장음표시 사용
151쪽
EvDEMIAE LIB. IV. I scirca Gallonius servum suum obsonatum misit. Interim perductus est ad nos nauclerus quidam, qui perendie a prandi in si ventus operam dedisset, explicaturus erat vela in insulam, ut ajebat, amoenissimam feracissimamque, cujus insulae cives essent homines quieti, hilares, jucundi voluptarii. itaque de naulo cum illo convenirnus. Postea abire coepimus ad fontem ibi proximum, calorem discussuri qui membris inhaeserat sed quidam rheda vectus inhibuit. Qui magna voce inquit, O te ipsum, Galloni, volebam quaeso, nisi negocium, paululum da mihi operam .etenim te convento opus est.Ut libet, inquit Gallonius. tuus sum. At ille proxime ad Gallonium accedens, pauca illi quaedam in aurem instillat, rogatque, ut dynastae suo refundat.
Postremo interrogat nos, unde veniamus
Respondet Gallonius, Ex aede Daphnes; quo duos istos adolescete populares meos adduxi, homines nobiles ac litteris deditos, qui etiam heri, magna cum voluptate, academicis exercitationibus interfuerunt. Ille ad nos conversus, Quam vellem,
inquit, ibi ante quindecim dies affuissetis. nam elegantibus sane verbis ostendi, solida omnia esse perspicui, terraeque elementum
152쪽
i cai TR H R. mentum ab his inferioribus perductum, ad caelum usque pertendere. Tum petiit a me, siquid in ea audissem elegans atque facetum. Qui, Multa, respondi. sed in primis me mirabiliter delectasse Hieronis ingenium, quod ex culice, nihili bestiola, tantam vim laudum eruisset.deinde egregiam Galluti adolescentis indolem ad poesim vehementer probasse Fortasse inlud, inquit, carimen recitavit, in quo veris laudes exponit. legi ego illud nam elus mihi parens ostendit. Sed quemnam pOtissimum tibi visus est imitari 3 Virgilium, arbitror, principem poetarum. Istuc, ait, in eo mihi displicuit. Tane doleo, celere atque sublime optimi adolescentis ingenium apud Virgilii tarditatem humilitatemque religatum detineri, nec audere se altius attollere. Quid ait inquio tibine Virgilius serpere humi videtur Tibi quoque idem videatur, ait, ubi mea perlegeris. Tum, Tu igitur, inquam, doctior,
quam Virgilius Doctior inquid quid est
quod ais sane pudeat me Virgilianis similes versus emcere. , si imperarem, ex omnibus eum bibliothecis amoverem, nullius ingenii minimaeque doctrinae auctorem. Audi quod ego de eodem argumento
153쪽
, I EMIAE LIB. IV. r smento conscripsi, atqueata de Virgilianam inopiam cum mea beatissima rerum verborumque copia conferre.
Ver tibi censituit bruma fera bel a rigentis Atque elementorum dira compescere rix M, Ecce nitens alto vestigia promit Olympo; uaque movet gressus, manibus dat lilia plenti, Atque Dea nares et ephyrus suspendit odore. Floribus ae viridi depicta tapetia fronde
Substernit niveis fausto cum murmure plantis. Tunc elementa , Dea venientis lumine ponunt rma, sua que petunt, raptim, conterrita sedes:
Invisaque hyemis conclamant vasa phalanges, Nec segnes audent aequo decernere Marte; Sed nova diversum comportant bella sub axem. Illa supercilio acu itur fulmen amoris, ies animis tumidas pugnantum discutit irra. Ficta quibus falsa succedunt oscula paci Atque amor hypocriti, ac Mnctim concordia
ctuam fera I OH Demis tempe ii.M verbere peliat Frigora, expulsum revocans in regnafurorem. Interea risi s proscribit nubila caeli Fulmina nee rigido nec picula grandinis arcu Funditat ira Noti, sed divitis aura Favoni Praegnantis gremium telluris mollibus implet Guttarum gemmis rutilans , spargitque decore A Lubi lata paritfunditque puerpera fores, Ipsa laboranti Lucina munia prae Zat. POLI strat, solio res dens regina nitenti, Agmina plantarum totis Ibisubdita terris. Destinat atque igni, renuit quae ferre tributum Germinis, fructus Naturae solvere nescit. Continuo accurrunt omnes in es virenti; Atque
154쪽
tque hac omniferam festinans curva redus fisSignat humum manibus caput hac ad sidera tollit Velatum ramis, se nubibus oscula fgit. Candiditi ut niveis se sibin inferat, amnis Ad puri remeans elementi jura nitorem seduit, in totum peregrina cesolutus. Ecce cohors forum vaga prodit ut oscula donet Grata Dea manibus,forma quos prateri omnes ima rosa, in vultugestans insignepudoris. Sed, dum pulchra ruunt proni ad vestigia meris Sirenes nemorum, Cytharisa rur amoraei inula di fundunt arguto gutture passim Carmina, quaestiens avide dum perbibit auru, Ebria languidui decumbit victa sopore.
Dic, bona fide; accepere ne unquam aures
tua quidquam perfectius hoc carmine sive spiritus magnificentia, sive figuris sententiisque, cum validis tum etiam brevibus atque vibrantibus' vide ut in sensus
influit, ut delectat, ut sententiarum numerus prope numerum verborum exaequati
Ego primus elegans hoc scribendi genus inveni, in medium protuli, in morem induxi; ego hanc viam aperui, lustravi, meis vestigiis impressi quae qui voluerit persequi, ad nominis aeternitatem sine errore perveniet. Sume igitur hoc carmen meo
chirographo scriptum illudq; tibi ad poe- sim magistrum adopta. Dum accipio,
155쪽
gratias ago, Quid si, inquit Gallonius, ejus epistolas legeres profecto, ex Pyjliagoraesententia, diceres , immigrasse in eum animum Ciceronis, vel ejusdem eloquentiam haereditate ad eum pervenisse. His auditis, sane commotus est totus, ac, Facis mihi, inquit, injuriam nam pluris est una aut altera scriptionis cujusvis meae linea, quam centum Ciceronis epistolae. Quid est, dii boni, in eo oratore, nisi incitatus verborum cursus, ac sine sanguine ac nervis saccescens oratio. Plura dicturum in Ciceronem, rediens a funere Alexandri
dynasta quidam inhibuit qui rheda exceptum ab oculis nostris abduxit. Quaero postea ex Gallonio, num sit aliquis cui eo homine esset opus salvo Quamobrem rogat. Quia inquam, insanit. Nec mora; ad sontem ibi large manantem accedi
mus.Ubi oppressi sumus a philosopho illo,
qui in prandio mulieres sere omnes impudicitia notaverat. Quo perspecto, innuit nobis Gallonius, ut regrederemur, atque odium illud effugeremus.Sed ante vertit consilium nostrum Philosophi sagacitas nam me prehensum pallio retinuit,&, Quo inquit, properas ZMane, obsecro.nam cupio perpetuum amicitiae sce- α dus
156쪽
dus tecum inire, quem laodie, ex disputatione habites, non alienum a litteris comperi. Arreptaque milii manu, Cum noveris, inquit, nos, cunctis iominibus doctis antepones nam si uratus meliorem rhetorem vel doctiorem philosophum quaereres, praeter me non alium adduceres ita
ego sum magister solus praeter ceteros. etenim non item discipulos doceo, ut alii doctores faciunt, qui eos, quos erudiunt, consenescere in scholis jubent; sed longe breviore methodo ac via ad summum Philosophiae culine adduco. ego primus hanc viam inveni, , si non piget calcare, me tibi in ea comitem ducemque profiteor.
Sed non prius tibi dabitur hinc abeundi potestas, quam aliquod ingenii mei specimen capias. Et, quoniam cum historicis de oratoribus tibi magis rem esse animadverti, quam cum alterius artis magistris; Rhetoricae totius formam in tabulis ex pressam dabo, quibus, in memoria tanquam in pariete defixis, unico aspectu omnia sese offerent quae in ea arte traduntur. Parce sodes, inquit Gallonius ne te defatiges neque praeterquam quas ipse calor molestias habet, adjicias. Nunquam
perficies, ait ille, quin hujus studiis consu
157쪽
EvDEMIAE LIB. IV. I viam hodie. Ego quoniam aliter fieri non poterat, porrecto jugulo, me illi conficiendum trado. Ergo incipit. In prima tabula Rhetorices definitio primum explicatur quae est, Facultas videndi quid in unaquaque re sit persuasibile Deinde ejus ossicium ostenditur quod est, Dicere apposite ad perstiadendum Tertio causae ejusdem explicantur. Primu efficiens. Quae
constat inventione atque doctrina. Inventio est notatio S animadversio naturae.
Qii natura nihil est aliud nisi innata ingenii aptitudo ad dicendum . Doctrina
vero artem Lexercitationem includit. Et est ars, praeceptio, methodii dicendi praestans Exercitatio, assiduus usus constietudoque dicendi Deinde finis; qui est, Persuadere dictione Tertio materia quae est hvpothesis seu causa quae definitur, esse rei alicujus implicita circumstantiis quaestio Postremo haec tabula triplici genere causarum descripto concluditu videlicet demonstrativo, judiciali, ac deliberativo. Demonstrativum rei laudem vel vituperationem continet nempe amplificationem rerum bonarum vel malarum.
quas rei inesse contendimus ejus finis est honestas vel turpido scopus, delectatio G 3 audi-
158쪽
auditorum. tempus, praesens. Judiciale positum est in controversia atque habet in se intentionem cum defensione ejus finis est, justum injustum scopus, vel modus,
judicis clementia aut saevitta. tempus, praeteritum. Praeterea judicia omnia vel sunt criminis, vel controversiae Criminis oratio duplex categorii quae crimen objicit apologia quae diluit. Controversiae itidem oratio duplex petitio qua aliquid postulatur recusatio qua deberi negatur. Sequitur genus deliberativum quod positum in cosultatione habet in se dictionem sententiae ejus finis est, utiles inutile.
scopus, deliberantis spes, metus tempus, futurum partes suasio, quae quid faciendum sit, docet de recusatio, quae contrarium defendit. Haec igitur est prima tabula in qua Rhetorices constitutio non minus ad veritatem exprimitur, quam si esset Apellis vel Zeuxidis manu depicta Convertite nunc animum ad alteram tabulam, qua partes issicia oratoris pene oculis subjicit. Tum vero victa est Gallonii patientia, ac, Mane, inquit, cogito te perendie ad coenam invitare; ibi ociosius cupio tabulas, quas narras, aspicere nam earum pulchritudo ad contemplandum non brevem
159쪽
EvD EMIAE L B. IV. Isrbrevem aliquam moram, sed longii tempus effagitat quod dies jam plane demortuus denegat; tu is occupationes meas Philosophus audito coenae nomine, frontem exprompsiit, hilarique voce, Ego quoque, ait, idem censeo ego domi tuae,
magno istius cum lucro, ingenii mei divitias proferam atque eadem opera, quaa dixi, quaeq; dicturus sum, aliquot in chartulis, velut in tabulis, descripta proponam. si mihi iste ad discendum se tradiderit. unico fere mense Logicae, Physticae, Metaphysticaeque notitiam, non naevo aliquo aut crepundiis, sed corpore omni percipiet earum ille imagines pluribus in tabulis descriptas, si cubiculi sui parietibus a lixerit, quasi pinacothecam quandam instruxerit, longe iis elegantiorem , in quibus Polydaeti Zeuxidis, Protogenis,&Parrhasii manus adorantur. Ego, collauda
ta illius doctrina, Gallonium abeuntem subsequor. Qui inquit, Nisi de coena mentio esset injecta, nunquam hodie hirudo ista nos dimisisset. Sed vidistine, obsecro, hominem magis ineptum, qui quocunque in loco, quoscumque inter homines libitumiit, de rebus gravissi, is argutissime disputet ago tot delirantium somniis
160쪽
isi AN NICII ERYTHR. enectus, Quaeso, inquam, Galloni, amoveamus nos hinc ocius, ne alius quispiam stultus odio suo nos plane consciat nam diis iratis nostris huc venimus. Tace sis, inepte, inquit Gallonius tanquam si Romae hujus generis stultorum multo majo-Tem numerum invenire non liceat J Veradicis, inquam neque aliud quidquam habeo quod dicam, nisi quod nemo sine vitiis nascitur, ac cum persectis non vivitur.
Haec atque alia commemorantes, domum
nos tandem recepimus. Ubi eum servum, quem Gallonius in macellum praemiserat,no solum obsonatu rediisse, verum etiam coxisse coenam invenimus. Qua hilare comesa, post multos variosque sermones, lecto nos dedimus, totosque quietissem noque in auroram usque tradidimus. i
Ostridie mane, cum necessitas 6 nulla urgeret mature surgendi, in multam luce somnum produximus. Sed cum diei tempus, atque hiri latrantes, cibum exposcerent subuculam, thoracem, femoralia, ac tibiis