait, non solum ad mare, verum etiam ad Lacus salinos oriri; & Samuel votκ b) observavit maximam quantitatem Saticorniae , seu Rali geni uti prope Salinas Transylvaniae ; & Gunterus Christophorus Schelamerus se) narrat apud Halam Saxoniae in valle quo quaedam salsae aquae confluunt, oriri sequentes plantas Aper maritimus tripolium distus Raij. Hist. 27 o. Salicornia seu Rali genicularum .
Et Cel. Ioannes Targionus Togget tus d vidit apud
madversionum ebνm earum circa sal commune, acidum salis vin sunt, ini ut hiιm versantium collet is prima. Beriaini. I 739. De sale communi. pom L. b) Acad. Nar. Curos. Dbem. Cent. I. γ 2. observat. I 32. pag. 2 66.
130쪽
DE HISTORIA NATURALI &c. DyBalnea Montis Catini in Pistoriensi ditione has mariti
mas plantas. Salicornia geniculata semper υirem. Tournes Inst. R. l. II. Salicornia geniculata annua. ejus d. Ibid. Aster maritimus folio tereti crasso tridentato. TOur. Inst. R. H. 483 Alsine maritima sive Spergula marina maior perennis. Micia. H. Flori pag. 5. & IO9. n. IO.
Aper maritimus palustris coeruleus falicis folio . Tour. Inst R. H. 48 I. Reliquas plantas, quae nascuntur non solum circa ha; Thermas; verum etiam in Euganeis montibus, in secunda parte hujus tractatus recensebo ; & utinam habere polle in Floram Patavinam a Michelio incceptam, quae
mihi magni levaminis esset a . Plinius b) jam dixit se Patavinis aquis calidis herbares Virentes innascuntur. ἡ Falloppius e) idem asserit; ast Vallisnerius d) putat herbas in aquis valde tepidiqac cum pluvialibus immixtis solum oriri: attamen ego in aquis Thermalibus S. Petri, & Domus noυae ubi earum calor est graduum quinquaginta cum Reau murii Thermometro vidi Conferυam albam e , quae Illi ulmo- b. I. di colorem accepit a vehementi illo calore; nam ipsa M. f. conserva ubi aquae calor ad solos quadraginta gradus pervenit, subcinerea est. Insuper suspicor filamenta illa ab A. r. ba, quae innatant in ductibus Aponi, ubi calor est graduum aὶ Quam Furam un, eum aliis Mss. ejusdem auctoris possidet Cel. Ioannes Targionus
negia. I733. Breve relaetisve diquanto ha offervato nelle Terme Pado ne it Sig. Antovis Val.