De archaismis Sallustianis

41쪽

Vergilium saepius occurrit Gerlachius comparat cum iis verbis, quae, quamVi Secundae e0niugationis sint, apud antiquiores scriptores interdum secundum tertiam coniugationem ieetuntur. Multa autem verba huiusmodi fuisse ex orengii adnotatione ad lauti m0steli. v. 258 perspici p0test. Neque tamen verbum obsidere cum iis, quae supra nominavi, conferri potest nec forma obsidunt pro obsident antique dicta est. Immo ero Verba obsidere et obsidere non forma tantum sed etiam significati0ne disserunt, ita quidem ut illud ineli0ativum sit, hoc plene institutam actionem significet.

γ De orthographia.

oboedientia. lolgius in Lexic. s. h. v. b0edio antiquam formam pro obedi esse dicit et laudat hos locos Cic. rep.

ΙΙΙ, 29, Frontonis p. ad Verr. 7. De hac scriptura C. L. Schneide p. I, 1, pag. 77-82 egit. Sed multo accuratior diligenti0rque est C0r88enii disputati in arteri, pag. 702-715. Vocalis,oeμ enim nulla est prima et principalis, sed ex vocali 0i orta; cf. advigii Cie de n. 1, 6 110t 1 et 3. Nam diu diphthongisio et oes promiscue communiter scribebantur. S viel rhelitat80, 0rssenius I, p. 705 inquit, das sei dem Zeitalter desersten Burgerkriegesis in de Ausspraehe gur aligemeinen GeLtuno elangi undisii de Rednerbuhne aus Ciceros unde dei Diphth0ng i nichi meli geliori Worde istμ. - Iam vero idem

v. d. in syllabis primitivis ab imperatorum aetate vocalem eμ pro oe' usurpatam esse Xp0nit. Fleckeisenius a. a. l. p. 22 Xistimat, formam oboedientia A melius traditam esse quam obedientia ρ. Itaque editores Ciceronis recentissimi in formis verbi ἡ0b0edire semper fere oe' pro e iure scripserunt. Sed etiam etym0logia, quam Cor88enius I, p. 361 affert, eripturam ἡ0eμ solam rectam esse comprobare mihi videtur. Quibus omnibus exp0sitis nemo pinionem lolgii amplectetur. Nam cum Sallustius nullas alias formas quam e et oi nosset, forma oi

42쪽

autem iam pridem obsoleta esset, ne larmam obedire quidem scribere potuit. Vocalis ii proci Sallustius littera u utitur, quae graVitate sua soni iis, quae postea in Su pro u fuerunt, praestabat. Ex huius rei exemplorum multitudine afferamus voces has lacrumae, aeStumo lubens, lubid0. In superlativis terminatio antiquior posteriori in imus Xeunti semper praefertur. Fabri autem ad Cat. 1, 1 formam superlativi in mus pro imus aetate Sallustii usitatam fuisse ait, formas tamen ut aeStumo, XiStumo, lacrumae, lubens, lubid sine ulla dubitatione in archaismorum numero habenda esse. Item Deltourius has larmas obs0letas fuisse sentit. Neque enim discrimen inter verborum ut aestum et superlativi Drmae aetatem actum agnosci potest. Me quidem sententia Sallustii aetate aestim et aestumo, facillimus et facillumus etc. Sine discrimine scribebantur. am dudum aldamus pag. 22 Schneidero auctore p. I pag. 18 hoe breviter recteque Xp08uit; cf. grammaticorum testimonia p. Schneid. I, pag. 8 - 25. g ne Caesaris Cicer0nisque quidem codices et ii quidem optimi ab antiqua, si ita eam dicendam contenderis, scribendi ratione abhorrent, quam et advigium et Nip- perdelum de emendandis illis meritissimos viros Seeuto esse

Ut vero etiam historice demonstrem meam Sententiam, quam Supra attuli, revera rectam esse, de hae re Corssenii ex

43쪽

nimium antiquorum studium reprehendamuS.

44쪽

vocalis o pro u post V. Sallustius semper fere etiam Vocalis o pro e 0S V. pro u 08 V, ut volt, v0lnus, volgum Scripsit. Quod autem n0n antiquitatem affectantis est, ut antehac Vulgo credebatur, cum

Quintiliano auctore I, T. 26 praeeunte c0nsonanti u littera pro u saeculis praeteritis et Augusto imperatore usque ad ipsam Quintiliani aetatem scribi solita sit. Cf. praecipue C0rssenius ΙΙ, p. 86 sqq. qui iterum optimam explicationem de voeali u attulit. Fabri vero valde erravit formas ut volnu8, 30lgum etc. sine dubio in arehaismis numerandas esse dicens, etiamsi apud ali0s huius aetatis scriptore semper in usu fuerint. Ε0dem modo Sallustius verbum vertere eiusque comp08ita fi Vortere', pron0men VeSter autem v0ster Scribere olet, quam scripturam Fabri archaismum esse iniuria constanter declarat. Itaque eum aetate Sallustii larmae vocabul0rum antiquiores ad recentiore perSaepe promiscue adhiberentur, tantum contendi potest, unam Studio et amore eum antiquiore usurpare maluisse, nunquam tamen propterea ullo archaism0, ut vulgo larma huiusmodi appellantur, Sum 8Se.

terminatio os pro or. Hae terminationes leguntur Cat. 15 eo , Cat. 7. 5 et Iug. 100 4 labor, orat Cott D autem labos, Cat. 20 8 et Iug. 3 0nos Cat. 25 5 lepos Iug. 44. 4

Ex brevi 0cabulorum apud Sallustium in os et o desinentium enumerati0ne eum multo saepius terminati0nem os quamor Scripsi88 Satis apparet. Neque tamen sine causa haec terminati a Sallusti praelata est. Me quidem sententia hac ipsa potius Sus St, cum eam antiqui0rem fuisse constet. Cf. Selineideres 1 p. 343 et Lachmannus ad uer. p. II pag. 423. Sallustius igitur plurimis vocabulis a consuetudine suae aetatis non recessit. Qua de re etiam recentem et rectam quaestionem

Corssenius .es p. 228 - 24 attulit, qua facile intelligitur, terminationem os antiquiorem in vocabulis quibusdam a Sallustio solis adhibitis iuxta recentiorem o semper usitatam fuisse. Cf.

45쪽

Neu I, p. 166 et uechelei p. 7. - Ex his igitur terminati0nem os antiqui0rem quidem esse, sed imprimis in verbis, quae supra nominavi, Semper usitatam fuisse neque quidquam obsoleti propterea Sallusti imputari posse satis manifestum est. detrectant an deti notant. Codd. luctuant inter formas detrectant et deliractant Iordanus detrectare scribere solet, tamen semel in fragm. hist. lib. III reli l. Vatiean. detraetantibus. 0r-Z0gius ad Caes. eli gall. VII, 4 adnotat, detractare gilt furechtor und antister is detrectare ρ. riigius, qui in Iug. 53, Drmam detractant scripsit, dieit, formam a nobis receptam apud antiquiores in usu fuisse testari Pierium ad Verg. Ge0rg. ΙΙΙ, 5 eamque Sallusti placuisse patere ex antiquissimo historiarum lib. II fragmento. Utique igitur forma detractare antiqui0 fuit, cum vocalem es e littera a demum ortam essee0nstet. Nam Selinei dei p. I, 1. pag. 9 ait: Am enaueStenis a mi e verWandi und war so das geW0hnii elicienes in dieses berging, seltener umgelieliri. Dies rhelli ait Ver ei-chun dei Comp0sita mi den infasthen ortern w0bei u be-merken ist, das die usaminensetgian nielit immercienen Um-laut herbeinhri, das vo maneheu 0rter ei nige 0mp0sita denselben annelimen, Walirenti Andere de ursprunglichen Vocalbelialten . B. festus, netiistus de stus; a dieselbe Comp0sita Z. B. 0 tracto, partior in guWeile in eiden Arten 0r-handens . 0rssenius autem muli accuratius hanc rem Xplanans

daraus, das in pertraetare, attraetare, retractare mi dem

46쪽

seile est dem0nstrare, Sallustium formam obsoletam SurpasSe. Immo ver aetate Sallustii duae formae in usu fuerunt, auctorque modo unam, mod alteram significationis causa aut studio primitivarum formarum c0mmotus elegit. Q serens. an antiqui0rem formam pro esserens esse omnes edit0res uno re consentiunt. Selineidero teste p. I, 2.

47쪽

Sallustium legatur Iug. 49. 4 enim plus ipf. est), illud ne quaeri

quidem potest, utrum is semper eam formam usurpaverit an h. l. propter rati0nis gravitatem vulgari prae0ptaverit'. Duas igitur causas probabile putassem, cur e0nsuli ab auctore asperior forma p0sita esset et propter exacerbitatam sententiam et quia graviter commotus erat Adherbalis animus, nisi recentissima codd. 0llatio ab Iordano facta demonstrasset, prorsus nullam praepositi0num assimilationem apud Sallustium inveniri; cf. edit. Ι0rdani. Longum autem est, de omnium praepositi0num assimi lati0ne apud Sallustium accurate diligenterque disserere; cf. C0rssenes Satis igitur n0bis est c0nstituisse formam ecferens μin arehaismis haberi 110 posse, cum ipse Cicero eam quoque

iuxta formam efferre ei. Cic. de T I, 5 48 ed. ais et Baiter saepe scripSerit.

De Syntari.

De positione particulae igitur Gerlaehius et Dieisellius ad Cat. ΙΙ, 1 Sallustium in huius particulae collocati0ne antiqu08

Script0res secutum esse dicunt. Hane enim particulam Ger-lachius inquit, a Sallusti in initi orationis p0ni satis e0nstat. Antiqu08 scriptores videtur esse imitatus apud Plautum certe is particulae positus frequentissimus est Iam autem Dietsellius Gerlaetiti declarati0nem de e0lloeati0ne circumscripsit a definivit; dicit enim hane particulam a Sallusti semper maiore eum ii initi sententiae poni, in interrogati0nibus Ver0, in quibus

vocabulum interr0gativum mai0re numero esserendum Sit, Secundum locum tenere ei Cat. 20. 14 51 43 Ιug. 31. 18 0rat. M. Aem. 24 semel or Lic etiam tertium. Ceterum igitur', Dietschius inquit, primo loco ponere magis antiqu0rum, p0Stp0nere magis Cicer0nis et p0steriorum esse satis constat ε. Ut Veroidoneam huius colloeationis causam asserat, Dieisellius antiqui0res maiorem vim particulae esse voluisse putat huius autem vim tempore procedente paulatim extenuari atque imminui. Nequa-

48쪽

quam ver recte iudicavit, nam apud antiquiores eripi0res, ut Plautum aliis demum particulis additis v0X igitur maiorem vim habuit, ut igitur demum an ei si ubi aubmannus in editione Plauti igitur reete deinde interpretatus est. Quinetiam saepe plane abundare videtur in formulis: igitur tum, igitur deinde'. Sed in secundo quoque loe antiquiores Script0- res partieulam igitur posuerunt, ut in c0nelusi0ne, in qua duo iudiei ratione coniunguntur. Cf. Η0lige, syntaX. priSt. Script. usque ad Terentium ΙΙ, p. 36 et 366. Quibus ausis Dietsellii sententiam putantis in hac particula principio mai0rem vim fuisse plane deleri Xistimo Mea quidem sententia Sallustius hac ipsa e0ll0stati0ne omnin0 110 antiqu0s seriptores imitatus est, sed eam sua sponte idcirco fortasse tam saepe usurpavit, ut rati brevior, simplicior, clarior videretur. Cuius rei apta causa videtur esse, quod Sallustius multo frequentius septuaginta quinque l0cis hae particula usus est, quam ergo' quater et Altaque septies et viei es). ue autem adcedit, quod etiam nullus Ciceronis interpres umquam adn0tavit, eum propterea antiqui0re seriptore Secutum esse, quod particulam igitur saepius in primo l000 08uisset. Apud Ciceronem enim igitur

primum locum occupat de in I, 18, ΙΙ, 27, IV, 18 19 V, 30; Tuscul. I, 6, ΙΙΙ, 7 IV, 8 de legg. II, 16; de amie. 11; a- rad0X. 5. 1 Somnium Scip. 7 Acad. IV, 25; de nat. de0r. I, 29, ΙΙΙ,20, II, 14 ad Attie. 6, 1, 22 5, 4, 2 9, 9 init. 11,1 12, 44;13, 17 16,11 ad fam. 9, 22 etc. etc. Iam vero de particulae igitur e0llocatione Zumptius recte egit 357 cf. Ramsh0rn 192 3 et dysser in adn0t ad te Lael pag. 263. Di akenb0rchius ad

Liv. II, 48. 1 aliquot etiam veterum grammatic0rum testimonia de e0llocati0ne affert ut Prisciani pag. 12 10 Servii in art. Sec. D0nati pag. 1797. Quae testimonia nullo usui esse statim videmus. - Iam ver LaWsius in cap. VII satis pr0babilem causam assert, qua ubique hanc collocationem declarat: Equidem cognovi, inquit, hanc c0niunctionem, quia c0nelusi0nem infert, ante conelusionem, itaque prim loco enuntiati a phil080phis et re-

49쪽

rum script0ribus, qui in phil080phiam incubuerint, ut a Sallustio rectissime poni. Ii 0li seript0res, qui ambitu e0ndend student,

hanc fere uni aut duabus v0dibus subiiciunt, ut subiectum primoloe ponere possint μ. Equidem me omnem illam explanati0nem allatam multo meli irem putare pr0steor, quam Gerlaetiti et Dieisellii existimantium, Sallustium minus solitum genus dicendi consulto elegisse, ut rati0ni simplieitatem quandam prisci ser-m0nis imprimeret.

De usu praepositionis in cum ccusativo pro blativo.

Sallustium praepositi0nem in cum Aecusativo iunxisse, ubi Ablativus p0tius expectetur viri d0et 0bservarunt, ut in potestatem habuisset Iug. 112, 3, in gratiam habitur0 Iug. 1ll, 1, in tumultum erat frag. hist. I, 48. Sed haec dicendi rati0, quae apud ali08 qu0que script0res invenitur, adstuebner pag. 19 inquit, ex deleritate quadam c0gitandi vel serm0nis negligentia

pr0fecta putanda est, quippe qua rei 0 80lum certus status et conditi0, qualis per se sit, declaretur, sed simul qu0modo ista conditi sit effecta ostendatur, duae igitur re duabus enunciationibus designandae in unum eontractae sint, ita ut verba in p0testatem habere explicatius valeant in potestatem accipere et in ea habere. Item in mentem esse a Cicerone usurpatur

i. e. in mentem venire in eaque esse μ. In eandem sententiam

B0ettielier in ex Tae pag. 25 Xplicat, qui Zeugma inesse ait in his aesti tostis hist. I, 8 in cust0diam habiti, Germ. 46 in

medium relinquam, ubi praepo8iti in eum accusativ 00niuncta ablativum simul compleetitur. Vir glauben, HerZ0gius ad Iug.ll2, 3 inquit, mitaritZ, das dei Aecusati vorgiigliel da stati- finde, 0 habere meli et e transitive de active ais intransitive Bedeutun hat', qua re hane ins0lentem e0n Structionem nondum deelarari censeo. Nechnero Hellen0lex. I. Π, I 6 p. 258)haec iunctura a Graedis repetita antipt08is nominatur. Quam structuram qui praeeuntibus ossi de constr. c. LXV p. 252. C0rti in Cat. 19, 3 aliis, ita explieant, ut ecu8ativum pro

50쪽

Αblativo αρχαι κω p0situm dieant, quemadm0dum Langio et Gerlachio videtur, ii nihil plane egerunt. 0 melius rem per

esse aut habere gur Disp0sitio sein, habens vertunt. Sed eum ista interpretatio plerisque l0ei parum c0nveniat neque valeat ad alias dictiones, ut in tumultum erat eiusdem generis illustrandas, talis rati ineunda est, quae omnes huius insolentiae species c0mprehendat. Cuius rei accuratissimam Xplicati0nem C0rssenium I pag. 263 feci88 cen8e0, qua omnia usque adhuc dieta refutentur et deleantur. Haec autem Si Summa acutae hist0rieaeque Corssenii quaesti0nis, quam brevissime afferre

mihi liceat: