장음표시 사용
281쪽
. interuallo, id est eius temporis o regnauit seruilas, intre Prucum& Superbum. Scelere, id eii parricidio rem, id est uoluit haereditatium regnumfunisiae Tarquiniorum. Non placere nomen. Locus i nonum. . Nomen; id est quinii Collatini.'Datus, idesteu at poeticae humo. Tentantium,id est eo ii qui sellicitabanrali ciues in odium contra Collatinum. Suspicione et icili et contra Collatimini.
Vnde, id est a quo. Id, id est iusiurandum. Eo, id est adiuramentum seruandum. .
Inuitum, Inlimatib. qua excula & nutigat inclementerar politionem contra Collatinum i religione iuramenti, & ab omeso publico erga patriam,& sensima etit a thesi ad imothesim. . Regium, id est Tarquinio m. Hunc xu. Hypothesis ad , Tarquinium Collatinum. Meminimus, id est tui beneficii Res tuas, id est compensatione. Confirmat ab utili &tuto. Amicus, iis est cum bona gratia. Exonera, id est. libera. Gente, id est similia. a genere nominatur να- . Consuli, id est Collatino. Socer, quaa pater erat Lucretiae Dignitate maior, Non quidem maior erat dimio Lucr fit quam Consulum : ita antea, sub rege Tamiunio, inutierat gnior Collatino: utpote pridie sumis, hoc est tantinnulavitis regis, qui magistratus post reges Consulibus minor Luit, e ad tempora Cataum. Vinitusq; est praesectus urbis postea princeps
Senatus,tanquamsenior in Senatu, cuius ossicium fuit,accipere nominepopuli abrogationem uel abdicationem, quam renuntiata ut magistratu Consides exacto anno suo:& nou consides inaugur re,ut infra laeta uidebimus. .
Alternis, id est per uices consul. Cum haud cuique:
Historia de proditione nobilium adolescentum deprehensa & nita ; qui libertatem dc urbem Tarquinio regi pulso uoluerunt dere. Estque exemulum impietatis erga patriam, & mculiariter in Bruto exemplum est charitatis erga patriam, & seueritatis in fiho quos ipsos pater tanti secterisparticipes capite punivit: cuius historiae seminam Virgilius in sexto lus uersibus complectitur.
poemam pulchrapm liberrare uocabu
282쪽
uenui, id est humili. Solutior, id est liberiori Libido,
id est cupiditas. Erant. Oratio a descriptione personae. . Regem hominem esse. euadolescentium,qui desidera--t liccntiain contra leges: quae refertur ad locum communem talegibus, & de tyrannide, sub qua nobilitati sit maior licentia, quam sub aequato iure libertatis. in lacus de letibus incertus. Dicimus enim pro legibus & contra leges Leges rem surdam. Altera pars collationis: quia est antia thesis. Daci menti,id est remissionis. Excesseris modum, id est proruaricatus sis. Aegris, id est urbatis. Sine mentione reditus: scilicet Tarquiniorum. Eorum, ad in legatorum. Tenuit: scilicet legatos. Materia: quia pecuniae iunt bellorum nerui. Moliri, id est conabantur. Reddunt: stilicet legati. His: stilicet adolestentibus. Avunculi, id est matris fratres. Conscii , id est participes proditionis. Darentur: scilicet ab adolestentibus. Unus excepit. Excipere, est clam percipere. Coarguere, id est coimuincere. Interciderent, id est perirent. Commisisse, contra officium log torum Ius gentium, id est, ut ne in
Martius campus, in quo conciones dc comitia solebant ii beri. Forte ibi tum. De insula Tyberina, inius S Ouidii meminit in ultimo Metamorph.
Religiosum, id est illicitum, propter metum deorum & tacrorum: uel uetitum, propter religionem uiolandam: quia, stilicet, ager erat consecratus Marti deo una cym segete . In vadis.
id est in humilioribus locis fluuiide non ita protundis. Eodem, id est ad eande insulam. Moleis, id est onicia & opera. Area, ad est insula. Porticibus, id est deambulieris. Damnati: scilicet sententia capitali. Stabant ad palum. Ethopoeia, id est asse suum deseriptio
ipsius Bruti,& populi admirantis constaratem ei. seueritatem. Stabant ad palani. Est congeries. Iuvenes, prima, Nobilissimi secunda. Consulis liberi 3. Eo anno . Patriam s. Liberatam s.
Patrem. 7. . Liberatorem S. Consulatum ortum s. Ex domo I nia io. Patres tr. Plebem i2.. Hominum i 3. Deorum I Roma noriim is Superbo is: Infesto i . Exilis.
, micquid deorum hominum P, id est um' a pro ani
283쪽
S sic ra. Poeneter stillaei de Eberis suis & notatbus secum dum poenam, id est post tan in s licium.
riunt, id est evira abscindure iubiecta securibus, superinci bus serme. In utramque partem, id est ibines, de
honinandi benemeritos de civitate.
Ciuitas, id est ius ciuium Liberatus, id est manu sim
Vindieta, hac caeremonia manumittendi,qua apud praetorent uel magistrariam aliquis seruus libertate donabatur ta ta uirga in manus, ut dicu uitam : quae uirga sit appellata uindicta a ui dicando: idest asserendo a seruitute in libertatem: tametsi in Sab hoe Vindicio iudice uocatam putat. Liberati ita, id est per uindictam, hoc est per manumissi nem, ut Plutarchus exponit, qui uindictam simpliciter esse dia ιcit manumissionem: id est, libertatis donationcm In civit. . tem,&c. id est libertini essent,&ius esuium haberent. His sicut adia erat. De bello Romanis illato ab exule Tatia quinto , in quo bello enituere pulchra exempla fortitudinis Rouianae de constantiae, ut in Bruto, in Floratio lite, in Scaevola, in Cloelia uirgine. His, id est tentata proditione fiustra. Nuntiatis. s. x legatos. Ad irritum cadentis,id est in stra susceptae. Viam, id est occasionem interceptam Moliem. dum, id est tentandum. Ne se ortum. Querela Tarquinii de Boodio, quae in mutas circunstantiu margitur, unde amplificat indignitatemfui casus. Estque hic exemplum diuisionis rhetoricaei Nam Liuius iustae in tionis capita & argumenta breuiter hie perstringit ae disponit. . Ortum eiusdem sangusim. Prima circunstincta a genere Extorrem, secunda circunstantia. Egentem, tertia circunstantia. Ex tanto no, in circunstantia. Cum liberis. adolescentibus, .utati minantia. Ante oculos mos, sexta circunstantia. Suon , id est Veientium. Alios, id est reges, ut Numam & Tarquianium Priusina. dc est septima circunstantia, atque argumenturna minore ad maius.
Augentem, id est dum augeret. A proximis. Octauaci cunstantia. Scelerata coniuratione, id est seditiosa. Nona circunstantia. Eos, id est Conuales. Decima circunstantia. Vnus, id est loliis. Bona sua. Vndecima circunstantia. Sceleris, id est rapinae. Se patriam, Duodecima circina miri L Regnum. Deci serua circunstanti
284쪽
vigeatos ciues, Decii quarta circinstantia. Ferrent, si est terre 'berent. Inhirhic Decimaquinta circunstantia. . . Ultum, id est ad ulciscendam. Caeta : stili et a Romi.
Amuni ademptum: scilicet Veientibus de Tarquiniensi
bus. Deciniaseptima circunstantia
Romano duce, id est Tarquinio. suos, id est gentilis Tarquinios. .adrato agmine, id est quod laribus ordini-baerat in ictum. Primus. i. praeeinu. Aruns ubi,&
singulare certamen Bruti de Aruntis, tu quo uterque pie occubuo. runt : hie pro suo patre,Brutus pro patria. toties.i exules. Insignibus. sarcasinus,amaresentatro
nia. Tum erat decorum. Noma. Capessere Pugnam, id est incipere praelium, non stare post principia. Dum, id dummodo. Parmam, id est clypeum. Moribundi, id estiam morientes. Vatia, id est dubia dc incerta. Aequo, id in Coniua, id est latera. Irrita re, id est,non essem. MIuam, id est dei θIuestrinSpolia: scilicet hostium. Collegae, istest Bruto. Mores, id in Bruti. Ante omnia, id est funebriae Pudicitiae ui
lateter scilicet a iuniore Tarquio, qui Lucretiae uim intulit. Consuli deinde. Exemplum suspitionis& inuidiae plebeiae iii populo Romano, Sc exemplum moderationis atque pilaritatis in Publieola Contae. Consuli, id est Valerio. Crimine, id est incusatione. Velia, id est myme, qui parserat editior Pallatini montis cidi his, quod ibi soliti essimi pastores uellare lanam ex ovibus antet tonsum teste Varrone. Summissis fascibus, id est depositis insignibus sui eo vinclum abdicaret semetipsum ma stratu suo.& eum populo resignaret & redderet. Summula d est subiecta. Autae. Consulem. Laudare, oratione funebri,ut alii dicit qualis lux oratio V lerii in laudem Bruti fuerit prima oratio funebris in urbe Romana.& inde sit institutum, ut uiri bene meriti, matronaeq; honesta, res, post mortem stam in funere laudarentur iusta oratione. . Matura gloria, id est non praecipiti neque sera. Metaphora simplai similibus. id est Valerium. Superstitem.i tutius uiuentem. Recidisse, id est iuspitione proditionis. Spediata, id est probata. Momento,id est parte, nidula.
Vbi si quam qui sim: quia bonu; uis: inteo ubicunq;
285쪽
loco .ibi bonus est,& integritatem sitam id est Romani. Uiciis publicii . Vicus inim in os,sigiunc plateam, extra utem, pagrum Contrarium, id est ratiorenti Popularem,id est populo gratum atq, cllarus propter iu'. probitatem. Talis enim disi diutur popularis, ut copiole dem
dit Cicero in prima oratione de legς agia ' PublicoIae tanquam ipse populum coleret & curami,uicissimq; a pq
Ante omnes. Qintuor leges a Valerio la aut renou potius,hic perstrinxit Liuius breuiter :quae ple ue uomur leges, quod praecipue in plebis grasuun sint sancitae: ροῖς derat uc mi ig- ω & concilianda lenitate quadam, ite desiderio Cculum tegi ca
Prima est, ut sapia quoque dixi invigeum institui catallogi quis magistratus, nec consul ciuem Romanum adue fas prouocationem, id est appellationein ueterate, aut mc deret iniussit populi, sed ut tantum ius coercitionη , dc uincu piablica coniiciendi haberet. Vnde βc postea non nisi curiarum tris insi; suffragiis absoluebantur aut condemnabantur reI ciues Rom hin patet in commentario Astonii sener inlinuana, & a 4 Valerium Maximum in capite De reis atablutis uel condemnat N
Secundatex.vicapitaleesset siquis ullum magistratur' dum rennum, iniussi & sine sistragus populi caperet attW adire:
pulsis.sed Caesares& imperatores postea hanc potet tem populo cripiemes, pro suo arbitrio & libidine in stxatus, quium uestent, ni dabant uel adimebant rutiluit. De tuae & sepia in insituto talogi vigesimonono dixi.
Tertia lex. Vt populus Romanus &ciues Romani imp nos aue alibus essent. Vnde& postea nullus populus, nemos uestigalis est iactus Romanis,nisiqui non habemt ius ciuitatis
Quartalex.Vt inobedientes duarum pecuduno bovis pretio mulctarentur 1 Consulibus. Vnde & mulata,vocatur ps a P cuniariam anuictari est luere poenam pecuniamamssit harum qu imum meminit Plutarchus in uita Valerii Publicolae, ubi plura im nies huic historiae inseruientia.. Anteonam .latae iunxisges. pro pinuone, id x
286쪽
appellatione. Sacrandoad est deuouendo. quia sacrare rapuid tuom bonaq; alicuius est diiu & suppliciis deuouere: ita ut cuiuis liceat impune occidere, perdere, rapero. Carute, id est vita. as,id esti es plabeias. .
unius,idest Publicolae. Subrogando, id est substituet do. 'Collegae, id est consilli. Suilectus, id est sibstituti . Suggerunt,id est sufficiunt. Memori scilicet Lucretii Aegrius. De constantia. Bielimonis serintae exemplum in Horatio Consule. Irreligiosum id est pollutum. Postem, id est ianv templi, Foedus ad est abominabile. Funest familia, id est propter funiliam contaminatam timere. olim apud Gentiles, sicut apud Iudaeos, funera cr relabantur domum i nullam foedare & contaminare: ita, ut expiari oporteret aliud: i. nullo alio. Domi dc militiae. i. in pace & lo. Inde P. Valerius, id est secundo amo post reges ex ms Consules fuere. RValerius Publicola,& T. Lucretius. FGalarius,id est secundo Consul seditis. Iam Tarquinii, Bellum Porsenae rem Hetruscorum pro
Tarquiniis eontra Romanos, quod totum nunc anniim durauit, in quo adeo qui in angusti fines imperii Romani fuere. ut extra muros Romae uix quis decim lapidum spatium tenuerint Romani, adeo omnia ab hostibus occupata procul &prope eranti uiari; legiatur uno tempore triarctum svisse imperium ab initio urbis. Lar te ognomen est.. Clusinum, id est ad oppidum. Nominis, id est foederis. Orientem, id est incipientem Satis libertatem, ALmonitio haec T rquiniorum continet hanc thesim: Quitates ci riditate dulcedine libertatis libenter abiicere uelle iugum regum
principumque suorum. Satis, scilicet ad quidlibet audendunt contra reges. Eam, scilicet hiartatem. Aequari, scilicet di, cerunt; monebant. Summa, id in regia. Infimis, id est plebeis. Nihil excelsum. Tragica admonitio,& decet pers
Alias dest alio temporeante. Multa igitur. dularitas ipsius Senatus in plebem, propter temporis de pexicuum evitatem. Data Nandimenta, Poetis locutio. Annonae, id est eiu rei quae ad uictaim pertinet. . in . Arbitrium,id est potestas. Venibat testa priuatistae debatur omnibus,hoc est,quia priuati Salinatores nimis carmendebant
287쪽
debam salem passim ideo senariis uiliore uenditurus salem, ade ut
Harae ἔ-tim vim icitatanam ut rependeret eis sum u& lucrum quod fuerat ob nturum' -
Privatis, id est salinatoribus. Impenso, alii legunt immenso. Portoriis,id est teloniis, hoc est,uectigalibus quae dantur pro apportatis merci La buto, id est, pensione & ex Oione. Conserrent,u ilicet tributum. Ferendo essent, id est,qui serre possent. Asperis,id est periculosis. . Summi, id est principes. Infimi, ad est plebei. His tibus,id est per fraudes&kelera. Popularis, id est gratus populo. Cum hostes Exemplum sertitudinis militari, in H ratio Coclite. Sepsunt, id est muniunt. Sublicius,id est e5 tignatus ex trabibus. Cocles icitur monoculus. Munimentum id est Horatium des forem. Ianiculum, idest arcem in suburbio trans berim. Citato id est celeres. Testabatur, id est inuocabat. Trariti tum pontem,Appositio. Religitisient.scilicet hostibus. ExceDturum.i.rete rum. Cedentium.ssuorum ista, . tamin .co propinquo. Obstupefecit.ixoniceis in stuporem quasi prae admiratione. His,id est duobus. Pro
cellam, id est impetum. Et quod , id est initium. Eos, id est duos. Relicta, id est a tergo. Prouocare ad singulare
certamen. Servitia,id est Hetruscos. .
Obstinatus, id est obfirmariis. Wrum, id est Horatium. Tyberine,id est qui deus es Tyberis. Rem 'ausus, idest
quod imus custodierit potem de torum exercitum sustinuerit,eius et erit uim quodamatus & sessus transtata rit fluuium, accero nullo uulnere. Statua posita, est extrὸ urbem in campo artio,de qua statua Gelan Marro cap- - , . Circumarauit, id est aratro cireu cripsis. Studia.i.om-.cia. Inopia, publica. Fraudans,id est subtrahens sibi. Piaena primo conatu stratu a Valerii Consillis in sibilo opprimendis Hetruscis.Vocatur autem strat ema, insigniter callidum consilium facinusq; ducis alicuius, quem ducem Graeci παταγον uocant. Repulsus,id est a ponte.
Praedatum, id eit ad praedandum. Trasirerent, id est tansnauigarent.ῆInis mad est intutum Metu,sciliret Romanorum. Eisilas id est dispersos Hetruscos. Vindicem, Hestiatorem. Ad secundum lapidem,idust milliare : via sanabantur milliariae lapidibus. Mith aut passu eonficiunt
288쪽
. INPI I. LIB. T. I. IVI I. at
imum millive Italicum. Obiicere.i. opponere. Redditus,id est Hemastis. Obsidio. Alterum exemplum sortitudinis & audaciae militaris inset nou,qui sibiipsi malium exussit. Liberum.icime regibus. Assirinante.i. faciente credibile,
quasi propter famam & metu transiueret Scaevola.
Aperiret, id est proderet. Fortunae minas, Elicet in tanto discrimine. Petentium, id est ciuium. Idem decus, id est ut te occidant. Capite,id est periculo uitae. Vestibuto,id est aditu. Iuventus Romana indicimus, Evocatio. Cum singulis,scilicet nostrum. Amb es, id est occulta uerba. En tibi inquit, stilicet rex. Macte,id est magis aucte. Sic Virgilius. Matie noua,&αEst autem adverbium adhortantis. Principes , id est primarii. Ceciderit, id est euenerit. Opportunum caedi. Scaesuolae. Scaevola uocatur, qui sinistra naaiau uti cogitur,cum dexteram non habeat. Gmposita uox cst ex Graeco & Latino: quia Graeci sinistrum,& Latini uolam nominant medium in m
Toties, id est trecenties. Nequicquam, id est stustra. Praesidium,id est hostile. Agrum dono dedere, quae postea. Relativum refretur
ad sequens uerbum,non ad praecedens,ut Sallustius.Est locus in ca
cere, quod Tulli num appellatur, &c. Virtute , id est uirili. Decora, id est uirtutis. Cloelia. Exemplum sertitudinis muliebris,& fidei sematae utrinq; in foedere. Frustrata,jd est decipiens. Sospites, id est obsides uirgianes. Praesesrere.idest sisnificabat. Impuberes, id in ii
Eam aetatem.id est pubertatis. Iniursae, id est ignominiae. Statua equestris, A barbaris gentibus & ex Graecia Romam quoque mos ille transsatus est, ut insigniter bene meriti, aut aliquo illustri facinore clari, donarentur aenea, marmorea, arge rea,vel etiam aurea statua,in uirtutis memoriam: unde & Plinius in trigesimo no,cap.sexto, primas statuas Romae dicit filisse Coeliatis & Ctaliae aeneas, nec ulli praeterea uirgini statuam Romae posutam, aeterquam Claesiae. Huic tam. De more uendendi ira Porsenae, quae in proue bium abiere, quo dicimus bona Porsen talia fere bona,quae nobis
dono aut fortuito citra laborem, sitim; semptu magno Qxin
289쪽
Fuit autem mos, ut quoties in auctione uenderentur hostilia m. ex praeda capta, ut dicerent Po senae bona uendi & uenire.
hoimens,id est dissimili Solennia,id est belli. Porsenae,id est hostium bona prvidi. Amitiore.i placidiore. Opulenta.i. plena. .' longinciua,id est post longinquam obsidionem. Immiuopaencastra. Venisse.id est in auctione,nempe uili paruol pretio, tanquamhostibus empta. Gratiam,id est gratitudinem. Aitimonem, blicam uenditionem. Perculerat, adest term t. In medio, id est a stome per Aricinos, a tergo per Cumanos. Pars perexigua. Exemplum hospitalitatis
Hetruscos quos pessume incctos RonNmi nigne excepere.. Duce,id est Arunte. P.Lucretius,ut sadra catalogum eorum P mmaduerti commode possunt ex historia primi anni consularis propolui , Ita nunc rursim secundus hic quoq; annus iustam nobis materiam cara Iosti prebet,unde obseritemus,auae ad ueteres mores legoq; Romanorum pertineant, tametfi multa etiam ex iure naturali huc annotare liceat cum illud sit fons iuris gentium, & ciuilis atq: omnium bonorum monim origo. Et cum historia proprie in hypothesiuersetur semper,hoc est,in exemplis singularium, iuile est ea retorri ad fiam thesim, hoc est,ad generalia praecepta iuris naturalis nescivilis Excerpam igitur hincsequentia instituta.
anni Consularis sub P.Val Publicola,&. . - T. Lucretio Tricipitino. Primum .Eundem maginatui praecipue Con datum lapius capere licuisse Romae,hoc Valerii iam secundo consulis aliorum
Secundum Necessitudine cuiguinis, scedem aut locietatis, ocamicitia coniunctos se inuicem tueri dese rem, ius fasq; est. Ita enim mutuis uinculis natura sectauit homines ad mutuam detemsonem sui,& ad mutua officia praestanda. . Tertium. Seditiosi, maiestatu rei, perduelles indo suppliciu
Quartum Reges & magistratus esse oportere ullos,& cos itsto in honore potentiq; milioritate loci idos docet ius gentia.& naturale:quia bestialiter vivitur,ubi est anarchi id est populus is
290쪽
IN II. Li B. T. LIVir. 28 Quintum. Privatis hominibus de plebi aliquando indu sis debet magistratu si ita res & utilitas postillat,ne tame fiat ana chia & immodica licentia. Sextum. Privatis hominibus sta non debet eripere magia stratus commoda 3c bona. Licet enim ius habeat in subditos, i men is non est dominus imis alieni priuati, nisi hur aliquo crimine dementerit norum amissionem ita etiam no decet magis it tum esse liberalem & munificum de alieno, iret cum alioru incommodopriuato. Neque popularium intemertere debet utilitate 3 emolumenta: quia priuatae opes sunt, sons & origo publicarum fi
Septinium. secundum proportionem Geometricam opum, priuatarum contari & sustineri onera publica, est aequissimum, ut iupra etiam in catalogo semii Tullii patuit. Octauum. Ita popularem esse oportet, id est, gratiosum &ossiciosum ad populum, ne illa popularitas ab t in prauam licentiam, uelambitionent uel contemptum magistiatus ipsius.Videat rein m iam descriptionem eius, qui sit uere & recta popularis apud Ciceronem in secunda oratione,de lege Agraria. Nonum. Probrosum est militi & ignominiosum, suos ordines uelaciem deserere inde capitalis poena in desertores irrogatur, qui salua acie sit eque dum ui ria amissi sibterfugiunt peric tu Sin uero actes sua uicta sit, tum denique cuique licet sibi eonsilere uirtute aut fiaga, modo ne rurpiter capiatur. Decimum. Respub. debet esct grata erga bene meritos in priuatos etiam . uilesque homines,ut ita gratitudine & honore e citetur priuata uirtus ad obsequia erga Rempub.
Vndecimum. Publicam inopiam releuari a priuatis iustis. um est,qui supplere & praestare drimi de suo, id quod Respub. pnestare nequit tenuitatem. Duodecimum. Non resert dolo an uirtute,&clandestinam 'metani hostem a gregi re, modo ne sides publica periclit
, Laudantur m go insidiae hostibus octae seliciter, de inter stratis gemata habentur,tanquam es regia ducum tonsilia factaque. De mumtertium. Minora maioribus, & potioribus Imuiora postponere conuenit in negotiis,tam priuatis quam publicis, Decimumquartum. Iniussu Ducis non licere militi ponesinibus seis abeue uel excedere. - it Decimum