장음표시 사용
201쪽
ti bus ex peripneumonia sub auribus, vel inferis partibus nascuntur abcessus , ibique suppurant,insistulantur , hi destinguntur morbo a . Peripneumoniam oborto in cruribus abcessu erysipelatoso sanatam aliquoties in praxi Vidimus , miratique sumus consensum partium , quibuS natura in morbis sanandis se quitur , nulla ingenii vi Sed sola observatione assequendum. Hanc sententiam. in Illustrationibus ad Hippocratis prognos lica longe discussimus b , ibique signa quibus agnosci pos Sunt Salutares peripneumoniae mutationeS prope aureS , aut ad crura sigillatim adduximus. Hoc naturae motu ad Vesi cantia ex cantharidibus cruribus applicanda ducimur, quae post Sanguinis emissiones cito praescripta , miros in hoc morbo producunt effectus. Scimus quidem varias esse de hoc remedio in pleuriticis , & peripneumonicis adhibendo Aucto rum opiniones, sed experientia artiS magiStra multiS aegrorum sanationibus litem diremit. Videant Tirones de hac re Casalium nostrum non ratiociniis , sed obserVationibus accuratissimiS , pro usu vesticantium in his morbis disserentem c . Ouibus tamen cautionibus Vesicantia apponenda sunt, in Illustrationibus ad Hippocrates prognoStica monub
Haec sententia in vulgatis codicibus sic legitur : Perip-neumonia pleuritidi succedanea tutior est primigenea et, Sed cum morbus magnuS alteri superveniens, ut in primo aphorismo Vidimus , tum ob vires laces itas, cum ob partis de noUo ob Sessae praeStantiam, tum demum ob graVem quam Secum Vehit perniciem lethalis esse soleat, hinc cum Dureto modo a) Hippocrat. Coac. Duret. IIb. 2.
d Vid. Illustr. ad Hipp. Prognost. se l. a. text. 72. pag. 2O6. ct seq. e) Hippocrat. Coac. Duret. lib. 2.
202쪽
19 1. Lib. II. De Morbis pectioris.
do proposito legendam sententiam Hippocratis judicamus.
Ptiibus peripneumonicis tota lingua sit alba aspera, pulmonis ambae partes insammantur: quibus autem dimidia , tantum illa pars. quae spectatur a . Mirabilem linguae cum pectore, cerebro , Stomacho con sensum in Pathologia monstravimus b) ; sed in peripneumonicis lingua non modo breVitatem, aut lon itudinem morbi , ut agentes de pleuritide Vidimus , Sea partis affectae damnum demonstrat. Memini aliquando in peripneumonicis dimidium linguae albescens primum proprium enim est hujus morbi linguam albam & mucosam reddere , deinderes iccatum vidisse sub morbi initiis , eo autem progrediente totam linguam infectam summo aegri discrimine. Si tale 1 malum, inquit BoerhaaVius, utrumque pulmonem simul &, valide infecerit , erit cita & inSuperabiliS morS, cum nubi,do remedio antiphlogistico juvari natura queat c .
Pectora rubris maeulis super arsa peripneumonicis mortem subes se testantur d . In Versa, Vi morbi, pulmonum temperies humores corrumpit , praVosque de noVo generat e). Si Per. Spurum non ejiciantur , aliqua corruptorum humorum portio in cutem exsudat , ibique maculas , pustulasque rubentes excitat in hoc morbo lethales. Casalius noster in peripneumoniis epi demicis inter Astures vagantibus, irreVocabile hujus sententiae dictatum comprobat , cum eos omnes morti traditos Viderit , quibus pectus & latera maculis rubris fuere interspersa f . Forte quas recentiores appellant miliares pustulas, a Hippocrat. Coac. Duret. lib. 2.
203쪽
purpurae nomine indigitant , sunt quae in periptae umonicis de phreniticis supervenientes perpetuo mali ominis esse consueVerunt. Nec in his tantum morbis, sed in aliis etiam mortem , anteVertere hanc macularum eruptionem recte monet VansWietenius, hac demum, sui candoris teste , sententia concludens: 1, Ex quibus patet in morborum prognosi ad illa omnia signa attendendum esse, licet forte non adeo D facilis appareat observanti Medico neXIIS , quem haec sIg 1, na habeant cum re significata. Fidelis similium observatiora usum habebit semper , rationem forte dabit sera dies sa). VII. Si sputum flaυum sanguini non multo commixtum in iis , qui
pulmonia laborant, inter initia spuatur , valde utile est: septi mo vero aut tardius minus securum est b).
Dies critici in pleuritide & peripneumonia aperti adeo sunt & manifesti juxta leges ab Hippocrate adductas , ut temerarium prorsus sit velle eos in dubium revocare. Sputum flavum sanguini commixtum ante diem septimum aliquam coctionem significat, ut optime dixerit Celsus D non ter reri convenit inter initia, si protinus Sputum mixtum estis rumo quodam sanguine , dummodo Statim sedetur c). Sed quae de sputis satis ample adduximus agentes de pleuritide , ad peripneum Oniam transferre oportet. Ab omni re tro antiquitate exagitatum inter Μedicos est , quibus viis sputationes in pleuritide fiant , cum eas non adhuc a nato me demonstraverit. Galenus de hoc argumento ad Versus Erasistratum longe disputat, neque a Vero abludit asserens, per exsudationem ex pleura & lateribu S in pulmones, exinde per tracheam in OS materiam Sputorum confluere d , non secus ac sit in Vulneratis thorace , quibus mulsa per
vulnus in pectus immissa ad os usque deducitur se), quin obstet membranae pleurae densitas , cum viderit ipse in
204쪽
194 Lb. H. De Asorbis possioris.
Vulneratis ossibus sanguinem per membranam illaesam transudare a . Vans*ietentus his attente per Sitatis, Sententiaque Lancissit hac de re examinata, nihil utique asseVerans , tum demum inquit: D Sive jam materies morba soluta , mobilisque reddita contiguum pleurae pul-M monem, quandoque & in his morbis accretum ingrediatur quae est opinio Galeni ) , sive per Vanae sine pari
D propagines in asperam arteriam transeat quae est Lan-cissit Sententia ), sive ex vena sine pari in cavam Veniat quae aliorum est haeresis) , hinc in cor dextrum , & dein in pulmonem pulsa inveniat viam per Va Sa aerea pulmo certum eSt per observata practica pleuritidem per 'Sputa Sanari .... sufficiat autem Medico, fideli observatione cognoVisse, talem evacuationem factam esse quamVisis modum dc vias non dilucide intelligat b . CAPUT VI. DE E M P IE MAT REMpiem a Graece, Latinis suppuratio, apud Hippocratem
puris collectionem in quavis corporis caVitate significat c . Invaluit postmodum usus ut eam tantum puriS collectionem indicaret, quae fit inter thoracem & pulmonem d). Puris nomine intelligitur materia albescens , crasSa , laeVis, aliquantum faetens, nunc ex humoribus in tumoribus contentis , nunc ex pituita per ustionem, putrefactionem , ulterioremque a Ssationem, vi naturae genita e. Ergo emptema de quo nunc agimus est: Colleritio ptiris in caυitate thoracis. Symp-
toma est in retentis excrementiS, retinentur enim praeter naturae institutum , quae expelli expedit. Morbus hujus symptomatiS generator , modo est inflammatio , quae sub se affectiones praeternaturales intemperiei, & organi includit: modo i
205쪽
temperies partium pituitam generans & calefaciens, aut destillationem disgregationem , & corruptionem hujus humoris
inducens. Μodus generationis is est, ut natura Vi concoctrice&commutativa, humores in tumoribus inflammatoriis contentos, aut pituitam in aliqua parte detentam, alteret, & ulterius coquendo immutet; cum verb in alimentum ea materia cedere nequeat, in pus abit, quod ex his, quae in Institutionibus diximus, haud difficile concipi potest. Causae occasionales plet hora & obstructio, quae ad inflammationes , & pituitae colletiones tum ex destillatione & disgregatione , tum ex hujus humoris generatione in variis corporis partibus conferunt, ad emplema efficiendum disponere satis notum est. At cum in singulis inflammationum generibus certa detur diathesis in qualibet ipsarum diversa a) , proculdubio ad puris generationem in morbis pectoris , diathesim
Specialem maxime conducere nemo non intelligit. Inter causas efficientes aer omnium principalissima est ad empi ema generandum , non t1m manifeStis , quam occultis Viribus , quippe certis annorum temporumque constitutionibus, cum inflammationem, tum pituitam in pus, prae caeteris aliis , converti , observatione novimus. Diaeta & animi pathemata eatenuS emplema creare possunt, quatenus ad inflammationes, &pituitae collectiones conficiendas conferunt. Empiema praecedunt inflammatio laterum, pleurae, pulmoniS: contusio, vulnera, sanguinis effusiones: harum partium d lores diuturni nullis remediis cedentes: pituitae collectiones seu ob destillationes, seu ob partium pectoris vitia&languores. Postaec Sequitur puris generatio, quam comitantur febris interdiu levis, noctu fortior: tussiendi cupiditas cum nullo, aut certe parvo excreatu: dolores cum nova, & insolita gravitate acrius urgentes : respiraψio admodum difficilis, interdum insoliti & vagantes rigores: sudores plurimi praesertim juxta collum & cla-Viculas: venae sub lingua inalbescunt malae rubent: ciborumina petentia cum potionis desiderio: vigiliae. Pure iam confecto, non tamen rupto abcesSu , gravitas in parte a secta inest potiusquam dolor, itemque ponderis sensus ut si eger in partem Bb a non Q Vide Pathol. nostr. prop. 3. m. 6.
206쪽
i96 Lib. II. De Morbis pefloris.
non infirmam decumbat, veluti pondere onerari videatur: febris
usque adeo remittit ut saepe etiam , prout Sensus judicat, oin Dino desinat, re ipsa tamen Vere perpetuoque inest: oculi cavi redduntur: in manibus ungues incur Vantur , Summique digiti incalescunt: pedes tument: tuSsis sicca , parum humidi excernens: interdum pustulae per corpus erumpunt. At Vero ubi jam turgens abcessus disrtim pitur: homo languet, ut fere in syncopam labi videatur: respiratio debilis fit, ipse que aeger offensus
in Spiratione, in sermone turbatur : pulsus interea debilis fit&tardus: quo casu , si vires impotentes nimium Sint, aliaque si oruna non bona, homo cito celeriterque perit. Sed ne haec quiden , etsi horrenda Videntur , terrere protinus debet, dummodo vi res non sint radicitus amictae, signaque ex sputo & similibus bona cernuntur , fere enim Sequitur, ut haec turba paulo post ultro quiescat. Sed quae de abcessus ruptione diximus, in illo emptematis genere tantum contingit, quae pleurit idem, perip-neumoniam , aut quo Vis modo factam lateris inflammationem, consequitur. Suppuratio, quae ex pituitae collectione fit, empiematis phoenomena puriS generationem comitantia secum etiam affert, etsi latenter lentesque morbus Subrepat, neque acutiem ut in inflammatione habeat. Quoque autem modo jam prorsus confectum pus in caVitate thoracis contineatur, ea quae modo attulimus mala aegrum aggra Vant, & prout sors tulerit, aliis morbus in salutem, in mortem aliis terminatur. Si sputationes materiam in pectore contentam intra diem quadragesimum e cernunt , aut, quod raro fit, per alvum & Vesicam cum urinis ejiciatur: itemque eodem quo ruptio facta est die febris conquiescit , aeger appetit cibum, siti Vacat, Venter mollia, constantia, & probe figurata reddit, & pus facile ac sine multa tussi
educitur album , laeve, in Odorum , eludem per omnia coloris, atque Pituitae omnis eXpers, cito sanitas expectanda est. Contra Vero is perit, quem febris non deficit, aut cum demisisse putetur, iterum crescens invadit cum siti, ciborum in appetentia, alvo liquida, maxime cum pus extussitur ex Virore pallidum, vel lividum , Vel pituitosum, vel spumans , aut cum pus Sub imbeciliis viribus copiosum est. Si vero ex his quaedam super Veniant, quaedam Vero non, quidam ipsorum in Oriuntur, quidam post multum tempus multosque labores eVadunt. Empi ema
Omne morbus est periculosus, & ferme lethalis, ex se, nisi quid
207쪽
aliud accedat, longus, in tabem , nisi pectus quadraginta die Ium Spatio e XPUrgetur , facile transiens. Fereque Sic incidit, ut ex suppurationibus aliarum partium juvenes, ex pulmone suppurato SeneS potius intereant. In curatione empi ematis diversa esse debet Medici intentio pro morbi temporum varietate. Dum pus conficitur medicamenta praescribere expedit suppurantia. Decoctum radicis altheae, symphiti, liqui ritiae , aut ejus loco syrupus de althea Fernelii per intervalla , actionem naturae juvat. JUVant etiam exterius admotum parti allectae emplastrum de spermate cete , de muc, laginibus , aut filii Zachariae. Confecto jam pure ruptio adju- Vanda ita tamena ut ad exteriora pus educatur. Igitur locus affectus rite examinandus , & per molestiam , ponderiS SenSum, de cubitum difficilem agnoscendus, imo & blippocratis consilium in usum adhibendum , dum inquit: ΡIn terra eretriade liquida, di, & Valde trita ac tepida linteum tenue tingito, e Pque thoracem circumcirca integito , & qua parte primum res iccatum fuerit,
ea secato, aut Urito quamproxime ad Septum tranSVerSum,ca
Vendo tamen ne hoc ipsum laedas. Si Vero Voles ipsam terra meretriadem illinito,&similiter velut in linteo considerato a . Si ruptio fit in cavitatem thoracis paucissimi evadunt, duos ex hac affectione sanatos vidi si vero per ustionem , aut Sectionem humor ad exteriora ducatur, multi Sanitatem recuperant. Faten dum tamen, Nn facile pus ad externa duci posse, neque id in manu Medici esse; sed tentari debere pro faciliori exitu, tum Veterum , cum recentiorum fidis observationibus monemur b). Ustionem, ab Hippocrate non uno tantum loco commendatam, lino crudo, & fungis parare VetereS conSueVere, eamque apud AEgyptios magno in pretio esse testis est elegantissimus, juX-taque accuratissimus Scriptor Prosper Alpinus in eximio opere de Medicina A ptiorum c . Hic tamen methodum urendi a Martiano adductam , utpote faciliorem, proponimuς. Accipiatur linum crudum, dc arcte conglobatum reducatur in formam pyramidis, cujus basis latior in angustum coarctetur. Magni
208쪽
is g Li II. De Asorbis pectoris.
tudinem seu latitudinem basis indicabit locus inurendus, non, ignorato ustionem aliquanto latiorem fieri quam sit basis py- ,, ramidis. Haec igitur in summitate accensa loco inurendo apponatur, ibique resideat donec tota materia absumpta sit, nam is ignis serpendo ad cutim perVeniens ustionem facit, & quod mirum videtur, ferrinsensibiliter& sine dolore. Extincto ione D porrum elixum imponebat Hippocrates, donec quod exustum D est, decidat: Nostri butyrum cum caule adhibent, indeque ulcus apertum servetur ad libitum a . Hoc remedii genus in ea suppuratione praecipue confert, quae fit ob destillationem a
capite , quam graphice descripsit Hippocrates , ejusque verba adduximus in Illustrationibus ad ejus prognostica b). Quod si
pus abcessu disrupto decidat in cavitatem thoracis, aut alio quovis modo in illa contineatur , ea sunt praescribenda medicamina , quae per sputum pectus eXpurgant, neque abs re erit ea immiscere, quae urinas movere creduntur. Juscula ex cancris, pullo galinaceo , Viperis recentibus, cum gramine, haedera terrestri, floribus hyperici, aliisqui hujusmodi, locum hic habere
possunt. Decocta ex Vulnerariis , Sanicula, vinca pervinca, scabiosa , liquiritia, ad expectorandum utilia sunt, sed fatendum, haec omnia , etsi communi Μedicorum calculo probata , non multum opis aegris attulisse; nisi natura valida, Viae expeditae,& materiae excernendae proportio rem utiliter prorsus conficiant. Cum ergo omnibuS auxiliis , & viribus , tum artis, cum praesertim naturae, irritis, aegrum incertum exitium per proximam tabem, aut imminentem suffocationem tendere apparet, ab Hippocrate usque ad nostra tempora consultum est, thoracem secare per Chirurgi manus, pectusque aperire, ut per foramen pus in eo contentum eXcernatur. Hanc Operationem, apud
Hippocratem & posteriores Graecos primum , deinde apud recentiores longe descriptam, non est cur hic repetamus, cum ad Chirurgos ea releganda sit. Id tantum Medici officium est, ut praevideat non esse tentandam in aegro debili, aut visceribus corruptis, Vel ubi nulla iam spes est eum convaliturum. Neque pus unica vice extrahere permittat Unam sive aqua intercute in γ' quem Martiin. Comm. in lib.Ηip. de l b) Vide Illustr. nostr. ad Hipp.
209쪽
quem Implevit, si Ve in magno abcessu puris coiit, si mul id omne effudisse aeque mortiferum est, ac Siquis sanira corporiS Vulnere factus exanguis est a , quod sane consilium ex Hippocratis praescripto desumpsit Celsus, ita enim Senex loquitur: Qui emptici, aut hydropici uruntur, aut secantur, hi pure aut aqua acervatim affluente , omnino moriuntur b). Sed quid causae esse posit, ut ex evacuatione integra materiei in empticis prorsus Vitiatae mors Sequatur, rencentiores explicare contendunt, speciosis quidem ratiociniiS, Sed Systemate potiuS, quam veris observationibus inconsulto deductis.
Quibus anginam e gientibus ad pulmonem vertisur, in septem diebus moriuntur; si vero hos e verint, suppurati fiunt c). Hoc, inquit Gorterus, tam eVidens eSt in praxi, quam quid-11 quid certissimum si Vocamur in tali periculosa angina, 1, Omni ope tentanda est inflamationis resolutio, per repetitam 13 Venae sectionem si unicae non auscultat: alVus ducenda an-1, tiphlogisticis: collum fovendum cataplasmate: fauces colluen- ,, dae diluentibus cum adjecto nitro: vapores aquosi saepe hams, riendi qui usque in pulmones penetrant. Sed si his omnibus1 ante septimum diem non auscultat malum, reliquum tempus 1' morbi, ut peripneumonia suppuratoria, Vel emplema, per 13 tractandum , ut pus confectum per expectorationem ejicia tur d . II. Quae pleur/tici facti non repurgantur superne in quatuordecim diebus , his in suppurationem convertitur e .
Cum lateris inflammatio intra acutorum morborum term I num nec resolvitur, nec in gangrenam, aut alium morbum mutatur, aegro alioquin magnis Symplomatibus Oppresso, neC tamen. a Cels. de Medi c. lib. 2. cap. 8.
d) Gorter. Medi. Hipp. lib. J.
210쪽
Loo Lib. V De J orbis pectoris.
men lethalita affecto, in suppuratum tendere Sciendum est III. Otii ex pleuriti de stippurati sunt, si intra quadraginta dies, ex quo ruptio fuerit facta , repurgentur supern liberantur , si
vero minus ad tabem transeunt a). Non ex formatione puris, Sed ex ruptione abcessus; aut
alio quovis modo facta puris in cavitate thoracis collectione, dies computandi sunt: 'Si quis rogat, inquit Gorte rus, cur postqua- , , draginta tandem dies hoc fiat &non prius Illa nimis astuta est 1, interrogatio, eo ScOPO excogitata, ut quidquid certe habetur, in Praxi reddatur ridiculum , nam invaluit opinio, quod qui non ,, potest reddere rationem alicujus rei, illa res censetur incerta, , aut nullius momenti. Quum igitur nihil certi de termino hoc νγ temporis possit proferri, quibusdam videtur hoc tempus ex
,1 mente Hippocratis, fuisse excogitatum.Verum ego omnino alia ter sentio , nempe Hippocratem, uti & nos , & alios practicos 'observasse pus in caVΟ Pectoris effusum, Si maneat ultra quadra 1,ginta dies, produxisse tabem, Sed si ante istud tempus redda-r'tur per sputum , raro intuli SSe tabem. Haec constans obser-1, Vatio non eSt opuS ratione prQbetur, & qui hoc temporis sta 13dium ratione conantur probare, inanem impendent Operam, D nam si quis Vellet ex natura examinata radicis bulbosae planta- ,rum definire florendi tempus , rediculam naVaret operam, quo-1 niam tempora haec solis observationibus sunt detecta b): Qui
bus diebus ruptio fieri soleat, in Illustrationibu ad Hippocratis Prognostica delaravimus c).1V.
' Qui suppurati uruntur , aut secantur liquidem purum' suat pus album , eUadunt ; si vero subcruentum , coeno Sum , ac grat/e olens pereunt d . His aphorismis monemur, thoracis sectionem, aut UStionem multo ante quadragini R dies a ruptione abcessus esSe inStituen Adam, Si forte occaSio & necessitas eam postulant. Monemur etiam,