Rochi Perusini De epistola componenda liber

51쪽

Ideo nullam his adhibedam esse artem. 8c sine cultu scribendas multi admonent: quinimmo, quotidianis texen, das esse verbis, plabeto utendum sese mone, Cicero, Seneca alii docent. Figura G. Cum autem de Philosophia, dereIi-blimis. ide gione, de Deo aliis huiuscemodi argumentis grauibus de quibus certe, quid Demetrius senserit ac statuerit, iam didicimus quidquam exponimus, in summo scribendae sunt genere: U rum ita,ut ex Ciceronis auctoritat ni hiI simile habeant, aut iudicio, aut corbcioni. Figis, Commendatitiae vero,& quibus vel

temperatα accusamus, excusamus , vel petimus,

vel gratulamur, vel aliquid hoc genus

facimus, mediocrem figuram desiderant: modo ne ad principes re magis stratus, ad doctos graues viros scris hantur, tunc enim grauitatem quamdam potius flagitare, quam hoc tempeo ramentum videntur. Quales enim priotemus fuisse epistolas illas, quibus viri eloquentes oc docti, aloe ipse in primis Ariae

52쪽

Aristoteles Alexandrum Magnum,inscensum cupiditate Ueri imae gloriae, cohortabatur ad decus c Iam Uero,quae

leguntur Domesthenis ad Philippum, haberς eas quiddam amplum, longe

distare a communi sermone, negari nopotest. Nec desunt Ciceronis in hoc genere nonnullae, ut illa ad Lucceium lib. ς. Fam. de sui consulatus historia separatim componenda: 5c illa ad Do-Ia Deliam ii. quaei de sublata colum i . Nili p. na iis, qui eam Caesari mortuo, tamquam Deo, in foro crexerant, supplicio affectis, gratulatur. In illa vero ad Lentulum, quae incipit, Periucundae, partes multae sunt, in quibus aliquanto maior vel verborum copia, vel senten tiarum splendor apparet,quam dialogi ratio , 5c natura postulet. Age, quid in ea dialogo simile reperitur, in qua M. Brutus Ciceronem accusat, quod sup- Epist. i6.pliciter nimis,ac demisiue,ad Octauium scripsisset c Verum hoc, quidquid est licentiae, prudentia moderatur: te

53쪽

li Prie vero, simplici stylo contentae sunt epistolae. Ne mireris igitur, si epistolas de pace seu bello scriptas a nonnullis

in graui genere positas inuenias , ab Mitis in mediocri. Nam in eodem etiam argumento, in quolibet epistolarum genere non semper ut docti asserunt eodem utemur stilo: sed modo tenui, modo graui, modo medio, & rei natu- rae inseruientes, Sc temporibus ipsis re personarum dignitati, tum nostrarum qui scribimus, tum eorum ad quos serra

Proprie tamen Ac simplici argumen. to, ec simplici stylo contentae sunt epi- da .iae stolae. Recte,& festiue Cicero ad Paetum. Quid tibi ego videor in epistolise

. nonne plebeio sermone agere tecum si nec enim semper eodem modo, quia enim simile habet epistola aut iudicio, aut concioni r quin ipsa iudicia non solemus omnia tractare uno modo: epistolas vero quotidianis verbis texeresistemus. Idem tamen, qui hoc praecipi

54쪽

pst, non uniuequaque seruat suam regulam: indulget enim ingenio nonnumquam, Ac epistolas concinnat, at ornat verbis aliquanto illustrioribus, quam quae populo familiaria , com- muni sermone trita sunt. Sed hoc eius imodi est, ut, immodice, ac temere si fiat, fastidium pariat , ec in reprehensio, nem incurrat i sin modice,& loco, deI diei sine satietate , 5c laudem assequatur. Decet igitur idem, oc dedecet, pro utentis ingenio, quod aliis quo x

hus contingit. Hac virtute vel 1olus inter Latinos, ut mihi quidem videtur, vel certe maxime omnium Cicero excelluit. Demosthenem quidem ita vi cit, Ut comparatio nulla sit: quod

Qxtinctilianus quot vidit,

SCHOLIA.

Oratores variis dicenili generibus UUunt,mem a. de Orat. est Orat. pe . M. Tullius osten- ait. uuanquam ero inter orationes-epistolagmagnum est discrimen, tamen ab illis ad-, aue saltem ad loeos aliquot harume transferri omnesinas tres disendi formas, graue siue amplam, te-D a nueri

55쪽

nuem, tar mediam nemo, opinor, negabit. Et liaeet Ῥerum ideatur illud; epistolas quotidianis verbis texere solemus, e plebeio sermone agendum esse, tamen ipsemet Cicero aliquando Ῥer Li.' - ' fulmisa adhibuit, sie evim exorditur epistolam ad Papirium Paetum: Ainuandem φ insanire tibi videris, quod imitere Ῥerborum meorum , ut scribis, fulmina' Sane eum tam Ῥaria sint epistolarum genera, scriptionem quos earundem ariam esse rationi consentaneum eIL uis enim nescit, eum qui familiariter istatur, alio dicendi charactere Nil, quam eum qu euere grauiter cribit φ Immo sicut non uno modo

iocamur, ita non is omnibus iocosis literis una est orationis forma: cir Ῥt non est num earum litterarum quaeserto grauiter scribuntur argumentum cita non idem omηmο in Ῥnaquai earum genus oratio vis oportet adhibere. uuema Epist. ai. modum enim ipse Cicero non omnia iudicia νηοh - 9- modo tracturi solere dieit, sed priuatas eaussas, er eas tenues, agi subtilius, eapitis aut famae ornatius: sie non omnes epistolas graues, is quibus vel de Repub. vel de alia quapiam magni mo- menti re agitur, eodem fermonis genere sicriptis

esse, sed quibusda multo plura ste adhibita e&

eutionis ornamenta existimandu est. Gmetiam quemadmodum oratorum bonorum duo esse generaseribit in Bruto ipse Cisero, vum attenua-

56쪽

te presse itemm subtile amplei disentium,ita

foro se quarumlam etiam epistolaru sermonem attenuatum ae pressum , quarundam sublatum esse dicerepossum . Demetrius varrat permutatis personis, mutari etiam aliquantulum deberesbium rationem , omnem scribendi. Sinue-rmiscuiset illae linterse magno interuallo diser pavies, risunt regum ais opulentissimorum Ῥirorum, siue riuitatum nationum aepriuatorum hominum. Sis enim inquit. Quia autem Ur Aui- ratibus aliquando,Vregibus feribimus, sint sane huiuscemodi epistolaepaulum elatae: propon re enim sibi oportet eum , qui feribit, personam

IAm, quo melius Ac facilius epistola

rum artem percipere possimus, ad ipsarum genera descendere operaepr cium duxi. His enim cum luis partiabus cognitis, ipsorum artificio pero

Epytilarum complura esse

D , specto,

57쪽

mistim Q. , breui temporis curriculo, non

modo scia olasticas, quas appellantivmbratiles epistolas, a praeceptore

dictatas, optime nobis conficere lic hit: verum etiam nostro Marte,vel meditati, vel ex improuiso per fertiles amoenos epistolaru campos, mira quadam animi nostri dele statione vagabi mur, non sine maxima omnium admiratione. Nam licet, ut dictum est, nullam artem ex intimis Rhetorum Praeceptis exprompta amet epistola,quod dam tamen artificium, non solum exinatura natum, sed ex ipsa etiam Rhotorica excerptum, in Cic. Plinij, alio rum clarissimorum virorum epistolis obseruatum, non aspernari videtur

Quod quidem sua fere sponte, vel negligenti quadam diligentia a nobis requisitum, sese offerre soleti Epistolariligitur genera varia esse varii dixerunt; a iij tria, alij viginti, alij quadraginta, in o 'aginta, alii tot demu epistolarum genera escte scripserunt, quod sunt m - criae, quae quotidie eueniunt, de qui-

58쪽

hus dici potest, quae quidem sunt insianitae. Verum ego, quotcun* tandem sint, de illis tantum disputandum esse censeo, quae frequentiora sunt, ad quae caetera, si plurima esse voluerimus, referri possunt, & de quibus ab omnibus fere, qui de conscribendis epistolis praecepersit, dictu qua optime quamvdiligentissime fuit.Hoc loco pulchram sane ec eruditam epistolarum distributionem ex Paulo Manutio ad verbum scribam. Duo epistolarum genera sunt: quorum

vocatur: nos morale, es negotialepsummanritare. Omnium enim epistolarum a sumenta vel a negotio, vel ab ossicio, tamquam a duobus fontibus deducuntur. P Nevitiara.

gotiales, quo res in statust, siue nostra, siue aliena,sue priuata uepublicasignificant. nec quaesunt, in quibus aliqua de re diem

latur,ab hoc genere di ungo. nostrum enim

negotium videtur esse,s vltro fribimin:

59쪽

Aiorumsi rorati. amquam dissutati nes remouet ab epist. friptor egregius D

metrim , at non Latini. Ham Varro quin siones multas epistolu explicauit, ut Gel

lius or Curisius docent: is Valgius Rufus, is idem Carisius ostendit scripsit de rebus per epistolam quaesitis,quanos queri Ur,

ptione desecrat umm. lorales ossicium potius quam nego tu, continent. quod genus late patet. Hinc enim emergunt, quaecuns aut humanitatu, aut beneuolentiae, aut alicuius omnino vi tutis aliquam segnificationem habent: mi commendat itiae, conseiatoriae, tititiam aut dolorem indicantes, admonentes, hortant , querentes, obiurgantes, gratiaN agentes, rem visiummatim complectar, quae ma-reriam a negotio non sumunt.

Tertium quoddam genus , ex viro mistum reperirinon negauerim: hoc taequaliter ex viros constet, id eis ut eae caussae,quae a Fribendum adduxere, graues aeque sint, nec morales negotialibus, aut ne-

60쪽

soriales moralibus vincantur, per quam rarosolet euenire. -υ morale, aut nogotiale in epistolamista excellit, quod a tem, ut ea scriberetur, vehementius impulit, id dico excellire qu dubitet, quin,quae res in ea plus habet ponderu, eadem ei nomen tribuat ' Pon enim in asilandogen re vel partes nominandae sunt, vel longum

aenis habenda ratio esti possunt esse plures

morai partes,quam negotiales omnes: nec

tamen ad morale genuου epistola pertinebit. enim G iam dixi praecipue adduc, mur adsicribendum, iasive multa sue pautas verbis exponatur, epistolas facit aut negotiales aut morales. t c morales quidem in plici plerunt versentur argumento: μή s quas ni π contentae, negotialem

materiam non attingunt : neσotiales con- τ' Me tra, non quia neces sit ea quIa aerea mo- mant morasralesaepe aliquidassumunt. Possumprobare exemptas ,possum auctoritate eorum, qui de epistolis praecepta tradideruntsed ipsa quo in promptu ratio eis. is enim cum scri-