Lvereti De rervm natvra, libri sex;

41쪽

T LUCRETI CARIe adyto tamquam cordi responsa dedere sanctius et multo certa ratione magis quam Pythia quae tripodi a Phoebi lauroque profatur, principiis tamen in rerum fecere ruinas 40 et grauiter magni magnoiecidere ibi caau: primum quod motus exempto rebus inani constituunt et ea mollis rarasque relinquont, aera olem ignem terras animalia frugis)nec tamen admiscent in eorum corpus inane 7 ddeinde quod omnino finem non me secandis corporibus facient neque pausam stare fragori nec prorsum in rebus minimum consistere quic equam cum uideamus id extremum cuiusque cacumen esse quod ad sensus nostro minimum esse uidetur, doconicere ut pomi echoe, quae cernere non quis extremum quod habent, minimum consistere posse . huc accedit item, quoniam primordia rerum mollia constituunt, quae nos nativa videmus esSe et mortali eum corpore funditus utqui οβ debeat ad nihilum iam rerum summa reuerti de nihiloque renata vigescere copia rerum;

quorum utrumque quid a uero iam distet habebis. deinde inimica modis multi sunt atque uenec num ipsa sibi inter se quare aut congressa peribunt 760 aut ita diffugient ut tempestate coaeta fulmina diffugere atque imbris uentosque videmus.

-Denique quattuor ex rebus si cuncta creantur atque in eas rursus res omnia di88Oluuntur,

qui magis illa queunt rerum primordia diei 765

747 vulo faciunt 752 alii αἰω

42쪽

DE RERUM NATURA quam contra res illorum retroque putari -alternis gignuntur enim mutantque colorem et totam inter se naturam tempore ab Omni. fulmina diffugere atque imbres uentosque videmuSJ si ita forte puta ignis terraeque coire 770 corpus et aeria auras Oremque liquoris, nil in concilio naturam ut mutet eorum, nulla tibi ex illis poterit res me erenta,

non animans, non exanimo eum corpore, ut Rrbos.

quippe suam quicque in coetum uariantis acerui 775 naturam ostendit mixtusque uidebitur aereum terra simul atque ardor cum rore mRnere. at primordia gignundis in rebus oportet naturam clandeatinam eaeeamque adhibere, emineat nequit quod contra pugnet et obstet 780 quominus esse queat proprie quodcumque creatur.)-Quin etiam repetunt a caelo atque ignibus tua et primum faciunt ignem se uertere in aur aeris, hinc ignem gigni terramque crearie igni retroque in terram cuneta reuerti; 786umorem primum, post aera, deinde calorem; nec easare haec inter se mutare, menrea caelo ad terram, de terra ad Eidera mundi. quod facere haud ullo debent primordia pacto; immutabile enim quiddam superare necessest, 790 ne res ad nihilum redigantur funditus omnes. nam quodcumque sui mutatum finibus exit, continuo hoc mora est illiu quod fuit ante.)-quapropter quoniam quae paulo diximus ante

43쪽

T LUCRETI CARI in commutatum ueniunt, eo tare necessest so ex aliis ea, quae nequeant eonvertier usquam,

ne tibi res redeant ad nilum funditus omneR. quin potius tali natura praedita quaedam

eo ora constituas, ignem a forte crearint, Pome eadem demptis paucis paucisque tributis, hoordine mutato et motu facere aeris auras, sic alias aliis rebus mutarier omnia - Α manifesta palam res indicat' inquis in auras

aeria e terra res omnis crescere alique;

et nisi tempestas indulget tempore fausto 805

imbribus et tabe nimborum arbusta uacillant solque sua pro parte fouet tribuitque calorem, crescere non possint fruges arbusta animantia.' cilicet et nisi nos cibus aridus et tener umor adiuuet, amisso iam corpore uita quoque omnis λοomnibus e neruis atque Oasibus exsoluatur; adiutamur enim dubio procul atque alimur nos certis ab rebus, certi aliae atque aliae res. nimirum quia multa modi communia multis multarum rerum in rebus primordia mixta 816sunt, ideo uarii uariae res rebus aluntur. atque eadem magni refert primordia saepe cum quibus et quali positura contineantur et quos inter se dent motus accipiantque. namque eadem caelum mare terras flumina solem 20 constituunt, eadem fruges arbusta animantis, uerum aliis alioque modo commixta mouentur.)-quin etiam passimi tris in uersibus ipsis multa elementa uides multis communia uerbis, eum tamen inter se uersus ac uerba necessest 2ο

806 vulo ut . . . Reillent

44쪽

DE RERUM NATURA confiteare et re et Aonitu diatare sonanti. tantum elementa queunt permutato ordine scio. t rerum quae sunt primordia, plura adhibere possunt unde queant variae res quaeque ereari. CONTRA ANAXAGORAM Nunc et Anaxagorae erutemur homoeomerian 830 quam Grai memorant ne nostra dicere lingua concedit nobis patrii sermonis egestas, sed tamen ipsam rem facileat exponere uerbia. rincipio rerum quam dicit homoeomerian,

Ossa uidelicet e pauxillis atque minutis 835 sibus hic et de pauxillis atque minutis

uisceribus uiseus gigni sanguenque creari sanguini inter se multis coeuntibu guttis ex aurique putat micis consistere posse aurum et de terris terram concrescere paruis, εο ignibus ex ignis umorem umoribus esse, cetera consimili fingit ratione putatque. nec tamen esse ulla parte idem in rebus inane concedit neque corporibus finem eaae secandis. ustre in utraque mihi pariter ratione uidetur 46 errare atque illi, supra quos diximus ante.

dde quod inbecilla nimis primordia fingit;

si primordia sunt, simili quae praedita constant natura atque ipsae res uni aequeque laborant et pereunt neque ab exitio res ulla refrenat. 850 nam quid in opprem ualido durabit eorum,

ut mortem effugiat leti sub dentibus ipsis ligni an umor an aura quid horum sanguis an csa nil, ut opinor, ubi ex aequo res funditus omnis

45쪽

T LUCRET CARI tam mortalis erit quam quae manifesta videmus obex oculis nostris aliqua ui uicta perire. t neque reccidere ad nihilum rea posse neque autem crescere de nihilo testor res ante probatas. raeterea quoniam cibus auget corpus alitque, scire licet nobis uenas et sanguen et ossa 860 siue cibos Omnia commixto corpore dicentesse e t habere in se neruorum corpora arua ossaque et omnino uenas partisque cruoris,

fiet uti cibus omnis et aridus et liquor ipse

e alienigenis rebus conclare putetur, 866 Aibu et nerui sanieque et sanguine mixta. praeterea quaecumque e terra corpora crescunt si sunt in terris, terram constare necessest ex alienigenis, quae terris exoriuntur.

tranafer item totidem uerbis utare licebit. 870 in lignis si flamma latet fumusque cinisque,

ex alienigenis consistant ligna necesaeat. -praeterea tellus quae Orpora cumque alit auget ex alienigenis alienigena exoriuntur.

-Linquitur hi quaedam latitandi copia tenuis, 87βid quod Anaxagoras sibi sumit, ut omnibus Omnia res putet inmixta rebus latitare, sed illud

RPParere unum euius in plurima mixta et magis in promptu primaque in fronte locata. uod tamen a uera longe ratione repulsumst. 880 conueniebat enim fruges quoque saepe minaci robore eum in saxi franguntur, mittere Signum sanguinis aut aliquid, n tro quae Orpore aluntur.

860 stilo. 860 861866 alii alia 873 vulo. 873 874874 quae lignis

46쪽

DE RERUM NATURA cum lapidi in lapidem terimus, manare cruorem consimili ratione herbis quoque saepe decebat; 88det latices dulcis guttas similique Sapore mittere, lanigerae quali sunt ubere laetis, scilicet et glebis terrarum saepe friatis herbarum genera et fruges frondesque uideri dispertita incter terram latitare minute, 890 postremo in lignis cinerem fumumque uideri,

cum praefracta forent, ignisque latere minutos. uorum nil fieri quoniam manitiata docet res, scire licet non me in rebua re ita mixtas, uerum semina multimodis inmixta later 895 multarum rerum in rebus communia debent.

- At saepe in magnis fit montibus' inquis ut altis

arboribus uicina cacumina summa terantur

inter se ualidis facere id cogentibus austris, donec flammai fulserunt flore coorto. 900 cilicet, et non est lignis tamen insitus ignis

uerum semina Aunt ardoris multa terendo quae eum confluxere creant incendia silvis.

quod si facta foret siluis abscondita flamma, non P Sent ullum tempus celarier ignes; 905

amne uides igitur, paulo quod diximus ante, permagni referre eadem primordia inepe eum quibus et quali poAitur eontineantur et quos inter se dent motu aeeipiantque, 910 atque eadem paulo inter e mutata reare ignes et lignum ' quo pacto uerba quoque ipsa inter se paulo mutati sunt elementis, eum ligna atque ignes distinet uoce notemuS. Onique iam quaecumque in rebus cernis apertis 15

47쪽

T LUCRETI CARI si fieri non posse putas, quin materiai corpora consimili natura praedita fingas, hae ratione tibi pereunt primordia rerum. fiet uti risu tremulo concum cachinnent et lacrimis salsis umectent ora genasque. 92ο Nunc age quod superest cognosce et clarius audi. nec me animi fallit quam sint obscura sed acri percumit thyrso laudia spe magna meum eoret simul incumit suavem mi in pectu amorem musarum, quo nunc instinctu mente uigenti ab aulaiieridum peragrest a nullius ante trita Holo iuuat integros accedere fontis atque haurire iuuatque nouo decerpere flores insignemque me capiti petere inde coronam unde prius nulli uelarint tempora musae. 30 primum quod magni doceo de rebus et artis religionum animum nodis exsolvere ergo; deinde quod obseura de re tam lucida pango

carmina, musae contingens cuncta lepore.

-id quoque enim non ab nulla ratione uidetur. 936sed ueluti pueris absinthia taetra medentes

cum dare conantur, prius ora pocula circum

contingunt mellis dulci flavoque liquore,

ut puerorum aetas inprovida ludificetur labrorum tenus, interea perpotet amarum εο absinthi laticem deceptaque non caPiatur, sed potius tali pacto recreata ualesecti, sic ego nunc, quoniam haec ratio plerumque uidet cur tristior esse quibu non est tractata, retroque

uolgua abhorret ab hac uolui tibi suaviloquenti εο

48쪽

DE RERUM NATURA carmine Ρieri rationem exponere nostram et quasi musaeo dulci contingere melle, si tibi forte animum tali ratione tenere uersibus ini tria possem, dum perspicis omnem naturam rerum qua constet compta figura. 9β0 ΤΟ ΠΑΝ ΑΠΕΙPON: Ο ΓΑΡ ΠΕΠΕΡΑΣΜENON ARPON EMI-Sed quoniam docui solidissima materiai corpora perpetuo uolitare inuieta per aevom, nunc age, summa quaedam sit finis eorum nee cne sit, euoluamus item quod inane repertumst seu locus ac spatium re in quo quaeque gerantur sodpervideamus utrum finitum funditus omne conate an immensum pateat uarieque profundum. omne quod est igitur nulla regione uiarum finitumst namque extremum debebat habere. 6Xtremum porro nulliu posse uidetur 960 esse, nisi ultra sit quod finiat ut uideatur

quo non longius haec sensus natura sequatur. nunc extra ummam quoniam nihil eas fatendum, non habet extremum, caret ergo fine modoque.

nec refert quibus adsistas regionibus eius; 966 usque adeo, quem quisque locum p aedit, in omnis tantundem partis infinitum omne relinquit. praeterea Et iam finitum constituatur omne quod est spatium, siquis procurrat ad Masultimus extrema iaciatque uolatile telum, s70 id ualidis utrum contortum uiribus ire quo fuerit missum mavis longeque uolare, an prohibere aliquid censes obstareque posse

49쪽

T LUCRET CARI lterutrum fatearis enim sumasque necemest.

quorum utrumque tibi effugium praecludit et omne sysi

cogit ut exempta concedas fine patere. nam siue est aliquit quod probeat inciatque quominu quo missum ea ueniat finique locet se, siue foras fertur, non eat a fine profectum.) Ret Sequar atque ora ubicumque locaris 80eXtremm quaeram quid telo deniquo fiot fiet uti nusquam possit consistere finis effugiumque fugae prolatet copia SemPer. praeterea spatium summai totius omne undique si inclusum certis eonsisteret oris s8b finitumque foret, iam copia materiai undique ponderibus solidis confluxet ad imum nec re ulla geri Eub eaeli tegmine posset nec foret omnino eaelum neque lumina solis, quippe ubi materies omni cumulata iaceret Moo infinito iam tempore Eubsidendo. -at nune nimirum requie data principiorum corporibus nullast, quia nil est funditus imum qu quasi eonfluere et aede ubi ponere Oasint. Semper in adsiduo motu res quaeque geruntur Mopartibus e cunetis infernaque suppeditanturo infinito cita orpora materiai.pοStremo ante oculo re rem finire uidetur. aer dissaepit collis atque aera monim, terra mare et contra mare terras terminat omnis 1000

omne quidem uero nihil est quod finiat extra. st igitur natura loci apatiumque profundi, quod neque elara auo pereurrere fulmina cursu perpetuo possint aevi labentia tractu

50쪽

DE RERUM NATURA nec Prorsum facere ut restet minus ire meando: 100dusque adeo passim patet ingens copia rebus, finibus exemptis, in cuncta undique partis. Ipsa modum porro Albi rerum Summa parare ne P Sit, natura tenet, quae Orma inani

et quod inane autem est finiri orpore cogit, 1010 ut si alterni infinita omnia reddat;

aut etiam alterutrum, nisi terminet alterum eorum, simplice natura pateat tamen inmoderatum, nec mare ne tellus neque eaeli lucida templane mortale genus ne divom corpora sancta 1015 exiguum omen horai sistere tempus: nam dispulsa auo de coetu materiai copia ferretur magnum per inane Mutct, siue adeo potiua numquam concreta re Setullam rem, quoniam cogi disiecta nequisset. 1020 nam certe neque consilio primordia rerum Ordine se suo quaeque sagaei mente locarunt nec quos quaeque darent motu pepigere profecto , sed quia multa modi multis mutata per omne

ex infinito uexantur percita plagis 1026

omne genus motu et oetus experiundo

tandem deueniunt in talis disposituras,

qualibus haec rerum consistit summa creata; et multos etiam magno seruata Per Rnn

ut semel in motus coniectast conuenientis, 1030 emeit ut largis auidum mare fluminis undis

integrent amne et solis terra uapore fota noue fetus summςim aque gens animantum

floreat et uiuant labentis aetheris ignes. quod nullo facerent pacto, nisi materiai 1035