장음표시 사용
221쪽
classis Atheniensis praesectum eanit hosce Iudos in nostram invexisse urbem. Μopsopus hic , et Diotimus hune in ho. norem Parthenopes morem invexerunt instar Atheniensis Μinervae. Fortasse etiam ludus iste introductus Euboicorum colonorum tempore; qua in urbe pestis maxime grassabatur : hine oraculum suit consultum, ut ante Cum Lutatio Grammatieo narravimus ex eo tempore Parthen pe magno honore suit habita Pausanis. in Attic. Athenienses scribit, hosce lampadicos ludos ante Promethei aram celebrasse, ubi homines accensas lampades proserentes per urbem decurrebant. Hi vero ludi triplici suere specie distiρcti primus Παναπηναιοιs, idest in Minervae honorem celebratus ; is alter , nempe ad Vulcanum celebrandum : tertius ἐ9 Γ ο;.cratois, ut scilicet Prometheum honore prosequerentur.
Statii vero tempore extabat adhuc ludus iste , qui fiebat in Cereris honorem divae tutelaris Campaniae, Siciliaeque : hinc poeta Menecrati seribens hic canit Silv. lib. I v. carm. 8Tuque Actaea ceres, cursu ctii se er anhelo Votisam tacui quassamus Ia ada cum . Extant apud Capacium lib. I. c. IS Uist. Neap. nummi Vetu, i e ex antiea parte visitur Apollo ν ex postica saxinsciillita , circa quam Iegitur N-ολιχα vr ex his nummis certe arguitur, apud Neapolitanos usu venisse , isthaec lampadum eertamina celebrari. Μartorellius vero in quadam Diatriba, Splegaetione di un marmo Greco etc. Graecum assert marmor Scylaetum apud repertum an liquam Atticorum coloniam , in quo agitur de his ludis libi Occurrit mentio de seu de iuvenum collegio , qui seipsos in Gymnasio exercebant. Hic tandem Iudus Neapoli celebrabatur eo in loeo,
qui nunc dieitur la Regione, o quartiere di Forcella : is enim Ioeus a S. Gregorio Papa lib. II. epist. 59 'memoratur ut ante diximus ) isque Lampadicus dictus a Gymnasio haud dissito. Plura du hoc ludo si cupis .
222쪽
Cl. Averanium Ieresis de Lampadum ludo Monum. Postuma , Florentiae i769. Fuere et alia ludorum genera hete celebrari solita, sed nunoris momenti , quare no illa silentio praeterimus,
Neapolis Romanorum foederata ; utrum colonia, et Minnicipium fuerit. De antiquis eiusdem Magistratibus , da osum Cultu , et Numinum Templis. Antequam de Neapolitanornm antiquo Cultu, Magistratuum serma , patriisque Diis sermonem instituamus, primum de Coloniae , et Huniet pii iure dicendum operae pretium ducimus. Neapolis a vetusto tempori in Reipublicae formam
recta, et administrata fuit, sicut et aliis evenisse urbi bus liquet, ut Capuae, Cumis, Puteolis. Hoc nos conet
firmat vetusta epigraphes, in qua mentio de Neapolita na occurrit Republica :S . P . Q . NEAPOLITANUS D. D. R. ABRUNTIO . L . F . GAL . BAEBIO . CENSORIa REIΡ . NEAP . Ex Livio autem lib. XXXV. e. t 6 compertum ha η' bemus , hanc Romanis foederatam fuisse sic narrante : ' a. .ta. '' enim magis S mari, Lampsaeolus Graeci sunt, quom Neapolitani , et Rhegini, et Tarentini , a quihus ljendium , a quibus nares M. foedere exegistis uincidem scribit lib. XXI. e. ao Nea Iitanos ad Bomanorum gratiam captandam, et in foedere magis quo se Ileviiscirent , levios Romam misisse eum LX. aureis Pa- er 3 magni ponderis , qui dicerent. se scire Romani po- Puti aerarium bello exhauriri , et cum luata pro urbibus, g isqve sociorum, ac pro capite, atque arce Italiae ur- Roma , atque imperis gerarur. Α Romanis tuue una Disiligod by Corale
223쪽
suit patera aecepta , quae minImi erat ponder Is . Ne po- litani igiliar ex eo tempore adeo Romanorum socii foederatique suere , ut ab Hannibale cuncta Italia subiecta, suam ut bem haud unquam in Poeni ducis potestatem dederint , ut ex ipso liquet lita XXII l. c. I. Cicero etiam narrat orat. pro Corn. Balbo n. 24 Neapolim Bomanis
Ea vero multam pone tempestatem Coloniae , et Municipii ius aequisivit. Plures patrii scriptores urbem Dun. quam tu eo fuisse statu asserunt. Mario ilius inter alios Theea Calam. pag. 427 et seqq. Neapolim nunquam Coloniam fuisse , sed usque liberam : hinc onmia marmora a nostris scriptoribus recitata iuxta eundem salsa omnino snnt. Ex aliis inscriptionibus satis liquet, nosipam urbem Coloniam iactam esse sub ipsum Nervae Imperatoris principatum , ut autumat Cl. Matochios de Eccles. Nea. POl. Pag. 239. Uerum enimvero haud obstante huius Cris toris auctoritate , qui eredit sub Nerva principe Coloniam Neas,olim deductum, tamen paulo ante huius Imperatoris aevum illam ad hunc statum pervenisse puto, idque factum Tito imperante , ut narravimus lib. Π c. I. cum Campania omnis post horrendam Vesuvianam con .ssagrationem, et urbes propinquae maxime vexatae suere; hinc perplures opidani timore correpti aufugere. Hanc ob rationem Titum colonias quasdam in Camitania deduxis- se me moliae prodit Frontinus, quarum unaui Neapolim misit. Sequiori fortasse Nervae tempore alia vel deducta, vel ibidem aucta. Ex Ciceronis insuper textu Neapolim etiam Municipium evasisse liquet , quamvis suo aevo crediderim, ut
ipse ait tib XIII. epist. 3o L. Manlius est Sosis ; is
fuit Catinensis; sed est una cum reliquis Neapolitanis cit is Romanus factus , decuriolue ma Oli. Erat enim adscr*ttis in id Munici tum ante cisitatem sociis , et Latinis datam. Isine eo pacto haec urbs fuit iter id temporis gubernata , ut magistratus et Graecos . et Latinos habuerit. Id constat ea Capacio loco aule citato. Dissiligod by Corale
224쪽
2is Eo vero tempore quo Neapolis suit Respublica, aristocratico modo fuit administrata: hinc ad eam regendam duo aderant supremi Magistratus; unus qui patricios, alter qui populum repraesentaret. Primus qui Pria ceps audiebat; alter , aut ργuli ca ut erat. Hi duo supremi magistratus aliis inferioribus praeerant, iique
varii erant. Eorum unus erat Φρυντ imis, Sacrorum nempe curator. μορανομος , annonare PraefectuS Στρατηγος, dux
exercitus , di κελαρχοs , naυium praefectus. Alii magistratus . qui Δημαρχω erant subiecti, ii quidem adnumerant ir , Φρήταρχος , Decuris, ΔιοικηΠis , rectialium negotiorum Gdministrator, et Xαλκολογος , Cenauum Quaerior. Hi omΞnes magistratus suum cuique munus sibi vindicabant. Istoqrum interim singulorum magistratuum quaenam fuerint munia , breviter enucleandum. Primum omnium Oecurrit Pρχων , Princeπs qui idem erat, ac Romae Consul. Hic Neapolitanus magistratus veluti senatus ipsius princeps habebatur ; ab Atheniensibus summus hic magistratus d rivavit , qui Athenis decem perdurabat annos, quamvis
antea in perpetuum creatus , et tandem ad unum au- Num , uti Romae Consules.
Alius magistratus suit Δῆμορχος , cvut populi , qui idem erat ac Romae Tribunus plebis. Hic idem post Archontem primus habebatur. Quamvis Demarchis summa esset auctoritas, tamen subiungit Potterus Archaeol. Graec. lib. I. c. 13 iis incumbebat cura μνulum in Pagis, qui σub ditisne sua erant, conυOcabant, et electioni Senatorum , aliorumque magistratuum, qui Sorae creabantur , P eerant. Φρον risias suisse illos ait Capacius Hist. Neap. lib. II. qui sacrorum mysteria curabant, et aperiebant sacras Curiis disciplinas. A p ομos erat annonae Praefectus. Idem magistratus Bomae dicebatur etiam annonae Praefectus. Στρα γο , armorum Praefectus, quamvis Cain
Pacius ibidem militem vertit, quod quidem munus idem
erat. Hine Στρατιο τικα , ut ait Potterus erant quae ud sumptus in bello erogandos requirebantur. Nαυκελαρχος erat na
inum Praefectus, qui non solum navium curam hab
225쪽
bat, sed et mἰiltibus praeerat, erant stibioeii 1lli
magistratus inferiores, et primum erant aiot κητει , qui eis rant sacerdotes tribulium negotiorum. Alius Neapoli magistratus erat nempe Deciario, qui eandem habebat auctorit .item , quΘm BCmmus Decuri O. Xx .κολλοι
tandem erat magistratus ille, qui peeuniam colligebat ibine unaquaeque Plira tria hunc habebat X λκολόγον , quo publicam acciperet pecuniam. Crediderina Xαλκiδtκον ab hoo nomine fuisse derivatum , et locum indicasse, ubi pecu.
nia cndebatur, vulgo la Zecca. Videbis quae diximus lib. II. c. 3. λα holitanMum Postquam Neapolitanorum antiquorum politiam , et ς' ''' regiminis sormam inspeximus , quae ad cultum Spectant,
nunc videndum. Infitiandum haud est , quod nulla ad itrespublica , vel imperium . quod sine - aliqua Religionis
specie esse possit. Nam in quavis republica re et e consit, tuta , sicuti leges , et magistratus adsunt , quo bene ci. ves vivere possint , ita et templa, et cultus primum maxime quaerendus est. Veteres nationes, et praecipue Graecorum natio religioni quam maxime fuit addicta ; quinimo ad illum superstitionis pervenit gradum , ut deos innumeros , templaqire passim per urbes , vicos, agrosque
permillia i ut ita dicam ) habuerit. Quapropter Graeca
gens Neapolim quo tempore commigravit, deos perplures, atque aedes sacras in nostris aedifieavit regionibus, coluitque. Campani proinde populi, aliaeque gentes ea urbe dominatae, ac tandem Romani ipsi deos patrios intro, duxerunt. Hinc maiores nostri novos priscis adiectos honore deos sunt prosecuti , indequo tam magna deorum evasit frequentia , ni iuxta Petronium Arbitrum Satyrio. e. I Quartilla solita fuerit dicere , nostram regionemram praesentctus plenam σ33s numinibus, ut facilius possis Deum , quam homin- λυsnis . En ad quem perstitionis gradum Ethnici perveneret Quam multas gratiarum actiones quangelicae praedicationi non debe, mus p De tanta interim deorum frequentia, quos Neapoli tuisse cultos liquet, vix monumeutum, ac Te, Disiligod by Cooste
226쪽
ar aliquod superest, cuius veteres scriptores aegre mentionem fecere. Nos igitur eo quo autea usi sumus i breviloqui Q , patrios Deos cum templis describendos curabimus.. Vnus e diis praecipuis a maioribus cultus, fuit Apollo e Graecia heic invectus ex Abantis classe , ut e Statio liquet lib. IV. Silv. c. . 8, Uui ee numinis templum patrii auctores pQ un P, ubi nunc adsurgit Basilica 'S. Restia tuta dieata. Et reapse . Celantis, Giorn. Ιl. narrati olim in Metropolitan e Ecclesiae effossione eruderatam fuisse antiqui pavimenti partem Apollinis templi opere vermiculato , atque murum opere lateritio . Plures ex columnis , quae hodiedum .rqcto Ordine . extolluntur in . aede. S. Resiit ut e , sunt eae ipsae , quae t m Apollinis e decorabant templum .i Vbi Nero . nunc adsurgit recentis C
thedralis Ecclesiae ara maxima , fuit olim ipsa Apollinis cella. Quo tempore Neapolitanus Archipraesul , et Cardinalis Pignatellius nempe anno MDCLXXXVII. dum se. pulchrum adhuc vivens sibi , parabus quod nunc visitur cum eiusdem essgie in latere; ipsius Eooesiae te dextera regione Chori ) vetuitu in parietinis subterraneis reperista pars fuit antiqui pavimenti ex albo marmore , quod
idem vavimentum a 'Apollinish templum pertinuisse ere ditur. In Sanctae Restitutae vero templo praeter columnas memoratas , servatur adhuc sub ara maxima eiusdem Ba .silicae pyra ad sacrorum usum adhibita , quatuor anguli 4 lennina laete sussulia : haec hodiedum, ad Missae Sa. crificium . inservit, quo in loco servatur S. Ioannis Episcopi Neapolitani corpus, qui in hac urbe sedit anno DCCCXXXVIII. . i, i 'Alter Deus quem Neapolitaui istudi' sunt prosecuti ,
suit Hebo idem ae Sol. Hic barba repraesentabatur prolixa-Aumanaque oci , sessi laurino Core Q, --. Plurimis nummis argenteis , aereisque videre est. Capacius Hist: Noa pol. lib. I. p. 34 Glaecum ' recitat lap;dem, ex
quo Aquilam quendam 'nomine divitatis artu ρηον huic nin
227쪽
stigete coluere. Nullus est qui igubrat , maiores nostros commercium opportunissimum ultro citroque cum omnibussere gentibus , et praecipue cum Alexandrinis exercuisse, qui urbem appetentes, mores suos introduxere. Inter alia Alexandrini hunc deum patrium invexerunt : unde postea illa gens Neapoli adeo exerevit, ut temporis progressu etiam Alexandrinorum Phratriam efformarit. Partheno
paei vero eidem numini templum s ut sertur ad Plata.
monium antrum, nunc taucitamone secus Plagam olympicam , vulgo Chiais, dicarunt. Sanninarius hoc iudicasse videtur Ecloga v. v. 5. Sicuti Nealmlitani Hebonem , sive Solem, sic et Lmnam eodem morae proseeuti suere. Haec igitur fuit ab illis sub Αρτεμtδω nomine culta. Hine maiores eidem templum in urbis medio ordine Ionico aedificandum curarunt: quod fuit ubi nunc nobilissima adsurgit S. Mariae Maioris aedes, vulgo S. Maria deua Pistra Santa. Et resane vera Celanus , Giorn. II. ceterique patrii scriptores tradunt, quo tempore huius Ecclesiae landamenta a D. Pomponio Neapolitanae Ecclesiae Praesule taeerentur , disieeta plura Dianae templi rudera sussse. Conlicitur
adhuc laterieti operis pars si), ubi nunc est inlesiae
turris campanaria, vulF a Campani , quae vetusti templi magnificentiam praesesert. Apud nostrates vero Dianae sacerdotes celebres . evasere, qui sub Dianarum nomine salutati fuere. Quo enim tempore iratum credebant, numen , iidem tunc lacibus accensis per urbem discurrebant vagantes. In hisce ritibus mina patrabantur : inter alia carmina quaedam canebant. Temporis progressu eversa Ethnicorum , religione , et Christianorum introducta , ni
1 Hoc opus uteriti uin est para vetustae Campanariae tu ris a D. Pomponio aedificatae , in cuius hasi restant adhuc plura antiqui templi marmorea frusta. Celanus' quasdam subterraneas cameras suo aevo , et plura vasa Graeco opere , et Graecis characteribus reperta fuisse narrat loco ante citato.
228쪽
II stillosecius Dianae sacerdotum: ritus , et praecipue carmina atque praestigia haud deperdita , neque adhuc apud vul. gus immutata suere. Hinc crediderim illorum speciem smquiori aevo extitisse, et nostra fortasse tempestate eas foemellas , quae vulgatim sub Ianare nomine veniunt , suam duetvasse a Dianae sacerdotibus originem.
Non procul ab S. Mariae Maioris Ecclesia adsurgit Ioviani Pontani aedicula , in qua plures vetustae leguntur Graecae inscriptiones , Latinaeque , quas asseri Carletius, Topograsia di Napoli pag. I79. et noster Ignarra te ommentario illustravit in opusculis. Cererem quoque Neapolitani coluere , eiusque sestus dies quam maxima peragebatur pompa, laetitiaque. Inhi' sacris prae ceteris facibus accensis per urbem currebatur ; unde repraesentabatur Ceres eum' Baccho, quae
raptam filiam Proserpinam taedis per orbem quaesierat accensis , imposito calatho supra currum simul virgines prodibant , ut scribit Capaciuq lib. I. e. Iέ ut prostat ex tabula reperta cum epigraphe, quam Latine reddit Mariorellius Theca Calam. tom. II. pag. I . Cela
nus hoc Cereris templum fuisse ait, ubi suit aedes S. Mariae Botundae dicata in Regione Nili: prope Ecclesiam duos lapides ad Cereris templum pertinentes erude- , ratos idem scribit. In Cereris tandem festis peragebatur ludus Lampadicus ante descriptus, ut constat ex Statio Silv. lib. IV c. 8. I 'Dioscoridum templum , nempe Castoris , et Pollu- ωανι- 'c is perantiquum Neapoli censetur, quippe quod etiam illorum e ultus ex Graecia derivavit. Verum ex inscriptione , quam ante retulimus huius libri cap. ΙU. Dio. scoridum templum Augusti aevo a Tiberio Iulio Tarso eiusdem liberto restauratum fuisse liquet, quod ex antiquitate labefactat niti Iulius ipse Tiberius in eorum honorem magnificentius excitavit. Templum hoc celeherrimum , atque splendidissimum fuit: prout enim adhuc ex eius apparet ruderibus , nihil eo nobilius esse potuit. Intercolumnium enim Corinthio fuit opere , uti ex qui Diuiti eo by Corale
229쪽
buscum e Ii inanis nune. I ita seon te novae aedis S. Pauli videre est : idi vetusti temi li froste latura ' erant deorum i sirnulauia, opere anaglyptico'. inter alia Apollinis imago ; Tellus' ad dexteram Cornu copiae tenens, aliaque
id gemis conspiciebantur Iacent in solo Castoi is, et Ρollucis suti creditur ) ex marmore triarici ab eitiscnm ten-pli veteris aggestionibus emati anno Μ DXCI nudi clainy- datique: In templi trabeatione Graeca epigra Phes Olim
legebatur , quam ante retulimus. Sunt qui scribunt , haec duo Dioscurorum signa corruisse eo ipso tempore, qno Apostolorum Princeps D. Petrus Neapolim advenit, atque hac pertransiit: mutatunc e i numuia ad Apostoli praesentiam statim ad solum fuere prostrata. Ubinam eae statuae collocalae fuerint Mim, utrum ad templi Doutem', an in ipso templo, incertaqusdem res . est. Hoe templum magnificum Dit, et foriatasse urbis .anliqnae nobilissi inuin aedificium : nam anno IV. et i XL. supra sesquimillesimum , quoi tempore vix ingentia adhuc templi supererant ,rudera, iTunetanum Be .sem Muleassem Neapolim adveniet flem, et Genuam transgres.surum, quo auxilium a Carolo 'V. Imperatore tantra Haiaria denum aEnobarbum impetraret, statim ac templum ad hoc pervenit, reliquias ingentes pontemplantem , stupore et admiratione corvosa tum fuisse , et lUrymas effudisse narrat Iosephus Silos pag. 2o a' ΙΙistor. Clericor. BPgular. edit. Romae I 65O.
Grates. debemus Bev. Pi let Valerio Pagano, qui in II ist. II S. cui titulus ,-Rhlaetiolae d 'alc uni satti della. Re. ligione Teatina , plura narrat de hoc tenit,to , deque reliquiis , quae extabant adhuc suo tempore. Ita sua enim
historia MS. quam paucis abhinc a suis prae manibus babiu novi templi D. Paulo dicati aedificationem supra
Dioscoridum ruinas enaerrans, Cuncta quae suo etiam a Duo restabant , describit. Vetustum templum erat ubi nunc praesens est memeterium , et ubi adhuc ingentes visuntur
ruderum ruinae opere lateritio. In novi templi fronte duae Diuiti su by GOrale
230쪽
22 Idimidiatae magnae restant columnae ordine Corinthio , duaeque bases ad alias sustentandas columnas. Ex Diario insuper MS. Rerum notabilium Domus S. Pauli R. P. Antonii de Angelis , quod servatur in Archivio eiusdem Domus Thoatinae S. Pauli, confirmamur de horrendo motu terrae, qui accidit anno MDCLXXXVIlI. Pentecostes vigilia hora diei XXI. quo tempore sunt Conlapsae columnae quatuor, et epistylium, quod Graecam Sustentabat inscriptionem ante recitatam , aliaeque intactae suerunt. Citatus auctor narrat, hunc terraemotum adeo vehementem fuisse, ut plura urbis aedificia corruerint. Ea vero civium pars, quae secus erat viam, in ipsum atrium
D. Pauli Ecclesiae aufugit , ubi Castoris, et Pollucis templi adsurgebant columnae XXII. heic homines sub ruinis sato perierunt. Eandem D. Pauli aedem D. Caietani, qui pluribus id temporis super aera visus, a terraemotu miraculo servatam tradit idem scriptor. Memoriae tandem prodit Chronogrophus anno ΜDCCXlI. quo tempore B. Andreas Avellinus Sanctorum albo fuit adscriptus , duas
alias columnas , quarum in praesentiarum tantum restant bases , fuisse ablatas: ubivam vero eaedem fuerint colis Iocatae , incertum.
Priapum quoque deorum impudentissimum Neapoli. lani studio prosecuti fuere. Huic aedem dicarunt maiores nostri prope Cryptam Pausi lyp. nam , ut scribunt plures patrii auctores si . In eo fama est sacrificasse so eminas nocturno te vire , ut legere est apud Petronium Satyric. C. II. Eiusdem sacerdotes Ithyphallici dicebantur. Hic Deus hortorum tutelare suit numen , ut est apud Virgilium Georg. IU. v. 4io et Catullum Iib. I l. Epigr. 2 o.
Aliud tandem templum est illud quod Neapolitani
i) Cl. Grimaldius , Annali det Regno di Napoli, epoc. I.
tom. VI. pag. 243 et seqq. lioc Priapi templum , ut Ouartillae Cryptam alio in urbis loco ponendam autumat, in rugi Oue neminpe Furcillensi, vel in ea vicinitate.