장음표시 사용
51쪽
U Inst. TheoI. Lib. IV. Cap. V.
habitualem vocat, ut cum ait P. 3. Q. LXIV. an. s. ad 3. sufficere in ministro Sacramentorum intentionen habitualem , transeat. Intelligit eam . quae vcre h bittialis est, subdist. Solani hanc rcquirit, ut opus Donsit mortale peccatum , Conc. Ut non sit Saltem Pecontum veniale. nex. Subdit enim : Susscit ergo quodHiquis habitualiter referat se . et Omnia ad Deum ad hoc qMod non sempen mortaliter Peccet, ciam Hiquem actum non refert in gloriam Dei actualiter. Nihil tu .ulcutius. Obie. IV. coni. 3 m. pari. Diximus supra in Corol. a. Prop. 4., ilium esse , si Virtus per se ipsa expetatur. Ergo non sufficit propter ipsam rerum honestatem , atque justitiam operari, nisi opus ipsum exl iacite reseratur ad Deum. Neg. coris. Aliud enim est virtutem expetere pirse ipsam . aliud propter kqneralem honestatis ideam . atque justitiae , Operari. Qui enim virtutem expetit per se ipsam . Profecto eam ut pstit ut naturae:rationalis orna luculum , in quo tamquam in ultimo sine quiescens in se, et tu Domino gloriatur. Qui autem propter generalcm justitiae , atque horiestatis ideam operatur , is virtutem ipsam ad alium sitiem reserti, qui implicite Deus Est.
De bonita te , et malitia actuum humanorum.
I. QVidquid est, bonum est, quia a Deo est ma
lum autem noti cst, nisi desecius ejus boni , quod e se deberet. Actus igitur humani si specletitur . ut motus quidam Creaturae rationalis, seu ut Scholae ajunt spectentur ut aliquid μυxicum quia a Deo sunt vel mo ente , Vel concurrerite, semper boni sunt. Sed quia in iis esse debet rectus finis ultimus , ut ostendimus superiori capite , ilIe autem finis in nonnullis humariis iactibus deest, vel quia ipse homo eos ad debitum finem non dirigit , vel quia ipsa eorum Retuum Daturn, alve objectum , circa quod versantur , tale est, ut ad
52쪽
De actibus human f, eorum I. reruta etc. Minam sinem dirigi non possint, sed potius ei adversen tur ; idcirco dividuntur actus humaui in bonos, et
II. Actus igitar humani moealiter boni sunt, quom. natura, sive Objectum tale est , ut ad Deum dirigi possint, et ad eum revera diriguntur. Actus autem mali sunt, quorum ea est natura . ut ad Deum dirigi nullo in do lpossint , aut si dirigi possuat, reipsa non ilit qua tur ab homine. Unde inquit Augustii g Lib. LXXXllI. Quaest. Q. XXX. Omnis humaeta ire sto est, quod etiam pilium pocatur fruendis uti uelle . atque uteu dis frui. et omnis ordinatio , quite et pirius nomina tur , fruendis frui , et Miendis usi. III. Quapropter bonitas inuralis humanorum actuum duobus simul ex capitibus oritur nempe ex recto tinς ultimo, et ex ipsa eorum natura, si Qe obireto , qJOR tole sit, ut dirigi ad finem ultimum possint. Seu ut scholae Ioquuntur, eae siue et obiecto nomine autem objecti intelligi inus reliquas etiam circumstautias , m. quibus sit actio, ut inserius explicabimus ). Horum si alterutrum deficiat , actus honus esse non poterit ; qui iam in eo deerit bovum aliquid , qu d in eo esse debemret. Ε 'cori trario moralis malitia oritur vel ex debit stiis defectu , vel ex ipsa actus natura , sive objectο- . IV. Sed unde fiat, ut aliquorum actutam natura νsive objectum. tale sit , ut. ad Deum dirigi possint, ali rum autem sit natura contraria . quaestio est inter Theo- Iogos. Nonnulli enim id repetunt a lege sive uastiralis ve positiva. Si enim Deus quosdam actus praecepit,
alios prohibuit , illi ad Deum dirieti possunt, isti no
Possunt. Alii vero contendunt , id repeti ex ipsa con Venientia , aut repugnantia cum natura rationali, Se quod idem est, cum ideis aeternis Dei , euj iis homo ad imaginem est conditus ', adeo ut non ideo honi aut
mali sitit acissis , quia a lege praecepto , vel prohibiti, sed ideo praecepti, aut prohibiti . quia boni, vel in ali . se
quia convenientes , aut repugnantes rationali naturae. .
Quam doctrinam S. Thomas egregie demonstrat Lissi. III. Crant. Gent. Cap. k29. imo et inter heterodoxos
Grotius in Proteromenis de Iure Belli et yacis , et
53쪽
go Tristit Theoc tib. IX. cap. V.Cudvortitus in libello De aeternis justi, et honesti
notionibus. V. Illud etiam in Scholis disputatum est acerrime, Utrum orianos humani notus vel boni , vel mali sint ;- an vero sint aliqui indisti rentes qui ncque boni sint, Neque mali. Fntcntur enim omnes, putaris eXCeptis , esse neliis aliquos indiscrenies in specie , ricii Pc si Considor nitar ex Obiecto domi xat . Don autem eri rine , atquc aliis peculiori hiis circumstantiis, in quibus dolionem seri contingit. Sod quaestio est ; Diri m actus Sint' aliqui iudisserentes in indisti Ino . D mpc si cotis . de Tentur etiam ex fine, et peculiaribus eorum CirCum flatiliis. Scolistae ni lii mani, Thomisiae nCSant.
Bonitas , et malitia ac titim humanorum qunad objectum non α lege, sed ab ipsa eorum conoenientia, aut re 'ugnantia cum natura rationali repetenda rat. Prob I.' Si non a nytura ipsa, sed a lege oriretur bonitas , et malitia hi manorum ae tuum , es,ent illi omnes natura sua indisserentes. Atqui hoc ni surdum est. Si enim omnes humanae actiones indisserentes cs-Sent ,' potuisset Deus Iegem condere Decalogo Contra riam , quod quis non exhorreat i Ergo clc. 2' Si omnes actus humani natura sua essent indisserentcs: ipsa legis violatio indifferens esset; ideoque Ser. Vare leg m nec honuin , ueci malum N iura Sua essct, nisi ponatur alia lex , quae jubet servare lcges . et deinde terrin . quae hanc aliam legem servare jubeatot ita in infinitum . quod absurdum ost. Devrni Ddum est igitur ad aliquid, quod natura sua Lotium , Qui malum Psi , etiam ante ic m. 3. ' Non, o natura sua est ordinatus ad Deum , ad Feipsum , et ad proximum , fru ad bonum SOCicialis. i. Ergo actiones, quae hanc o luem tolluti t. sunt nis
ura Sua malae quae autem cum ordinem ScrV ut , natura sua bonae sunt
4'. Prima ethicae principia, ex. gr. Deus est dii gendu4 , Suum cuiqtie tribuendum , etiamsi ad legem
54쪽
emi attendas . non mimis evidetitia sunt , quam principia mathematica : Totum est majus sua Aste : qua runt eidem aequalia , inter se aequalia sunt. Hibet igitur ex ipsa rerum natura bonitatem , quam lex uom. esicit, sed supponit.b'. Deus, qui itisinite sapiens est, non sine summa ratione legem condidit. Ideo igitur quaedam aut praecepti , aut prohibuit . quia natura sua bona , aut ina ra era it; ideoque non a lege , sed ab ipsa conveuientia is aut repugnantia cum natura rationali, seu cuml deis Dei aeternis repeteuda bonitas, aut malitia ectuum
Solovntur objecta. Obite. I. Quae sunt ex objecto , si Ve nati ra su Indifferentia ea nisi lege aliqua praecipia utur , aut pro hibeantur , neque horia sunt, neque mala ex Objecto. Ergo saltem eorum actuum bonitas , et maΙitia quoaa Obeetiam a lege ortum habetis. Dist. cons. . ortum habet a lege Moothetice, conc. Formalifer. neg. Hoc est . facta est tripothesi , quod opus aliquod natura iudifferens lege prohibeatur ,
tunc opus est malum : quia naturae rationali non con
vcnit violare leges. Idem contraria ratione dicas , si Upus illud lege pihaecipiatur. Inst. Apud Theoὶogos vulgo recupta est Illa divisio inalorum actuum, quod quaedam sint mala , quia prohibita ; quaedam prohibita , quia in la. Ergo. N. Diu ant. Quaedam sunt mala , quia prohibita Psilietice , couo. Formaliter , neg. ut jam paulaante diximus. Objie II. Bonitas cujuscumqtie operis a regula Penasi ut contra eius malitia a repta nantia cum re
det gula; unde Augustinus peccatum delinit : Dietum
vel facium , pel concMyitum contra I gem Dei. Erg bonitas, et malitia humanorum actuum a lege repeteum
κ. Disi ant. Pendet a regula seeundario . conc. Primario , Neg. Bonitas ergo cujuscumque operis existit eius aptitudine ad eum linein, ad quem opus in . Da sti by Cooste
55쪽
5 Instit. Theolog. Lib. IX. cap. V.
stituitur Finis enim est mensura omnium , quae sunt ad finem ui inquit Aristotiles Lib. I. Polit. caP. G. Et Augus inus Lib. II. De lib. arb. cap. 9. Error est , CH I. .eguimur Glibri id, quod non ad id ratiote Stiv Pol imus pero nire. Sic horologium bonum est Cum i recte horas portiti r . et indicat: boi a mcdicinaeum ad sanitalem ducit. Sid ut cognoscatur, quando opus ad sin m nplum est , exigitur ad regulam sive a iis , sive morum. Inst. I'. Acius humani moraliter mali natura sua
sunt Dei iiijuria , atque offensio. Atqui non possunte riseri Dei offensio. nisi intelligatitur secti contra Ic-sem eius , qu m homo transgreditur. Ergo. U. Dist. min. Non possunt censeri L ci offensio , nisi finiat contra Ierna , quae neccssurio conSequitur eorum malitiam, conc. Secus, neg. Cum igitur actias mali advi seu tur naturae rationali, ideo ine et ideis Dei aeto iS ', nec sSario sequitur, ut a Deci ab aeterno sint
probibiti, ac proinde Deum osscndant. Inst. 2'. Utii mentitur ex invincibili errore , putans esse mentiendum ad servandam hominis vitam , facit actionem naturae rationali repugnantem , et tamen non peceat propter legis ignorationi m. Ergo clC. v. Dist. ant. Facst actionem naturae rationali , imo ei legi ipsi inpugnantem materialiter, ut 3junt , cons. Formaliter , neg. Posita enim ignoratione in vincibili , licol opus materiali er retionali naturae, legique adversetur : formaliter tamen non repugnati non enim ad CPSatur naturae rationali id efficere, quod invincibiliter creditur licere, imo, et praecePtum esse. i
Id cum ergo malitia humanorum actuum ex ipsa na- itura ortum habeat, Sive ex ipsa eorum repugnautiarum natura rationali patet hinc , ea , quae inala Sunt, ex quocumque recto sine honestari non posse.
56쪽
De Actibus humavis , eorumq. regum etc 5TII. Cum Deus esiicere non possit ca , quae Contradictionem involvunt, sequitur , ut quae natura sua mala sutit , nullo Dei praecepto, aut dispensatione hona sieri possint. IIII. Ligo omnis actio mala est natura ratiotiali Contraria , ct vicissim Ouiui actio bova naturae rationali
IV. Quoniam natura delectatur iis, quae ipsi conse lanea sunt, Contraria vero aversatur hinc sequitur , qui deIectantur malis , aversantur bona, Corruptam habere naturam , Sicut ueger salutares Cibos sacpe s stidit , noxios appetit. V. Cum ea quae naturae rationali adversentur, i sis' ideis , legibusque divinis necessario adversentur , SEquitur hine, commentitiam esse distinctionem peccati hilosophici . ac Theoti gres . cum sieri non possit , ut id quod naturae rationuli repugnat, nota repugnet etiam Deo , ac proinde offensio Dei sit. VI. Ergo non omnia peccata sunt aequalia; ut post Philosophos Stoicos somulavit Io iutauus , cum nouomnia naturae rationali aeque repugnent. Vide Hiero-urmum Coutra hanc haeresim.
II. Impia igitur , atque nefaria est Epicureorum , Hobbesii , Spinoaae. Pufendorsit . aliorumque sculententia , honi ac mali uotio iam ab utilitate , aut a positivis legibus proficisci. Seholion. Quaestionem autem illam inter Scholasticos agitatam ,
utrum honitas illa , atque malitia , quae a rerum ConsVenientia . ac repugnantia cum rationali natura sit fundamentalis , ut aiunt , an formulis , utpote in uulem BIc lucr omittimus. '
57쪽
δέ dissit. Theot. Lib. Lib. IX. Caρ.
Quamois actus sint aliqui indifferentes in specie : nulli tamen sunι actus humani in serentes in indioiduo. Prob. ia. pars Sunt quaedam objecta , quae natura ationali Deque convcniunt , neque repugnant, sed V 1uii in medio posita aeque ad bonum, atque ad malum flecti possunt ut scdere , ambulare , legere flores et , Lrgo sunt quidam actus , qui in S 'ecie, scia ex objectIindifferetiles sunt. Hine Bieronymus Eρist. LXXXIX. ad Augustinum : Bonurn , tuquit, rSt C Hime lita , m tam est Laearia, inter utrumqtie ludisserens ambulare to. Et Augustinus Lib. IV. Deserm. Dom. in momre : Sunt qωaedam facta media , quae Possunι bono , Mel malo animo seri. Ergo etc.
Frob. 2α. Pars. I. Actus indifferentes in indiuiduo esse ut artus, qui non Solum PT Sui objecto, verum etiam ex sine , et oitinibus circumstantiis , quibus inandividuo finiit , neque hoia sutat , nequc mali. Atqui mulli sunt huiusmodi acius. Nam oriatius actus suos debet houm ad debitum ultimum fitiem referre, salaemvaritiali , et implieita inteiitione , ut Supra D Stendimus. Vel ergo hujusmodi actus indisserentes ad debilum sitiem Tescit . et luno non indifferentes sulit , sed boni ;Vel refert ad finem pravum . e I muli sunt: vel neque ad botium , neque ad malum finem rcfert , Et iuno otiosi , ac proindc inali sunt. I luco Dut m ratio valetet m adversu. eos, qui Porperam opinantur, licitiai. Item uon debere actus omnes suos r serre ais Deum Concedere evim dyberit , saltem teneri homi m leςe naturRe agere mod, naturae rationali eonsentaneo . sive propter aliquem sinem honestum , et ratioui congruum. Prob. I . eadem ua. Pars. auctoritate S.' Thomao in I. Dist. a. o. 3. seciandum Theologos s en commmunem hanc Theologorum ait 'esse doctrinam in nullus incitis Procedens a poliaritate deliberala est indisserens , quia si 'fertur ad Deum , si 'sita gratia , me tr rius e5ι. Si autem non est referibilis, peccatum e3t.
58쪽
De Actibus humanis , eortim cy regula etc. 55 Ollorus , OlisSum autem apud Theologos inter peccata
Obis. I. Hierou ymus in laud. Epist. LXXXII. ad
Augustinum actu, indisserentes non solum in v cie , sed etiam in indiuiduo aguose it. Postquam enim dixit: Bonum est continentia , malum est luxuri' , interutrumque indisserens iambulare etc. saddit Stoe enim jeceris, sive 3ion feceris , nec justitiam hasebis , nec injustitiam. Atqui cum ait, feceris et non secteris , si guificaι actum in iudiMidαυ , ut PatCt. Ergo cie. N. Disti maj. Sive seceris , sive non seceris actus indifferentes , uec justitiam habubis. Duc injustitiam νex ipso actiouis Obiccis Coaec. Ex fiue , ct reliquis
objecti cireumfinutiiS , n K. Inst. I. ' Ex laudatis Hieroumi verbis confirmavimus, esse actus aliquos indisserentes in specie . Atqui absula . dum est, esse speciem , sine individuis. Ergo etc. . . U DAl. maj. Cousirmavimus , esse actus quoSdam indiffereti tes in sρecie, sive in abstracto , ut ajunt , hos est sine hne , et peculiaribus circumstantiis, conc. Esse actus indifferentes in specie, hoc est speciem quamdam extare ae tuum indisserentium , quae varia sub se individua complectitur, neg. AI: ergo est esse actus indiffereuis, in specie , aliud est, esse Sphciem actuum indisserentium. Prius enim significat, actus indissi reules esse spectato tautum Objecto , cΣ quo suam humani actus speetem accipiutit, ut iussea explicabimas, Posterius verta significaret, cSSe aliquam speclcm a tuum, quae ita omnibus suis audividu4s sit iudifferens. Sed uos priori sensu actus iis specie indisserentes a aerimus , posteriori Deg muε- . . Inst. Σ.' Ideo asseritur, a lus in, specie ihili Tere
tes , in individuo vel bonos esse , Vel malos, quia de-het homo ilHos in indiuiduo ad dubitum sitiem referre. At ita potest aliquis hoc praeceptum in vincibiliter uti rare , cum de eo disputent etiam viri docti. Ergo . sa xem ex hac iuvincibili iguoratione Poterit actus in in
59쪽
τare , aelum esse reserendum ad debitum sitiem , sive Deum ex licite , covc. Implicite . prout continetur sub generali ratione iustiti ne , atque honi statis , nex. Cum aetiim Donao ad aliquid movcri possit , nisi ex sine uia imo , ut supra diximus, nomo potest invincibiliter ignoraro , linem omnis actus rectum esse DPOrtere , qua de re dubitat nemo. H. b. ' Comedere , hibere , ambulare, amoenos in piocre campos , flores Dari hus admovere Ob voluptatem , quam iis in rebus Sensu experimur dummo finis pravus absit . non est mulum. 1 rgo et . U. Aeg ant. Non enim operatio ad voluptatem , sed voluptas ad operationem dirigenda est , quippe cum ejusmodi actiones ad vitam servandam , aut honam VRIetudinem roborandam essent Decessariae , in iis naturae aueior Deus , quasi condimentum interseruit volupta' Ierii , De vita ipsa nobis acerba seret, quam non nisi insuavibus adiumentis lueri possemus. Hoc et ipsis ethni eis Philosophis non fuit ignotum , apud quos cinIehre fuit effatum : Oportet edere , ut Gipos , non ν Dere . us elis. sine merito damnata est ab Innoce gio XI. anno i 679. illa propositio : Comedere, et . Bibere ad satietatem Ob solam poluptatem, nota est Peccartim. modo non Obsit Male udini, quia licite potest αρmli us ureturatis suis actibias frui. ' Quod autem hie do sola edendi , et bibendi voluptato dictum,
damnatumque est idom de omni hus aliorum sensuum
actibus patet esse intelligendum Inst. 4. ' Ex hae doctrina innumerabilibus peccatis
Teple hilur tota hominum vita. Quotus enim quisque est ei iam ex justis hominibus , qui aut Suavem odorem Marthus hauriendo , au L cibum sumendo , uut fricando harham. de recto line cogitet , modo fine non moveae tur perverso I Sed hoc est Ionge absurdissimum. Ergo. U. Dist. nis Si recu fitiis intentio deberet esse actuα- Iis , eone. Si olastialis rem. Cetrium satemur , ipsos etiam iustos hac in re saepissime incidere tu leviora
Peccata , pro quibus Dei misericordiam quotidie implo
60쪽
Dρ Actibus humanis, eorumg. rerum etc. si 'rant. Hinc Augustinus Lib. X. Confess. cap. 3I. cum Salus , inquit sit causa edendi, et bibendi , adjungit se tamquam. Pedissequa Periculosa jucunditas et Pteriamque Pra ire conretur , ut ejus causa fiat , quod Salutis causa me facere pes dico . Mel Dolo. Quod et re- etit Cap. 33. agem de aliorum sensuum voluptate .vibusque peccatis , quae exinde Subrepunt, Pro qui
Inst. 5. Uujusmodi indisserentes actus agere ob solam naturae commoditatem , aut corporis sanitatem aut etiam ob libertatis xercitium in re non mala , nee bonum, neo malum CSt. Ergo. N. Aeg. ant. Sanitas enim corporis, ad quam etiaruconducit nuturae commoditas, finis honestus est , qui ulterius ad finem ultimum dirigi potest. Idci dicas de libertatis exercitio , ad quod tamen suffiicit seinet, aut iterum Eclum enicere indisserentem ; si enim id saepe stat, non exercitium libertatis , sed otiosa temporis jactura erit Objic. l I. Iii Concilio Constantiensi damnata est
inter alias ea Ioannis Hus propositio : Dioisio immediata humanorum oPeriam est, quod sint vel Dirtuosa, Oci piliosa. Atqui ea propositio vera esset, si nulli ea sent actus indisserentes in indioiduo. Ergo elo. U. Dis . maj. Damnata cst in sensu Ioannis Hus , cono. In sensu Catholico , neg. Sensus ejus haeretici
quis fuerit . Patet ex ratione , quam damnatae illi propositioni subiiciebat his vel bis : Qtita si homo est Miliosus , et-agit qui stura , tunc agit oirtuose qui
Sicut pisitim , quod crimen dicitur , seu mortale Peccatum inficit unipersaliter actus hominis piliosi, sic piritis Diosciat omnes actus hominis pirtuosi. Tractantista susius Sescius Gone tus , aliique Seliolastici.
Corollarium. Omnes igitur actus humani in duo veluti summa g pera recte dividuntur, in honos scilicet, et malos. Sed iec ipsa genera varias sis ae spectra complectuntur , ni usa vulcb-RS.