장음표시 사용
321쪽
Octauo.Prouinciam Romani proprie u bant eam lenis terram uel populum pii cum ante seb alio principe uel liber fuilla iam uictus, in Romanorum potestatem & sub imperium uenisset. Nomen a victoria parta derivatum est:inde& prouinciales, i 'populi detum & subiugati a Romanis, qui postea a proconsulibus, a praetoribus prouincialibus,t propraetoribus, uel quaestoribus quos
Nono. Contra magistratum,in ip sunctione, Sc o temporeue magistratus nondum clipso, non erat ius coercitionis:
sed demum deposito magistratu & ossicio, cogebatur iam pr-tus rationem reddere successistibus 8c populo suae administrati ius, quam si male curauerat, tum mutui uel poena graui punii batur. In hune modum Spin Cais. Vicetinus, tametsi pestinae is inconsulatu gerebat, tamen eius poena dilata est, qu exiret mUD stratus ipsius, & exacto demum anno, 'nim publico, partim priuato iudiciis punitur extremo supplicio, eo quod ipse primus in
imperio Romano intulit mentionem & contentionem de legea raria: qua lege cauebatur, ut agri ex hostibus casti non adi Acarentur Reipub. uel aerario publico, neue agrorum r-tus inpubhcum illum uenirent, sed ut priuatim inter ciues plerios quoque in capita diuiderentur agri hostibus erepti, uel nullo uel in uo pretio, tanquam praemium & merces nauatae operae pro Republie. in militia & expeditione contra hostes. Huiusmodi leges agrariae ab hoc tempore lapius relatae, occasi em dederunt plurimis seditionibus, inter Tribunos & P tios, inter plebem & senatum: adeo, ut reni pessimi exempli hic Calaus Vicetinus iniwnerit, ex qua publice priuatimque magna incommoda prouenire potuerint. Primo enim aerarium & Respublic. seo iure & editi-biis spoliabatur. Deinde cupiditas agrorum & legis dulcedo inhiare Liciebat plebeiός, de iure iniuriam appetere priuatorum quoque ciuium agros & possessiones, praecipue locupletum,'
diuites uel sua pecunia uel haereditate acceperant, iamque diu possederant. sicut Plutarchus in uita Gracchorum aperte Indicat,
ct alibi in historia Romana saepisiime legitur. Q d cum hostilis ager tanto plebis ant militum numero' non sufficere uoluerint isti populae es tribuni priuatos quoque agros a diuitibus imuius redimere pretio iusto, uel pisti eripere, ut iust' proportionem sortiretur diuisio agraria, cum iniuria esuitatis & prii torum ciuium, quia nemo iure potest cogi, iit alteri priuato ciuista inuitus. Et hae controuersiae ita sunt agitatae usque ad imp
322쪽
tempora Catarum, qui satis iam aucto & ampliato imperio, mittitibus bene meritis soliti sunt agros 3c hostibus assignare dc cliuid , re, quoad uiuerent. ita ne ad haeredes militum redirent haec praedia militaria sed post mortem rursum Caesaribus obuenirent. Denique Constantistis M gruis Imperator sanxit. ut illa praedia & agri assignati post mortem militum transirent ad haeredes ipsorum : quod ius militare praediorum hodieque perdurat, dc uocatur ius ita riri quia Audum barbare appellant militare praedium,quod Graeci quasi praebendam uocant, quod praebeat militibus &nobilibus sumptum & uictum, aliis etiam Graece uocatur παρομνωα, tanquam praesens, & familiaris ui his. Caeterum haec pro dia militaria ita iam sunt haereditaria, ut ad filios, nepotes, posteros, masculini tantum generis descendant, cxclusis foemi sassiccessione, dc talia sere pleraque sunt nunc bona nol ilium 2 tria butis & muneribus sordidis immunia: quia nobiles senti operam militarem &uere nobilitarem principibus aut imperatori nauare debent in militia & bello. Sic ergo videmus antiquatas & a ro as esse leges agrarias, εc istam diuisionem agrariam ad solos fere nobiles transsatam iure imperatorio. Reliqua a Iureconsuliis
Decimo. Supria in Romulo dixi omodo is patrix potest
ii subiecerit ean uitam Sc necem suorum liberorum, non in pritatis, sed in publicis quoq; criminibus puniendis: ideoque si pater nollet publico iudicio Ze supplicio intauiam sibi irrogari propter
poenam filii tum licebat ei nocentem filium priuatim e uita tollere. Undecimo. Filiis iamilias, sicut & seruis, habere licet peculium, hoc est, pecuniam suo labore dc industila gratiaue partam, extra sumptus&rationes patris uel domini, idque peculium e strense uocant,quod filii talem pecuniam fere ex stipendiis misi ribus uel praedis in castiis acquirebant. Hinc dc quasi castrense peculium uocatur, quicquid filius seorsum a bonis paternis suo lal re studi6 emeretur. Neque id filio eripere ius habet pater, aut consimere, nisi tale sit peculium, quod profectitium Iureconsi
ti appellant, quasi trose bim a patre uel in gratiam patris filio
Duodecimo. stores erant magistratus, qui praefici
tantur publicae pectuita:& reditibus colligendis,custodiendis, o gandis.Vocati a quaerendo,quod debita Reip.inquirerent. Et erat quaestura infimus magistratuum honoratorum. Ita enim explor
batur fides ciuium in curanda pecunia, s deinde ad maiora ossicia xx honor
323쪽
honoresque uiderenturi domi' ' , , .. Decimotertio. Vetus mos est hodieque perdurat in Italia dc alicubi in Germania , ut exulum, proscriptorum, damnatori aedes diruantur atque solo aequentur ignominiae causa,in memoria sceleris eorum:& ne facile possent reaedificari, dedicabant eas cum
ea alicui deorumquia semel dedicata Mo non licci ad profanosiaci conuertere. De hoc mon & ime luc; misimς dicit Cicero,
Decimoquarto. Virgines dςdicatae& obstrictae religioni Vestae Deae; perpetuam castitatem seruare cogebantur: doerct si uero id in aestu, inua defodiebatur in terram: quarum haec OPpia prima legitur iussi M. Vide &lupra in Romulla de ma cius Decimoquinto. Dixi supra in Catalogo proximo, sine consensu in oris partis in senatu alioue collegio ualere sententiam aut decretum. Caeterum hoc variat haς in Tribunis plebis Nam uel uno re 'istente uel intercedente cotra collegas suos, non ualebat admodum quicquid hi Tribuni referrent, sciscerent, aut decernerent, Fae res maximorum malorum postra inciam deicit discordantibus inter se Tribunis,& in diueria trahontibus inun UUciniosexto. Iugurandum etiam si impune cetat apud homine tamenseam pC am deo luit periurabunde δοῦ iure ciuili Romano nulla alia poena irrogatur periuris quam HV aa. Pumium
enim eos sua conscientia .ruciari. . .
Dec moseptimo. Doceres Sc nobiles quantum alios dignitate & potentia & opibus superant, tanto liberaliorem de grauiorem debent Reip.operam, impendere in Milo & pace,& ita suae nobilitati satin ere, paremque animo & dignitati suae ulmitem ostendere, non stare post principia, aut inanes glorias iactare, ignauiter desulere Ocioque torpor M. Decimoo flavo. Funeri & non satis puri aut iani habe tantur ad tempus illi,quorum ex imilia aliquis recentςt citet inb tuus unde de quibusdam acris purgabantur. . Decimonono. saepe antea dixi, uere popularem miri essς demum qui gratiam populi non oscit publico commodo rinis artibus optet,citra ambitionem uel contentionem. Nam male putaris est & potius inimi in populi qui malis artibus, hoc cri pria uati commodi honorisque cupiditate seuorem & auram populinmncaptativide tacem oratione agraria secunda. Et haec obse
324쪽
intu dign7ora ex praecedentibus historiis annotare uolui. sed Veiens hostis. Insigne exemptu inde sequitur senili dinis militaris,& picratis erga patriam in gente Fabiorum, qui Fa- Ni priuatis suis uiribus ac sumptibus, bellum pro tota Repub. Ro-i mana contra Veientes suscepere, fortius & animosius magis quam felicius,quia post multa prospera p lia tandem occisi sunt a Vol ientibus Fabii. Estque hic descriptio inirς perspicua & facilis.&obseruam digessima qualis apud Ovid. quoque in secundo Fast
ii rum extat de noc codem argumento, quam utramque utile est eon-l ferre, propter discrimen obscniandum inter orationem Ouidianai de Liuianam. l . Negligi, quia nemo uel minimus hostis contemni debet.
Auerti alio, id ei, non licebat Romanos alibi bellum germi re propter Veientes,qui eoriun agros incutiabant.. Consul, scilicet caeso Fabio. Progente, id emamilia. Vos, id est senatores. Ibi, id est in bello contra Veientes. Familiare, id est destinatum nodie semiliae. Aetae, sciliacet Fabiis. Vestibulo, id est aditu. t Manat tota urbe. Amplificatio uimitis Fabiorum a publica de celebri fama & admiratione. Maiiat, id est diuulgaba tuti Gentes, id est familiae. Haec Volscos &c. prolepsis est Haec, id est Fabia gens. Volscos, id est, 'lentes: inita Veientes erant in Volicis. Finitimos, id est hostes. Finis postera. Descriptio egrestionis Fabiorum. Paludatus, id
est vilitari ueste paludamento induxus super arma.
Nunquam exercitus. Amplificario ex conteuone uel antithe Sequebatur. Hustasse trium descriptio leniorum , mpc fauoris 3c admirationis. Propria, id est priuata. Crenatorum. Latini non obseruant discrimen inter agnatos & cognatos. uerum discriminis causa Iureconsulti id obseruant. Vesuentium, id est cratiantium. Sperare, scilicet Fabioς. Abs se, id est plebe. Urecantur, . id est turbata Mittant, scilicet Dii. Sospites, id est saluos Fabios. Ιncassum, id est frustra. Iano, idest Iani templo. Aelius. Ab Vrbe cosae ducentesimo septingesimo sexto anno. Ademit, scilicet Vcientibus. Saxa rubra, id est,t cum super Cremeram fluuium. Poenituit, id est Theseos. Modo, id est tantummodo. Ciuitate, id est, Veiorum. Id primo. Insidiae Veientium & nimia securitas inmeritasq; miorum,qux ipsos praecipitauit in exiliuin. 'Resertur d locum
325쪽
communem de temeritate & securitate. Id, id est quod unam milia multas tulit uictorias ex urbe Veiorum. Ex re, id esto casione, quia optimae occasiones dantur ex re inesenti. Hostem serocem, scilicet Fabium. Gaudere, ia est gaudinant V ientes. Multo successis, quia fortuna quem nimium seuet, stultum iacit & temerarium. Contempserant, quod est eo tra praeceptum militare. Nam nemo hostis, ne minimus quidem
Superassent, id est praeteriissent. Adversi, id est qui adi
grederentur Fabios. Continenti, id est denso. Quaeres. id est Coa tatio. Insignem, id est notabilem. Multiplicatis, id est densatis. Nixi, id est, connixi &impetum facientes & protrudentes. Cuneo, id est acui nata acie. Loci, id est superioris. Iugo. Mons tros partes h bet, radicem, iugum & uerticem. Conuenit, id est inter
Relictum, id estdomi. Maximum suturum, sie Ouid.
mpuer impubes adhue non utilis armis Visu, de Fabia tente relictus eras illaea utposses of au Maxime nasci. si res eunctando restituenda freti
Hinc enim postea natus est in Fabius Maximus , qui Di oras it imperium contra Hannibalem,de quo inta in libris de bella Punico magnifice scribit Livius. est ab Urbe condita ducentesimo septuagesimos tiamo. Ianiculum, id est castellum suburbanum. Premente, id est urgente. Ad spei, id est templum. Est Attica ellipsis. Stetituntur quoque hac forma nostrates. Dabo tibi pecuniam ad Mi-ehaelis taestum. A.Uirginius, scili et ducentesimo septuage- ooctauo ab Vr cond. Dabant, idest impetum faciebant,est historica phrasiti Non usquam pecora tuta M. Digma. Secuti, blicet Veientes. Illecebras, id est ad eliciendum Veientes. Praecipitauere, scilicet seipsos. Agebant, id est festi natant. Praecipitia, id est temeraria, a praeceps. Duas acies, stilicet semilii de Virginii. Inuicem, id est au
Occidione occisi. Periphrasis. Felici, scilicet. quia se
tum correxit eam. Urbi cum pace. De discordiis,& eonte xionibus Tribunorum plebis aduersus Consules, quasi odica secur
326쪽
sicutitudomi concitauit. El. id est partim. Et, id est parti . Prolato, id est uenali iacto. Agitare, id est irritabant. T.Menenio, id est consulari uiro. Inuidiae erat, sciliaret Menenio.est pulchra semia loquendi. Statiua,id est Stati neni,castra. Eam, scilicet inuidiana. Agrippae, salicet qui
plebem senatui reconciliavera Ner Apologum.
Exoleuisset. id est abicista io obliuione. Anquisissent.
Anquirere antiquum uerbuni forense, idem significat quod nune inquirere.itaquecapitis anquirere,est intendere actionem crimin lem,iudiciumque instituere de capite, quod isti uocant criminaliter contra reum procedere. Duo millia aeris, id est uiginti aureos coronatos. Vertit in caput, id est uitam eripuit, μtisque causam dedit Menenio. Consulibus, stilicet anno ducentesimo septuagesimo nono
ab Urbe condita. Multa siducia. Fiducia est in rebus bonis. nfidentia est in malis rebus. Gratiae, scilicet quod fauom bilis esset, passive significat. Sed feruidi. Exemplum fiduciae iii,& fortitudinis ad plebem, quae plebs magis constantia quam humilitate seruili expugnatur. Publico periculo, id est in bello. Patris, id est Agrippae. Leges, id est sacrosanctas. Discussit, id est amouit. Mutauerant, id est plebei i
xta illud,Scinditur incertum studia in contraria uulgus. Veiens. Res prospere contra Veientes & uicinos alios. Auersi, scilicet
Ipsi, scilicet Romani. Vtroque, id est contra Veientes& Sabinos. Posuerant castra, scilicet contra Romanos. Placebat. scilicet Senatui, ut supra dixi in Catalogo seditio nis. cap is. L.Furius, scilicet anno ducentesimo o gesta post Vrbem conditam. Paci externae Rursum res contemtiose & intestinae discordiae domi inter plebem & optimates, quae aliquandiu perdurcuiere. Stimulis, id est irritamentis.
Arripuit, scilicet inius. Hoc anno. rela duorum
uirorum Consularium, qui innocentes iudicio uexabantur,& accusatione Tribunorum, qua querela dehortantur alios suo exemplo a Reipub.cur quae tanti periculi sit & inuidiae ad plebem,ut nemo pinerre eam possit & uincere. Refertur autem ad locum comm nem de magistratu.hinc nascitur thesis, quam inuidiosum sit periculique plenum gerere magistratum. Rei, id est accusati Sordidati, id est ueste lugubri induti . 'Suadent plebe. Est Graecisinus, sc5iungimus in dativo. Ax 3 Fasces
327쪽
pasces: scilicet duodecim. Praetextam, id est uestem ma gistratuum. Curtilem, id est quae in curia solita sit pom. In is, id est vittis & ornamentis, quibus ornabant capita uictimarum & hostiarum,quae iam erant mactandae ad aram. Vide VergiLin secundo Aeneid. de sinone. Uelatos , id est nMgistratus. Inducant, id est sibi persuadeant. Consuli uelut. Alienim argumentum ab inli esto. Si se commouerit: scilicet aliquis. Sedum, id est occulta. Seducia a conscienti dest sine arbitris. Constaret: scilicet inter eos. Reos, id est duos Consulares. Autor, id est exectator. Primoribus, id est Seiratoribus, Acies: scilicet militui, Delapsi, id est plebei. Haberent: scalicet contra potemtiam patrum. Malo, id est ut, quia malo nodo malas cunctas sito erendus. Tum uerd irasci. Materia seditionis & occasio hie deseribitur il Liuio. Intercessione, id est, impedimento. Ad antiqua, id est ad pristina seruitutum plebis. Antiqua, id est, antiquam seruitute. Genutio, id est Tribuno plebis. Auxilii, id est in Tritanis. Apparere, id praesto esse ad ossichim. Insi iust scilicet esse. Contemnat: stilicet lictores. Ea: stilicet insignia luctorum,quae consulibus praeserunt. Militem, id in gregarium.
Lictor missus, id est in delectu Appellat, id cst, prouocat. A uobis, id est patritiis. Circumscindere, id est,
Pro se, id est Volerone. Homines , id est plebei. Sanctum, id est inuiolitum. Nihil cuiquam sanetum. Inte
dum latini quoque duas aut tres negationes coniungunt,quae Omnesimant. Discrimen, id est periculum. Tempestati, id est sottioni. Violatis lictoribus. Deseriptio iudicionis. Ira, id est per i un. Consules habuit: stilicet diicentesimo octogesimoiecundo amor Habito, id est posito. Tulit rogationem, id est retulit uel rogauit populum, id est interrogauit. Plebei magistratus, id est Tribunus plebis. Tributis, aliis tribunitiis,ud
infra in Catalogo cxplicabo. Clientum. Quia patricii excludebantur ab illis comitiis, ut insti testatur. Intercederet, id est opponeret se aliis Tribunis, secundum Appii consiliu uipra datum, anno ducentesimo septuagesimo quarto. Ex collegior stilicet Tribunorin Molimine,
id est difficultate. Extrahitur, id est protrahitur. Reiicit, id est
328쪽
id est denuo errat. Consulem faciunt, anno ducentesimo septuagesimotertio. principio.'Insignis contentio Rhetorica uel antithesis seviatur, quia Liuius coinrt diueri, ingenia Motum Conlullain, hilto viae uariandis gratia dc pingendae, ut motum aliquem & affect irariationi continuae iminiueat.Describit enim Appium gentiliti superbia ferocem . ec infensiun plebi, qui ui magis atque maiestate iii in plebis reprimere conetur. Quintium uero depingit aequabiliore animo humanum magis, qui piciam tumultuantem bonitate sedandam putet. Est autem controuersia de lage Camis
Is, Lectorius. Contenderet, id est contentiose diceret. Creatum, id est Appium. Praesto, id est re ipsa efficio.
Occupant templum. Certamen intor patres & Tribunos. Summoueri: lcilicet caeteros. Ineant: scilicet ex plebe. Submouere: lcilicet cx concione. Pro imperio, id est. plena potestate. Ita dicatur: scilicet a uiatore Tribum. Le- 'prium, id est rudem iuris. Privatum, id est Lectorium priuatum altersus Consulem uel patritium hominem, qui ius tantum in plebem habeat. Tempestatem, id est tumultum platas. V iribus,id est Tribinutiis:quia temporis occasio multa oste dit consilia de excogitat. Vim, id est potestatem Tribunitiam. Timor atque irat scilicer pessimi consilliores, quorum lavor, tertius malus consultor
est. Dum Tribuni dec. Iuxta illud:
In medior scilicet esse. Sacro monte, id est seditione.. Persertur, id est a Tribunis. Piso, id est historie . No minat, id est Piso. Volsci tum, Bellum eontra Volscos & eontra Aequos, In quo etiam apparet diuersitas ingenii in Appio feroei & Quintio miti. Rebus compositis: stilicet inter senatum Sc Esse, id est errat. Vinculis, id est impedimentis. Odine, id est, oderat. Paterno, id est Appiano. Ea : stilicet. plebe, Legem, id est de Comitiis. Exercitum, id cst qui pleraque parte constabat ex plebeis hominibus. Nec poterat: stilicet exercitus. Imbiberat, id est
eam pertinax erat miles. Agebat: stilicet miles uel exercitus. Segniter. Exemplum pcbinium contumacia militaris in oer
329쪽
liset 4ppius. Adesset: scilicet Appius. Motam.i.uuentam. Moueretur,id est doleret. Prompta id cit exbibita,ost ni Esse Tribunos, id est Cennariones. Gavillans, id inc
lammam. Certamen animorum, id est Uontui clam nob dientiam. Consulem Fabium. Supra anno ducentesi s ptuagesimotcrtio.
Fuit: scilicet exercitus. Appio, id est, contra Appium. . Exercitus, id est Appianus. Vis, id est necessitas. Dis ebis, Mindebilitatus. Legati: scilicet militares. Apertam speciem, id est proditionis. Victus, id est Appius. Tem,
Pus noxae, id est moram poena ' Classico, tuba militari. .Cum maxime. Exemplum seueritatis castrensis & disciplinae militaris,qua animaduersum est ab Appio in contumaciam & igia uiam militum, decimatione, hoc est ducimi cuiusque serte lecti iudiplicio, de quo more decimandi meminit & Cicero pro Cluentio, Scens: Statuerunt ita maiores nostri, ut si a multas cisci flagitium rei militaris admissum, sortitione in quosdam animaduerteretur, ut metus uidelicet ad omnes, poena ad paucos perueniret, & plura ibidem.
Explicaretur: scilicetin ordines. Nouissimos d est ultumos. Aliqui tutant hoc uerbum non esse Latinum,ideo, Dia Cic ro hoc non fit usus, sed mihi uidetur bonu esse uerbum. Insiliui . talicet in ordines. mam Romanus, id est quamuis ignauus. Pacato, id est non hostili sed Romano. Inueritus, id est oratione acerba & inuectiva. Inermis, id est qui abiecerat arma. Dupliciarios.. Dupliciarii uel dupliacarii, qui militibus praestant hospitia, sum Centurionibuι interi
res, & ob eam curam duplex stipendium, duplicemq; annonam capiunt. Iamucro duplicarios, uel dupliciarios,uel duplarcs, uulgo uocant, qui propter uirtutem insignem duo plura in itipendia inc- rentur. dupplicium,id est Poenam capitalem. Caetera multitudo,&c. Synthesis. 'tContra ea, id est secus quam apud Appium. Comitate, idest humanitate. Collegae, id est A ppii. Is, id est Quintius. Ingenio suo, id est miti. Hostem, id est Romanum. Patribus, id est Senatui. Dominum, id est Urannum. Vsu, id est utilitate. Comitiis, id eit Tribunitiis. Ex consitio: icilicet tribunitio. Demptu, id est ademptum. Annus:
scilicet ducentcsimus octogeluia quartus.
Possesserum, id est nobilium : quia nobiles iere partiebantur
330쪽
32sinter se agros hostibus ademptos, ita ut pensionem aliquam toler biliorem aerario praestarent,ut supra dixi. Nunquam ante. Constantia Appii in sustinenda accusatione sui. Irarum, id est quas meruerat ipse & patres sui per superbiam contra ple m. Non temere, id est raro, hoc nouatum est apud Livium. Obiici: scilicet conquerebantur obiici Appium. Vindicem, id est alteriorem. Certamine: scillaci cotra Tribunos. Iudicium,id est quod patiebatur, hoc est, damnationem. Agenda. i. dicenda. Submitteret, id est humiliaret. Oris, i.uultus constans. Continmacia, id est cofidentia. Spiritus, id est lastus. Accusatorio spiritu, id est fastu, tanquam ipse accusaret non accusaretur. stupesecit, id est terruit. Diem. s. iudicii. Tralis, produci. Dies: scilicet iudicii. Laudationem, id est si ebro Supremum diem, id est, mortis. Aequis,id est benignis. Accusatione: i qua cum Tribuni accinauerant. Exequias, id est funus. Frequens, id est plebs. Perhibuit: scilicet cum Foeda, id est crudelis, metuenda. Numine,id est Deo. Castra, id est Aequom. Receptui, id est ut miles se reci ret in castra & pugnare destiterent. Religio, id est metus. Exciti, id est euocati, eliciti. . Retulere, id Qt retrofixere. Consuli, id est Remylio. Consules facti: stilicet anno ducentciimo octogesimoquinto. Ultima, id est maxima. Fumo, id est per fumum. Fuga, id est ad urbem. Prolapsam, fere perditam. Tenent:scilicet occupatos. Incellare, id cui irrucre. ab incedo uenit. Alias, id est alio tempore. Solicitae, id est dubiae. Patrum, id est
Creati: scilicosi anno ducentesimo octogesimosexto. Initia: 1cilicet anni. Adipisci, id est consequi. Signis collatis, id est iusto praelio. Retulissent gradum, id cit fugissent. Instando, id est fugando. Induciis, id est feriis belli. In castra, id est suorum. Senserint: scilicet auctam multitudincm hoitium. Quintius s dato. Saxagenis Mintii Consulis. Hernicorum, id cui po- Iuli Italiae. cciii: icilicol equi. Sonitu, id est cornuum & tbiarum. Hostium, id est Romanorum. Post principia, id est post primam partem exercitus. One ratum, id cit d ilitatum. Excussisset, id est ademisset.
Obstinatis, id est obfirmatis. Ferebant, id est abunde xx s habeb