장음표시 사용
21쪽
xo respectu ejus rei cujus in vincibilis ignorantia est. Sic qui homi iam occidit , quem in vincibilitor ignorat esse Sacerdotem, reus erit homicidii , non sacrilegii. Slial n. Diximus in Propositione . ignorantiam in vincibilem
etiam iuris naturalis ausorre voluntari iam si ea cor ting at sinc esse possit. Quaestio elaim ἱnter Thoologos. Est ea dc rc Don levis Coneliis . Troes. I. Theol. MO-rat. Cap. a. Ballorinius in Consul. Epist. Pauli Sexueri cast. 5. etc. Dullam esse posse in iaci bilem juris Daturalis ignorantiam tua latit. non sol nm quoad Prima principia , verum etiam quoad citis cotiolusiotiosulcumque remotissimas. Contra vero communis Thr
Iogorum sentcutia est , in primis quidem juris naturae principiis qualia sunt illa : Deus es colendus : Quod tibi fieri non pis . alteri ne feceris ; ignorantiam invincibilem
esse nou POSSe . Sicut nec in proximis conclusionibus , quae facili ratiocinatione inde derivantur : posse Urr esse invincibilem igDorantiam earum conclusionum , quae
Non nisi Iorigo , ac dissicili discursu a primi is principiis deducuntur quod nos sequenti propositione defetidimus.
Non potest esse incincibilis ignorantia juris naturae quoad prima principia, et proximas conclusiorae4 , sed tantum quoad concliasiones remotiores. Prob. I a. Para I.' ApostoIus Rom. II. 15. de Gen-inibus ait : Ostendunt ejus legis seriptum in cordibus suis. testimonium reddente illis conscientia ipForum , . ot inter se inpicem cogitnsionibus accusantibuS , Iutetiam defendentibus. et ' Augustinus in Psol. CAI III. Sem. 25. Nullus est, inquit., qtii facit injuriam alteri nisi qui sibi feri nolit , etenim in hoc transgre-Φtur legem Istri , quam non fuistir ignorare , dum id facit , quod noti risu pati. Quod et alibi saepe repetit. 3. ' Non usque adeo per peccatum detrita si in
22쪽
De Aetibus , humanis, eorumq. regula est.
homine imago Dei, ut nulla prorsus lineamenta remanserint ; alioquin ipsa hominis esset immutata natura. Ptqui ita se res haberet, si homo pri in a juris naturalis principia in vincibiliter iguovaret ; quae naturae auctOLIDeus mentibus hominum quodammodo impressit , ad . Sculpsit, cum eos ad imagi uera sui condidit. Ergo. Prob. 2a. Pars. Ρroximae coraclusiones juris naturae
sunt, quae facili ncgotio ex primis principiis deducuntur , qualia sunt praecepta Decalogi. Ergo disitellis
non est carum cognitio , ac risinde invincibiliter igno xari non possunt. Prob. 3a. Pars. I ' De remotioribus juris naturae conclusionibus saepe disputatii inter se viri doctissimi , Qt in contrarias abeunt sententias , et quidem ration bus uti inque gravissimis. Quomodo igitur homo prae sertim rudis , et indoctus ςcritatem ta in certo inveniet , ut non possit illam inviucibiliter ignorare 3 a.' R in otiores illae conclusioncs sunt, quae longiori . ae dis iaciliori ratio itiatione derivantur , cujus ratiocinatiouis Plerique rudiores non Sunt Capaces. Ergo etc.
Stilountur Obecta. Obsec. I. coni. 2m. Pari. Apostolus Rom. VII. I. nit : Peccatum non cognori, nisi μer legem ; nam Concupiscentiam nesciebam , nisi lex die re onconcupisces. h. tqui lex illa est ex primariis juris natu Tae conclusionibus , cum sit in Decalogo. Ergo potest de iis esse ignorantia invincibilis. ω. Neg. cons. Non enim ait ApostoIus , se legem illam iguorasse . invincibiliter. Sed antae legis cognitio nem salso , atque ex vincibili ignorantia putans , SO
Ium actum peccati externum esse prohibitum , nou itae Bores seutiebat concupis entiae stimulus ἰ verum oeca εione accepta per legem, concupiscentia vehementius
ignorautium excusare a peccato, saepe docet Augustinus , cujus plura testimonia Gonetus , et Balterini congerunt, ex quibus nonnulla superius. recitavimus
23쪽
cto Instit. theolog. Lib. IX. cap. Π
Αiqui si ignorantia esset invincibilis , excusaret. Er
M. Dist. maj. Nulla legis naturalis ignorantia minisat, si vincibilis est . saltem ordinariis pratiae auxiliis , quae negabal Pelagius , contra quem disputat Augustinus , Conc. SeCus, Neg. Inst. Qui pic , et fideliter orat, non desii luetur auxiliis , .luibus naturne Iegon Ρc ecte coguos nit , cujus Iogis persectam notitiam Deus homini indiderat, cum euin ad imaginem suam cotididit, ad quam nos r pa-Tat, et reformat gularia Salvatoris. Ait enim Domitans Sap. VI a 3. Clura est, et quoe ntimqNam marcescit
sayientia , et facile ridetur ub his qrei diligunt eum , et inpenitur tib his , qui 'tinerunt illum. Et Inc. I. 5. Si quis vestrum indiget sapientia, postulet is Deo , qtii dat omnibus V fuemur, et non impro erat , cedabitur ei; postulet autem in inde nihil haesitans Irgo
η'. Dist. ant. Non destituetur ouxiliis ordinariis, couc. Extraordinariis , neg. Plerumqne autem tanta si aut in ipsis conclusionibus juris Naturalis obscuritas . ut ipsi inter se dissentiant viei doctissimi , et sanctissimi ;aut in homine ingenii tarditas, ut nonnisi per extraordinariam Dei revelationem possit invetiire veritatem. Nee propterea , si fideliter orat, a Deo destituitur ; ' accipit enim quantum ad saIutem sussicit, et si qua remanet ignorantia , quam peccati origitialis poenam noluit Deus omnino . auferre , etiam reparata natura λnon dii vitio vertitur. Obie. IIL Concors fuit veterum Theologorum sen-' ientia', nesi m de lege naturae ignorantiam invinci-bstem esse posse. Ait enim Gerson Sect IV. De Oita 'spiret. COnhors est senteritia , nullam in his , quae 'segis dioinae sunt , cudere ignorantiam inoincibilem.
π. Dist. ant. Quoad prima principia , conc. Quoad remoti arxs .conclusiones , de quibus ipsi vel cres alico- Iogi, imo et Palles Ecclesiae aliquando dissentiunt, nex. Seho
24쪽
De Actialbus huminnis , eorumq. regiala et . - 21Seholion. I. Potest aIiquando accidere , ut conclusiones etiam primariae juris Daturalis uota quidem in se ipsae, sed tu quibusdam cirςumstantiis invincibiliter ignorentur, prae-Serlim a rudi orthii 4: ut si quis non aliter possit hominem a morte , civitali in ab iti Fen i clade liberare , nisi per mendacium ossiciosum , siexi potest, ut in vincibiali coore sibi persuadeat , id esse licitum.
hus invincibilis esse possit ignorantia ; non tamen ita iacile talis judicari debet ; cum hicrumque ea ignora lia ex desectu diligentiae , docilitatis , oralioniis oriatur. Secus est de ignorantia facti , aut iuris positivi. III. Noti censetur invincibilis illorum ignorantia , qui longa peccandi Consuetudine obscuratum cor habent , atque in rcyrobum sensum traditi bonum omnino nec diligere , nec digno mere queunt , ut ait Ilaruar diis Lib. De Dispens. CaP. 14. IV. Sod nec iuvincibilis censetur ignorantia eorum . qui prosicut ur artem , aut munus , cujus scientiamyrae ingenii tarditate comparare non Possunt. Dehent im artem abjicere, aut abdicare munus, quo sine Peccato propter ignorantiam sungi non possunt. Hoc enim ipsum lage Daturae sancitum est. V. Quae liuousque de ignorantia diximus, eadem de oblivione dicenda sunt, eum et ipsa inviacibilis, atque vincibilis esse possit. VI. Ignorantia comitans Voluntarium non tollit cum voluntatis actus non ex hac ignorautia proficiscatur ;licet cmn ea conjunctus sit, ut si quis ex. gr. inimicum; quem ad uocem quaerebat L igporans occiderit..
25쪽
aia Instit. Theot. Lib. IX. Cap. ID
Metus , etiam grapis, si non ita rationem perturba , tit non sit homo stii mi pos, minuit quidem , sed non atifera poluntaritim , et Peccatum.
Prob. Ia pars. Quod minuit voluntatis propensi nem, minuit utique volutitarium , ideoque et peccatum. Atqui id c it uictus smavis , ut patet eAemplo ejus , qui metu mortis argentum latroni tradit, aut mercu- toris , qui metu , naufragii morces in mare projicit. Uterque enim non sine magno dolore , et pugna oluntatis Patitur rerum suarum jacturom. Ergo ete. Bino olim Ecclosia mitius agebat cum poenitentibus , qui milia mortis ibus adoleveravi, quam cum iis , qui spo te fidem ejura Craui. Prob. 2a. Pars, Quod non aufert objiecti cognitionem , et motum voluntatis , ideoque et peccatum. Atqui' metus gravis , si non sit ejusmodi , ut auferat rationis usum , non aufert objecti cognitionem , nec voluntatis motum , scd ipsa voluntas eligit malum levius ad gravius vitandum , ex. gr. iacturam pecuniae ad Vitandam mortem , ut advertit S. Tliomam' I. a 2 et in
. VI. art. 6. post Augnstinum Lib. De S 'D. et liti Cap. 3 et Aristololem Lib. III. Ethie. Cay. I. Ergo etc. Nitic Theologi quod ex gravi metu iit appellant Volutilarium absoliate , et si liciter , involutatarium decundum quid. Solotintur Obeela. Objie. I. Votum sollemne, et matrimonium νη vim eiu Contractum irrita , sive , ut loquia tur , invalida sunt. Ergo metus gravis voluntarium perimit. l. A.. cons Non enim ideo sollemne votum , et matrimonium ex gravi metu sunt invalida, quia involuntaria sunt, sed qnia leges sapienter ob bonum publi .um cavent, N. iis in rebus consensus liabeat obliga
ti is effectum , nisi suexit libur ab injusto metu ad
26쪽
De Actibus humanis , rerum f. regula et . 25 extorquendum consensum incusso. Si enim metus sue rit a judice iuste incussus, valet matrimonium. Objic. II. Qui ex gravi metu praeceptum non Ser Vat , ex. gr sacris nou adeSi die festo , non peecat. Ergo etc. ,ον Dist. ant. Qui ex. svavi meta non Servat praeceptum juris naturalis. Meg. Qui mim ex gravi metu P Ierat , prolecto peccat. Qui nou servat praeceptum j Tis positivi, eonc. Noli quia uou fuit aetus voluntarius, sed quia lex ipsa ea in re eessat, et nulla est. Seholium.
I, Utrum coutractus, vota, iuramenta iri usto metu extorta irrita sint. Theologi disputant. Qua de re nota est lito dicendi locus aj Qui euim astirmantem Sequu tur setilentiam , non idcirco illa volunt esse irrita 'dua involutitaria , sed quia natura non Patitur , utiquis per iniuriam jus aliquod lidipiscatur. ' 1i. Tunc metus voluntarium minuit , cum hab tuali atque contrariae voluti latis Nopensioni adversatum i quis autem ex metu faciat, quod jam sine metu facere delibereverit, vel si postquam' metu compulsus est, toto voluntatis impetu faciat quod antea displice-cebat, tunc metum Voluntarium nou minuere, perspi
III. Si metus non fit voluntatis caussa, sed comes, ut si fur rem alienam cum aliquo metu surripiat, qui metus concomilaus a Scholasticis dicitur , is nec auget Vesuuiarium, nec minuit, sed voluntatem vehementiorem suisse Qsteussit, quae terreutem metum S 1-
tai Vide quae dieemus in sequenti Libia α
27쪽
M Insιit. Theo Lib. IX. Cay. III. PROPOSITIO V.
Frob I a. pars. Quod auget Voluntatis propen io-Nem , auget voluntarium. Atqui concupiscentia votivitatis motum antecedetis, aliquatido auget voluntatis ProperisIODem , cum scilicet ita voluntatem allicit, ut Pleue, et majori cum volumate , atque imPetu Con-ηetitiat. Ergo et C. Prob. ua. Pars. Concupiscentia antecedens aliqua do est contra bonam , et liabitualem voluntatis propen-Uouem , ac proinde ei voluntas vel resistit , et vehementius nititur in contrarium , vel non sine ali qua lucia cedit. Ergo. etc. . Prob. 3a. ρars. Concupiscentia consequens est , quae Voluntatis propensionem consequitur , Seu quae Volunt via est, ut accirit in iis , qui data opera o rem secta ur, quae concupisecutiam inflammant , aut praVum pec-gandi habitum fovent. Atqui ejusmodi concupiscentia auget voluntariona , seu voluntatis propensioncm u de ait. S. Ihomas , a. 2a. Q. LXXVII. art. 6. Quanto aliqtiis majori libidine. pel concupiscentia Peccat , έanto mons peccat. Ergo etC. Dices. Ι. Concupiscentia quaecumque sit , cognitionem mitiuit, unde incr caecus dicitur. Ergo sempermitivit voluntarium. N. Dist. ant. Minuit cognitionem earum rerum , qNae Tem concupitam impediunt , uni ab illa animum deterrere possent, aut avertere , Conc. Minuit ipsius rei CODeupilae cognitionem , neg, Hanc enim cosnitionem concupiscentia auget. . Dices II. Concupiscentia. sive antecedens , Sive COU- Eequens libertatem minuit. Ergo semper minuit vola tarium , atque Peccatum. U. Transeat ant. Uuia id verum Non est in eorum
utentia , qui cum Thomasaino negant, indissereni iam
28쪽
De Actibus humanis, eorumty. regula ete. requiri ad libertatis essentiam , quod quale sit , expen domus Caρ. sequctili. Sed quia quia illa nobis sentciatia non probatur, dato sedecederati, neg. cons. Non Crii in idem est voluntarium , et liberum , ita ut qliodlibertatem minuit , minuere etiam Voluntarium ne CSSUS it. Quoad peccatum vero , requiritur quidem libertas , ut imputari possit ad culpam', sed nota itide sequitur , majus, vel minus csse peccatum , quo major, UeImitior libertas est, alioquin ; qui ex longa, et Voluu-taria consuetudine peccat , quia minus libere , sed morali quadam necessitate in peccatam ruit , minuit peccarei, quam qui vix semel labitur ; quod absurdum eat. ' Tunc ergo quod mi vult libertat in minuit etiam
PCCCatum, cum concupiscentia est aute di s , et eonira bonam voluntatis propensionem Sed haec paulo nisius sequenti capite explicanda sunt. CAP. m. De ooluntario libero ; et necessario.
Ado. I. Non est Ille quaestio de libertate naturae ,
quam diximus Lib. I LI. Cap. d. esse sacilitatem , qua natura in finem suum sine impedimento tendit; uo sensu dicimus . Deum libere seipsum amare sede libertate electionis , atque arbitri. Diximus aut in Lib. V. Part. II. Cap. 4. Deum creaturis rutionalibus necessariam indidisse voluntatis propensionem erga seipsum, seu erga summum botium; quae quidem 'mutum , excepto Scoto , Τhcologorum , et Philo sophorum ab ipsa uniurae considcrationc prosecta senten tia est : reliquisse vero earum arhitrio , ut adhibito rationis iudicio, eligerent media, quibus ad eum finem pervenire possetit. Haec autem petentia eligendi media ad finem est libertas arbitrii. ide S. Thoinam
ι P. Q. LXXXII. et LXXXIII. ubi suse , et luc
leuter hac de re dis triti ΙΙ. Duplex ergo est voluntarium , scilicet necessarium , et liherum s quid et indisserens, et consitu res Vocatu a Theologis. Ecd et Iiburtas, sive indisserentia
29쪽
26 Instit. Theol. Lib. IX. Cap. III.
arbitrii duplex est , alia cyntrarieιatis , qua scilicet possunt eligi contraria , bonum , et malum : alia vero contradictionis, qua potest a Iiquid elieti vel non eligis he electione contrarii : atque haec rursus a Treologis dividituγ in libertatem contradictionis quoad sheciscationem , et exercitium : illa est, qua polosi eligi quac magis placuerit boni species: ista vero, qua quis It cui una in re iam fixus, ac doterminatus, 'otest illam
vario modo exercere , ut in cod in Lib. V. explica
III. Sed libertatem sive indi merentiam contrarietatis Don pertinere ad essentiam liberi arbitrii , manifestum
est. Posse enim a summo hono desiccre, uoti virtutis,
sed infirmitatis est , alioquin Deus , qui peccare non potest , libero careret arbitrio uinc restato ut ad liberi arbitrii naturam, sive essentiam , pertin at indisχ- retitia contradictionis , vel quoad sρecisciationem , veIquoad exercitium, cui opponitur Physica, et abso-Inta uecessitas ; necessitatem enim moralem liberum arbitrium non destruere, Suepe diximus in Lib. ILIV. Ab hac communi libertatis explicatione recedit eum nonnullis aliis Theologis Tlio inassinus in Tract. de Incarnat. qui satetur quidem cum omnibus Citii Iicis, in hujus vitae Statu esse in hominis voluntate indifferentiam contrariet tis , ct contradictionis, quod nos ostendimus Lib. VII. Cv. 8. ubi etiam haereti Corum obiectiones refutavimus. Concedit etiam , in statu naturae lapsae hanc inde Terentiam roquiri ad merendum, aut demerendum , cum damnata sit il-Ia Jangenii propositio : Ad merendum , et demerendum in statu naturae lapsae non requιritur in homine libertas a necessitate , sed sufFcit libertas a coactione. cita contendit, indisserentiam contradictionis vcquaquam ud essentiam liberi arbitrii pertinere , ita ut quod Vo-,untarium cst, licet necessurium semper liberum sit dicendum , nou solum libertate naturae , sed etiam libertate arbitrii a . Quae quidem sentia , licet disseratc me et Iam enisa toto ferine Lib. VI. G Grat. Sac
30쪽
Non solum ad meritum in statu naturae Mysae , sed mi ipsam liberi arbitrii naturam requiratur indiffereulis salieni contradictionia. Prob. I. ratione. Ad essentiam liberi arbitjii Tequiritur , ut voluntas sit actus sui domina. Atqui
Doti potest eum habere actim sui dominatum, nisi Pos. Sit agere, et non ascru ; hoc est si non habeat saltem indisserentiam contradictionis. Inquit enim. Λ. In mas Lib. I. coni. Genl. eap. 68. Domanrum , quod habet Poluntaa in suos aclus per quod in ejus γοιestate est pelle , pel non orile , excludat determanasioncm pirtutis ad unum. Imo tantum ahest . ut clomina sit eius actus, ad quem neces,ario determinata eri, quin potius tunc ipsa volutitati dominetur Decessitas.
' Nbri nolesi stigi liberum arbitrium sine electione , unde ab eodem S. Doctore I P. Q. LXIL -.8. et al. libertas definitur : Mis eiectioa messiorum se palo ordine finis. Atqui ubi est necessario ad unum determinatio , non potest electio habere locum. Est euim electio inter plura , quae accipi possunt, uo usprae aliis acceptio. Ergo Cic. '3.' Non potest esse liberum arbitrium , sine delibe ratione rationis Atqui deliberatio siue iudi fierentia esse nequit et nemo euim de iis deliberat , quae omitte- Te nullo modo potest. Unde t idem S. I homus I. 2GC. O. VI. ara. a. Ex hoc contιngit, quod homorat dominus stii actus, quod hiabet delaberatronem de suis actibus ; ex hoc enim Quod ratas delab rans se habet ad oppo3itu, Foluntas Mι utrumquae potest. vati. latissime disputat , et Francisco; μη uenιe H Pons seis In οπινι cirea Prop. Jaηισπε Dissilirco by GOoste