장음표시 사용
121쪽
ARSI Franc. J2-XXVII 52. Consultoris in Facultate theologica offcio satisfacturus haec notanda duxi. Generatim spes boni successus assulgere videtur. Exegesis auditur ab alumnis 50 Dogma a Ius canonicum a 9l, Historia ecclesiastica a 43, Metaphysica et Ethica al4. Logica item a l4. Ex his ad alienas dioceses pertinent 22, inter quos 2 laici auditores juris canonici. Ρer episcopos missi sunt e quatuor diocesibus Angouieme, LeMans, Quimper, Luςon); sponte, episcopis permittentibus, accesserunt ex aliis diocesibus Tours, Dole, Strasbourg, Blois, Vannes, Ρerigueux, Lavat, Vitoria, Leon). Alii
jam sua nomina dederunt pro anno proximo. Inter nostros, qui primum parum favebant, plures jam mutarunt mentem. Duo potissimum ad hoc contulerunt: quod nominatus est Rector Gallus, et quod inter professores est Gallus. Quum primum hoc adveni, animadverti, nonnullos parum lavere ideo, quod Facultas crederetur futura exempta a jurisdictione R.Ρ. Ρrovincialis; et ex professoribus unus alterVe hoc sensu locutus videtur, ut etiam nunc nonnulli id optare videntur. Puto hanc opinionem non posse melius destrui quam nominando adhuc nonnullos professores Gallos. Aliqui exteri hic sine dubio docere possunt; attamen puto utilissimum fore, si numerus prosessorum Gallorum augeatur. Bene cessit quod
prosessor Gallus Ρ. Adigard) cum satisfactione docet.
Difficultatem non exiguam creatura videtur quaestio de nostra habitatione, utrum videlicet in residentia simus mansuri an migraturi in aedificium Facultatis, in quo parantur cubicula pro professoribus simul cum loco pro bibliotheca ut et convictus alumnorum. Difficultas inde est acuta, quod, quum R.mus episcopus aedificium inchoaturus, ejus descriptionem exhibuisset R. do Patri Rectori, hic designavit qualis esse deberet professorum habitatio; quae postulavit executioni mandata sunt a R.mo episcopo, contignatione integra adjecta. Videlicet R.Ρ. Rector hunc adhuc ignoravit R.m Ρ. Ρrovincialem nolle ut professores migrarent ex residentia. Mihi in hac quaestione unum Videtur esse magni momenti, Videlicet ut convictus dirigatur a nobis. Inde non tantum numerus auditorum pendebit, Sed etiam nostra libertas si tamen convictus aequis conditionibus tradendus est). Si enim convictus ab aliis dirigitur, nos aliquatenus pendebimuS a conVictu, ut nunc a seminario. Contra vero, si convictus dirigitur a nobis, habemus quo nitamur et quo occurramus nimio influxui seminari. Fortasse tamen convictus dirigi posset a nobis, etiamsi in aedificium Facultatis non migrarent professores omnes. Melius certe fuisset si nos ipsi habuissemus convictum non constructum ab administratione dio sana. Sive hic sive alibi habitaturi simus, videtur valde esse optandum ut Rector habitet cum professoribus: disciplina id videtur exigere. Nonnullorum mens dicitur esse ut, Si mansuri sumus in residentia, nominatur Rector qui non sit Superior domus sed Rector Facultatis, i e. in rebus ad studia pertinentibus, eo sere modo quo fit in universitatibus saecularibus. Sed si id locum habere potest inter saeculares, minime Videtur congruere religiosis: disciplina religiosa nimis arcte connexa est cum studiis, Saltem in Societate. Facultas theologica tunc foret appendix residentiae modo stabili et perpetuo. In primis videtur necessarium ut anno proximo tandem constituatur professor theologiae moralis. Incommoda sunt nimia si nostri alumni audire debent professo-
122쪽
LA FACULTE DE THEOLOGIE DE UITIERS
rem seminarii. Quum enim proseSSOres seminarii suo modo dividant sibi materias, eorum distributio non congruit cum nostra. In seminario V.g. de Sacramentis agit solum theologiae moralis professor, tunc tum sub respectu morali tum sub respectu dogmatico. Constituendus etiam est saltem unus adhuc juris canonici professor. Successu temporis tertius etiam necessarius erit. Plerique qui huc accedunt finito cursu consueto, audire volunt jus canonicum; alii vellent id solum audire. Est haec res maximi momenti in Gallia. Generatim quantum providere licet, major alumnorum numeruS Similis erit illis qui Romae degunt in seminario gallico, i .e. accedent ad nos finito jam cursu consueto et suScipiant gradus aut in theologia aut in jure canonico. Longe facilius est ut duo professores tradant philosophiam quam ut unus modo conveniente tradat jus canonicum. Unde si quascumque ob causas professorum numerus augeri non posset, praestaret loco trium professorum philosophiae habere tantum duos, quam unum tantum professorem juris canonici, praesertim quum numerus philosophorum non provideatur fore magnUS. Quod professorum docendi modum attinet, jam notavi P. Adigard bene satisfaceres. Possidet suam materiam. Docendi methodo non excellit sed quum sit valde docilis, quae adhuc desunt, comparabit. Ρ. Ρalomba duobus annis parum satisfecis. Erant multae querelae discipulorum de nimia prolixitate, de desectu ordinis et soliditatis. Hoc anno est minus prolixus. Tentavi bis, meliore quo potui modo, ei prodesse. Sed prima vice respondit non esse audiendos discipulos: postea se docere a 20 annis et scire quomodo docere oporteat. Caeterum puto cum Vix posse alio modo docere quam docet, Videlicet unice sere dictando. Quum animadvertat se parum satisfacere discipulis, non mirum quod se nonnihil difficilem exhibeat. Superior seminarii aliquando mihi dicebat eum docere quidem posse in aliquo seminario, attamen non sufficere ad docendum in Facultate theologica. optandum videtur ut alius in ejus locum succedat. Ρ. Quarella anno praeterito mediocriter satisfecit, hoc anno paulo meliusin. Est nimis prolixus, nimis Verbosus; alumni dicunt se ex ejus lectionibus capere exiguum fructum. In disputationibus menstruis obtendit exiguam prudentiam: nimis loquitur et ansam praebet excitandis quaestionibus quas omnimodo Vitare oporteret. Assumit infirma quaedam argumenta S. Thomae, iis urget defendentem eumque proVocat ad rejiciendam rationem s. Thomae. Nihil magis nobis nocere poteSt. Ρ. Bottalla ostendit se esse eruditum in historia'. Sed comparavit sibi famam liberalismi, praesertim quo tempore P. Tosi successerat in cathedra juris canonici. Ρariter censetur non bene assectus erga theologiam scholasticam, imprimis erga S. Thomam. Hoc tantum mense comperi cum jam ab initio hujus anni scholaris historiam tradere lingua gallica. Etiam abstrahendo a quaestione illa, utrum expediat in hac Facultate recedere ab usu linguae latinae, puto eum non recte agere. Quum enim linguam gallicam parum calleat et pronunciatione laboret valde peregrina, discipulis se inseriorem exhibet, quod non expedit. De Ρ. Tedeschi dicunt alumni qui antea sub ipso studuerunt philosophiae et nunc theologiae student udolendum esse quod tantam dissidentiam erga s. Thomam prae se feratnq. Quantum potui animadvertere per duos sere annos, judicium illud non caret fundamento. Generatim philosophia quae hic traditur neque expectationi externo-
in Lector iuris canonici. y Lector theologiae dogmaticae.' Lector Scripturae Sacrae et linguae hebraicae.' Lector historiae ecclesiasticae. β Lector logicae et metaphySicae.
123쪽
rum neque fini nostro congruere Videtur. Imprimis non satis praeparat alumnos ad theologiam: ratio est quia non satis scholastica est. Alumni ipsi hoc animadvertunt. Dein quaestio illa infelix de compositione corporum non fuit tractata cum illa sobrietate quae nobis praescripta est. Si P. Tedeschi et alii dicerent utramque sententiam esse probabilem, satisfecissent omnibus. Sed audio Ρ. Te-deschi in schola, post exposita systemata, cum vehementia et passione locutum esSe contra systema scholasticum. In nuperrima disputatione menstrua coram R. mo episcopo, Ρ. Quarella, disputans contra theses Ρ. Ρalomba, imprudenter illam quaestionem movit. Ρ. Ρalomba respondit cum aliqua acerbitate. Illico cum majore etiam vehementia et acerbitate materiam prosecutus est Ρ. Tedeschi.
Casu tempus erat elapsum ut abrumpi potuerit disputatio. Ρatres plures, imprimis Ρ. Tedeschi, Ρ. Quarella et Ρ. Bottalla, honori sibi ducunt propugnare philosophiam Collegi Romani, quam dicunt. Ρ. Tedeschi repetere solet rationem dubiosam non exigere ut in quaestionibus philosophicis sequamur s. Thomam. Id sane verum sed non attendit ad multa alia quae Ratio studiorum hac de re dicit. Ρrudentia valde vulgaris suaderet ut attenderemus ad tempora quae Vivimus et ad sensa et judicia hujus regionis. Ex omnibus quae hucusque expertuS Sum, Videor mihi posse concludere quamdiu in Ρ. Tedeschi hic docet philosophiam nostram carituram esse successu: unde puto necessarium esse ut amoveatur. Si non
est praesto, qui ut tertius professor in ejus locum succedat, praestaret philosophiam hic tradi per duos tantum profeSSOreS. P. Ferretii melius satisfaceret si minus parceret laboriq; hoc tamen anno diligentior esse videtur quam praeterito. Sperabatur alumnos externos audituros esse ethicam et elapso anno plures audiebant; hoc anno nulli. P. Venturi hucusque bene satisfecit et sperare licet eum bene satisfacturum deinceps dummodo ab aliis non adigatur ad sequenda ipsorum placita'. Discipuli quandoque dicunt siutinam hic esset saltem professor qui traderet philosophiam scholasticamin. Talia animadvertunt quum experientia docentur philosophiam P. Tedeschi non sufficere theologo. Et vero hic nihil utilius esset quam philosophia Vere praeparans ad studium theologiae. Laboramus nimiis seriis: per anni decursum sunt circiter tot dies Vacationum, quos assignantur in Ratione studiorum; per autumnum extenduntur in treS menSeS. Statuerat Paternitas Vestra ut dimissis nostris acceptaremus serias seminarii. Generatim id fit; sed R. Ρ. Rector induxit, instigantibus quibusdam professoribus, serias quae conceduntur post Quinquagesimam, licet professores seminarii illis diebus doceant.
Ρuto melius fore nos accommodare usui seminarii. Atque hae erant quae notanda potissimum occurrerunt. Superest ut Ρaternitatis Vestrae precibus enixe me commendem.
Paternitatis Vestrae insimus in Christo servus Gul. Wilmers S.I.
si Lector ethicae et iuris naturalis.' Lector metaphySicae.
124쪽
LA FACULTE DE THEOLOGIE DE POITIERS
Satisfacturus muneri consultoris, quo in hac Facultate theologica Ρictaviensi fungor, haec mihi dicenda occurrunt. Ι. Circa materiam examinis nostrorum philosophorum. Quoad materiam examinis subeundi a philosophis nostrae Facultatis, anno proxime elapso aliquid novi constitutum fuit a praefecto studiorum et a P. Rectore, quod nec Ρ. Ferretii nec mihi placuit, et cui quoad licuit obstitimus. Res ita se habuit. Viginti circiter diebus ante examen philosophorum praefectus studiorum Ρatri Ferretii ac mihi significavit physicam experimentalem, quae traditur ab aliquo sacerdote seminarii, fore exclusam a materia examinis philosophorum, illius scilicet examinis quod juvenes subire debent coram nostris prosessoribus. Poterant enim Superior ac profesSores Seminarii, si vellent, examen physices exigere ac excipere ab alumnis nostris pertinentibus ad seminarium, prout de facto secerunt post serias autumnales. Rationes illius consilii hae duae fuerunt. l' Cum Facultas nostra physicam non doceat, hinc non convenit ut haec materia partem habeat in examine quod coram nostris prosessoribus datur: 2' Non decere ut e tribus examinatoribus, qui examina nostrorum philosophorum excipiunt, unus sit sacerdos saecularis, ille scilicet qui physicam docet. Ille qui physicam tradit lauream doctoralem accepit in Collegio romano. Praedictum consilium captum stat absque ulla prorsus consultatione. Statim ac illud nobis significatum fuit P. Ferretii et ego perreximus ad P. Rectorem eique in contrarium opposuimus plures rationes, quarum hae sunt praecipuae. Ι' Institutum in examini philosophiae physicam exigere: talem proinde mutationem eSSemutationem substantialem contrariam perpetuae praxi Societatis nostrae. 2' Si ab examinibus philosophiae excluditur physica, ponimus scholas nostras philosophicas in ea conditione in qua jam non concedetur facultas conferendi gradus in philosophia. 3' Addebamus consilium illud esse medium praticum ne nostri discipuli bene addiscant physicam, quae tamen absque dedecore nec ab ipsis sacerdotibus hoc tempore ignorari potest. 4' Non posse id fieri hoc anno absque aliqua ossen-Sione professoris physicae, qui nihil tale suspicabatur, et suis discipulis materiam examinis de more tradiderat. Hinc rogabamus ut saltem hoc anno id non fieret. ΡOStremae ratione ac petitione responsum fuit: hoc anno primum constitutam esse Facultatem nostram si hoc anno physica ingrederetur materiam examinis, jam postea dis cile esset eam excludere. Cum P. Rector perstaret in sententia, scripsimus R. Ρ. Provinciali, qui paucis diebus antequam examen haberetur P. RectoriS sententiam approbaVit. opportunum duxi ut Paternitas Vestra factum cognosceret ac judicaret. At certe probare non potui sidque modeste significavi P. Rectori ac R. Ρ. Ρrovinciali) ut id statueretur absque ulla praevia consultatione. II. Circa rationem agendi praesecti studiorum. Commendanda videtur praesecto studiorum urbana ac comis agendi ratio maxime erga episcopum ac superiorem seminarii. Aliqua facta narrabo. a) Ρost solemne examen ad lauream, quod felici successu coram tribus episcopis ac multis e clero subierant duo nostri candidati, tres e nostris examinatoribus quarius enim erat ipse praefectus studiorum), Statim monuerunt eumdem praesectum Rector Facultatis erat tunc Ρarisiis); se habere duos candidatos tanquam laurea plane dignos ei autem id statim significarunt, ut de felici examinis certior fieret episco-
125쪽
pus, qui absque dubio optasset, selicem illum successum in publica mensa enunciare. Praefectus studiorum dixit candidatis eos omnium examinatorum suffragiis dignos laurea censeri; et hoc ipsum ante prandium plures alii sciverunt. Episcopo nihil dictum fuit, ita ut cum aliquo tempore post prandium discederet, adhuc ignoraret exitum examinis. Ex quibusdam autem verbis praefecti studiorum existimari potest ipsum id fecisse consulto, ut independentia noStra plena maneret. b) Episcopus ultimo anni die venit de more ad nostram residentiam per solemni benedictione in gratiarum actionem. Post benedictionem pariter de more exceptus est a Patribus nostris in conclavi recreationis. Omnes professores aderant, excepto praesectus studiorum, qui tamen domi erat, nec puto ipsum consuetudinem ignorasse.
c) Die lT hujus mensis habita est disputatio theologica ac philosophica. Ρraefectus studiorum optasset episcopum, qui libenter illis interest, non invitari: sed aliter censuit P. Rector, qui episcopum invitavit et is disputationi adfuit. Ea invitatio pro prima disputatione hujus annis nec prudenter nec urbane, ut censeo, omitti potuit
maxime post quaestionem excitatam nec adhuc resolutam circa modum conserendi lauream, an nomine episcopi an nomine Societatis, et postquam Nostri recusarunt hoc anno solemniter lauream conserre. Idem praefectus postquam sciverat episcopum fore Venturum mandaVerat, uti
audivi a Ρ. Ρalomba, ut pro thesibus ex sua schola defendendis 8 exemplaria conscriberentur: qui numerus vix poterat sufficere mediae parti eorum, quibus honestas petebat ut exemplaria distribuerentur: 8 enim professores, Rector Facultatis, Superior et 4 prosessores Vel directores seminarii, episcopus et aliquis alius sacerdos, ac praeterea defendens et arguentes. Sed admonitus suit ea de re Ρ. Rector et exemplaria fuerunt sufficientia. Pluribus displicuit, quod theses non fuerint typis mandatae, sicuti anno elapso factum eSt. d) Superior seminarii petierat a praefecto studiorum et a me ut daremus aliquas theses theologicas et philosophicas iis e nostris discipulis qui pro ordinibus majoribus vel minoribus subire debebant aliquod examen scientiae; mos enim seminarii id postulat et annis superioribus relate ad philosophos id factum fuerat, immo saltem aliqua vice etiam relate ad theologos nostros. Praefectus studiorum Visus est mihi consensisse, praesens autem aderam, et Superior Seminarii ostendit se id existimasse. Postea idem praefectus me monuit ne quid darem. Seetiam anno elapso ita secisse sicuti nunc facere cogitabat. Vellem ut modo aperto agatur. Non deerant autem graves rationes cur id a nobis praestaretur: nam i 'examen ejusmodi quoad nostros discipulos est examen, ut aiunt, pro forma, et ut mos Servetur Git coram duobus e nostris et superiore seminarii; nec dantur scripto ulla suffragia. 2' Examen uniuscujusque e discipulis ordinandis durat 5 minuta vel dimidium quadrantis. 3' Si examen excipitur a nostris occurritur incommodo ne nostri discipuli circa materias a nobis traditas examen subeant apud alios, qui tentare possent nostros discipulos deprimere. ΙΙΙ. Circa statum materialem nostrae FacultatiS. Percurram prius quaedam facta praecipua quae detegunt certe aliquem sontem, ex quo proVenit, ut Status materialis nostrae Facultatis sit parum conveniens et valde incertus: postea indicabo praecipua aliqua remedia . Per ea autem quae dico, neminem accusare aut damnare intendo sed solum exponere quae
Aliquis fons unde magna ex parte provenit parum convenientem et satis incertum esse ac fore nisi malo occurratur) statum materialem nostrae Facultatis est opposita agendi ratio episcopi ac Provinciae
126쪽
LA FACULTE DE THEOLOGIE DE UITIERS
Ratio agendi episcopi A) Episcopus voluit Facultatem theologicam habere. Ρetiit et recepit
duos professores e nostra Societate, Ρ. Schrader et Ρ. Cerrone. Cum autem adhuc incertus haereret epiScopum an non expediret professores esse e diversis ordinibus religiosis, uti Ρ. benedictinum pro historia ecclesiastica, Ρ. dominicanum pro una classe dogmatis, etc., Statim ac Ρ. Schrader ei ostendit id nullatenus expedire, Ρaternitate Vestra efficaciter sa- vente, hominibus nostris totam Facultatem committere curavit, et paullatim, eo petente, auctus est numerus NOStrorum, et jam sumus 8 proseSSOreS.
B) Episcopus desideravit ac petiit ut
Societas curam assumeret seminarii. Agebatur de seminario numerante circiter l30 vel l40 alumnos, indolis generR-tim loquendo valde bonae et ex quibus plures nomen dedissent Societati. Tres autem Vel quatuor e nostris addendi fuis-Sent pro cura Seminarii. C) Episcopus, ita postulante Paternitate Vestra, aedificium a Seminario separatum construit; modeStum quidem, ejusmodi tamen ut possit non incommode operi sufficere, quousque
Saltem numerus externorum non multum excrescat. Aedificio adjacent duae parvae domus ab ipso coemptae. In ΠΟ-VO autem aedificio paratur specialis locus pro bibliotheca Facultatis, et, ut audivi, parantur cubicula pro profeSSO-ribus Facultatis. Ratio agendi Provinciae Ρrovincia, initio saltem, plane nihilsavit, quantum in se fuit satis se opposuit; vitavit se consociare episcopo pro illo opere: declaravit pluries se homines non habere quos illo operi concederet. Ρrovincia negavit Se posse a eptare seminarium nec posse homines dare ad ejusmodi opus. Egit autem cum Paternitate Vestra ut petitio episcopi rejiciere
Ρrovincia decrevit sexpressis enim verbis nobis omnibus id significavit R. Ρ. Ρrovincialis) professores Facultatis non migraturos in novum aedificium sed fixam sedem habituros in residentia. Episcopo inscio et cum festinatione aptatum fuit in Suprema parte domus dans te galetas) aliquod cubiculum pro bibliotheca Facultatis et eidem usui destinata dicitur alia pars contigua, in qua nunc dormiunt 20 alumni ex schola apostolica, et quam primo vere liberam relinquent se transferendo ad novum aliquod conclave jam ipsis paratum. Ad praedictum cubiculum aptandum expenSa fuerunt, ut mihi dixit P. Procurator, plusquam 2000 francorum. Aptatum vero fuit eo consilio ut per illud factum ut aiunt completum speciale impedimentum ponatur quominus bibliotheca Facultatis
127쪽
N. B. Incommoda oppositae rationis agendi indicatas sub C sunt nimis manifesta neque in iis immoror. Solum hoc addam: cum Provincia statuerit quae modo dicebam, hinc Ρrovincia in constructione aedificii Facultatis nihil habet quod dicat: et omnia fiunt ea veluti nesciente: quod quidem bonum non est si postea contingat nostros professores migrare in aedificium Facultatis. Hoc autem valde probabiliter fiet, quoniam ex una parte plane convenit ut bibliotheca Facultatis sit in aedificio Facultatis, nec epi- Scopus contrarium permittet; et quia ex altera parte etiam convenit ut, ubi est bibliotheca Facultatis, ibi sint professores Facultatis. Remedia Haec plane necessaria videntur ut Facultati nostrae bene consulatur l' Ut quam primum juxta bonum et juxta aliquam convenientem independentiam nostrae Facultatis statuatur, ubi in posterum professores habitare debebunt: id tamen, uti supra dicebam, pro certo haberi posse existimo bibliothecam Facultatis sore in aedificio Facultatis: nec potest ut puto decenter peti ab episcopo oppositum. 2' Ut id quod ea de re statutum fuerit episcopo innoteSCRt. 3' Ut cum eodem episcopo statuentur ceterae conditiones, quas aequitas et bonum Facultatis poscit. Quoniam autem, attentis omnibus adjunctis et factis antecedentibus suti etiam scripsi anno elapso), non possumus merae liberalitati aliorum nos committere: hinc convenientes conditiones erunt pacto firmandae spensio paucis abhinc diebus residentiae soluta pro primo trimestri hujus anni scholastici eadem est ac ea anni elapsi, idest i 00 h. pro quoVis professore). Mense malo, ut audiVi, epiScopus
4' Ut R. P. Provinciali qui omnibus est notus ut vir plane fidelis et obedientiae specialiter devotus) commitatur ut in consiliis capiendis circa ea quae respiciunt Facultatem nostram, Ρrovinciae sibi praestituat tanquam finem primarium et finem es cienter obtinendum honum et incrementum Facultatis: pluribus enim ProVincia Videtur in suis deliberationibus circa Facultatem sibi primario proposuisse vel honum residentiae Vel ut Vitet ne cogatur homines nostro operi concedere et Ρictavii tertiam domum habere.
N. B. Si episcopus peteret ut Societas doceat etiam parvum dogma, censeo id acceptandum esse; eo magis quod prosessor parVi dogmatis est satis aperte contrarius nostrae Facultati et pluries contra nos imprudenter et parum juste locutus est. Observatio Conclusionem facio tertio puncto observatione sequenti. Si ex una parte considerentur quae de sacto a Societate et a Ρrovincia fiunt pro aliquo collegio numerante 300
vel 400 alumnos in aliquibus Ρrovinciis etiam pro convictu P0 vel ire alumnorum),
partim convictores, partim externos, et Si ex altera parte consideretur opus nostrae Facultatis theologicae, apparet clare adesse pro casu nostro rationes plane suffcientes, ob quas Societas ac Provincia efficaciter, eo modo quem nunc indicavi, promoVeat bonum
et incrementum Facultatis theologicae Pictaviensis. Agitur in primo casu seu in casu collegiorum a) de 300 vel 400 adolescentibus saecularibus, bi quorum multi frequentant classes inferiores grammaticae; c) numerus patrum ac scholasticorum in iis collegiis adhibitus, uti in Pictaviensi ac Coenomanensi, pertingit in unoquoque ad 30; d) plures autem nostrorum sunt in iis muneribus in quibus mens non excolitur. In casu nostro agitur a) de l50 alumnis ecclesiasticis, quorum circiter 20 ex aliis diocesibus et 90 selecti: b) omnes maturae aetatis et vacantes sive philosophiae sive theologiae: c) numerus nostrorum in hoc opere hoc usque adhibitus sunt 8 patres, et unus vel alter adhuc addetur si professores habitabunt aedificium Facultatis, et mul-
128쪽
LA FACULTE DE THEOLOGIE DE UITIERS
to magis si curam acciperent conVictorum ecclesiasticorum advenientium ex aliis
diocesibus, alii 3 vel 4 e nostris essent addendi. d) omnes vero professores docendo philosophiam vel theologiam non parum proficiunt in bonum ipsius Societatis: non enim floruissent in Societate homines tam illustres in illis scientiis, nisi Societas earum cathedras habuisset. Agitur praeterea in casu nostro de Facultate theologica praedita omnibus privilegiis quibus Romae fruuntur Facultates pontificiae: agitur de prima nova Facultate theologica quae in Gallia erigitur: de opere specialiter utili Ecclesiae ad bonas doctrinas disseminandas, de opere valde honorifico Societati, quod probabiliter in alias manus devenisset non faventes Societati, si Societas illud non acceptasset. Adsunt igitur, ut supra dicebam, rationes plane sufficientes ex quibus Societas ac Ρrovincia es caciter promoveat bonum et incrementum Facultatis theologicae Ρictaviensi S. IV. Circa studia et unionem inter professores a) Audivi aliquam querelam adfuisse circa menstruas disputationes, eo quod dinsicultates propositae non semper remanserint suffcienter solutae: anno elapso aliquando id evenit sub aliquo prosessore nempe sub Ρ. Ρalomba).bin Professor historiae ecclesiasticae conqueritur quod historiae ecclesiasticae denegatum fuerit locum habere in menstruis disputationibus. c) Licet unio animorum plane vigeat inter professores, qui vel studuerunt Vel docuerunt in Collegio romano, scilicet inter professores S. Scripturae, Historiae ecclesiasticae, et tres professores Philosophiae, nec ulla sit oppositio cum prosessore Iuris canonici, non eadem tamen est unio inter primos quinque professores et professores theologiae dogmaticae. Hoc tamen non impedit, quominus suffcienter inter nos servetur fraterna charitas. Suspicio aliqua adest eaque non destituta aliquo probabili fundamento, praesectum studiorum qui hoc anno explicat tractatum de gratia), occulta quadam et indirecta ratione, agere contra professores Ρhilosophiae Vel eorum methodum, dum multum laudat Aristotelem et dum saepe recurrit ad principia Aristotelis, ut ipsis utatur in rationibus theologicis asserendis. Certe plures theologorum, Saltem materialiter, rem accipiunt ut contrariam nobis, qui methodum et Viam tenemus Collegii romani, et inter theologos aliquorum animi nobis ac Collegio romano minus propensi evadunt. Factum hoc locum habet hoc anno Scholastico: anno elapso, quod sciam, id non eVeniebat. Haec sunt quae reserenda in Domino judicavi. Commendo me ss. sacrificiis et orationibus admodum Reverendae Paternitatis Vestrae. Admodum Reverendae Ρaternitatis Vestrae insimus in Christo servus Camillus Tedeschi Soc.I.
129쪽
Bishop Louis Ρie, stom the time os his appotniment to the see of Ρoitiers in l849 was one of the most ultramontane bishops of France. By grant of the Holy See to the ecclesiastical province of Bordeaux in l8 5, Ρoitiers was permitted to give the degree of bachelor and of licentiate in theology, even though the French government was opposed because it saw in this measure a breaking of the State's university monopolywhich went back to 1806-l808. The fali of the Second Empire in l870 opened the way for the Deedom os education acquired in l8TI.
organigation of the Iesuit's Roman College. Thus Pie was able to receive at Ρoitiers in l872 the Iesulis Κlemens Schrader and Camillo Tedeschi, sollowed by Giuseppe Cerrone, and then submit to the Superior Generat of the Society a plan for setting up in Ρoitiers a School Faculte) of Theology that would be entrusted to the Society of Iesus and considered a dependency of the Roman College. Father Generat Peter Beckx agreed to support the projeci, which in turn found litile savour with Father Emmanuel Mourier, provinciat of Ρaris, who doubted that he could Gind the personnei needed for Ρoitiers and who looked upon BishopΡie's plan as poorly thought out and doomed to fallure. The correspondencefound in the Archivum Romanum Societatis Iesu and in the archives of the ΗolySee's Congregation sor Catholic Education Studies) shows developments in Rome, Paris and Ρoitiers. Ρie, using his personat influence at the papal curia and seconded by the ever active Monsignor Wlodimi r CZachi, got Pius ΙX himself to intervene with Beckx in August l875. New Iesuit professors were sent to Ρoitiers, where the School Faculte) of Theol-Οgy gaVe regular courses in virtve of a papal brief of erection dated october l, l8T . The Ρaris provincial did not ove up his opposition, and indicated severat potnis in which the bishop falled to live up to his pledges oven to the Iesulis. Tensions appenred among the professors, who disaneed over the place of Scholasticism in the teaching of philosophy. Also a rivato developed with the diocesan seminary. Meanwhile Catholicuniversities Instituu) were organiZed in France on broader bases With greater means. In l880 the govemment's decree against nonauthoriged religious orders and the suddendeath of Cardinat me Deed the Society from iis commitment and brought an end to the
130쪽
Fondato nel l 59, it collegio gesuitico di Sassari pote inaugurare te sue prime classi di grammatica nel l 62. Sette anni dopo - nel Dattempo si eraconcluso anche it primo corso triennale di filosofia e di ii a poco sarebbe stato aperto quello quadriennale di teologia - tra gli alunni che frequentavanoquelle scuole venne costituita la congregaZione mariana, una forma asSociativa nata pochi anni prima tra gli studenti dei Collegio Romano e da aliora diffusast in tuiti gli altri collegi che la Compagnia di Gesu anclava fondando
in varie parti dei mondoin. Di quella associaZione fassarese ci sono perVenuti iprimi statuti e ii consuetudinario: in appendice se ne da redigione critica. Entrambi i documenti presentano diversi motivi di interesse, angitutio dat punio di vista storico, perche clanno vn'idea della dissusione - anche in regioni marginali come la Sardegna - di questo tipo di associagione che gia negli anni ottanta det secolo XVI prese a espandersi ben olire t 'ambito dei collegi e delia popolagione studentesca per intereSSare, anche SU SCRin europen, un grande numero di persone apparienenti a diversi strati sociali, raggiunte in vari modi dati altivita dei gesuiti*. Un altro motivo di interesse e quello lin-
' La nascita dei collegio gesuitico di Sassari va inserita nel quadro piu generale delle fondarionidei periodo lainiano: cs. M. SCADUTO, L 'epoca di Giacomo Lai 2. IIJ6-II6I. Laetione Romal 974) 338-34l. Ρer un quadro di riserimento sulle condicioni della Sardema in quello stesso periodo, cf. B. ANATRA, A. MATTONE, R. TURTAS, LYta moderna. Dagii Aragonesi allasne dei dominio magnolo Milano l989: - Storia dei sardi e della Samegna III). Sul collegio gesuitico di Sassari, cf. M. BATLLORI, LUniversita di Sassari e i collegi dei gemiti in Sardonia. Sarai di storia istituetionale edeconomica, in Studi fassaresi s. III, a. a . t 967 68 Milano l969) I-l08: R. TURTAS, Lia questione linguistica nei collegi grauitici sardi nella secondia meta dei Cinquecento, in Quademi sardi di storia n. 2 gennato-ψugno l98l3 5T-8T: Amministraetioni civicis e latruetione scolastica nella Sardemia dei Cinquerento. Ibidem n. gennato l985-dicembre l986) 83-l08. La Casa deli iversita. Lia politica ediligia delia Compagnia di Gesu nei decenni di formaetione desAteneo sa areis IJ62-I632 Sassari l9863: Lia nascita defuniversita in Sardema. La politica culturale dei sourani magnoli nella formiagione doli alenei di Samari e di Caeliari IJ J-I632 Sassari l9883.' Gli inigi di questo sodaligio e la biogratia dei suo fondatore sono studiati da I. WICKI, S. I. avec la collaboration de R. DENDAL, S.I.), Le pere Iean Munis S.I. IIJ2-In fondateur des Congregations mariales Rome l9 l); per un quadro piu generale, Vedi E. VILLARET, Les Congregatiora mariales I. Des origines a la suppression de la Compagnis de Iesus IIIJ Paris l9473:e dedicato atrinnusso esercitato dalle congregagioni mariane sult'Europa cattolica nel periodo moderno lo studio di L. CHATELLIER, LEuropa dei devoti Milano l988, tr. dat stanc.): dello SteSSo autore, vecli anche Les j uites et L naissarice d'um type te devot, in Les resultes parmi les hommes aux XV et XVm s.cles Clermoni-Ferrand l98T) 257-264 Faculte de Letires et de Sciences humaines de l'Universite de Ciermoni-Ferrano II, Nouv. serie, 25).