장음표시 사용
201쪽
eulam S. Miehaelis Archangeli , postea per Iesuitstrum Collegiunt, per SS. Marcelli ui , Severint, et Sossit Ecclesias : hine perveniebant, ubi nunc vulgo a Ferri Gochi. Mario ellius to in. II. Titeca Cal. pag. 636 ex disiectis ruderibuq cuiusdam tem stli in eo urbis loco , ubi dicitur S. Giusemo Maniores , urbem ampliorent , atque ex tensiorem iiiisse arguit; quin Matthaeus AEgyptius Du Dae- Chanal, pag. 42 quibusdam repertis aedificiis titiis ialocis vetustam urbem maiorcin arbitratur. Ab Oriento moenia ex ea incipiebant parte , quae dicitur Pondino rhino extendebantur per S. Augustini Ecclesiam, vulgo tu, Zecca ; postea per regionem Furcillensem ; tandem procedebant eadem per locum, qui etiam nunc ita tur pra muro , ubi aderat Porta Campana. Ad. huius ut- bis situm erant Thermae, et Gymuasium, de quibu sit, se in serius sermo prodibit. De antiquis ut his moeniis, deque portis consulatur
Iustinianus , Dialon. det Regno, qui in arti c. Napoli pag. 3b3 et seqq. Nicolai Lectorii Neaivilitani Arctii lecti Relationem tilliari, ut legitur apud Bolvitum in ope re M S.'quod nunc servatur in Arellivio Patrum Regularium Theatinorum Neapolis S. Pauli. Leeterii Relationi
de Panthenopis antiquae ambitu concordant, Plures Patrii scriptores. Per me sateor , Neapolim utpote an liquissimam , et a centenis ti bitatam gentibus , populisque diversis , tantas rerum vices essu passam', quot erant eae dem gentes, quae huic advectarunt , indeque de vero ut bis. ambita omitia prorsus incerta sunt existimanda, et res isthaec adeo obscura est, ut nullus ex antiquis adsit
auctoribus , qui huius mentionem faciat praeter Sumtuoatium , lordanum , et laudatum noluitum , qui aliqua de antiquae Parthenopes ambitu dixerunt. His omnibus adiungendum , vetustae urbis ambitum , et moenia s utpote
ante nostram tempestatem ad infinitum excrevit . et aa-dineia pene innumera addita prorsus deperdita suisse,
si Muci , et vix nonnulla excipiamus rudera sub ii: trieti sis novae urbis aediliciis, quae vix supersunt. Iu u. Laust
202쪽
ilem advertere, Neapolim, ut diximus, a gentibus variis suisse habitatam , eamque a Begibus, et Ducibus , et ab iisdem Imperatoribus identidem muro auctam , atque re- 'stauratam esse , ut mox dicendum. . Huius interim turres, atque moenia praedicantur a Munia toxxis' priscis historiographis , eaque obsidiones, atque hostium incursiones iam a Romanae Reipublicae aevo passa sunt. Hannibal enim praecipue, qui tot urbibus sortissimis non 'solum Italiae , verum etiam Campaniae vi , atque obsidione fuerat potitus , statim ac 2 eapolim adpropinquavit exterritus profecto suit. En ut Livius lib. XXlIl. e. Itestatur ; Ab urbe VPugnanda Poenum absterruere cons ecta moenia haudquaquam HO ta O tignanti. Belisarius etiam Iustiniani imperatoris 'duX strenuus post multum tempus eam urbem Oppugnans , desperatione ea
dem potiundi motus iam discedere cogitabat , in eaque obsidione plures amisit milites. Ita narrat Procopius lib. I. de Bello othico c. quod confirmat etiam auctor Historiae Miscenae lib. XVI. e. 14. Tandem Neapolim fuit ingressus idem Belisarius anno DXXXVI. non per muros , qui quidem erant tunc validissimi, sed per aquaeductum , ubi via flaeta est , et militibus immissis magna
internecio peracta , ut ex eodem plitet historico. Huiusce aquaeductus pars adhuc extat tu depressiori , et subterranea parte S. Ioannis ad Carbonariam , ut vulgus appellitat. Per hunc urbis locum invectus est etiam Alphon si Begis Aragonii exercitus. Totilos Neapolim quoque obsedit anno DXLIII. promisitqtie si sitae ditions set sponto darent cives, nihil urbi mali , moenibusque facturum: sed Rex ille sacra. mentum haud servavit.' Procopius loco ante citato tradit eundem Gothorum Regem Totilam antiqua urbis moenia
o ertisse, ea tantum parte ser Vata, quae mare respiciebat , quo si alias opidum foret obsessum ex ea p-rte , hostibus resisteretur. Ita igitur antiquissima urbis moω Di , quae per Augustum , Traianum , aliosque fuerant
rei taurata per sequiora saetula , e Ver a sunt. -
203쪽
Constituto postea, urmaloque in Italia Langobardocrum regno , cuncta Opida , et urbes in ipsorum manus pervenere. Per ea tempora Neapolis ab ea gente fuit obsessa anno DLXXXI. quae adeo Barbaris obstitit, ut impossibile fuerit urbem moenibus mu uitam occupare. Videsis Assem annum de Regibus Neapolitanis, et Siculis
loni. I. Pag. 463. A quib-tram Huiusce urbis vero moenia non semel , sed saevius
moenia uerint restaurata I uere , atque etiam turres auctitae, Ex uoc mar-
' inore a Celano, Giorn. II. allato , Caesarem Augustu patet moenia reaedificasse:
IMP . CAESAR . DIVI . F . AUGUSTUS POΝΤIFEX . MAX . COS . XIII . TRIBUNIΤΙΑ . POTESΤΑTE XXXIII . IMP . XVI . PATER . PATRLLE . MUROS TURRESQUE REFECIT . Adest alius lapis olim repertus in cathedrali Neapolitana , nempe in Sancti Asprenatis primoris urbis Antistitis sacello , Suppletusque a Ioanne Lamio , ut scribit Ludo νi cus Sabbatinius de Ansora in Dissertatione Cardinati Spiqnellio Neapolitano Archipraesuli dicata. Ex hoc vero etiam Theodosium, et Valentinianum Imperatores urbis muros
t Ἀη .at quM. Vrbs antiqua quadrata erat forma , uti narrant nonnulli; quattior eadem habuit portas quatruplici dictas nomine. Prima voeata fuit Montana, quia huius portae situs elatior erat, et hinC ad montes adibatur. Altera di cebatur Campana, qua ad Capuam iter erat: tertia i laua ad hanc urbem : harum duarum nomina adhuc re. stant. Hleolana I , seu Cumatis ita appellabatur, quia
' ι Per hanc portam , quae iam fuit excisa a Rege Carolo Andegavensi anno MCCC. Puteolos viator perveniebat. Haec porta sila crat, ubi nunc adsurgit S. Dominici obeliscus. Ex hoc igitur loco incipiebat via Puteolana, quae per vicinos extendebatur colles : hinc Per Antinianum, Amignans , per sinistrum Diuili ou by Corale
204쪽
ax illa ad hasce nrbes sacIle qnis pervenire poterat. Τem poris progressu aliae portae iisdem adiunctae, mutatam qiae, alioque suere nomine decoratae, quippe quod urbs excrevit, aliaque aedificia illi addita suere. De antiquae huius urbis regionibus incerta res est cum nihil aliud ad nos pervenit, quam vix pauca nomina, uti praecipue regio Herculanensis , quae et Furcillensis nomine suit compellata , vulgo Qtιartiero di Forcella. Hinc reperimus hanc regionem etiam sic dictam S. Gregorii Romani Pontificis aevo , isai vixit VI. exeunte qaeculo. Hi ne ipse scribit lib. II. opist. I9 Rustica per ulti mae poluntatis suae arbitrium in ciuitate Neapolitana , in domo propria, in regione Herculanensi, in υico qui Lampadarius dicitur. Prostat lapis apud Gruterum pag. CCCCXXX. num. 6 in quo sit mentio Regionis Ther. mensis a vicinis Thermis, de quibus agemus capite sequentqLICINII . ALFIO . LICINIO . V . P . PATRONO COLONIAE . Ex . COMIΤIBUS REGIO . THERMENSIUM . VERE . PATRONO . Ex quo vido quaeso , hanc urbis viam etiam dictam Ther
Sunt qui putant suisso aliam Neapoli regionem vulgo appellatam Palatinam , nunc Quartiere di S. Greneto , ut liquet ex marmoro ab Honuphrio Pan vinio recitato in Fastis Consularibus. IIaec et Augustalis etiam dictatuit, ab Augusti palatio, quod in ea adsurgebat regione. Fuit etiam Alexandrinorum ibi rogio ab Alexandrinis mercatoribus, qui hanc urbis incolebant partem. Tutinius , origino dei sedili di Napoli , montionem facit vici Alexandrinorum : locus hic nunc temporis dictitatur Quartiere . di Stagio di Nido, vel Nilo a Nili fluminis
Aviani laeus latus: per montes inde Olibanum, Leucogaeos, per Vulcani Foruiu Puteolos viator perveniebat.
205쪽
statua , quae nunc Corpo di Napoli. Fama est quondam heic aediculam extitisse ab Alexandrinis mercatoribus Nilo flumini dicatam cum statua. Ea vero Ob temporum longaevitatem iam deperdita, et prorsus immemorata fuit. Tanti ne monumenti ad posteros memoria foret ob literata , anno MDCLXVH. urbis Neapolis AEdiles eae
marmore statuam conlocandam curarunt ad Corpus Nidi, ut vocitanti In eadem regione adsurgit Ecclesia vulgo dicta Donnaromita , in qua servatur Graecum marmor,
quod mentionem facit Theodori Consulis , et Neapolita. ni Ducis , qui templum hoc a fundamentis excitavit. Videsis Cl. Mariorellium Theca Calam. tom. II. pag. 667. Non procul ab hac regione alia aderat Cimmeriorum , vulgo Quartiere di Senio di Porto , quae medio aevo dicebatur Cymbrorum, ut adnotat Pelliceia De Eccles. Polit. lom. IV. Fuisse etiam constat alias Neapoli regiones vetusto aevo , easque ignoti nominis, qua. rum quidem enarrationem praetereundam arbitramur, ne in sabulosam incidamus historiam. Medio aevo celebrantur tres viae , quae mediam intersecabant urbem: de his ita scribit Bolvitus vol. MS. II. pag. 7I et seq. La predicta cista de revole consi- Ster a anticamente in tes Pisae Prinomati, siluale DNante υerso Ponente: delis quali P una ct summa PMaa , alias Puro blanco , che incomisciaWa data Pomta des Santa Sophia iuxta Ie cases dei Magri. SQ. Narone de Bernatido , et fama ale case dei qu. Magri. Narciso , et dei excoli. Sig. Conte di Potenga : I'alatra era la Piaza δε Cvrιana , mercato Necchio Seg-gio de Ia mntagna , et torre de Archo , chre inco- minciaυa dcI castello de Caρυana, Che GI Presentcte lo palato de Ia Giusticia , et ita a deretro se monast. de Santo Petro ad Majelio , doυct rea una ρον ta , che se nominaυa Don Vrso : l' altra ctra dela caria vecchia , m Senio de Nido , qυale incomm .ciar a da Torcsella, doue era una Porta nominalia dcti Orciella, et Ilaisa ad Porta regale , che era tanta M
206쪽
iardino de te case deI olim Prenei e de Salerno , et
Nunc de Phratriis sermo est instituendus. Neapolis semper Graeca suit urbs: hinc usum, et cultum ipsum
usurpaSse compertum est. Inter cetera apud Graios me morantur Phratriae. Cumque ea urbs Graecorum Colonia s ut ante diximus ) et praesertim Atticorum suerit, hinc colligere fas est , eam quoque Phratrias habuisse. Diotymus Atheniensium dux Neapolim Phratriarum usum invexit. Strabo lib. V. Geogr. de Graecis usibus , deque Phratriis sermonem instituit, aitque in hac urbe suo tempore adhuc fuisse Gymnasium , Ephebea , Pliratrias, et Graecanicos mores. Cl. Ignarra in opere, quod inscripsit de Phratriis yrimis Graecorum politicis Societatibus , Servii aen. VII. v. 286 Vossit Elymolog. Vinee Frater, aliorumque auctorum testimoniis probat c. I. Phratriam a voce puteum significantem derivari :ac inde Phratores sic dictos autumat, quod communi uterentur puteo. Hi ne paulo post inserius ostendit , Vocem vi λῖρζαν a voce oriri: hine ait *ρ z.8 , Sive eρῶτορα apud antiquos Graecos fratrem significasse. Civitas igitur Athenarum instar vivebat: quae quidem Phra tria iuxta Suidam est tertia pars tribus. Neapolis divisa suit in tribus , atque Phratrias eo ipso modo, quo erant olim Romae curiae , et tribus. Sunt vero qui puta iit Neapoli decem extitisse Phratrias, nempe Phra tria Eumelidarum , Panclidarum , Eunostidarum , Λrthemistorusn , Oenomoeorum , Cumaeorum , Λntinoitarum , Dioscoridum , lona corum , et Herculanensium , quas Omnes laudatus Ιgnatra ad octo tantum enumerat. Hae singulae denominationes gentila aliquod , vel quoad genus, vel quoad alicuius herois patrocinium designant , a quo scilicet ipse heros praecipue colebatur. Primum omnium occurrit Eumelidarum Phra tria Diuili ou by Corale
207쪽
Marto rellius Theea Calam. pag. 6i I lom. II. hane oecupasse credit primam urbin regio uem ubi iam ad urgebat Campana patriciorum Curia , vulgo Sento Captiano ) Metropolitanum nempe maximum templum, locum omnem prope S, Laurentii Ecclesiam, ae S. I at iliusque ad Patrum Cruci serorum aedem , vulgo i Mannesi. Extat marmor Neapoli a Iordano, Cupacto , aliisque palatis scriptoribus recitatum , ex quo hanc Eumelidarum Phratriam extitisse certum est.
h .iria Elino- Quoad Eunosti darum attinet Phraitiam idem Mar. x pag 663 tom. II. coniectat , Eii nosti das ea sit talis , pudicitiaeque tutius servandae causa seorsim in nr.
bis habitasse pomoerio , ibi lue in luco consenuisse virgines : indeque factum, ut suburbium hodie lum nuncupatum Dorgo de Vergini ab Eunosti darum virginitate no men illud usurparit. Ad hoc probandum duas alTert an, ctoritates a Plutarcho , et Pausania depromptas , qui virginem quandam Boeotiae celebrem suisse scribunt. At Ignar. ra Mario rellium putat heic prorsus insanire, qui nova semper cudit : ceteroquin Ignarra castos , pudi Cosque Euno,
stillas haud credit. Pelasgi vero ex Graecia oriundi patrios ritus , ae praecipue Eunosti cultum Neapolim intulere: hinc Euno-stidae dicti, qui postea in urbe Phratriam ha huerunt; inicitie Eunostiam , qui ipsorum dux fuerat, ut De nincoluerunt, Phratriamque ab eius nuncuparunt nomine. In
Virginnm suburbio pluribus abhinc annis multa antiquitatis rudera reperta fuisse laudatus tradit Ignarra : ibi enim plura monumenta in subterraneis adhuc adservantur; quin imo et hypogaea cum lapidibus seruderata esse scribitidem auctor. Anno MDCCXC. extra D. Ianuarii portam cameram vidisse testatur in quodam subterraneo quadratam, colum uisqtie in ordinem dispositis sussultam : in inlerco, lumniis reperti sunt loculi supra solum extantes, in quihus hiam an or iam ossium compages iacebant. Ad haec narrat anno MDCCLIX. sub aedibus ΡP. Missionis S. Vin .cetilii de Paulo aedilietum suisse detectum aliud cum eo.
208쪽
lumnis , loculis , et fornice e topho facto : inde plures lucernas , et ipsa sepultorum nomina in pariete Graecis characteribus depicta cum epigrammate allato a pluribus patriis scriptoribus, in quo occurrit mentio cuiusdam
Artliemisiorum Phra tria , seu Arthemisti phreto restini triRerant Arthemidis sacerdotes , quo sub nomine Graii Dianam significabant, cuius templum iuXta patrios auctores, et praesertim Capacium, et Mariorellium suit situm, ubi nunc S. Mariae Μaioris aedes adsurgit , vulgo S. Maria delis Hetra Santa. Id confirmatur ex reperto marmore quondam apud eandem Ecclesiam eruderato :
Hoe marmor ita vertit Mariorellius Theca Cal. tom. II. Pag. 5a a Lucium. Crepertium. Proculum. Consulem. Pro consulem. Iliensium. benemeritum. Arthemisti. Curiales. retribtitionis. gratia. Fuit etiam alia Phra tria quam Cumaeorum appellarunt , ut probatur ex hac ab eodem Martorellio addu-eta epigraptae :ΘΕΟΙΣ . ΦPIIΤΟΡΣΙ . ΚΥMAH N . Diis. Curialibus. meorum. Vbi vero adsurait nune maximum D. Paulo tem plum dicatum, fuisse Dioscoridum Phratriam, et aedemeertum est , ut ex hoc patet lapide :ΤlBEPIO i . ΙΟΥΛΙΟΣ . TAPΣΟΣ Ο ΔΙΟΣΚOTPOlΣ ΚΑΙ . TIII . IIΟΛEI . ΤΟΝ . NAON . ΚΑΙ . TA . EN . Ι . ΝΑΩΙΙΙΕΛΑΓΩΝ . ΣΕΒΑΣΤΟΣ . Ait ΕΛΕΥTEPOΣ . ΚΑΙ .
209쪽
Ne, politani Hadriani Augusti Imperatoris Phratriam sith Atilino ita mim etiam nomine dedicarunt. Qui quidem Atticiliensiti in instar apud urbem suam ob eximia bene- xlicia ab Hadriano recepta Hadrian idem tribum, Phra triumque ipsi dicarunt. Hinc nostrates Λtheuiensium nrores imitati idem effecerunt sub Antinoitarum nomine. Huno vero Imperatorem de Neapolitanis etiam fuisse optime Ino ritum inde ostenditur, quod passu sit in ea urbe De. Inari bus salutari , qui erat ibi summus magistratus. No- strates igitur ob studium erga sinperatore in ita effecerunti hinc et te mi, tum Antinoi nomine sacrarunt , in quo con- 'Veniebant Pliratores , remque s cram statiatis die huq
Antinoo iam in deorum uulnerum ab Is ulriano relato securunt. Adhaec quendam P, Sufenalem Myronem Phretriaeum Antinoitarum elegerunt, qui sacris praeesset, Ux patet ex alio lapide a Maiiorellio allato. Antinoi vero' templum , quod Neapolitani huic numini dicarunt , fuit tibi nunc adsurgit S. Ioannis Maioris aedes, ut infra
dicemus. PhrHii. Io - F uit etiam Neapoli alia Phra tria sub Ionacorum no .i,eoruQ. mine: hinc PrOStat Vetustum marmor, ex quo etiam Ari- staeorum aliam Phratriam extitiste liquet. Rei uestus huius saeit mentionem Clas. IV. num. 6.
Quo tempore Eccleniae S. Petri in Vinculis sundamenta iacerentur , marmor suit effossum, ex quo heici habitasso quondam Pan clidarum , vel Panelidarum Phra triam colligitur. Videsis Mariorellium Theca Calam. tom. II. pag. 676. Cl. Ignarra Do Phrat r. c. 7 Latiaribus characteribus lapidem asseri , qui ad Herculanensium spectat regionem , ubi fit mentio cuiusdam Munatii Concessiani
Coloniae patroni. Laudat up auctor mascula erudition o probat, hanc vocem Herculanensium non referendam es,
se opido I Ierculaneo, sed Neapolitanae urbis regioni, in
210쪽
to , Herculananses cives, civitate Neapolitana Arta sindonati , se recepere ς' ae inde Merculanei nomen accepit nova urbi a regio , eaque etiam primariae auque splendidissimae nomen usurpavit. Plura εῖ quis cupit, adeat Mario rellium loco ante citato, Inseriam , Deli' antico Ginnasio Napolitano, et . narram praecipue, qui in opere quod inscripsit de Pa. Destra Ne liolitana accuratissime hanc tractavit materiam.
De Gymnasio Neapolitano , de Thermis , deque ea-rtim structura , de Theatro , de Metronactis schola, de Circo , dis , de Pancratio , de ludis Augustaldus , hebris , dequs ludo Lampadiso. . Ex antiquis historicis eompertum habemus, eximias magnasqtie urbes , ut Athenas , Neapolim , aliasque olim Gymnasia habuisse ; nam apud quamvis urbem nobilem ea magna saepe aedificia , in quibus ludorum variae spe. Cies exercebantur. Hoc autem publicum aedificium ad id destinatum negat Cl. Mariorellius Theca Calam. tom. II. pag. 573 et seqq. suseque probat, marmor illud Titi Vespasiani filii , quod hodiedum mutilum legitur Graeeis , necnon et Latiaribus characteribus in loco, quem vocant ii Bollo deli' An nriata, Theatro adfixum , non
vero Gymnasio fuisse. Hoc enim iuxta eundem auctorem baud fuit peculiare aedisicium , ii ne est nomen γeν ον Φhine id probat solidis veterum scriptorum testimoniis. Verum enimvero contra eundem plures adsunt antiquOrum auctoritates , ex quibus satis superque non solum Neapoli , veriam etiam et in aliis celebratissimis olim Graeciae urbibus Gymnasia extitisse colligitnr. Contra Mariorellium duos an eremus recentes avet Ores, Lasrnam
qui opus illud elucubravit deu' Ginnosio di Napoli, tu quo satis bella dositeque probat , aedificium istud quondam in hac urbe fuisse. Laseuam est secutus Cl. Ignarra, .