장음표시 사용
231쪽
Antinoo dicarunt. Hoc adsurgebat ubi nunc dieitur S. Ioannis Maioris Ecclesia. Pontanus si) huius mentionem sa-cit his verbis : Hadrianus tera tum in tumulo proximes Portum , quae ad mare ferebiat, aediscaυit mirae am. Plitudinis , idq/ιe postea conlusum ab insequentibus est trinopibus instauratum s de Bello Neapol. lib. VI. Fama vero est Imperatorem ipsum cuiusdam adolescentis Antinoi nomine adeo amore captum, ut eidem templum excitarit. Hoc vero ad mare sa suit situm. Evulgata postea Evangelica praedicatione , eversis undique idolis , et ubique dissum Christianorum cultu, hoc D. Ioanni Praecursori suit dicatum . . Atque hiec satis sint , quae de Politia, patriis Diis, templisque iisdem dicatis erant dicenda. , i Cl. Pelliccia quadam diatriba typis edita Noaprili
33oi para g. I lianc Pontani nuctoritatem salsam esse probat . et Hadriami in nunquam Antinoo Neapoli temptuiri saerasse, ut produnt omnes patrii auctores : idq;.u coniectat laudatus .uctor
ex Spartiano in eius vita c. qui tantum Neapoli Hadrianum Demarctii lionoro luabitum sitisse scribit. α In dubium liaud vertendum est, quin qΠondam mare huc usque perVenerit, In eo Onim loco, qui adiuue Senio di
Porto vulgo dicitur, mare extendebatur ad Ecclesiam usque S. Ioannis Maioris supra collem positam. Ibi reapse suit antiquus urbis portus : adhuc Celant aevo vetustae Pliari Neapolitana a pars aderat, ut narrat aiorn. IV. et ad radices collis S. Maria cellini , vulgo Monterono repotos anniitos, quibus navos alliga hantur, in subterraneis quibusdam pariclinis disiectos quondam fama est. Ad Moncali fur uni in aliis subterraneis Iustinianus Di Zion. etc. artic. Acvoli, maris aluiqui vestigia, nempe arenam.'et testaceos adspectasse leslatur. Ex dictis liquet mare quondam ad haec usque loca pervenisse. Ad quam autem urbis partem suerint celebres porticus. ubi tot tabulae a Philostrato lib. I, Ic iam descriptae, et ubi tot Groecae artis nionumenta adservabantur, Haud clare patescit. Crediderim ipsas suisse, ubi sor lassis Neapolitanae moles aderani ,
quo loco urbis aedificia adsurgebant uobiliora Disitired by Corale
232쪽
Pausibisanae describtintur deliciae , de Vedia Pollionis υilla , deque alia Lucii Luculli, deque Sanna- rarii poetae Sepulchro.
Amoenissimum nune terrarum orbis angulum deseribere est animus , Pausilypanum nempe promontorium. Si nominis primum vim spectemus, noe a λμη, cura, et , relinquo descendit, quia tanta est eius amoenitas , ut qui ad illum aecedunt locum , statim animi
moerorem , curasques a Se avertere cogantur. Cum vero
mari immineat, ex parte dominatur Neapolitanum Craterem ; ab oriente Neapolim respicit urbem, subiectosque vicos ad Vesuvii pedes sitos , nempe Leucopetram , ubeum S. Ioannis a Teducto , Porticensem , et Resinensem villas, Herculaneum, et PQmpeios. Praeterea ex alia parte Picentinorum catenam prospectat, Stabias, vicum AEquensem , Surrentum , Massam Lubrensem, et Μinervae promontorium. Ad occidentem prospicit Leucogaeos colles , Puteolos , Baias , et Misenum Romanorum quondam classis stationem. Vicinum vero mare exquisitis abundat piscibus , omnique deliciarum genere, qua parte praesertim sinistrum alluit promontorii latus, aedificiorum frequentia , elegantiaque celebratum , cum ei adiaceat Olympica Plaga, vulgo Chi a. In ipso eius mari adsunt parvae insulae ; quarum prima est Megaris , sive Μegaria , Vul
go Castel deli' Ουο, quae hysimo terrae nunc adhaeret , et e regione parvum adsurgit Promqntorium n o. 'mine Echia , nunc Piazo tirone Capreas contra. Euplaea
est propius, nunc Mare Piano, EVπὶ t i) , quae a
i Non procul hine montem ascendentibus sit Obviam magna crypta , quam Seiani vocant indigenae, la Otta di Sejano. . . IIIaec enim plurium aquarum alluvionibus vicinarum rupium in
dies oppletur; ipsa fortasse a Lucullo fuit aperia. Disiligod by Cooste
233쪽
224s elici navigatione nomen accepit: Alexandrinae enim naves olim Puteolos petetates , . ea urbe conspecta Veliati iniusto omine, felici se navigatione usas laetabantur. Hinc Statius cecinit lib. I l. Silv..c. a. v. 79 Indo υ agis omen felix Euplaea carinis. Creditur ibi olim enerem adoratism, ut ostendunt aliquot templi ruinae , unde Statius cecinit ibidem i
, ω Prope Limon alius adi acet scopulus in loco, quem
appellant la Gaiola , sub nomine Scholae Virgilii. In eo
restant adhuc plures vetustas fabricae opere luteritio, ex quibus quondam heic fuisse thermas demsustratur, ut ex porticuum reliquiis adhuc videre est. Hinc a nostratibus Schola dicitur locus iste, dum a Vitruvio lib. ' U. c. io pro thermis accipitur , vel forsitan etiam a vicino Virgilii Maronis tumulo schola vulgo vocitatur. H . die lum locus hic a Neapo itanis aestate comessationibus , et ebrietatibus satis celebratur. Inde Puteolos versus adest Nesis insula, et ad eam proximus amoenus seopulus Limon , ut coniectui Cluerius Ita l. ant. lib. svr c. et ex allata Statii auctoritate ibrias sis , crini alterius Insulae nullum renianeat. vestigium , quae nunc dicitur lo Sporgatbo', aut Laetaretio, quo scilicet ab extremis oris onerariae appetunt naves , et hinc in proximo Nesidis portu contagionis suspicio tem
si quam advectunt) aliquandiu heic immorantes di
Hic vero mons Pausi lypus feraciqsimus uvis , et nobilissimis vinis celebratur. Inter alia laudatur uva Praesertim Apiana , quae nomen accepit ab apibus , quia de illa maxime delectantur apei , ut Plinius tradit Hist. Na-
tom. I. Fg. 5 I. Graeca est, et stratum significa . En Torn voco utitur laudatus auctor ibidem ad affirmandum Harpyas , quae ἐν Aat οπιι, in enato pascebantur, extitisse in regione Ba alia.
234쪽
iliri lib. XIV. e. 1. Hanc uvam Hiam non eme credo , quam illam , quae a nostratibus salutatur Muscatella , auiuscaraim nempe . telis. Laudatur etiam in hoc montau Va Duracina : haec nunc dicitur Duraca , quae etiam ab antiquis in more suit posita. Fructus vero perquam ibi exquisito, et cuiuscunque
pereris sapore sutit, et eo modo , ut hodie ex totius Campaniae agris excellentiores aestimentur. Praetereo fi--s , Pyros , cerasos, abasque sexcentas fructuum plantas. Quoad flores insuper excellentissimos, et quoad colorem, odoremque . reapse nihil est nunc illo uberius solo.
ita ut Pomona ibi potius bab asse videatur cum nymphis, et agricolis , qui heic vitam felicem degunt in agris. Nihil illo litore amoenius , et piscibus abundantius :beio aer Perquam purus semper zephyris spirat : haee patria deliciarum est coelum ibi dulce , mare omnibussere piscium generibus abundat , et praesertim memoratur lioe litus ob ostreas, echinos, Paghuros , thynnos, at prae cunctis ob exquisitos mugiles. Nihil vero isto litore aestate amoeuius , et otiosius est. Laudantur ab antiquis iure meritoque. Baianae , Puteolanaeque deliciae, sed haec loea nunc pestifera, et borrenda sane sunt; ibique aer graveolentior, et aegritudo liotius dominatur, quippe cum horum
docorum status, atque situs sit omnino a natura immutatus ob tot nostrae regionis consagrationes, Vulcanicasque
materias , et ob assiduos motus terrae, quibus subiectum saepe suit solum, aliasquae naturae vicissitudines. Nili l. ergo his locis hodie lacrymabilius , atque miserabilius est. Solus atque unus Pausi lypi angulus nunc ridet, et cum Baianis certat deliciis. Ibi enim passim huo illuc tot Neapolitanorum celebratae, et pulchrae adsurgunt per
litora villae, rusticaeque domus. AEstate Vero tot civium liue confluentium per litus cate ae iocos inter , Comessationes , choreas, Plausus, risusque ad multam Moetem Luna micante, sonos inter, ac symphonias eu in
Neapolitanis Syrenibus concentum duleem modulantium. sique Vlyssis socios rursus aures demulcentium adliciunt.
235쪽
226 Haee igitur Veneris sedes, atque Nympharum domus, Cupr- dinumque,' in quibus tot deliciae, et illecebrae repeis riuntur , quibus undique Pausi typanum abundat pro . montorium. Quid hoc igitur loco gratius , amoenius inveniri potest Z Haec terrae pars ridet praeter omnes. ovita heic expetenda , atque amplectenda lNee vero solum locus hic a Neapolitanis nunc adamatur , verum etiam ab antiquis , et praeserti in a Rcqmanis villae heic, et sumptuosa vivaria quam magi ci sumptu ex Cilata suere. Inter alias Romanorum' equitum
villas ea prae ceteris Vedii Pollionis ci memoratur, e ius plures ex antiquis meminere. Plinius prae aliis hoe modo Hist. Natur. lib. IX. c. 53 piscium memo
ris piscinis α Vedio Pollione coniectum piscem, sexagesimum Post anniam e irasse scriBit Annaeus Sene. ca. Duobus aliis aequaldus ex eodem generae eliam tunc visentibus. In ea vero villa muraenarum vivaris extruxit Vedius Pollio, quas saeviter humanis etiam pascebat carnibus. Citatus auctor de muraenis sic seribit ibid. e. νυenit - in hoc animali documenta saevitici Vedῖus Pollio eques inomantis ex amicis Disi Augusti , υmariis earum immergens damnatia manciρia, Non tamquam ad hoc foris terrarum non suis sentibus. sed quia in alto genere totum pariter hominem distrahi , SPEctarct non poterat. Laudatus a Plinio Seneca pluribus tu locis ipsius villae muraenariim vivaria, totque saevitias i Cl. Ancora , Viaggio di Poetiuoli ps g. II. edit. Neapol.
hane Pollionis villam supra Euplaeae scopulum ponit, ubi adhue visuntur plura huiusee fabricae rudera, et ubi proprie dicitiir vulgo Mare Chiano. Verum non solum Pollionis villa stat super hunc scopulum , sed etiam eiusdem pars in vicina extendebatur continenti , ut ex Pluribus vetustarum fabricarum ruinis
236쪽
a Pollione inventas probre commemorat. Inter alia si e memorat lib. III. de ira c. Disus AuguStus cum Mema. υι apud edium Pollionem , freserat unus ex serpis eius costallinum rapi eum Vedius Ahet, nec Mulgari quidem periturum morte ; muraenis obiici iubebatur. , quas ingens
piscina costinebat . . . . Eoatit e manJUS puer. , et con
fugit ad Caesaris pedes , nihil aliud petiturus quam ut aliter periret, nec esca saeret. Molus est noMitate crudelia talis Caesar , et illum quidem mitti: c stallina Omnia soram se frangi iussit , complerique piscinam. De immani etiam Pollionis saevitia idem scribit Cassius lib. LIV. qui narrat Portionem Augustum huius villae haeredem ex
Haec ipsa villa quae olim Vedio fuerat, nunc temporis ad familiam Μa22ae cognomento pertinet: restant adhue in illa pervetusta Pollionis vivaria. Ia vicino vero
mari exquisitae enascuntur muraenae.
Praeter hunc Romanum equitem , fuit hele etiam Lucii Luculli villa , de qua sic scribit Plinius Hist. Natur. lib. IX. c. 54 Lucultas exciso etiam monte iuxta Nea. polim maiore imendis, quam Millam exaedi aperat, eM- risum , et maria admisit. Hi ne laudatus auctor de Mem obiungit : Magnus m vis Xerxem togatum eum v-pestabat. Et hoc procul dubio : nam hic Romanorum ditissimus eo loci infinitos insumpsit sumptus , cum mare in terram vicinam immiὁerit, ut adhuc videre est in huiusee montis extrema parte, ubi vulgo dicitur la Seuoladi V legitio . et ubi Lucullana aderat villa. Heic loci ho.
diedum adhuc restant vestigia. Varro etiam de ipsa men--mem facit lib. I l. de Η. R. necnon et Paterculus lib. II. e. 33. Post Luculli maxiom omnes villae , et praesertim isthaec, de qua sermo est, ad filium eius M. Lucullum eum tota haereditate pervenerunt. Cato Vticensis
qui huius Luculli filii impuberis suit tutor, genioris Luculli luxum detestses, pisces ex his Pausilypanis distraxit piscinis. Id omne narrat Plutarchus in Lucullo , Pliuius lib. IX. c. 54 Columella de R. B. aliique.
237쪽
Τeml oris progressu mutato Reipublieae statu, Luqeulianli e villae , aliaeque sors ita a ad principis patrii1ionium pervenerunt. Id edisci mos ex ipso Ρlutarcho ibid. At eum eae villae plures essent in ora Campuniae , quas Caesar possideret, hinc ab eo mitti solebat procurator aliquis , non vero villieus. Talis ruit ille Traiani libertus, qui se- qiliori aevo Euphrates nomine Pausylipo procurasse diei tur , ut est apud Fabret tum in quodam recitato marmoare pag. CXC. D. Non procul a Luculli villa, et supra Pausi typanum
promontorium fuit Fortunae aedes, cuius adhuC visun
tur in eo loco vestigia , qui vulgo dicitor S. Maria as muna , ab aedicula B. Virgini Dei parae dicata. Capa-
eius II ist. Neap. lib. IL c. I exture adhuc sua aetate tem pli huius narrat ruinas. Super hoc monte aperta suit alia nova via secus mare paucis abhinc annis, eaque deliciossima quidem est , certatque cum Romanorum potentia , cum sumptus per magni , et labores ad id operis fuerint insumpti. Haee via extenditur qd' ΙU. circiter milliaria a Sannagarii sepulchro ad Balneolanam usque regionem supra eundem collem , alque inde coniungitur cum Puteolana via secus mare. Nihil hac amoenius, et magnificentius esse potest, si proliinquum subiectum mare, si aedes ad rustieandum optus , si hortos florentissimos , si urbem procul Neapolim , si urbes dissilas supra Apenninorum atenam , si Vesuvium ipsum respicies. Qtio via minus difficilis redderetur, pontes passim es siciendos fuit curatum. Hi ne nostrates, et praesertim exteri quotidie ad hanc magnificentissimam visendam viam turmatim adveniunt. Sannagurii sepulchrum est supra Pan si typanum litus:
hoc adsurgit in Ecclesia S. Mariae de Partu Virginis niora Ilergellinae si . Quo tempore vitam ipse agebat poe-
a Mariorellius. Colon. Fεnie. to m. II. pii g. 667 asserit ubi olim aderat Sanna iii villa, autea voea luna fuisse Disiligod by Cooste
238쪽
ra , smnmum ius in administrandis rebus Neapolitanis erat Federi eo Regi Aragonio , qui viros honestos, et virtute insignes, quibus familiariter utebatur, donis opidorum , et vectigalium locupletavit. Sanna Zario autem pecunias est elargitus Federicus, quae illi ad sexdeeim millia H. S.
quotannis ex aerario solvebantur , rus etiam suburDanum
in Pausi lypi montis latere situm , cui nomen Μergellina ob puleberrimum Tyrrheni maris prospectum, et ob Du- eluum ubertatem , et superioribus Regibus in pretio habitum. At Sannagarius quasi hoo rus despiciens s cum adhuc loci illius haud agnoscerer pulchritudinem hoc eidem Federico scripsit epigramma So,ibendi studium mihi , in P ederice , dedisti ,
Ingenium ad laudes dum trahis Omnes tuas. Ecce suburbanum rus , et nabo praedia donas: Iecisti υatem , nunc facis agricolam. At non multo post loti ipsius amoenitate captus, villam reddidit nobiliorem, ubi vitam ducens tranquillam, poema de Partu Virginis , Eclogas Piscatorias , Arcadiam , Elegias, aliaque poetices elucubravit opera. Hinc r nipostea rebus mutatis , et urbe Federico privata s eum ineus odiis sato lanctus esset ob odium in ill um Exstis afuit eiusdem poetae villa. Temporis progressu SannaZarius monasterium cum Ecclesia aedificavit, quam D. Mariae de Patis Virgini dicavit. Templum eliam appellatum fuit S. Nagarai ab auctoris cognomento ; idque tunc Patribus Serviiis fuit donatum. Sanna Zarius vero anno MDXXXII. , ni tradit Angelus Constantius, in aedibus Cossandrae Marchionissae Neapoli. e vita excessit. Cuin invi is adhuc ipso ageret , testamento praeceperat , ut post sata ad Ecclesiam S. Mariae de Partu Virginis in ora Mil-
gellinae tumularetur ut reapse iactum.' asseri arcem . qnod ea Poeta Lyeophrone haurit, aitque Pha - ' leo in mercum significarer hine locu in tergellinae dictum P ica, iis mergis deri a tu in autumat. . --
239쪽
Hoe ergo sepulchrum situm est post liram maxim meiusdem templi : sint ipsa eius effigies ex marmore seniapta inter duos pueros alatos : in sepulclari parietibus Iliciae adservantur variae satyrorum, nympharumque figurae. Ad latus vero duorum puerorum adstant duo si. gna , Apodi uis unum , Minervae alterum. Hoc opus ex ratum , atque marmore suit scalptum a Fratre Ioanne Mon. tursu lo Servita Florenti uo. Cardinalis Benabus Sanna Euriosa miliaris tumulo hoc superaddidit caroxen: Da. Sacro. cineri sores. hic. ille. Maroni
Sincertis. Musa. Proximus. uc tumulo.
Atque haec satis de Pausilypo , eius. deliciis, deque sanna garii sepulcbro,
Deseribuuν pta Neapolitana : de Virgilii Maronia sepulchro , de aquis mineralibus: da ina a Megarin , de Milla Antiniana, ias rure Arenulano , de Plaga Olympica , dequa Remo Villa. , Ad cryptam nanc aocedimus Puteolanam . sive Nea
politanam , ad immane antrum Romanorum potentia excitatum , et post tot saeculorum longaevitatem adhue extans , quin meliorem in statum nunc redactum , nihil ob tantibus assiduis motibus terrae , et Barbarorum colluvie. IIoc unum antiquitatis auonumentum totius Romani imperii cuilibet excitat admirationem cum ad eam excavandum cryptam sumptus permagni adbibiti fuero. Non procul a descripto Sannararii sepulchro est ea , de qua loquimur. Quo very tempore florebant urbes Neapolis , atque Cumae, quarum unaquaeque pro loci opportunitate latissimurn commercium eTercebat , hinc mare aut navigandum, aut Pausilypanus viatoribus monaerat ascendendus; inde laetum , ut illum perlatarint , quo mercaturam liberius commodiasqne exercerent, viam, que redderent byeviorem. Huiusce vero specus oriso Mi Disitired by Corale
240쪽
as Iadeo vetusta . ut ea nonnullis seriptoribini sextantas reperii indi , et excudendi fabulas ansam praebueriti Ηoeumam satis dictu est, Strabonem, Senecam, aliosque au-etores illius mentionem fecisse. Quorum quidam a Basso, alii a L. LneulIo apertam esse scripserunt. Illam reapse Cocceium architeetum M. Agrippae iussu , qui Tiberio imperante vixit, excavasse auctor est Strabo lib. V. Geogr. eiusque sententiam virorum eruditorum plerique amplexati sunt. Strabonis aevo eam habebat latitudinem, quae onusta iumenta, et adverso itinere gradientes currus ad mitteret, illustrabantque aditum superne per Fenestras immissa lumina, ni scribit idem. Hinc ipse auctor Agrippam Augusti generum narrat a Cocceio architecto duas es diendas e pras in agro Puteolano curasse: quarum prima ab Averno ad Cumas viatorem ducebat: altera per Baias επι νε- πιλω , ad no in urbem. Α Strabone indieantur ipsae Baiae , non vero Neapolis, quae semper ' ascriptoribus scripta reperitur NM Ωts. Ex auctoris textu hanc cryptam a Baiana disserentem ab Agrippa extructam suisse elucet, quamvis haec depressior fuerit a principio, et viatoribus satis incommoda. Lumina insuper a strabone descripta nonnIsi post longiorem aetatem aperta suere, eaque non nisi duo , ut adhue videre est. Annaei vero senecae tempore obscurissimum per cryptam erat iter I narrat enim ipse ad Lu-eilium scribens epist. LVII. lib. VII. Cum Baiis deberem Neapolim' repeterἱ, facile credidi tempestatem esse , ne uerum navem experirer. Sed tantum luti tota uia his ut Porsem uideri nihilominus nauigasse. Totum athletartim fatum mihi illo die perpetiendum fuit. A ceromate nosopho excute, in eruta Neapolitana. Nihil illo carcere longius, nihil illis faucibus obscurius , quae nobis Prae-σtant , uari ut per tenebras rideamus , sed ut ipsas. Cete rum etiamsi locus haberet lumen , pulpis auferret. In a Porto quoque res gravis, et molesta. Quid illic , ubi in σε mlulatur , et cum sine ullo spiramento sit inclustia i ψωι , a quibus excisalus est, recidit.