장음표시 사용
61쪽
igitur Sallustium prisci verbi apere' participio usum esse protritiore frequentativo aptare. Neque vero huius participii usus archaismus nominari potest, cum Cicero quoque hoc eadem significati0ne utatur cf. te. Tim. 5, de nat. de0r. ΙΙ, 38, 97;0rat. 70, 235. arbuSta. arbustis, Gerlachius ad Iug. 48 4 adu0tat, pro arb0ribus antique dictum esse φ. Rectum quidem est saepissime si arbusta ρ pro arboribus dicta esse neque vero e serm0ne antiquo sumptum sed, ut Ge8sne in thesauro vere ait, poeta ip808 simpliciter arbusta p0suisse pro arboribus. Si saepe Lucretius, Vergilius, oratius Cicero quoque de sen. 15 54 hae v0ce utitur, ubi Catonem finxit. Quamquam igitur numerus singularis eius nominis a Catone de re rust VII de arb0re dietus est, tamen pluralis h00 loco n0 idem est atque arboribus, sed collectiva significatione quasi arborum ordinibus Amit Baum-Weinpilangungen μ).
auxilia portare. Ariigius hane adn0tati0nem ad Cat. 6 5 facit: p0rtabant pro vulgari ferebant Monuit Ruhnkenius ad Ter And. II, 2, 1 medyr. III, 6, 3 0 sensu fere de aliqua re magna sive 20na sive mala diei Ruhnkenium sequitur Lud. D0ederlinus Syn lat. Ι pag. 15040rtare ut frequentativum ferre,d0cens de rebus gravioris ponderis diei quod etiam de iis locis valere videtur, quibus commode traiicere vel transmittere sumip0test, velut Iug. 37, 5 39 4; adit Ann. II, 17 extr. Cui X- planationi Fabri et Herg0gius plane adsentiuntur Gerlachius
autem antiquorum maxime seriptorum imitationem quandam Sallustii sentit Fere mihi autem id egisse ille videtur, ut dem0nstraret, Sallustium ubique antiquos tantum scriptores imitatum S8e, quam sententiam absurdam existim0. Ἐ0ntra vero doctissimam aptissimamque huius formulae interpretati0nem Dietsellius sedit. ἡ ΙΠ80lens, inquit, l0cuti qua nesei in nullus alius scriptor usus sit s. ligeter in rebsit Antibarbaro s. h. v. Amat vero Sallustius verba ipsa graviora et portare verbum frequentativum esse Doederiinus demonstravit. 4
62쪽
claudere. Veri, claudere antiquiore forma pro verbo claudicare utitur Sallustius fragm. III, 2 et ne fragm. 76 98 Cicero tamen ipse multis oeis ut Brut 58, 14, orat. 5l 170,Τusc. V. 8, 22 hoe verbum usurpavit, ut Sallustium nullum archaismum scripsisse persuasum habeamus es. Neve ΙΙ, 327. contra ineptum Venire Equidem cur Sallustius h. l. simplicitatem quandam prisci sermonis exprimere Voluisse videatur, ut Gerlachius ad Iug. 25, 6 bservavit, intelligere n0n 0SSum. Brevitatem quandam pro ineeptis eius obviam ire profecto nemo
infitiabitur. 0 breviter in multis proprietatibus habenda est, quibus ab aliis scriptoribus dissert, quapropter iam in antiquitate iure subtilissimus brevitatis artifex nominatur. Quo l000 Gerlaehius iudidium illud facere nihil p0tuit, quia Cicer ipse sententias eiusm0di ut contra aliquem aut aliquid venire saepe adhibuit ei Mur 4 9 Philipp. II, 2 Veri . II, 43, 107 Cie epist.
10 9. Cum ver Sallustius saepius hae structura usus Sit Iug. 31, 6 83, 3 equidem eum Graec08 imitatum esse cense0, qui participia substanstivorum instar cum praepositi0nibus praecipue coniunXerunt. Praeterea autem multi Sallustium a Thucydide pendere nec tantum multas huius sententias in su0s libroseum transtulisse et multas verborum compositi0nes totumque scribendi genus expressisse affirmant, sed etiam praecipuum illud scribendae historiae exemplar secutum esse. Quam totam opini0nem maxime respiciens ad verba et sententias recensuit
in pr0legg. ad Thucydidis editionem vir doctissimus opp0 I pag. 372 - 384, cf. Quintil. X, 1, 101 et ille observat gramm . in Sall. Iauer 870 4. dolentia illis. Dolet mihi apud antiqui0res script0res diei pro d0lorem mihi asseri ritgius et Dieisellius reete quidem dicunt, cf. Plaut. Epid. I, 2, 44 Men. II, 3, 4, Capt. I, 2, 49 Cist. II, 1, 20 Τer Eun. I, 2, 3 Adelphi IV, 5, 48. Eo autem imitatum esse Sallustium et Cicerone excepto qui semel ita scripsit in epist ad Brutum I, 1 neminem alium ita l0cutum esse videri nullo m0do concedere possum. Contra ipse Cicero saeps
63쪽
structuram dolet mihi ρ, es de rat Ι, 53 230, Mur. 20 42 te , adhibuit. Multo accuratius diei p0rtet, partieipium dolens activa significatione perrarum esse, saepius contra dolet mihi impersonaliter eum Dativo iunctum. erg0gius insolentem illam construetionem deelaravit: dolentia, inquit ille, fasse an absolui, Wie unger schmerglieli, illis alsiati des eniferntere objectes, Dati incommodi, nichi ais abhangi vo dolere te rit annimmtμ. Nolo autem perscrutari, utrum analogia constructi0nis, dolet mihi hanc rariorem structuram effecisse an erZ0gii declarati recta sit. Sallustium ver antiquos scriptores imitatum n0 esse unus quisque intelliget. exitium Gerlachius ad Cat. 55 adnotat Fest auetore antiquo exitium pro exitu exposuisse, et Fabri: Die Lesari exitium,
die die meisten und este Codices haben, Wir aucti dureli die Bemerkun des Festus, das die nitere praeli exitium fur
exitus ebrauelit habe, linterstiligis . Initi quidem exitiumμ eandem signifieationem quam exitus habuit, postea Ver Vulg0 exitium pro pessimo exitu ut h0 quoque logo cum ab omnibus scriptoribus tum a Cicerone ipso aepius u8urpatum St. Quamobrem cave, Dieisellius recte inquit, Sallustium obs0letorum Verborum insimules atque exitium pro simplici exitum dictum putes. Nam hoc quoque loe exitium est pernicies, interitus, extinetio, non simplieiter finis . Sallusi's Stil, Herg0gius eodem modo inquit, und die Codd. linterstilige exitium stat exitum vitae nielit nur is leteli edeutend 80nder ais ei naeh-drueklicher a tragiselle Lebensende andeutendμ. Cuius vocis
plurali Sallustius utitur fragm. I, 45, 2b, qui tamen etiam apud Ciceronem legitur, cf. de sin V, 10, 28 de legg. I, 12, 34 pro Mil. 2, 1 u. 5; gr. ΙΙ, 4, 10.
facundia. Apud Ciceronem et Caesarem haec o et quaecum ea cognata est facundus n0 invenitur, quamvis h00 Vocabulo utendi du0bus seriptoribus edasi frequens fuerit. Sallustius autem duo voeabula saepissime adhibuit ut Cat. 53 3 Iug.
30, 4; 63, 4. 102,4 85, 26 95, 3. Nox eloquentia, contra
64쪽
bis legitur Cat. 45, 4 54, 1; el0quens' nusquam. Dietschius X Sermone vulgari postea demum in usum venisse et ita distingui ab eloquentia arbitratur ut nostrum Sprechfertigkeit ab Be- red8amlieit Fortasse autem hoc ipsum vocabulum Sallustius elegit, ut distinete c0piam facultatemque dicendi exprimeret, ut nullam imitationem accipi necesse non it.
thum lichμ 0mmotus nos redere portet, Sallustium priscam obsoletamque formulam adhibuisse. Multo enim clarius et melius hanc formulam explicat HerZ0gius: ἡ Nichi vincere, edidere, fere ut 0s: De Fein schlagen Wie Lange ad h. l. ferire si unSertresse namlieli mi dem Schwerte unaetist cominus pugnando. Iug. 6, 2 le0nem atque alias feras, ferire Daher securi ferire
Cie Verr. Ι, 30; 0r. d. l l II, 10 11 De Ausdrueli arentielint iis de Feeliterschule, es. Ruhnken ad Ter Phorm. I, 1, 13. Ueber a bildliche foedera ferire gleb Cie de inu. II, 30 9 Αndeutun uni Liv. I, 24 ei litari die Sache ρ. Itaque haec formula alterihumlichμ appellari non potest, cum in vita c0tidiana et Sallustii temp0re usitatam fuisse eamque in formulis
usu an citis esse numerandam putem.
ignoscere quam persequi. Iam ritZius ad Cat. 9, 5 reetissime dixit, errasse Gerlachium haec ab80lute dieta censentem, quippe quae rati simplissi0r sit et magis e more priscorum auctorum. Omnes vero ignoscere omnino absolute p0ni 0sse concedent velut in fragm. I, 51, 6. Ad verbum persequi' autem e praestedentibus accepta iniurias accusativus supplendus est. Persequi de p0ena b aliq rem repetenda e0dem m0d quo h. l. dictum est Iug. 14, 23 tuas iniuria persequar, cf. ad Iug. 39, 5;102, 5 Cic. pr Mur. 21, 44 Philipp. XIII, 10, 3 et interpretes ad h. l. Itaque h0 quoque loco Gerlaehius iterum a iusta sententia longe aberravit.
65쪽
impensius m0d0. ae formula Sallustius utitur Iug. 75, 1;47, 3 significati0nemque habet: supra modum μ. Gerlachius ad Iug. 47, 3 modos ad comparativum additum, abundantius dictum et haud dubie ex antiquo sermone repetitum adnotat. Quam 0pinionem Gerlaelitus ne ullo quidem exemplo dem0nstrare non potuit. Multo autem distinctius iudicasse Dietschius videtur, quamquam ne is quidem exemplis sententiam confirmavit, usum illum magis vulgaris c0nsuetudinis, quam politi0ris serm0nis fuisse. Certe ex Cieeronis et Caesaris seriptis praeter epist0larum illum locum Cie ad am XIII, 64 5 nullum equidem exemplum novi. Quae formula simpliciter in iis numeranda est, de quibus n0bis
ins0lentibus umptius h484 disserit.
imperatores. 0n plane recte ei laetitus ad Cat. 6, 7 Sallustium priscam huius vocis signifieationem . . expressisse dicit. Multo enim accuratius addidisset antiquiorem significati0nem, cf. Varro de l. l. IV p. 16. Neque tamen hic verbi usus in archaismi habendus est, cum omnes Script0re antiquiore Ii, ut videtur, saepe ita usi sint, ut omnino qui in civitate rebus praeessent signisearentur. malum. Malum pro poena antique dictum esse Gerlachius censet 0dumentoque est versus antiquissimus Saturnius: ἡDabunt malum Metelli aevi poetae Quamquam igitur c0nstat imprimis in e0m0ediae lauti et Terenti sermone malum pro poena usurpari es. Loren ad laut. 08t. V. 45, mil. l0r. v. 491), tamen insti0r, Sallustium antiquo aut prisco more hanc V0cem adhibuisse, praesertim cum apud Cieeronem ipsum haec
vocabuli signiscati saepe legatur cf. Cic. de n. II, 22, 71 in Verr. II, 59, 145 ad Att. 7, 2. Itaque Sallustium eam tantum
signifieationem aetate sua usitatam scripsisSe idemUS. memorare. 00 verbum antique dictum pro narrare et
ita apud lautum oecurrere, partim fals0, partim dubie dicit
Gerlachius ad Iug. 89. Multo rectius memorare de aliqua re a Cicer0nis usu alienum et ipsum verbum apud eum rarissimum
esse bservavit advigius ad id de sit II, 5, 15 p. 161 sed ΙΙ).
66쪽
Cicero enim verb0 0mmem0rare uti Solitus est; 0mmemorare
vero apud Sallustium semel tantum legitur in Cat. 59 6, memorare contra saepissime ut Cat. 3, 2 5, 7 6, 2 7, 3; ug.
12, 1 25 4 28 4 33 4 40, 3 79, 1 85 2l 86, 3 89 4.
Itaque Vergilius, Plautus, alii p0etae, sed quibusdam l0eis Ciceroqu0que Sallustius, Livius l00uti unt, ut non antiquum m0rem loquendi sed modo rari0rem esse videatur, es. 0tticher in leX. Tad pag. 305. mortales Saepissime hoc voeabulo Sallustium usum esse constat, quare Κl0tZius in leX. . h. V. suo iure adiecit: ein leb
linos aus druch de Sallust Gerlachius ad Cat. 1: Magnificentius et excelsius dictum, inquit, quam h0mines et apud Sallustium frequentissimum. Fronto quidem Geli. XIII, 28 amplius prolixius et fusius dictum esse existimavit. Haud dubie μναει-
κωτερον est, etiam Si antiqui0ris sermonis Studiosos satis frequens sit priscis enim verbis inest quaedam ρινοτης'. Gerlaehius hane v0stem prisdam esse iudicat, quamquam Cicero qu0que et alii probi scriptores saepe ita seripserunt. Rectum quidem est, iam Catonem ea usum multaque Sallusti cum Cat0ne c0mmunia e88e. Qua pr0pter tamen h00 00abulum n0ndum priscum n0minari p0test, qu0d hae opinione e perduci 08Simus, ut omnia v00abula, quae iam ante Sallustium fuerint, prisca appellemus. Iam ver Κriigi auct0re probare n0 908Sumus, quod Herg0gius ad Cat. ΙΙ, 8 dicit, hae voste h0mines cum quodam c0ntemptu vel negligentia et quasi ἐν παood signifieari. Aliam Ver et eam quidem miram causam usus huius v0eis LaWsius cap. 5 affert, qui propriae significationis nimis rationem habere videtur. Mea quidem sententia, Lawsius inquit, Sallustius saepenumer mortale pro Voce h0mines dicit, qu0 hic, cum provectus aetate esset, cultor erat philosophiae St0ic0rum, qui
cum neque m0lestiarum fugientes neque mortis metuentes 88ent, in rati0ne qu0que euphemismo adhibend0 0 studebant ε.
Qu0dsi pr0priae ipsius significati0nis causa Sterblidhe hanc V0cem tam saepe adhibuisse reum consteri volumus, clamen
67쪽
ad philos0phiam St0idam respicere opus n0 est, quam in Singulis verbis eligendis ante cul08 0 habuit. Quamobrem hanc
Fabri adnotationem ad Cat. II, 8 praefer0: Mit multi verbindet Sallust stet mortales nielit 0mines Cat. 52, 7 Iug. 20, 3;28 7 31, 7 42 4 47, 1 54, 6 62, 1 65 5 mi omnes
80Woli homines ais mortales ei Cat. 1, 1 5l 1 Iug. 28, 11. Ueberhaupt ebrauelit ei a uel auster diesen Verbindvngen das letgtere hausg, besonders in allyemeinen usuriichen Do aufdas, mas in der Natur ulter Mens chen legi, ingemissenmir μ. Dietsellius mortalis pro homines recte usurpari Sentit, ubi universum genus humanum distinguitur ab iis, quibus non
mortalis natura est; cf. Cat. 2 8 6, 3; 0, 5 12 3 20 ll; 33 4 36, 4 51, 11, 12, 15, 20. Hug. , 3 2 4 6, 3;1 0, 2 41, 1 72, 2 92, 2. Sallustius vero studio quodam
gravitatis et magnificentiae saepe eo vocabulo etiam, ubi impliciter h0mines dicendum erat, usus est. Qu0d Xemplum Secuti sunt Livius et Taditus. Cur Sallustius h0 ipsum vocabulum tam aepe usurpaverit, etiamnunc diiudieare difficillimum est.
Mihi quidem Dietsellii adnotatio pr0babilis videtur, falsa tamen
Gerlachii, Sallustium e prisco sermone hanc Iocem repetiiSSedicentis Gerlachius enim hane quoque sententiam tantum modo pr0pterea Videtur p08uisse, qu0 orationi Sallustianae c0l0rem antiquum et archaismos quam plurim0s attribuere V0luerit.
nisi Gerlachius adversativam et Xeeptivam vim huic particulae inesse, cum nisi μ particula sed ' declarari possit et passim ab antiquis scriptoribus ita usurpatum esse admonet; nam haec significatio invenitur p. Plaut. Pseud. 102, 0en. IV, 2 66. Stich. 269. Trin. 928. ul. II, T. 3. IV, 10 75. Cist. 1. 1. 43. Attamen apud Sallustium haec particula tantum post negati0nes scripta aut supplendas legitur, qui usus auetori nostro cum aliis Scriptoribus et Cicerone ipso praecipue in epist0lis c0mmunis est. Quibus omnibus Xpositis neminem Gerlachii sententiam, quam supra attuli, rectam iudieaturum esse put0. Fortasse igitur hae significatio nisi, sed negli-
68쪽
gentia seribendi destiarari potest, quae in epist0larum Ciceronis oratione et in serm0ne vulgari usitata est: es. Cic. ad it.
II, 23; V, 14; Ι 6 23 ad fam. 13, 1 13, 3 Fabri ad
onustus. Nesei qua causa Gerlaehius ad Iug. 87 0 ex antiquo serm0ne petitum esse dixerit. deire Drtasse, quia onustum apud Afranium, p0etam antiquissimum, etiam legitur 3 Immo vero equideminerZ0gii et Fabri sententiae rectae sunt, qu0rum alter hanc iuncturam eine steliende Ausdrueli 0-
minat, et Draherib ad Liv. XXIX, 27. 5 qui multa huius usus exempla asser et uetZeli ad Curi. V, 14. 2 alter ver dieit: Ρraeda onustus si in iisdruch, dei haus v0 demgebrauelit ird, de viete eute gemaelit at In diesem Sinne stetit e geW0hnlieli line de Nebenbegri de Beseliwerungode de Lastige bl0 fur praedae plenus. Daher k0mm es, das Sallust hie dei Ausdrueli aut en egenstand selbst uber- tragi de vi et Betite arbietet ε. quo sibi fidum saceret. Etsi Sallustius Metatam illam
veterum simplicitatem et vim consuli diligenterque observavit,n0 est cur Gerlachius ad Cat. 11. 5 dicere potuerit, hanc dietionem antiqui serm0nis simplieitati convenire positamque esse pr0 ut 0rum amorem sibi onciliaret'. AD Xistimari p0test, Gerlachium aestura te scivisse, Sallustium re vera hanc dieti0nem pro ut 0rum amorem sibi conciliaret scribere maluisse ΘMihi quidem ei luchius in adnotati0ne sua nimium videtur dixisse. Itaque nem ceter0rum Sallustii interpretum quidquamd his dictis animadvertit. Neque ver negari p0test sententiam satis breviter obseureque expressam esse, qu0d iam Veteres Sallustio viti Verterunt. sine fraudo. Interpretes transvertunt hae verba Cat. 36, 2, sine periculo, Sine damno ut Caes. beli gall. , 51). Multo rectius reddi videtur sine poena', qu0 saepe antiqui pro inefraude adhibuerunt: es Plaut. mil. glor. II, 3. 23. Utcunque est sine fraude r sine periculo aut sine p0ena utique Veterem
69쪽
formulam esse c0nstat iam in lege XII tab. p. Gell. 20 l. 49 et ap. Liv. I, 24 in pri se regis verbo traditam Herg0gius igitur hane priscam formulam germanice qu0que obs0leta sonde Ge- salirde bene transtulit. Sec si quaeritur Sallustius num archaismum usurpaVerit nego. Nam haec formula nunquam obs0leverat, sed in certis formulis quibusdam iuris dicundi in omnium aetatum Sermone semper haerebat es leXiea. singulatim Falso de hac v0e Gerlaehius iudieavit, eam maXime Scriptore antiquos usurpasse et apud Cisteronem tantum bis esturrisse. Sed omnibus temporibus et a Cieerone ips utique saepius quam bis hoe adverbium adhibitum esse exista s. h. v. docent. Itaque id eum optimis mnium aetatum script0ribus Sallusti communis est neque ulla antiquitatis imitati demonstrari p0test. Quo tamen loe statuendum est, adverbia ipsa in im desinentia praecipue in antiqui0re serm0ne et apud huius imitat0res, in quibus Sallustius etiam numerandus St, frequentissimum esse ei. Neve ΙΙ, pag. 506 sqq. et Bernhard hist. liti Rom. not. 14 sed IVJ. Succedere. Huius verbi eum aestusativo e0nstruetionem
fragm. III, 3 significantis idem, qu0 appropinquare ad alq.l0cum usitatiorem fuisse quam alteram dativi 0nstat. Sed nullum sensus diserimen inter dativum et aecusativum huic verbo iunctum intereedere videtur, quale statuit F. Aug. 0lsus ad Tae. Ann. II, 20. 2. Constructionem c Aecus usitatissimam fuisse omnes interpretes ad Caes. eli gall. II 6 observarunt: cf. Sall.
fragm. I, 105 II 6 l. Nihil igitur veri in ollenti sententia
70쪽
ar Diter. Id 0men in Cat. 20 1 pr0pria sua vi significate08, qui aliquam rem prae8ente audiunt vel vident. lolgius in leX. S. h. .: Der Gebraueli des ortes ini igentlichen Sinnesn an in de mustergilitigen r0sa alim alieli sicli aus bestimmte Formel gu beselirankens . Sed cum Sallustius tantum semel h00 verbo usus sit, de eo nihil aperte iudicari potest. comperior Formam huius verbi deponentialem Sallustius usurpavit Iug. 108, 3 et 5, 1 cf. riseian. 8, 5, 26 pag. 797. Praeterea ea invenitur apud Ter Andr V, 3. 31 Gell. III, 3. 1; Appul. et ΙΙ, 2 pag. 43, 1, 27 p. 810. Sine ulla causa est disserentia a Di 0mede I, pag. 373 faeta: c0mperior e mea opinione colligo et compertum habeo, pr expl0rat didici, qu0d verbum descit in futuro et imperativ0. 0mperi est ab alio
cogn0800μ. Dubium est, ut opinor, utrum Sallustius usum aliquem loquendi antiquiorem an omnino inSolentem usurpare V0luerit. Difficile enim est diiudicatu, cum duae causae pariter testimoniis defendi possint. Ceterum activum et passivum huius
mannus I pag. 276 ubi de verbis terminatione abundantibus egit. eis. Aligeter in rebsit Antibarbar s. h. v. dicit: Cis onder et is nur ait und spat latein, an intra. Cuius v0cis certum iudicium adere non possum, cum hae signiseatione aliquoties tantum apud Plautum inveniatur et Handius de partie ΙΙ, pag. 76 recte obserVaxerit, hunc eis praepositi0nis usum non inveniri nisi voeabul0 paucis addito. innoxius. Hi adiectivus in eorum numero habendus est, in quibus et aetiva et passiva significati invenitur ut ignotus, nescius iste Usitati0r activa significati legitur Cat. 40, 6 Iug.