장음표시 사용
71쪽
di, Sola sul nominis authoritate fretus. Quamquam tametsi se expertum hoc dicerit succumbere inquam validis medica.
mentis nostrorum vires corporum:ac iam naturam longo com
sectam seruo defecisse haud scio profecto quanta sit huic adfhibenda fides. Novi ego hominum moles c barbarorum pre/sertim t* ingenium. Quanta iterum sibi exposcat experien/tia noui: ac iudicium quod ea duce capiundu m est. Non asuertebat his diebus bellus quidam senex, qutq; optimus modicus sua aetate habitus est: d parce:u caute', cui ulpiam exporientiam iactasse oporteat. Quum enim sorte quadam de ni/mo veratro mentio incidisset. Absit inquit ut unq alias ait. deam, nigrum helleborum, cuiquam potui dare. eo . semes inunctusopitii vomitiones validas curisset. Num agitur eaγdem ratione di Mesura sua quae dicit expertus est sortassis. pi mra p enim falso ab eo experta dici , compertum est. Nos i. xur contra in medium afferemus , nostrae ortatis corpora, modicamentorum quae ipse formidolosa dieit i vim sine noxa setire dummodo proba nacta sint medic umquil opportune morbo fieri obuiam sciat.Nam & nos nigro veratro multos purga/uimus:semperq; eo Delicissime usi sumus:seu admixtis alijst vel etia solo in chtapotias eo malo. NO nunu etiam albo in va/lidis cor ribus,graui morbo:qualis is est quem modo palli. cum dicunt. Nam quid de Pithius e radice dicam quid de Ulea stello herba aut Daphnoide s Nel. n. horii omnium vis,magis nobis verenda est,u Galenorqui comitiales multos, de pueros quo rveratro se sanasse innuit. Est autem puerilis aetas prae caeloris purgaribus pharmacis alienissinamur quae uulsionibus ει, cillime capiatur. At Galeni arui Hippocratis tempestate, inquit Mesues:hoc facere licuit medicis:propter corporum robur. in re virum hunc iubes sciscitarer, unde nam huiusmodi imbecillitatem coperer malit qua ratione aedicat.num ex heroum torti. tudine hoc coniecit,num ex hesum in laboribus patientia num olympicas ostentat victorias num athletas i ridicula prosecto, nec consutatione digna foret haec ratio:apud eos presertim:qui veterum res gestas nostris essem sciant.Nequn.aut militum laetitudine:aut aestus frigoris lamis r tolerantia,vel minimum coidu't. Adducet puto in medium vitae longitudinem:vr quam imuianui subindς videat. o vero,siqvidem ex historia tibi inins
72쪽
LEO NAR. pla queras:nihilo minores vitas modo comperiordum nulla sit ex regione varietas oneiu enim Indos modo Italis contulerim. Erant Plinii tempestate: erant di multo antea Aristotelis: citobres aetates siqui nonagesimum aut Centesimum annu attin/gerent:quam ramen metam,hodie plurimi transcendunt. Poraro si iuxta temporis decursum vitae decresceret terminus t protacto hoc circa mundi sternitatem, aduersus Aristotelis semel, tiam demonstiaret. Si enim aetatis imminutio temporis fluxui proportione responderet,iam infinite modicam vitae duratio. nem ratitisse,n esse foret.Quare proculdubio pro falso repudiadum est: id quod ab initio propositum fuit,nempe deteriora viribus esse nostrae tempestatis corpora. Quam rem abunde nobi stum experientia nostic nos quoiu aliquantisper experientiam: ostentemus ut qui Praeter caetera quorum Pauloante mencio fuit,& venae quo. sectione abunda usi sumus,atae id citra discrimen: quin & exactam illam vivendi sermulam : veteribus qui dem familiarem,neotericis vero neque ipso nomine notam, imstituimus. Quo factum est, ut iam crises multat appareant tae elut nouuS naturae ordo, aegras foeticissime faueat Cum ante bac vel pharmaco actitata: vel intempestiuo victu Impedit', nullas ostenderet,aut admodum raras,eas non nisi in rusticis pri infima plebe,ut qui nec pharmacorum multitudinemessi ciborum aut Potionum,fatigari , Rut Impediri quirent. Verum res haec alias monstrabitui Nunc vero nouo inluper facis principio ad Avicennam me Verto.
S Atius ducit Avicenna in febribus sanguinis missionem no
vno impetu fieri totam:sed in partes diduci,ati hoc ea ra/HOne,Vt languis quidem vacuetur,eorpus vero non admoda Patig r.Pioinde re plurimi nostrae tempestans medici hac ra/tione motuat. huius hola authoritate,non nisi peream quam Nndationem dicunt: sguine mittunt. .sad quarta Vncia
73쪽
inu exemplum posuitiquo satis sciremus, quae nam sit ea sani guinis detractio quam adeo perti mescat,& quid nam in prima,
quid in secunda detractione, auferre lataeat. Verum de mittemdi sanguinis quantitatis meta,alias disputatio erit, nunc ad propositum scopum reuertamur.Si intellexit noster Avicenna,seruadam esse in sanguine mittendo hanc regulameanam perutilem aegro esse hac enim verba sua praes erre videntur .Quando veluis ti sermonem claudens airrid summum melius est ut phloboto miae vices sint mulW:quam ut eius quantitas sit multa.sed θe co' munis scola hane verborum sententiam opere quoq; confirmati nihil g est in sanguinem mittentium ore frequentius tantum abest ut quippiam utile nobis proponat ut neq; verum sit q uod dicit,nec Galeno iterum, aut rationi consentaneum. Quin nec sibimet,ut qui alias horum immemor,vacuationem Integram
nempe usin ad animi deliquium suadeat.Quae nimirum monstrant nil firmummii ratione duce scripsit Deum,verum phana. ticorum more aliena loqui,sibi profecto no intellecta.Quod igitur verum non sit praetersi casu aliquo ut mox dicemus ipsa docet experientia:sed & Galenus multis monstrauit exemplis:&cυtas fieri & tutas sanitates,dum vires valeant et aetas consentia sit: morbus magnus,si affatim si inuis corpus vacuetur. Nec iterum ratio deest,quam pluries rei agit Galenus. In contrarium inquit statum agitur corpus celerrime refrigeratum. Febris nam calor est.Porro ea ratione refocillata natura, promptius ac cel rius,quae reliqua sunt excernit.morbis solutionem aggredituravi Galeni ex la declarantiquae libro terapeutices nono,posuit.
herus enim ilico ut qui citru utredinem febriebat seruus vero ad primam septimanam:febre liberatus est. Neq; id mirum qin non sola vacuatio febres finit,quae exputredine suntnnquit Ga, lenus libro undecimo.Non igitur perpetuo verum est detractionum numerum augendum esse ' verum quam revulsionem eticogitamus,aut qua minus vires valent,ita enim nos Galenus docuit.Quod autem revulsio hoc exiganea est caula,qm.sassura scit natura illuc sanguinem transmittemquum per temporis interualla,quasi reuocata inpius sanguinis quadam attractione, emterit.ubi vero vires labantipoterunt intermedio detramo /num spacio:refici.Quare di tune non ideo secundo detrahimus,
74쪽
LEON AR. 3 γad votum peragi possunMaud. s.consentiente virtute. Audi igi 'itur Galenum rem hanc,his verbis declarantem, Caeterum ubi' servescentis sanguinis copia adest,acutissimam accendens febre,' subito ac simul vacuare expedir, vel ad animi deliquium usq;,vs Virium modo inspecto robore. At no negaret hoc inquient Auli cinna:verum nos undiq; cautoS reddidisse voluit,ne sorte imprudentes aliqfi pro animi deliquio,mortem asciscamus. Ego vero prius velim ad prudentes vigilesu; medaeos se vertere Avicentis atq; ad eos loqui,quibus tametsi sanguinem,ad deliquium usq; mittendum,suadeat,vires tamen accurate consulent,ae iuxta earum robur: venae sectionem molientur.Quod si pomis huiuscemodi dixisset,Consulo iterum minus exercitatos,naturaq; mi/nus prudentes medicos:adeo copiosam sanguinis missionem Asimul fiat,formidare,ut quibus minus perspectae sint aegrotantis vires,recte atq; ex usu,loquutus laret. Verum hoc verba eius nosonant,neq; in hanc sententiam apud nostrates medicos,haetonus accςpta sunt,sed voluisse eum,ex iterata sanguinis detractio ,eande side utilitate,minore tamen discrimine parari.qd nos negamus. Versi enimuero n5 mo in supeliorib' verbis quae.Linis censum venere,se nobis suspectum praestitit Avicenna,verum Neis Vbi de putridarum curatione agens:ita inquit. Hessilium meari est ut phlobotomia dimittatur quo ad possibile est,si nautem, tuc multiplicatio numeri melior est multiplicatione quantitatis. Haec enim aperte ostendunt huius extitisse sententiae,ars omni/no ipsum mendacii arguunta Calidissimisebres venisectione curandas:aduersus Avice nnam nes imsuper timendam use bilis esseruescentium. ii demsi morbi magni sint apud Galenum:quospluries venae sectione ad 4nimi Us deliquium urat.
IN Olidissimis febribus venae sectionem auersatur Avicenna. nos ut sibi videtur utilissime admoner,ut qui magnum immere periculum his sciat,siqui secus sacere audeant. Sunt a tem verba ipsius eiusmodLΙn febribus autem a minutione caue dum est,quae vehementis sunt inflammationis. Quin be paulo. post, ne sorte per somnium ea seripta putes dum plurima raci ' pit quae a mitteta sanguine nos dehortantur,adiecit,& si libris I sorus inflamatiopis non fuerit anguis detrahatimnec minus,
75쪽
LIBELLV sacutas omnes exegpisse eo verbo videt rubi ait,& libris in sud' motu non properet. Quod si rationem coniecisse liceat , qua sane permotus thaec dixit, ea est proculdubio quam alibi in/nuit,ne scilicet bilis efferueat, hie nam q; seruor ,& sebrem aigebit: de simpromatis corpus afficiet. Quis igitur non con/ρο tremiscat, audiens adeo elata ais imperiosa verba Caue ne ' aegrum sanguinis missione ad alterum perducast vel scilicet ad bilis seruor em,vel omnino cruditatem: Caeterum quod no/his admodum dolendumvd est, parcum nimis extitisti Avicennam: nobisq; incertum reliquisse, quis nam sit is terminus, Praeter quem in eiusmodi mala atq; adeo grauia pericula, Druunt homines. Vidi enim ego medicos plerosq; ex his, qui experientiam iactant, canos ostentant, se IEsculapios praedi/cant,nulla alia ratione permotos,st quia ita dixit Avicenna,sanguisugos adeo ut pluries,prius aegrum mori sinant , Q hoc au/Mlij afferant. Porro siquando ves ut omnia tentasse:& nil opportunum dimississe videantur: vessi magna urgeat necessitas sanguinem detrahunt, ne tunc quidem sextam unciam trascem dunt. ne scilicet huiusmodi pericula temere subeant, atq; intorim dum Incerta mala evitare contendunt, oportunis destitutus auxilijs deficit aeger.Quare di non modicus nobis accreuit labor: dico autem his qui frugiferas una sectamur Athenas, Proiectis barbaris,de quibus siquando dabitur scribendi occa/ilomon erit difficile monstrasse,ne ullum quidem doctrinarum genus vel leuiter attigisse quum adii ersus mala horum semi/naria, pugnandum foret, Iam diu enim 4ncrementa suscςpere, Hos nacta cultores, qui adeo imperitum vulgus quo suam ruerentur inscitiam,ato secordiam,saepius vero di prauitatem: perterrefacere coeperunt,ut iam non sit amplius veritati locust
eamq; auersentur plurimorum aures. hanc enim esse assuetudi/uis vim dixit Aristotele ut veritati quot praeualeat. Caeterum Vbi satis superq; Avicennς sententiam declaraui mus,superest urex Galeno,quaedam in censum veniant:quo scilicet lucis comparatione.& caecis quosp innotescant tenebrae. Is itaq3 primos nobis mittendi sanguinis scopos,morbi magnitudinem Polait:&virium robur.vna & florentem xtatem, uuiuea quae ab aetate
76쪽
deantur,quas scilicet vel robustas esse vel languere,vel facile la/psum iri d onstranr,qualis aetas pueroru est,& calidum am/hiens. At quos na inquies magnos morbos appellat Galanu stviscersi inq inflamati es,dolores validos,sebres arckntissimas vulnera quae in articulis,atu huiusmodi multa,quae apud eum triplici genere coprehendi possunt. Alij nam p tale obtinent na turam,Vt primasti ratione magni sint,qualis comitialis mor/hus,aut attonitus. Ali3 iterum qui in sua specie incrementum sus saere, qualis febris ardens, aut magnus dolor. Alij tartio tales sunt, .mebru aliquod obsedere,quod principatu obtinet,aut principi alicui parti eolligatia habet:ita ut ea p cosensum isdae, qualia vulnera nervom,aut artaeuloF sunt. Hccira. oia vacua/tionis indicia sunt,qm magni morbi genere connens. Cu istis ea vera sin alias incertiores adhuc nos reddidit Galen'. i quo loco de vacuationeq ad deliquisi animi mucit, a cu Hippocra/te dissereret,nullsi mat' aut pstatius se inuenisse auxiliu ait in ar/detissimis febribri Amne sectam ad deliquisi usqx,utaris.Qusola satis colana ijssur,q alibi vel Hippocrates ipsae,vel alius ea me ut Galen'testas,Hippocraris note no indign' ,dixerat,vbi de ardetib ' febribUmo haberet. Acutas inui egritudies venc sectione curatornaturia ipsa nul dubio imita :q pim saguis pfluuio ardetissimas febres sanct. Haec itaq3 cu icorrupta Galei alui H ippocratiS messit,quaq; no modo verbis:ue di ope sepius Osidi Quid inde sibi voluit amethodicus isterdu se primu Galeni sagacissmusectatore pollicef.demsi apte Galeno aduersat Quitatu abest ut quil aegro abude sanguine mittit,hilis esuruescentia P/timescat:quin pol emtra,r rigerari,at de naturC robur aso & rone,& experientia coprobat. Pudeat igitur tande eos,quos
in ceno barbaro volutari iuuar, taliu prsceptos qu no eo nomine sotu danadi videans,q, eois verbis prerriti generosa oia aruxilia omwerint:sed no min' q, unico calceo aegros omnes iduae, eandem g sanguinis mensuram,unicuiqi detrahat, nulla habita distinctione aut morbi,aut aetatis, aut habitus corporis, qua re quid rurpius contingere potest iis presertim g methodo alis qua mederi eredure Verum non est huius modo pertractandi lo/cus, ne penim in vcnae stetione modo, hoc turpissimo errore notandi sunt et verum δέ in unoquo* auxilio ex his quibus ad sanitatem uti solent.Nunc vero ad Avicennam reueitor. Qui
77쪽
siquidem inconsulto insciusq; Galeno eonti adicit negligentiaene dicam ignorantiae culpandus merito est et ut qui ni re adeo aperta a suo duce desciscat. Porror si hoe ita sibi visum ematre haerei veritatem esse credidit. Saltem rationem taliquam a disse oportuit,qua be nos quoq; eo errore leuaret. At ratio ea est imquies quam di tu paulo ante annotasti,quoniam. bilis eaerue uentiam sormidet. Caeterum ratiocinatio haec omnino salia vis detur supponertisanguinem inquam inculpabilem vacuari vona secta,biliosum vero excrementum in venis persistemAvicenna ita. ita animo conripisse visus est,ut seorsum hilem,a famguine consistere putareuneque enim aliter imaginari possumus alterum sine altero venae sectione educi.At iuxta Galeni mente immo veritate ipsam,longe aliter se res habenSiquando enim bilem putrescere aut in corpore dominari,audimus , certum est ab eo bilis vocabulum pro bilioso sanguine usurpari. At p id bona ratione,neq; enim vilibi in corpore per se consim reteret in sellea vesicami casu quopiam ab impultrice vi permota, aut in
partem quampiam decumbat qualis herpes et seu ad cutim
moueatur uniuersam quod ictericis contingit necnon in decretorio sudore.Quocirca di Galenus cum ardentissimae libris causam assignare vellet in libro de venae sectione,effervescentis lamguinis copiam ,eam dixit accendere.Cum itaq; una sanguis hset; consi stant,nec nisi magno labore per natura se mi queam, mirum est si secta vena simul quoque non exeat, erit itaq; ea/dem adhuc humorum proportio,verum effervescentia multo
minor vacuato scilicet di calido sanguine. Cum ita ratio salsa sit,oppositum quoq; raperientia demonstrauit,quando ut Galtinus inquit pro aestu refrigerium t pro Vigilijs totiusq; corpo/ris inquietudine somnus irreperet: nee non & biliosi excremeti deiectio,aut sudor. Obstabunt fortasse aduersarii:ae dicenneos quos ardens libris male habet, haud sene sanguinis missionein praeteril raro,si enim Verba ea eonsideres Ons 'rto libro de acutos victu ardetis libris, generatione coplectis Hippocra/tes,vix fieri poterit,ut ampli' eomo affecto inro,sanguine miti V tas,runcinat sebre ardere gigni,cum nimio aestu aut Iaboribus
P maximis,inanitae venae biliosum ad sese succu attraxerinr,q sidem tepore ea ambientis caliditate,multus etia in extima carne eignitur ut ibi Galenus inquitannuit igitur hosce di temperam
78쪽
x E O N A R. to biliosos esse,ateti sub ς'us tempore egrotarerquotum Hrsi sane venae sectionem prohibemllud quidem quonia eiusmodi
corporis temperatura minus roboris obtinet,at antas,quoniam corpus abunde dissoluit.Nos autem cum Galeno dicamus,continuam febrem ut quae in omnibus,aut saltem magnis vasis putrescentium multitudinem habeat,non nisi robustis di boni ha/hitus corporibus posse tingerenta. ndibro ait Therapeutices .cotinua febris bene habiti corporis ac calentis, propria estiquod.smulto ac calido sanguine abunder,proinde & in florente aetate contingit plurimum.* si demum corporis dissolutionem pertimescas:erit eo tempore unaquaeq; indicatio pensitanda, ocquo ad magnitudinem:& quo ad dignitatem, quemadmodum multis locis Galenus fieri docuitiac pro earum vi singula perrugenda. verum de indicantium viribus ac dignitate libellum sciti. Psimus in amicorum gratiam. Atq; hse de ardenti febre ad Aui
fi crgamsse in is demistionem a principio fieri debere:re quantum in νενη emonefebris putrido,db ea quae e ola obfructione est, distet,
NEque hac minus ea quo* sententia explodenda est,qua consulit in febre quae ex sanguine ortum habet,a principio parce sanguinem mittuCum vero concoctio adest,abunde.
Sunt autem ipsius verba eiusmodi. I n labre autem sanguinea ne V ere eis euacuatio fiat minutione non superflua a principio:s '' perflua vero cum assuerit maturatio sebris.Nimirum his cos V tiens quae antea dixerat,in principio penitus Phlobotomia di/V mittatur.Cum autem maturatio apparuerit,& ritudo princi/' pium aut statum praeterierit siquidem necessaria sit,fieri poterit.' huius regulae rationem reddere visus est alibi, dem capite ubi' ait. oportet ut sanguinis minutio minor fiat,eum febris putrida' est, ut ad resoluendum febrem thesaurus relinquatu . Iterum' quoq3 ubi de putridarum curatione docer,ac sanguinis missio/' nis meminit, eam p.quoad potuit e medio tuim in eandem isty'' me sententiam venit,cum ait.ex vacuato sanguine debilitatur' virtus in crisib' expectatis.H aec ille. o vero vel in risum rapior quando I hominis inconstantiam contemplatus,ac meae ipse
Seputo quanti reserat in mala esse enutritum disciplina,ibii, cin
79쪽
dici de amantibus solet. Amatorem namq; amI . . t Turpia decipiunt inum vitia,aut etiam haec. i qmM. V
Delectant.En ismet qui modo haec dixerat, paucis interpositis. Galeni quoq; authoritate suadet studendum esse via morbi imiijs venam tundamus,properare namy multo melius esse. Cur igitur si haec vera sunt,abundam tamen illam sanguinis missi nelD, haud quidem ab mirio,verum cum iam concoctu sunt humorcs,rite adhiberi asseris:atq; hoc in febre sanguinea. cuius cum expmposito curationem aggredereris libro. s.quarto:qurucunq; hora aegro occurras venam secarr iubesmoecoctionem aliquam expectandam dicis .Quis igitur modo conmisator nobis coelitus demin a tur qui t. ntum sibi laborem suscipiat iam enim hoc aliud fuerit q si mendaeem tmemorem dcfensare, stulte enitaris .Quorirca di onus hoc velut inutile nosti q aetatis Theologis:seu eorum sectatoribus relinquendum censeo Dignius drucens viro philosopho,eoq; qui per Averrois,Scoti, Thomae,ac Gregorij nugamcnta euaserit, Calenicas tandem veritatessit mas at inuiolabiles prosequa,Caetera*sophistis relinquertaqvel clamoribus saltem primas sibi partes arripiunt. Igitur Gale nus libro tera p. undecimo in sin his omnibus sangu inem mitti iubet. atq; id ab initio morbi:priusq.sputredo valida venas in
Madat. nam si eo tempore adeo ingrato onere naturam,leura,risco & quae putrida sunt demere aggredietur, semiputrida vero di quae non nihil viti3 contraxerun concoquet ac temperabit,
quare & nutritioni adhuc non incommoda evadent.Quin & eo auxilio destitutos via saluari posse ait,quocirca deseruo qui continentem febrem ex hu morum putredine patiebatur . sanguine .mminhaud equidem parce uti tu suadest verum us* ad ani/ Umi desectum:Quoniam vero & alias diximus,Solere Lincenna 'ex Galeno praecepta sibi assumere:plurimum tamen donge a Ga leni mente abella:idcirco verba ipsius subij clam quae de Avicti, me verbis respodere videntur. Porro ipse libro artis curarive vn. decimo quo .sloco sebres quas putredo gigni Rhiscoserre vides, quas sola obstructio secit quae ex humos multitudine est,magni' '' naeferre inqt,sive hocsiue illo m&laboret cger bi nam q; sola ob. V structio quae ex resudatia ortu habet aegra opprimat, uidubio ' a sanguinis missione curatio ordienda est. Si utredo pdest,Plu
80쪽
'' esset,aut putredo,sed sola succoru redundantia,protinus ad sano Ruinis missione,pro naturae suae ratione se haberet.Tantu itaq; languinis in omni tum corporis temperamento tum regione,, 'anni tempore detrahi par erat,quantum supra naturalem habitum suerat inau severum quoniam neq; putredo curari. Per sanguinis.missionem potest, ut quae alia exposcat auxilia D ' crat prius monstratum est,neqi obstructio: reponi sanguinis alb' quid ad curationis spacium oportebit, quo minus intempestiue nutrire cogamur.Ex his puto Avicennam quaecunq; pauloanreproposita sunt,sibi aissumpsisse.Quantum vero & ab ipsa rei na, tura, N: a Galeni mente absit:hinc disces. Voluit Galenus quo nos ab omni culpa seruaret immunes,ne sorte aliquando pau/Io audentiores in sanguine mittendo fimus dehortantes quasdaindicationes proponere quales sunt,&ςstuosus celi status,& ha
o languinis. Quum itaq; vel serius ardetrvel aeger putrida male habitus:eiusmodi est,quale descripsimus,limor est ne si sanguiλnem mittas,omuino dissoluatur.Quare alterum accidat, nem pe aut cibatione morbia augeri,aut aegrum ad morbi usque la/gutionem,neutiquam perdurare.Nes in venae,sectione modo, docet nos Galenus vires inspicere,verum & in victus ratione in stituenda,ni enim aegroti vires probe coniectaris, non minora Frofecto te manent incomo sa, .Laut intempestiue cibasse co
Carri ur, aut ad morbi finem non sufficiat aeger.Quid igitur H mniauit Avicenna primum quando in putrida omni, etiam quae apud eum ex sanguine ortum habet, a principio dimimuta quadam atq; exili sanguinis missione, utendum asserit . neq; enim hocpuniuersaliter suadet Galenus , ut qui oppossimum exemplo monstrarit. Seruum enim cum putredinis no/
tis febrientem, ad deliquium animi, perduxit. isq; ad primos acutorum criticos dies sanatus est. Quod si seruus eiusmodi .habitu extitisset, qualem pauloante describebat Calenus,promo hane curationis sermulam minime fuisset aggressus. Quare quod Galcnus casu quopiam verum, atq; obseruanda
censet,tu Inconsiderate nimis,veluci uniuersale documentum, , maximo hominum damno:proponis. Si enim demum vires vam detiam si a morbi initio ad deliquium animi,venae sectione