Tusculanarum quaestionum Ciceronis ad M. Brutum libri 5. Cum scholijs Pauli Manutij

181쪽

Nobcmentcr amaret,occiderat.sic riserabuntur in coimrias partes impotenti cupiritates. cum huic obsecurtus sis, illi est repugnandum. luamquam hic quidem tyramus ipse inducaui quam esset beatus.namcumquhdam ex eius assentatoribus Damocles comemorare; Mfermone copias eius, es,ma,statem, mitratus, rerum aludanturan,magnificentimn adin regiam,vegaretq;

qua beatiorem quenquam fui :ris ne igitur, inquit , si Damocle,ssis haec te vita delectat. ipse eandem degust. re, o fortunam e periri mea scκ se illa cupere discisset, collocari iussit bominein aureo lecto.strato pulcherrimo, textili stragula,magn cis operibus picto, abacosiq;ior

plures ornauit argento,auroq; celato tu ad mensam exirmia forma pueros delectos iussit consistere, eo q; ad nu- millius intuentes diligenter ministrare. aderant ν uenta,coronae: incedebantur odores: mensae conquisitissimis epulis extruebantur: fortunatus sibi Damocles via batur.in hoc messio apparatu fulgentem gladium is lacunari feta equina appensum dimitti iust ut impexderet Assius beati ceruicibus. itaque nec pulchros iIosa is, stratores aspiciebat,nec plenum artis argentum: nec manum porrigebat in me fa sam ipse defluebant corona denique exorauit tγrannum, ut abire Eceret, quia iam beatus nollet esse. satis ne videtur declarasse Dio sius nihilse ei bea tu, cia semper aliquis terror impendeat atq; et ne intexrum quia erat, ut ad iustitiam remigrare civibus' uertatem O iura redderet: ijs.nfe adolescens impror ita aetate irretierat erratis, ea , comiserat

182쪽

1ΤΣ ' etvs Aps T. topere vero amicitias d sideraret , quamu infidelitatem extim scebat, declarauit in 'tha reis duobus illis quorum cum alterum vadem mortis accepimi, alter ,

ut νad suum liberaret, praesto fuisset δε horam mortis destinatam . utinam', inquit, tertius vobis a ius aferiberer . qua huic erat miserum carere com-fuetudine amicorum, societate victus, Ieramne omnino

similiarie homini praesertim docto a puero , O artibus

trigemis erudito musicorum vero perstudiosum accepLmus,poetam etiam traseum: quam bonu,nihil ad remein hoc enim genere nescio quo pacto magis,quimin ali , suum ciaque pulchrum est.ad huc neminem cognouipod

optimus videretur. sic si res habet,te tua, me delectant mea. sed ut ad Dion sum redeamus: omni cultu, O v, ctu humano carebati vivebat cum fugitivis, cu fac, rosis, cum barbaris: neminem, qui aut lilertate dignus esset, aut vellet omnino liber esse, sibi umlatim Smbitruatur . non ergo iam cum huius Nit qua tetrius , miserius, detestabilius excogitare nihil possum , Plato nis, aut Archyte vitam comparabo , doctorum homini , D plane sapientium.ex eadem urbe humelam h munculum a puluere er radio excitabo, qui multis annis post fuit, ubi es cuius ego Quaestor ignora umab Dracusanis,cum esse omnino nexa rent, septum ν dique, vestitum vepribus, dumetis indagavis a crum r tenebam enim quosdam senariolos, quos in eius monumento esse H criptos acceperam is qui declarabaritis summo Iepulchro sphaeram esse positam cum csin dro. ego autem cum omma collustrarem oculisses erum ad

183쪽

rem e m qua merat 10berae figuris, est, lindri. atq: ego statista Dracusania s eram autem principes Meexm 9 dixi, meae ipsum arbitrarie se, quod quaererem. mss. eam falcibus multi purgarunt , aperuerunt locum . quo cum patefactitia esset aditus, adi aduer sam basim accessimus. apparebat epitramma Br sis posterioribus partibus veris lorum , dimiditatis. se,. rὰ . ita nobilissima Graeciae cinito, quondum mero etiam doctissima , sui eluis unisis acutissimi mi numentanis ignorasset, nisi ab homine serpinate dissicisset a. sed re deat vise aberrauit oratio. quis es enim omnium, qui modo cum musis, id est em humamtate , ct cum de ctrina habeat ahquod eostmercium. qui se non hunc mathemathicum malis, quam istum tyrannum d seta modumismon qua D rtara alterius mens ratio. nibus agitan si exquirendu que alebatur. eum o&ecta

mnes erinae , qtii est unus suauissimus pastus animo

rum rester in caede, o murris , tu θῶκ ο, nocturno metu . age confer Democritum, Pytbagotam, e gnaxagora-: quae regna, qua3 opes studiis eorum Ddelectationibus ant ponens e etenim quae pars optimia

est inho ne, in eae situm esse neresse est illud quod quaeris omnium optimum. quia est autem in homine ri,ac bona mente meΓω erissono frumdum est igitur, si beati esse voluinus: b limantem mentis es' νιΠM ergo ac beatam vitam continerinecesse est. hinc omnia; quae pulchra, bonesta, prae lara funt , ut supra dixi sedocendum EDd idem panto Merius νῶdetur, plana au-: M A dio-

184쪽

diorum smi: ex perpetuis autem plenisq; goras ci seripicuum si vitam beatam ei ere .seritur νt e

ex ater honestate.sed,iue verbis solum attingamus ea,v Nolumus ostendere, proponenda quada-γUmγ uentia sunt, quae nos magis ad emitionem ; mressi mriamque conuertant. sumatur.n.nobis qui m prosam sir optimis artibus, si animo parumper, edicogitatione fingatur. primum ingenio eximio se necesse est: tam O.n.mentibus Nirtus non facile committitur. inde ad inuestigandum veritatem sturio incitato. ex quo triplex ille ani foetus existit, usm cognitione rerum positus, inexplicatione naturae; alter in descriptione metemdarum fugiendarumve rerum: tertius iudicaaedo, quid

cuique rei si xonsequens, quid repugnans : in quo tris omnis tum stubtilitas disseretat, tum veritas iudicans. quo tandem igitur gauso Uisi necesseest sapientis an, Mum cum his habitaritem, pernoctaritems curis' totius mundi motus conuersiones , per Jexerit deras viderit innumerabilia coelo inhaerentia eum eius ipsius motu congruere certis infixa sedibus e septenta ilia suos quaeque tenere cursus, multum inter se aut altitusne, aut hu litate distantia, quorum m sus, rata tamem O certa sui cursus atla definiant ehorum nimirum Hlectus impulit illas veteres, O admonuit, Ni plura quarerent . . inde est indagatio nat initiorum, O tamquam semisum, de essent omnia omta , generata, concreta, quacunque curi que generis,

vel inanimi, vel mimati, meimuli, vel loquentis origo,qlia vita,quis interitus,quaeque ex alio in aliud vicissim do, atque mutatio, νnde terra , ct quibus librata pom

185쪽

. v I ηχE R λ uderibus; quissus cauernis maria sustineantur; m qua omnia delata grauitate messium mundu locum semperi petet't; qmes idem insimus in rotarido. haec tractanti .animo, noctes O dies cogitanti existit illa a Teo De Fbis praecepta comtio.ut ipsase mens vitiis eaeutam cognostat, coniunctam , cum diuina mente se sentiat, ex ' quo insatiabili gaudeo compleatur: ipsa enim cogitatioide νιο natura deorum, sudium incrassit assius aetereia talis imitandae: neque se in breuitate vita collocatam putat, cum rerum causas actas ex aliis aptas, ct necessita es nexaa νidet. quibus ab aetemo tempore fluent,

bus in aeternum,ratio tamen, mens , moderatur.hac ibis intuens , atque subpiciens, vel potius omnes pa res, oraus, circInspiciens, quanta rursus ammi tran-.quillitate humana,qciteriora comsiderat e bis ista co- itio virtutis exfit: essorescunt genera, partes vim tutum : inuenitur, quid sit quod natura θectet exu .mum in bonis, quod in malis ultimum, quo referenda mi officia, qua degendae aetatis ratio deligenda. qiabus o talibus rebus exquisitis, hoc vel maxime sicitur , quod hac dii utatione agitamus ut virtus ad beate ν,

nondum sit se ipsa contenta sequitur tertia, qua per omnes partes sapientiae manat, ct funissitur, qua rem

dissimi,genera di fertit, sequentia ariun i, pers conclussit, vera o Alsa Hyuscat, dierendi ratio,

scientia. ea qua cum summa Hilitau existit ad responderaridad , tum niaxime ingenua delectaιi'-d

gna sapientia. sed haec osj. transeat idem desapiens ad Rempublicam tuendam: quid eopsit em p Giamtius, cum contineri prudentia utilitatem murm cedi

186쪽

nat, iustitia nihil in suam domam inde derivet, relli ias utatur tot tamq; vari s virtutibus e adiunge fiucthri, lamicitiarum: in quo a doctis positim est,cum consilium omnes Uta, comentiens, ct pend colarans,tum fumma incuncitas Θ quotidiano culis,atque victu. quid haec tandem vita desiderat , quo sit beatior' cui rei refertato tantis , gaudi s, fortuna ipsa cedat necesse est . quὸds gaudere tiabus bonis animitas virtutibis,sea tu es , omnes' sapientes iis gaudijs perstuunthr: omnes

eos confiteri beatos esse neciae ist. A. Etiam ne in cruciatu,atque tormentis e M. tu me tu viola putas,

aut in rosa dicere e an vicuro, qui tantum modo induit personam Fhilosophi, O sbi ipse hoc nomen inscripsit. docere licebit, quod quidem, ut habet se res,me tamen plaudete dicit,nullum sapienti P tempus, eis uratur, torqueatur , fecetur, quin ρ sit exc are, quam pro

nihilo puto cum praesertim ome malum dolore definiat, bonum Hluptate, haec nostra honesta, turpia irrideat, dicats nos in vocibus occupatos inanes sonos fundere,neque quidquam ad nos pertinere,nise quod aut isne,aut a erum in corpore sentiatur. huic ergo, vidisse, non multum disserenti a iudicio ferarum,obtasci licebit . fui tum fortunam contemnere,cum sit omne o b num eiu . O malum in potestate fortunae e tum cicer se beatum insummo cruciatu,atque tormentis,cu consituerit hon modo summum malum essedolorem ,sed etiam solam ρ nee xero ista mi remedia comparauit ad tolerandum dolorem, firmitatem animi,turpitudinis verecundiam, exercitationem, coisuetudinem , patiendi,

praceptasortitudinis, ritiam Pirilem: Ied una se scit

187쪽

hordati eae issiere praeterharum voluptatum ut se quis aestuans, cum vim caloris non racile patiatur, recordari vesit, se aliquando in Ammisatin re gelidis stumnibus circumfustum fuisse; noη enim video, quo modo sedare possint la praesentia praeteritaevoluptates.sed cum is disat se ei beatum se sapientem,cui jicere Lahoc, si sibi constare τestet,non liceret: qutinam Desen dum est lys, nihil expetendum,nili labonis ducenta. quod honestate careat. existimant me quidem auctore etiam Peripatetici, ter 1 Academisi balbutiredesina ut alsiquando , ecles O clara voce audeant dicere. beatam iutam is Dbalaridis taurum defeen is m. Nem tria generalono rinn,ut iam a laqueis Stoiconum,

quibus Num me sius,quam Ibleo,intelligo,receda' mus: sntfatidiri genera Donorum ή dum corp0ris, mexternaiacent humi ,'tantummoro, quia sumendet funt,appellanturl Visa alia autem ii na,illa Age, ut si se pandant , coelum , contingarit, 't ea qui adeptus sit ,

cur eum,beatum modo, o non beatismum etiam dixe rim e dolorem vero sapiens extimescere is enim huic marrimae sententia repugnat. nam contra mortenru'striam,

atque nostrorum,cometras aegritudinem, reosiquo ammi perturbationes satis esse videmur superiori dieri di utationibus armath, parati. dolor esse videtur cerrimus iarnufi iaci ena .is ardentes βου-eutra is fortitudinem , in nitudinem animi patientis se de bella furum inatur .hisic igitur succumbetvirtusebiae beatas i Mo constantis viri vita cedens quam tu pe,4 cly boni pueri Spartiata Mnimen . t verborum dolore laniati. udolescentrum Peges Laudaviqne mi

188쪽

ψ am se victos οβcerentur,quabarbam India vastior, t agrestiore in ea tamen gente pranum ij,qur sapie 'tes habentur, nudiatatem agunto Cocas nives, hi malami vim perferunt sine dolore , cuiviI ad sordiniam se appocuerint,sine gemitu aduruntur. mulieres xero hi India . cum est cuiusque earum vir mortuus, HCertamen,iudicium, veniunt,quam plurimum ille dii xerit :plures enim fingulis solent esse nuptae, qus est τι Dixi, ea lata prosequentibus suis, via cum viro in m rum imponitur a victa. oesta discedit.nunquam natu ram mos vinceret res enim eas permulcta . sed nosvmbris, lenti Aotio Duore,dest sia mimum inferamus, opinionibus, malos more delinitum mosiluimus. egyptiorum morem quis i lorate quorum imbutae memtes pratulatis error bus,quamuis carnificinam prius subi rint quam ibim,aut assidem, aut felem,aut canem, aut crocosium inolent:quorum iam se imprudentes qui' piam fecerint poenam nullam recusent.de hominibus t

quor.quid bestia' none sirigus,nonΝmε, no montivagos, utque siluestret eursus userationesi patiuntur' nonneyro suo partuita propugnant, ut ubiera earipiantqnulos impetus , nullos ictus reformident ἰ omitto, qua perferant, quae, patiantur ambitiosi branoris causeo; laudii liladiose, gloriae causa; am cinc si , cupisti tis. plena vita exemplorum est sed adhibeat oratio m Hldum, redeat illuc, unde defleam, . -st, inquam, se

in tormonsa vita beatai nec iustitiam,semeraritiano ,

m prim ad fortitudinem, agnitusnem animi pudi

189쪽

feni iam prosecuta tortoris os videris, si et: ἐν tutibusque omnisus sine ullo anum terrore ad erum it 'proferas , resistet extra fores ut ante dixi Γ- .menque creceris: quid enim ea foedius ἰquid deformius solaret Ia,comisatu pulcherrimo se Nata qYωω- mem fieri nulla pacto potest: nec enim virtutes sine , beata vita cohaerere pinunt , nec ista sine virtutibus litaque ea te iuersari non sinent , secumque rapa ut ad quemcunque ipse dolorem,cruciatumque centur: fyientis est num proprium,nihil,quod poemtere post, , facere , nihil inuitum; splendide, constanter , grauiter , honescio ia,nil il ita expectare, quasi certo futurum n biccum acciderit,admirari,ut inopinatum , ac notitim accidissee videatur, omnia adsuum arbitrium referre ς, suis stare iudiciis,quo quid fit beatis .mihicertem nauitem venire non potest. Stoicorum quidem facilis coneroso est . qui eum finem bonorum esse semerint, comgruere naturae,eumque ea conuenientervistere: cumst in sapiente situm non ossicio solum erum etiam pori, testate ,seqvitur necesse est, ut cuius in potestate sum-rmum bonum,in eiusdem vita beata sit ta sit semper visitabeata sapientis.nubes, qua forti me de bea tamia issim putem,eor quo modo mumc est,nisi quid tumesius a , tuleris, etiam dieri e. A. cellas quidem Verre nihil possum: sed a te tapetrare libenter vel ,χω tuo rusum set, quoniam te nulla vincula impediunt ullius, certa disciplinar,sibas , exomnibus quodcunquere se xime λ eis veritatis mouet; quod Hrela ante Telam

ut me retractatione Ibere dicere augerent, seplane

190쪽

xD TV se. ΠΑΣ τ, ires esse sempe beati moris vellam audimque Umodum his putes consentaneum esse id escere e multa enim la te contra istam fiententiam scta sunto Stoicorum

tione conclusa. M. Vtamur igitur libertate: qua nobis

solis in philosopbia licet vii, quorum oratio nihil ipsaru- dicat, sed habetur in omnes partes,t ab alijs post ipse per se ni situs auctoritate audisiuncta iuscari. ct quoniam tuideris hoc veste,ut, pinunque dissentientium philos phorum sementia de finibus sit, tamen virtus satis bar beat ad vitam beatam praesidii; quod quidem Carnea idum disputare solum accepimussi edis, ut contra Stose

eos,quod studiosis e semper re essebat. 'contra quuram disciplinam iugepium eius exarserat; nos illud quΘ.Om cum pace agemus. sic enim Stoici sine di bonori

recte potiuerunt,confecta res est;necesse essemper sic: tum esse sapientem ed quaramus am quamque relinquora sententiam , si fieripotes,ut hoc praecla 'ν quas decretumbeata vitae pest omnium sententiis, d ci ius conuemrefunt autem hae desinibus,ut opimor, retentae, en . isen tia:primumsimplices quas ornihil bonum, usi honestum,ut Stoic ih - , iluptatem, ut Epicurus; nihil botium, nisi vasuitatem: idoloris,ut Hieronymus; iubil bonum nisi natura primis,

bonis aut omnibu aut maximis fui,ut Carneades. 0ntra Stoicosd serebat haeci tur βλλ' ia 4 mixta ,

tria gener alcmorum maxima ani , secunda corporis externa textis,ut Peripatetici,nec multo νeteres ca idemici siems. voluptatem cum honestate litomachra, o Calliphcr copulavit. indolemiam autem honestati Peripateticua Diodorus adiunxit , hae sun Dytentis ,