장음표시 사용
291쪽
Decimumquintum, Transfu hoc est,eo quia suis ad hostium panes fugiunt,capitali supplinio puniri. . Decimumsextum. Hosti hostem occidere ui aut insidiis
permittit ius gentium, nedum qualibet iniuria afficere & damno: quia uim ui repellere licet.
Decimumseptimum. Iure belli hostem casuum uel d prehensum ti m dimittere licet publica fide, quoniam idem ius
iri tib iri inuiolatumhue esse iubet. .
Decimum Rauum. Lex naturae iubet beneficium benefi- eio remimerare priuatim aut publicae gratiam bene meritis pendere,nihilque magis cum iure pugnat, quam ingratitudo: quia mutuis beneficiis connexa est hominum secla s..it enim alter
Decimumnonum. Reminae a negotiis publicis abstitire de ni, eum natura illi sexui prudentiam politicam & fortitudinem denegari solamque domesticam curam duinan it. Quo quam qxtiterint exempla rara sertitudinis 5c prudentiae in mulieribus aliquot, uirili aut lacroica uirtute quoque praeditis, ut supri de pomaquila more Tarquinii Prisci & alibi de Mn irantiae e Ain zonibus doque similibus legitur in historiis & poematis, ut apud Plutarchum in libello de fortitudine muliebri. Vigesimum. Pam non solum priuatasta &publica utri que ser i debent. Sic enim priuatam, publicam ue fidem se latus naturale & diuinum,ut seruetur inuiolata cum ut uinculum humanae societatis ipsa fides adeo ut hosti quoq; seru ri debe t.QΟΡs alterutra pars tactu siegerit prior, neque omittere uelit infide: tatem,tum denique alteri parti licet non stare pactis,iuxta uulga Morythmum,Frangenti fidem,fides stagctur eidem. hans προ-hun intellige de pactas licitis & non turpibus. ivigesimumprimum. Bona Porsenaeuenire dc uen si bant .r prouerbio: cum ex hostibus Gna praeda iam batur in auctione,& manubiae, hoc estpecuniae o praeda uendita redigeba'
Vigesimumsecundum. supplices fiscipere in tutelam &
ra iure gentium constitutum eston o non solito &nocentes
recipiantur. Pram illi sunt noxae dedendi reposcentibus suis, nisi casu Drtuito peccauerint. Et haec institu ςx huius anni secundi historia sitis est annotare.. P.Lucretius &c. Tertio anno post reges pulsos ex Vrbe secti sent Cobules P. Lucretius, S P. Valerius tertim ut Venerum
292쪽
synthesis. Non quin, id est quasi minus. Deleeios. id est primores. Eius rei, si ilicet de reducem do Tarquinio. Beneficiis, id est inter Porsenam & Rom nos. Cum ille, id est Porsena.
Faciles, id est prompti. Vellent, id est alioqui I.
Omnium, id est Romanorum. Finis idem sit urbs.
Noema est obliquum & acerbum, quo perstringit Liuius proculdubio tyrannicam quasi potestatem Cariarum: qui post Iulium Senatui populoque Romano eripuere libertatem, se ire monarchas decere, ut unus fiunmam rerum imperiumque inneret. Et quidem dieitur Liuius male audiisse Sud Caesares quasi Pompeianus & immodicias amator liuertatis esset,idque in historia sua non diuini
laret. Proinde, id est ideo. di Obmnatum, id est firmum. Obtundam, id est mole- ψεις ero. Quod reliquum, id est reddidit eos,qui erant adhue obsides. Reditus, s uicet in Urbem. Exulatum id est ut
exularet. Exulatum ad. Nota hic inconcinnitatem, Quod omnia in m inunt,& est ualde uitios . Fida, id est fidelic
Maiore inde. Quinto anno P. Valerius quartui & T. L cretius secundum Consules. Aduersus eos, id est Sabinos. 1 Iterum, id est secundo. Seditio. De familia Claudiorum ex Sabinis Romam trans. lata ab A ppio Claudio, qui postea uocatus est Claudius: Fiata est autem Romae ista similia mire potens & fictiosa. superba, infesta. plebi,de mininie popularis. Tales enim per omnem fere historiam Romanam obseriuntur fuisse Appii. Atque ita innitus quoque sui sint gent litii mores notaeque natiuae. Factioni, id ust parti aduersariae potenti. Clientium, id est eorum quos sibi habebat obnoxios & funiliares, quasi minu Mos sus beneficiissibi devinctos, quorunxerat tanquam patronus ipse&quasi herus. Cliens dicitura καλῶν, id est uocare: Diae n tur ipsi inuocare pyronos, ut se adiuuent. His, id est Cla dio cum Clientibus. Ciuitas, id est ius ciuitatis. Dignati nem, id est aestimationem. P. Valerius omnium. Sexto anno Menenius Agrippa, &
P. Posthu us secundum consules. Copiis , id est in re semia
293쪽
Iari. Funeri, idest honestiori. . Publico, scilii et sumptu. Luxere, annum . Duae colo niae a Roma in Latium in Auruncos, id est populos Italiae. Compulsum, id est transatum. Secuti Consules. Septimo anno Opiter Virginius, & Spiri laus, Consules. Pometiam, id est Coloniam, Vineis, id
est,machinis bellicis. Erant autem uineae, quasi Pergula & Casuuro,istioribus compacta trabibus imira rotis, uel C ndris, sub qua aliquot nubtestem mirent &uinea admota nimris,superne tuti quaterem,uel subruerent muros. In quos, id est Romanos. Inexpiabili, id est quod nullo beneficio uel o sequio erga Romanos possint expiare dc luere. Excurrissem, id est extra i r m. In eo esset, ide' eo peruentum esses. Foede, idest cribdeliter. Corona, id est publica uenditione, aestione sub hasta uenire de lub corona uenire idem est. Ueniit, id est uenditus est. Ultas, id est quae se uindicauerant ab Aurimcis. Ins quens annus. Octauo amo Posthumius Cominius & T. Lar
' Coniurast, stilicet ςontra Romanos. Occtauio Manilio, id est qui faios Tarquinii reducere conabatur In hac. De Di om & masistro equitum primum creatis, di de potestate dicta ae, qui magistiatim somm erat in imperio
Romano usque ad Campei, & extraordinarius, tamen nona uias: quia creabatur non nisi in iummo ali uo periculo imperit,ut instissicam in catalogo,& Liuius aperie hic ostendit.
Solicita, id est cum selicit retur. Essent, id est Consules. - .a raditur, scilicet ab historicis. Creditum sit, id est an crediderint Consilesiuis pqtium Tarquinii, Consularet, id est qui fuerunt antea Consilia Legere, id est legerunt. . Consularis erat d est qui fuerat Consul hoc anno premo. a Moderatorem. Definitio Dictatoris, qui diagor est in derator & in gister consulam, alionamque ni istratuum Ac cu uium. Appositum, id est adiectunt,ela bim. Eafamilia. id est Vabriorum cui deberetur hic honos,propter benemeina Valerii Publicolis. Consularem virum, id est qui fuerat Coi
Dicto, id est mandat Dictatoris, quod ipse dictaret, hoc est iuberet de p criberet. Prouocatio, idest appellatio ad populum. Parendi, id in obediendi. mod impensae, id
294쪽
1 N 1 I. LIB. T. LI VII. . quae impens, Tacite, quia utrinque resabatur a belli insi
riis&gradationibi η . Consules Serusus. Nono anno Consules errati serui Npitius,& M.Manlius Tullus. Decimo uero T. uti & C. V tius. Deinde, id est anno decimo. est urbisn
incia. Destiuit, id est publico conseruii. Gistens, id est im
escens.Sic constri Nec bellunt Latinum gliscens iam per alimiotannos dilatum est ultra. IAulus Posthumius. AulusPosthumius secundus Dict tor, & T. Ebutius z. magister equitum. Non potuit, scilicet prae odio in Tarquinios. Ergo etiam . Descriptio atrocis p gnae Romanorunt contra Latinos, in qua alter Consul Romanus,
:, Ergo etiam, propositio descriptionis. Miscuere. imp quere. Ictus, scilicet Tarquinius. Fefellit, latuit. Ciet, adest mouet. Referentibus pedem, id est refugientibus. iostentantem, id est iactantem. Familiae, id est Valeriae. Equitis. id est Valerii. Moribundus, id est sim morieti Exemplum pietatis erga patriam in Valerio, qui pro ea morte obiit fortiter. Cohorti suae, id est Conlulari uel praetoriae. Manu, id est multitudine. Pro hoste, id est tanquam desertorem occidant. Integris, scilicet, quia ad id tempus quieto consederant. Adorti, scilicet praetoriani. Latinus, id Manilius. Manipulos, Manipulus est multinido militum, sub em signo: quamuis usim minor fuerit numerus sub uno signo,
m nunc est. Subsidiarii milites uocetuitur,qui resiniantur qui ti usaue ad ultimum belli discrimen,ut ita recentes ineant praelium. nondum sesiis uiribus, remque afflictam restituant. Lmatus,
id est, magistratus militaris, qui uices gerit absentis ducis. In pace uero tus dicitur, qui te tione fungitur. Ipse, Herminius. Verulo. Verutum,teli genus est,habens serium 'lomu instar uerti. Ueruto, V,longo. Curationem, id est Chirurgici. Obtestans, id est per fidem eorum admonens. Antesignanis, scilicet militibus,qui in prima acio Mite signa pugilatrant. Proceres iuuentutis, id est nobiles ia
nes equites: quia tum Romae soli nobiles erant equestres, & pa tritii quoq- utebantur equis. Pugnae, id est, pedestris. Inclinauit, id est in fugam. Equi, scilicet quos rursum insce derent. Castori, id est Deo equitum,mo inuestri.
Hoc modo. id est quo descripsi Epilogus. Consuleri ia
295쪽
est undecimo anno. Inde, id est duodecimo anno Consule Saturnalia sestus dies. In appositione uertam conuenit sedueti non1inativo. Deinde, ideri decim lenio anno. Hoc, id est decimotertio anno. Dubiaetides. Q eum latinis si riserit. Collega, id est T. Virginius. Tanti metores. Deu rietate historiae. Implicant, id est impediunt te re. Alios, idest historicos. Magistiatibus, id est cis ulibus,quom is
Appius Claudius. Decimo quarto anno Ap. Claudius . Sabini &P.Seruilius consules. Tarquinii, id est senioris. Quo, id est in quam urbem. Erecta, id est spem & fiduciam. Patribus, id est nobilia tali. Luxuriosa, id est immodicam licentiam mi sumens. Nimaturatum, id est ni maturasset Dictator.,Hae ira, id est
propter hanc iram. Perculit, stilicci metu. iinde, id est ex Volscis Suum, id est instam ingenium. l, tallicitandum, idest ad deiectionem. Latium, id est ad Latinos. Abstinuit, id est retinuit. Legatis,
mei ut supra dictum est uregentium non debent uiolari. Res tad mutuae officiositatis&ω ficetiae exemptu inter Roman &Latinos ,qui utrinq; beneficiis contenderimi & certarunt inuice.
Nouos manistratus, id est Appium &Semilium. R eiic rent. id est, tererrent. Gaudere, id est gaudebant. Facto, id est beneficio quod Romanis imp erant. Esse, id est erant. Remissi. id est ex urbe Romana ad uvis. Pergunt. i. adcur.
ex iustoria inde ab anno tertio, usque ad sediti nem uel secesilonem primam ue esto. Primum. Mutua bene olentia, findere, societate, amicitia, uel alio iuris uinculo cbniuncti e inuicem solicitare,aut incommodo iniuriaue, aut ulla improbitate assicere non debent, in utrinque idem animus eadem4ue uoluntas requiratur, ut par pari reseratur. Neque alter alteri ostensam,ncdum indignationem moueat. Nam , alioqui non potest ulla societas consistere diu. Secundum. Amico uel socio beneficium est extubendiun, di obsequendum, quatenus per honestatem licet, & ne immodico damno ossiciamus nolinetipsos, neue in perniciem praecipitetnur inimia es inae estiua beneficentia , & immodica benigmt te,
296쪽
ili'esie alios, ut sis tibi ebarus amicus: Sis bonus Alo Mias,ne te mala dum sequantur.
Tertiunt. Uberae urbes sui iuris sunt, neque regem principum unum aliquem habent , sed suis magistratibias annuis aeordinariis non perpetuis parem, suisque popularibus hi deniquo praesunt, qui ad tempus magistratum gerunt. Sic Roma ad αδ- res usque libera sit qua libertate amissa,periit senatus populi φ Romani authoritas βc potestas. Quartum. Turpe est promittere 3c stultum est polliceri beneficium aliud ue quippiam, quod ipse praestare nequeas:& ingenui hominis est,hbere potius fateri suam infirmitatem,aut negare quod non posses efficere, ne uanis promissis alios ludas, teque uanum esse de fiatilem ostendas. Quintum. Ius amicitiae non patitur apud se uero illos, qui altarius amicis sunt infesti uel hostes. Nam eosta amare,& eosdem odisse, lebent amici & citi Sextima. Apud ueteresd hodieque iuris uinculum quoddam
est inter patronos & clientes, ut patroni detendant suos clientes ab inopia & iniuria , atque eis pecunia mutuo danda aut alia opem ferant opera. Contra itero ipsi clientes illos demercantur quibus. cimque obsequiis & Officiis etiam, quae minima quoque patroni in men magnifacere debent, animum magis aestimantes, quilin omelum,iuxta illud sapientis:
AExiguum munus cum dat tibi pauper amicus -ccipito pticiae,pknc O laudare monento.
Ac Patroni sunt illi, qui tenues homines uel populares in fidem tutelamque suam accipiunt, & inopiam leuant, suppeditantes eis sumptus quoad reddere possint commode e & isti tenues patron
rum opera utentes, uocantur clientes, Graeca uoce, quod u
rati ad ossicia de obsequia praesto esse debeant, me sint ingrati de
beneficiorum immemores. Sed cauere oportet, ne patrocinii millud degeneret in latrocinium. Saepissime enim merit, ut potem tes immodicis &intempestiuis beneficiis uel potius iniuriis ita bi obnoxios reddant ipsos tenues, ut eos tandem oppressos aere ali no,& inseruitutem quasi redactos,omnibus suis spolient bonis,unde seditionis materia plerum; pi crur, ut in sequenta secessiono nexo rem uidebimus. Neq; uero possunt Respub storere aut non perire, tibi sic opprimuntur tenuiores a potcntabus.
Septimum. Coniecto praelio a caedibus temperare iubet iusti milit
297쪽
militare, nisi uicti nolint se dedere in fidem uictoribus ,aut pote statem: neque in captiuos sculentam est, si fidem non conentur
Odiatium. fidem seruandam , parcenduinti esse deditis, hoc
est, bis qui uicti se in fidem potestatemque uiaoribus commii mim Variat tamen hoc ius tape, contra illos praecipuentu belli aut stilitionis fuerant authoro & principes, uel quorum perlidi & irvi litia ira sit oelorata, ur spes illa supersit eos quamliber uictos sc pi dilbs posse quiescere, aut seruare fident, in officioque perdura re. Neque etiam deditis statim fides stangitur, etiamti improbi res puniuntur: quia in deditos arbitrium nabent ipsi uictores uitae necisque, modo pars maior supcines sit. Deinde etiam non una est semper formula deditionis, qualem supra in Tarquinio Prisco proposuit de Collatinorum deditione Variant enim plerunque conditiones de circunstantiae. Nonum. supra etiam dixi de triumpho, hoc est, de magni co & pompolo ducis uictoris clim exercitu suo urbem Romani r gressu, non permisso cuilibet duci, sed ei tantum, qui supra uia ginti millia hostium iusto praelio uno, sine magna suorum clade ἐκ damno occidisset. Hic enim numerus postea ducibus est prae sesiptus propter ambitionem moderandam, ne quilibet imperator propter leuem uictoriam tantum sibi honoris arrogaret, tantosqueti privambitioic iaceret in opter nihili causu Vide Vesur. libro rocap. De iure triumphandi Decimum. Dictator est moderator & magister Consulum atque aliorum magistratuum , nedum populi totius. Magister equitum uero est , qui proxime post Diciatorem habet potestatem
in equestres copias. Quantas autem Dictatura iactit extraordin nus&temporaneus magistratus, utpote ad lex, quatuor, duos uemenses, aut plus manus et tamen summa erat eius Potestas, non tantum in exercitus, sed in omnes adeo ciues&populum, ut ab eo
non liceret appellare in caula capitali adpopuItun, Iad ullos mae gistratus. cuius sic tentuo exemplam euidens & illustre Liuius in sta copiose proponit, in fine libri o titu1 ab Urbe condita. Vtus est autem Dictator, quod eius dicio, mandato , decretisque& pGescriptis, omnes parere necesse esset. Reliqua de iure cius apud alios inquire. Vndecimum. Ignosci adolesciuitiae & imprudenti aetati aliquoties poliis, inodo ne saepim per malitiam peccond. Frustra eniimhns ibit iuuenis impunitatum a legibus, contra quas non '
298쪽
tetur maligne peccare. Caetifrum ineuitabilis casu Sc error non hintarius meretur ueniam senioribus quoque. Sed de hae thesi
multiplex de prolixa apud Iureconsultos in disputatio, de iuris& lacti ignorantia. Duodecimuiri. Exulibus eripiuntur bona simus & patria,
iusque ciuitatis , si muriciatur perpetuo exilio , quales nunc Itu comulta uocant deportatos, uel in seruitutem,uel in metalla damna tos. sin autem exulas non perpetuo sed temporaneo puniantue exilio, carent quidem patria ad tempus, de tamen ius ciuitatis sit retinent, qualis nunc uocantur a Iureperitis relegati, quibus etiam ue bona eripiuntur iure, tametsi huius contraria exempla inu . niantur multa, sicut Clodius Ciceroni exuli relegato domum eueseth dc simust.
Decimuinteruum. Cohortent pecunarem sibi
Consiit Imperator , Praetor, alius ue magistratus, in exercitu pro . uincia ue superior, quae cohon postea uocata est dictoria cohors. inae & praetorianus miles , praetorianum praesidium Ope memor tur in iustoriis, cuius inde sub Caesiuibἡtanta fuit potesta, ut soli praetoriani milites citra senatus autoritatem, estra populi conta tan legerent aut repudiarent tollerentque Caeseres & Imperatores.
ut o muturin uitis Caesarum. Et hi praetoriani milites si R mulo anellati rant Celeres, a celeritate Uilitateque in ossicio praestando. Alias etiam satellites & custo s principum uocari
Decimuinquartum. ratione & orglae instruendi exemcitus miri, circiter principium 8dibriab Urbe condita, &1. libri de bello punico Liuius si ribit. extatque libellus Modestini cuius- de instimenda acie Romana, ab illis inquirere potes quo O dine locati sint milites. Fuerunt autem hi sere in prima acie hast ri, inde principes, postra scutati, & hi omnes Antepilani uoc tantur. Deinde in secunda acie locati sunt triarii, hinc lorariu hoe
est qui armatiira leuiore utebantur. Denique Accensi, tanquam sipplementarii, qui in mortuorum locum accensebantur. Post hos omnes tandem erant subsidiarii, qui in subsidio reseruabantur ultumo discriminipraelii siclinendo, tanquam ferociores,& quibus plus confideretur. Praesidiarii uero milites in castris oppidis ue relicti, i petum oppug ionis arcebant, mire tamen casu temporeq; hic ordo haecq; nomina uariarunt postea. Equites uero utrinque a coronibus, id est lateribus aciei pedestris stabant,aliquando procursante Ute aciem iuibus postea Velites Troilialis immixti sunt. Diuidi-
299쪽
ANNO T. IO AN. VEL CVR.tur totus exercitus in milites leuis armanirae S grauis
turati pugnam praeliumque incipiebant primi leues milites, qui auxilio sicces ban: Equites. Fatigati autem leues recipiebantur in secundam aciem, unde prius se proripuerant, illisq; grauior & r Histior in tes in pu in siccedens, suo robore hostem si nere. or ere,protrudere,adiutus equestri acie blebat Reliqra de his apud
alta autores inquire, ut apud Vegetium, qui de re militari Upis
iustum opus. Mihi enim fuis est hic nomina ordinemq; milituni qualemcunq; inruasse. Decimumquintum. supremi ducis uicarius erat Legatus in exercit cui ius datii obire ofῖcia munia j; ducis absentis, ita tanaen, ne quid praeter eius consti um innovaret. Decimumsextum. Saturnaliorum dies Saturno sestus desim institutus est, ciscirer ducentesimum sexagesimum annum ab Urbe condita, posteaque saturnalia sunt aucta, ut pluribu diebus
agerentur mense Deccmbri, comitate & lastiuitate mira inu em mittentes munera, ossiciaque exhibentes & conuiuia metri Hamque saturni colentes, ideo, Pod ille ex Graecia profugus iri Italiam uenietis ad Ianum, artem colendi uineas agrosque , Musum monetae, aliarumque rerum Italos docuisset, ut est api' Ouia dium in 1. Fast. dcapud Vergiliuin in octauo Aeneid. Et in Grae corum quoque historiis. V me de duo Castella suburbana Romae ita sunt nonum,ut alterum liceretur Ianiculum a Iano, alterum Saturnia a Saturnio.
Decinivitiiseptimum. Primores non debent iniuisis -- modicaque potentia premere plebeios & populares filos, alioqui se ditionum materia Praebetur, Quamuis contumacia plebis aliquam do est ui retundenti, plebsq, exercenda, ne otio laseiviat nimio &securitate. Sed de his supra quoque memini in proximo Catalogo, de popularitate moderanda. DecinitIn octauum. Non solum peccatiun & delictum meretur poenam, sed uotiuatas ctiai Scccmsilium quandoque prnitur, si xl aliquem conatum se intenderit, uel alium impulerit ad delinquendum ui precio ue, causame; delicti dederit. 'que hic locum habet pastim uulgata regula Castiana, cui delictum comminis fuerit, cum quoque Obere poenam delicti luem Nam loqui cogitationis poenam nemo petitur. sed de hoc plura laeti: consulti aisputant., quando quispiam propter consiliumwnea:
-- Decimumnonum. Huic Noemati Liviano, leuatus me
300쪽
Assium rediit ingenium, plane quadrat illa Terentii seirentia in principio Adelph. Malo coactus qui suum ossicium iacit. Vigesimum. Captiui,tametsi iam serui iacti sint, tamen non ita crudeliter de immaniter tractari debent, quasi bestiae sint. Nam heri & domini aliquo humanitatis sensu tangi debent, meminisseque illos etiam esse homines, qnamlibet seruos & captialios. Hic est ergo Catalogus obseruandus ex historiis duodee
Sed & hellum Volsci uir. A Claudio,&P.Seruilio Cossi
prima seditio in urbe Romana orta est, inter plebem δc patris, a tore QLicinio propter nexum. uerum Nexus est ius iunciendi debitoris, si aere nequeat creditiam persequere, quo nexu creditor donii suae tanquam in carcere priuato, coercet debitorem & retinet, cpioad sibi satisiaciat quocunque modo. 'Sunt autem in hae histo ria multa quidem egregia exempla,quibin destribitur diuersiis & u rius animorum habitus seditiosae plebis, & hominum iactiosorum di impotentium,qui immodice utuntur ida potentia magis,quam ut ad tempus de suo iure nonnihil cedere uelint. Neque uero si lexi e fuit seditio, quia dc secinio iacta est plebis in montem sacrum. Flagrabat, id est ardebat. Fremebant, id est plabet. Fremebant. Qis ela plebis de improbitato potentium, quorum mancipia quasi cogerentur es plebei. Nexos, id est uinctos. Ne frixum, significat ut esum. Nous, us,ui,ius ipsum uinciendi. Vnius, id est ex plebe. Magno natu. Occasio seditionis propinquior a calamitate plebei cuiusdam senis nexi dc iniuriose tractati, a suo creditorem nexu. Et est hypotyposis. Inuidiam,id in plebiscontra potentes. Ciliscentem,id est augescentem, crescentem. Insignibus, id est, quia erat nobilis
pl'eius. Obsita, id est foedata. Perempti, id est male assis Capilli, id est iusto prolixiores. En fauerant, id est triorem quasi reddiderant Sc horribilem. Ordines duxisse, id est praefectum aliquot fuisse militibus. Cicatrices, id in uulneriun si α Fecisse aes alienum, id est contraxisse in alienum. Id, id est aes alienum debitum. . Villa, id est praedium. Cumulatum usuris, id est W- grauatum. Exuisse, id est ipoliatie, quod id debitum spo