장음표시 사용
181쪽
dc ut in Scliolis dicitur, actuandam. Quapropter uti veteres Medici, sapienter quidem , a cibis in acutis morbis abstinebant, pari ratione a medicamentorum multitudine absti nendum utique conVenit. Paucis ergo juvanda natura , nempe concoquentibus, & Sputum maturum exturbantibus. Igitur
syrupus Violarum, de mucilaginibus, hederae terrestris: decoctum liqui ritiae , hordei, altheae, additis passultis , aut jujubis: aqua papaVeris rubri, scabiosae, tussi laginis: aliaque id genus plura pro diVerSitate temporum morbi varie
praescripta , aliquod solatium aegris inducere consuevere. Oleum amygdalarum dulcium recens sine igne extractum: oleum etiam Seminis lini, dum multa viget siccitas , ad emolliendas laxandasque internas parteS in hoc morbo pro desse possunt. Fugienda Sunt medicamenta calida, spirituosa, Volatilia , tanquam Summe noXia, neque titulo Sudores movendi praescribenda , nam etsi Verum Sit sudores debito tempore , cocto jam morbo, elicitos utiles esse, non quidem id
medicaminibus est tentandum , cum notum omnino Sit, nullum hactenus cognitum esse remedium, quod vi propria &speciali sudare faciat , quemadmodum dantur quae vi insita per alvum expurgant, ut in tractatu de Febribus jamdiu mons travimus. Cum igitur quae sudorifera vulgo dicuntur nihil aliud efficiant quam corpus agitando & calefaciendo resolvere , indique ex accidenti, ut ajunt, sudores extorquere, mi ni me in pleuritide ea praescribenda , nisi temerario ausa velit Medicus naturam irritando corrumpere. Externis par tibus prosunt laxantia ex oleis lini, amygdalarum dulcium, unguento altheae conflata. Decocta herbarum emollientium spongia imbibita, lateri applicata prosunt, sicut Vesica bubula lacte calido repleta. Cucurbitae balsamum olim ex usu esse videbamus, sed postquam nimia in elaborando curiosi late Pharmacopaei, relictis practicis observationibus, feri uni ipsi immiscuerunt, non solum inutile, sed adstrictione noxium esse deprehendimuS.
182쪽
Qua acidum eructant non admodum pleuritici sunt a . 1, Numquam eos pleuriticos fieri inquit Triti erus qui es gantem de pleuritide commentationem , cedroque dignam composuit) ,, qui acidum ructant , docuit eXperientia prae γ' eunte, Hippocrates. . . . quia nempe habent VaSa debilia, san- ' guinemque tenuem , fluidum , nec facilem inflammari b . Adde , eos quibus frequens & habitualis est ructus acidus, ataxia spirituum , corporis laxitate laborare cum transpirationis copia quae omnia ad pleuritidem minime disponunt, cum morbus hic robustiores adoriri soleat, atque ex eo exercitata & densa corpora citius intereant i quam laxa in
Pleuritide, aut peripneumonia correpto alvi profluvium superveniens malum d . Dixit Hippocrates : Pieri non posse ut pleuritis , ct perip- neumonia Sigeant, tibi alυi liquidae existunt e . V Et recor-D dor , inquit AVenZOar , quod pater meus bonae memoria Cmihi dixit , quod habentes ventrem solubilem non Valde D pleuritici fiunt & ab eo tempore Usque quo hunc composui librum , experimento cognovi 0.' Igitur alvi fluxu facile corripi ob languorem, & ataxiam, praeSerVat a Pleuritide , sicut ructus acidus ; sed alvum habere fluidam ob ni natam ingestorum copiam , humorumque abundantiam ab eo morbo non liberat, quin potius cum eo ad interitum ducit, ut optime adnotavit Ludovicus Sept alius in politissimis , tuti lissimisque Commentariis ad Hippocratis librum de Aere,
di Hippocrat. lib. 6. Aphor. Sen
183쪽
Caput. IV . De Plo uritisse. 17 3
2 is, ct locis a). Quod ad eos attinet, qui pleuritide aut peripneumonia occupati, at Vi fluxu corripiuntur , optime rem tetigit Triti erus. Diarrhea , inquit, ab initio morbi super ,, venicos periculosa admodum, & Plerumque, non tamen semper , letifera est , passionis enim magnitudinem docet, ut lo quitur Caelius Aurelianus ; sed eadem in morbi progressus, & mitigatis jam saevioribus SymplomatibuS Succedens, salu I, laris est , c& aegrotum citius ad sanitatem perducit b : ad derem & ipse , praesertim si conserentia , & tolerantia eam
Rarissime , imo plus dicam , nunquam fere moriuntur , quibus post venae seritiones dolor laterum in claviculas ct omopla tas protenditur , aut in dorsum propagatur c . Non adhuc certus Sum , fateor , per proprias observationes de universali hujus dogmatis Veritate; sed id placuit Inter aphorismos collocare ob Summorum Virorum auctoritatem, nempe Trilleri , & Van SVietenti: Hujus verba haec sunt: UUbi autem humerum, ScapulaS, dorsum dolor oc ,, cupat cum levamine doloriS pleuritici manifesto , laeta, , prognosis est, & eVadunt fere omne S: Saltem non me mi , , ni me ullum vidisSe pleuriticum qui periit hoc morbo , dum ,, illa metastasis ad has partes aderat d). Id tantum super est, ut attentiS obSerVationibus prognosis haec ulterius in
IV. Lateris dolor in sputo bilioso, qui immerito eUanuit, infam
Si in statu pleuritidis, recte prodeunte sputo, mitigata febre cum symptomatibuS , ceSSet dolor , salus spectanda, ea enim sunt Signa te V a minis Veri, non fucati. Quod si crudo morbo, multumque eXaSperato eVanescat dolor, aut tran
184쪽
i . Lib. V De J orbis pectoris.
situm pleuritidis in peripneumoniam , Vel phrenitidem , aut gangrenam significat. Μutationes has ex historia adducta quivis intelliget, peripneumonia enim Parum doloris, multum periculi alit. Phrenitis mentem aVertit a rebus sensibilibus , atque permanente doloris cauSa efficit, ut non sentiatur a . Sed ex transitu pleuritidis in phrenitidem & pe ripneumoniam paucissimi eVadunt. Omnium tamen mutationum pessima est in gangrenam , cum dolor deficit ob e tinctum sensum partis affectae , tunc enim nullus est remedio locus. Ergo dum deficiente dolore in pleuriti de multus adest In pectore sterior , facieS triStiS, Oculus caligine perfusus , pulsus par Vt, densi, celereS, nihil agendum Der' ex pectorantia , quantum ViS accommodatissima, ea enim humo. res agitando nec excludendo ob infirmitatem & extinctionem lateris , aegri celerius moriuntur b .
Qtiibus pleuriticis continuo lingua bile su usa est, septimo judicantur: quibus autem tertio aut quarto, ad circiter nonum c . In pleuriticis linguae color, & siccitas, brevitates morbi aut longitudinis certa dat indicia. Lingua in ipsis initiis sicca intra quartum diem, aut Septimum morbum finiendum demonstrat: si siccitaS Post quartum appareat, ad nOnum aegritudo extenditur : si Post septimum ad decimum- quartam. His si addas apparitionem Spuri, certius inde prae-Sagium Sumes , nam quo citiuS Sputum apparet, eo brevior
est pleuritis d . Nec in pleuritide tantum morbi durationem indicat lingua , sed in febribus ardentibus, aliisque inflammatoriis morbis id significare alibi ostendimus e . VI. Quibus autem pleuriticis initio quidem dolores sunt mites,
c Hippocrat. Coac. Duret. l. 2.
d) Vide Hipp. lib. I. sphor. sent.
185쪽
ingravescunt autem quinto aut sexto , facile ad duodecimtim tisque perUeniunt, ac raro illi serUantur: pericilitantur autem potissimum septimo , aut duodecimo a . Hanc Sententiam veram deprehendi in pleuritide incocta. Monuit Galenus b) dari pleuritides coctioni omnino repugnantes , quas duobus modis fieri observamus. Primum , dum pleuritis est sicca dc sine sputo Ob materiae ObStruentis cras Sitiem , & renixu n. Secundo , cum materia , etsi fluxius coctionem minime admittit ob aqueam , biliosam , atraebilis participem naturam , quam perpetuo cruditaS indomita comi latur. Quaecumque demum illa fuerit, recrudescit dolor per naturae conatus, diebuS criticis excitari solitos: &cumma .teriae coctio non Succedat. morS fere certa Supervenit. Hinc minime audiendus Freindius, qui omnem pleuritidem simpli cem , sine Sputo esSe debere, contendit, nec magis pleurae inflammationi, quam pedis, sputationes congruere c . Sed
nihil tam absurde dici potest, quod non dicatur ab aliquo Philosophorum. V
Sputum oportet pleuriticis omnibus 9 pergneumonicis , tum ex facili, tum cito expurgari, ac sabum sputo exacte permix
Pravum est autem ct Uum sincerum , O glutinosum Oalbum, atque rotundum , ct viride multum, ct spumosumrtem tmescens , ct aeruginosum ; at pejus illud quod ita merum est, ut nigrum appareat e). In Physiologia monstravimus, omnes bilis praeternaturales formas, sicut pituitae , in quaVis corporis parte Rene rari i , dum scilicet pars quaeVis nimio, morboSoque. Dr-Vore usta, & nativum humidum & humores ibi appellentes a) Hippocrat. Coac. 2,
186쪽
tes in bil Iosam , aut pituitosam indolem convertIt. Ergo sputatum facile & cito ejectum Vim naturae, Vias accommoda tas materiei proportionem ut expellatur , indicat: quod si inter biliosum & pituitosum exacta est permixtio, coctio significatur , cujus proprium est diScreta miscere ; ex adverso flavum, glutinoSum , Viride , Spumosum , nigrum prodire sputum , magnum cum partium assectarum Speciali corruptione incendium demonstrat, quod Vitii genus rarissime a natura, quovis artis auxilio adjuta, Vinci potest. IX. Omne vero sputum quod non sanat dolorem, pravum est, quod autem sanat, beneflcum a . Etsi sputa careant conditionibus antea propositis, non propterea bona censenda , nisi dolorem intellige morbum cum symptomatibus minuant. Vidi pleuriticos plurimum
spuentes , longo tamen morbo con Sumptos, alios, repente suppresis sputationibus , Suffocatos. Regulam ergo certissimam praescribit sequens aphorismus. Euet autem perinde his atque peripneumonicis satastare an eriter morbum ferre , doloris vacuitatem habere, ipsum vero Utitum facile expurgari , spirare ex facili, sitim nullam , corpus aequaliter molle calidum : ad haec somnos , tirrnas, d ec tiones salubres. Contraria horum terrisina. Atque haec omnia
si conjuncta fuerint cum sputo pracdicto , utiqvie morbo defun
In Illustrationibus ad Hippocratis Prognostica haec omnia lonRe discussimus , neque eSt, cur hic moleSte repetamus c). Id tantum advertere licet ob partium a nectarum languorem , multam in pleuriti de aliquando coacer ahi sputorum materiam , quae licet ejiciatur , non levat, quia interius permanet continuus generationis focus, non facile tollendus. Ex sputationum cruditate, copia, aegri imbecillita
187쪽
te nulloque fido levamine, id malum conjicere licet. Quod si quae in hoc aptiorismo proponuntur integre adsint, res
uibus cum dolore lateris , non tamen pleuritico , IeUis adest aut modica perturbatio, e Dadunt phrenitici a . Lateris dolores , non tamen pleuritici, etsi multifariam apparere Soleant, tripartito tamen dividi possunt, eosque Suis aphorismis comprehendemus. Ergo per certaS annorum constitutiones fieri solent laterum dolores fugaces , Vagr, in con StanteS , nunc Superna S nunc infernaS, nunc dextras nunc Sinis ras thoracis partes invadentes cum febre acuta, Saepe Cue maligna Patque dolor talis , inquit Daretus, non est e re pleuriticus b). V Hujus mali terminus esse Solet perip neumonia ubi in pulmonibus sedem sigit, aut phrenitis si Septum tranSVersum occupet Sole D ne enim Hippocrati ruis se, eos appellare phrenitiCos, qui ex instam matione dia phragmatis delirant, jam antea Vidimus. Quocumque autem modo contingat mali mutatio , in interitum ducit, nisi mature succurratur , non quidem Venae Sectionibus ut . sit ' pleuritide, sed vomitum excitantibus medicamentis in ipsis morbi initiis, antequam in aliquo loco dolor fixus sit: dein de his auxiliis, quae febris & aegrotantiS conditio POStu .lent. XII. Quibus in f ebre lateris dolor incidit si quidem perliquidis ct biliosis profuse alUus feratur , mitescit ; sin alitem collapsa maneat appetentia, ac tunc sudores cum saturato faciei riabore prorumpant , fluente alUo ct supersite cardia ia , hi cum diutius aegrotarint , peripneumonico modo intereunt sco.
XIII. Lateris dolor cum febre d uturna, pus eductum iri
- a Hipp.Coac. Duret. I. c. sent. 9. b) Duret. Ioc. citat. pag. o Hippocr. Coac. Duret. lib. I.
188쪽
i 7 8 Lib. II. De Morbis pedioris.
Lateris. dolor hic symptoma febris est ea lege , ut modo febris sit acuta ut in priori, modo longa ut in poste Tiori. Sententia dicitur. Observatione didici laterum dolores febribus quandoque supervenire, quae Si acutae sint, alvi Luxu Sanantur, forte quia febri fomitem dederat destillatio in thoracem prius, inde in ventris parte S decumbens, ut in aquilonia constitutione contingit. At lateris dolor cum febre diuturna perpetuo malum praenuntiat, frequenter enim Suppurati, interdum peripneumonici moriuntur. Lectu digna est historia uxoris Eusenii ab Hippocrate enarrara cum
nostri Vallesii doctissimis Commentariis a . XIV. Dolores ct in lateribus 9 in pectoribus 9 in aliis par-tIbtis , si multum differant, considerandum b). In lateris & pectoris dolore major minorve morbi Vis ex attenta eius Vehementia , facultatis robore, & temporis constitutione innotescit. Sunt qui lateris dolore pungente cum Sputis sanguineis, febre , anhelatione correpti quarto die feliciter judicantur , ut Pisistrato apud Hippocratem contigisse legimus c) , & non semel me Vidisse recordor. Naturae vis ad Omnia vincenda praeStans est. Temporis consti rutio non modo laterum dolores , sed ipsam pleurit idem be- Tignam , aut malignam reddit. Post tusses epidemicas late ris dolores boni moris vidit Sydenhamius d); ego autem memini , certa anni constitutione, pΟSt catarrhum , lateris dolores saevissimos Obortos. 'Atque hoc quidem mihi ideos reticendum non erat, quod existimem, dubio illum tradi inite errare, atque incerto duci filo, qui in febrium cus, ratione non continenter ob oculos habet anni constitutio.
189쪽
XV. Morbo quidem laterali, edi phrenitide , magna ex parte, per tertium diem accessiones flunt a). Mihi contigit , inquit Valles ius , videre pleuritidem , verissimam quidem, & omnia pathognomonica signa habem
tem , intermittentem tamen, ita ut homo alternis diebus D pleuritide, alternis nullo morbo teneri videretur b). V In nuit & tertianae typos aemulari pleuritidem biliosam Μercurialis , Vir recondita eruditione praeclarus c). Blanchius biliosas describens pleuritides cum .emetico curata S, Sine emetico lethales, periodos habere tertianarias aperte monstrat d). Sed horum gravissimorum Scriptorum pace dixerim , dolores esse lateris quos referunt, non pleuritides , quae etsi febres habeant incrementis & remissionibus compoSitas, non tamen in absolutam intermissionem perveniunt. Ex ad Verso , ex intermittentibus tertianis & quartanis male tractatis lateris dolores pleuritidis aemulos superveniSSe periculosissimos, Vidimus non semel in nostra praxi, atque alibi satis explicaVimus e). Quemadmodum in tertianis perniciosis decubitus, ut ajunt, fit in partes principes, interdum
accidit, ut in accessione ingruente non modo in intermittentibus, sed in continuis tertianae naturam aemulantibus, dolor lateris pungens excitetur cum sputationibu S, a Vera Pleuritidis ratione longe diversus. Prodest in hoc casu Venam Se care , parca tamen manu: emeticum postea praeScribere: tum demum cortice peruviano malum fugare. 'DeferVescente,
inquit Blanchius , declinataque biliosa pleuritide simplici, mansuefacto dolore, & quodam febris circuitu post duo- Ddecimam superstite cum aliqua quotidie horripilatione aut D perfrigeratione , Omnia usu leviusculae tincturae corticis pe- ,,ruviani feliciter sublata quandoque experti sumus 0. ''
d) Bianch. Histor. hepat. pari. pag. 68 8. e) Vide Illustrat ad Hipp. Epidem.
b) Valles. Comm. in Epid. Hipp.
lib. I. sect. 3. text. IO. pag. 29.
in lib. Hipp. de Ration. yict. in morbi
190쪽
1 8 o Lib. II. De Asorbis De Aloris.
Dolores, qui latus invadunt sine febre , aequaliter ubi sinessenis subsistunt , pblebotomia Madit, quamvis cibi fasti
diosus ac ti nido sit hyn condrio : tum quibus perfrigeratio est cum torpore febris expertibus sanguinem detraxisse nocet , nam 'cum sibi mitius esse putant , intereunt . Se lutui sumus lectionem Dii reti a doctissimo Machio a inprobatam in verbis illis sine febre , cum caeteri codices com muniter legant cum febre. Habemus hic tertiam dolorum la terat iusta non pleuriticorum classem, dum scilicet in latere fixi sunt sine febre, in quibus noxiam esse phlebotomiam docet Hippocrates. In pleti itide non modo utile, sed ne cessarium es Se Venam secare ex Vi & indole morbi, com muni saeculorum calculo ab antiquissimis usque temporibus comprobatum est: pauci autem, qui, Hel montio duce, ab hoc auxilio abhorruere vel in despectum sapientium inciderunt, aut proprii erroris ipsi poenas luere visi sunt. At
in laterum doloribus, de quibus in his tiphorismis egimus,
non aeque certo de sanguinis miSSione Statuendum, nam etsi eam modice tentatam tolerent qui cum febribus conti Duis vehementibus adveniunt, non ita cum febribus lentis, aut sine febribus procedentCS, cum a materia cruda, Ver
mibus , flatibus nasci possint , imo & ex impuritatibus ventris non raro originem ducant. Id advertendum restat , in Pleuritide venae sectiones usque ad quartum diem esse faciendas , eo enim transacto metu S est ne Sputum Supprimant, quod aegrum esset jugulare. Jure optimo Duretus ad Versus eos invehens , qui nulla sputorum ratione habita, quoVis morbi tempore Venas aperiunt , inquit: 'tale sputum di promoVeri debet iis quae expurgationem juvant molliendo, o leniendo , & sputum ciendo , non autem sanguiniS detrac-di,tione retrahi & impediri; quod usu venire videmuS non di, Sine moerore & nem est ab istis pragmaticis Vulgo dictis, di, qui omnem pleuritidis curationem exigunt in sanguinis dedidi tractione saepius iterata , quamdiu pleuriticus hujusmodi MSPuta eXpurgat cum Spe salutis praedivite. O homines Rei-