장음표시 사용
21쪽
pendio suo Logicae tractatu i. cap. 1. quem sequuntur pauet , dc probatur duplici argumento Primo quia non est neces laria propter se. nec propter alias scientias,ergo nullo modo. Antecedens
probatur, quod non propter se : quia cum Logica sit scientia simul,& modus sciendi. si ad se ipsam esset necellaria, simoi acquirenda esset scientia & modus sciendi, aduertus dictum illud Aristotel 2. Meta.tex. r. scientiamsimul is modum stiendi quaerere absurdum est: quod vero propter alias scientias non sit necessaria probatur; quia quaelibet scientia habet proprias definitiones, ac demonstrationes, ergo est shi modus scie odi: quare non indiget Dialectica pro modo sciendi. Secundo, quia duo sunt necessaria ut aliquis consequatur scietiam: Primum,ut principia cognoscat: Secundum,ut certo sciar,se aptis ratiocinationibus uti & non fallacibus in colligendis conclusionibus ex eis. Sed utrumque Potest homo sine Dialectica, per lumen naturale intellictus, ut patet in rusticis, qui unum ex altero euidenter colligunt in hac vel illa materia: & de aliis resertur,quod scientias sine Dialectica comparauerint;ut medicinam Hippocrates,& mathematicar disciplinas alij: ergo non erit Dialectica ad alias scientias acquirendas
Secunda opinio opposita est, quae assirmat, non posse ullam scientiam ullo modo acquiri sine Logica, quam tenent plures quos idem lauellus citat ubi supra ; &. probant unico arg. quia ut aliquis acquirat scientiam certo se fre debet reducere conclusionent usque ad prima principia, ut docet Arist. I, lib. Posteriorun cap. R. per euidentes consequentias, sed repugnat absque Dialectica talem reductionem Oosse essicere cum non postit certo c. gnosci , quod tota conclusionum multitudo ex principiis derive-tur,nisi per artem,ergo non poterit nisi per Dialecti sana Communis sente tuta media videtur inter has extremas, quam tenent Sotus & Cardinalis Toletus quaest. r. prooemiali,quos se quintur alij, nempe Dialecticam ene necessariam ad reliquas scientias perfecte acquirendas: sed ad comparandas modo imper se sto, non elle necessariam, sed utilem, ita ut sine illa comparari impersecte possint. i 'ro solutione quaestionis tria sunt breuiter notanda. Primum τest,duo esse necessaria ad comparandam scieritiam: Primum,quod conelusio per euidentem consequentiam , ex euidenti principio dedueatur: Secundum, quod utrumque constet euidenter ei qui scientiam aequirit: nam si non cognoscit euidenter Principium, solum erit ei creditum,vel opinatum:& si non cognoscat euidentem esse consequentia H, solum erit respectu illius probabilis: Setam ex primo quam ex secundo sequitur, quod conclusio quam eolligit,non sit euidens, sed probabilis,eum non possit esse certio cpraemissis,
22쪽
praemissis, aut consequentia; quare non erit scientifica. Seeund6 adnotandum est, posse quidem hominem per lumen naturale intellectus, imperfecto quodam modo discurrere,unumque ex alio deducete, inordinate quidem; hoc est, non cognoscendo ordinem, ac dependentiam , quam habet conclusio ex principiis, quod docuit Arist. I.Rheto .ad Theodoctem cap. I. illis verbis: Multi hae temere is casu, nonnulli exercitatione ac habitu factitant, isc. quia ordo ille nequit sine arte cognosci. Tertio adnotandum est, habitum scientiae per unam demonsitationem generali, propter efficacitatem demostrationis: sed dum generatur per unum actum, imperfectam habet rationem habitus,aut scientiae, quia nondum est radicatus in subiecto, quare nec ipsum denominat talem simpliciter non enim dicitur acquisille talem scientiam, quia Vnam, aut alteram conclusionem eius acquisiuit; nisi secundum quid, hoc est,secu dum unam illam conclusionem. Ex his, duas conclusiones colligo, quibus meam sententiam explico. Prior est ; Ad unam, vel alteram conclusionem alterius scientiae acqui redam,nou est necessaria Logica,sed per solum naturale lumen acquiri potest.Probatur haec: quia sicut naturale lumen se extendit ad cognoscenda principiarita etiam ad unam,auralteram conclusionem principiis proximam : quia notissima est, per propriam industriam, & laborem hominis potest se extende
rein cum per unam conclusionem scientia acquiratur, saltem imperis ista,verum est in hoc sensu, quod ad alias scientias imperfecte comparandas Dialectica non sit necessaria. Secuda conclusio.
Integra scientia, non potest acquiri sine Dialectica , hoc est, secundum omnes conclusiones eius; quam sic probo. Non potest aliquis omnes conclusiones ex principiis colligere per euidentes demonstrationes: nisi cognoscat euidenter ordinem, secundum . quem una derivatur ab altera usque ad ultimam, quae proxime
colligitur ex principiis : Sed ordo omnium conclusionum inter sese,& cum principiis cognosci nequit sine arte reducendi , aut resoluendi eas in principita, Ergo non poterit integra scientia ac-quiti sine Dialectica: & hoc est non posse. perfecte sine illa acquies: iuxta has duas conclusiones nostras, intelligenda est tertia opinio communis,quam sic intellectam veram esse dicimus. Ad primum argumentum primae opinionis respondet Cardinalis Toletus: Logicam esse necessariam ad seipsam secundum diuersas partes quae praesupponuntur aliis , ut secundum partem praedicamentorum , ad partem enuntiationis; & secundum hanc,
ad syllogismum: sed cum prima pars non praesupponas alteram, non explicat haec solutio, quo nam modo Logica secundum pυ' mam partem possit esse ad sic necessaria: propterea alio modo re- . . spondeo Logicam duo habere,nempe esse sciςntiam, in quantum.
23쪽
4 suasita secunaa prooemialis.
suas conclusiones demonstrat;& esse modum sciendi,in quantum instrumenta conficit,per quae scire possimus:& haec ratio prior est illa secundum nostram .considerationem:quia prius intelligimus instrumenta scietidi ;vt definitionem, ac demonstrationem, quam intelligamus conclusiones demorutratas in Logi es. Dicimus ergo , Logicam ut modum sciendi, non solum secundum diuersas partes, sed etiam secundum se totam esse necessariam ad icipiam, ut scientiam s ad quod satis est. quod vi scientia praesupponat seipsam ut modum sciendi .dum autem Aristotel, docuit, absurdum
esse simul quarere scientiam is modum sciendi, per modum sciendi
Dialecticam intellexit, sed per scientiam non eamdem Dialecticam sed quamlibet aliam scientiam,vi docuit D.Thom .in expositione eiusdem loci, quam absurdum esse simul cum Dialectica quaerere:quasi dicat prius esse addiscendam Dialecticam, taquam
necessaria in ad alias. Ad secundum respondeo,non posse naturale lumen nisi perficiatur per artem Dialecticae, cognoicere ordinem omnium conclusionum inter sese, & cum principiis ; & ideo nec persecte alias scientias acquirere, ut iam docuimus. Argumen tum secundae opinionis solum probat, sine Dialectica non posse scientiam persecto modo comparari. Ex dictis colligitur, quem locum Dialectica obtinere debeat in acquisitione scientiarum: est enim prima, a qua incipiendum est,quia cum sit modus sciendi Mon possunt aliae sine ea comparari, nec proinde simul cum ea
acquiri s nisi absurdum illud sequatur, quod simul scientiaminodum sciendi quaeramus.
V -m Dialectica sit scientia. SCientia hae in parte proprie accipitur, pro certa cognitione 3
per demonstrationem comparata , ut docuit Aristo. I. lib. de nosteriori res i. cap. 1. sed diuiditur in scientiam Actualem dc Habitualem : Actualis scientia dicitur assensus conclusionis, quae per demonstiationem probatur, ut assensus huius conclusionis, Homo est risibilis: Habitualis vero scientia est quae generatur in intellectu ex multis conclusionibus demonstratis r & licet utraque sit proprie scientia, tamen in communi modo loquendi pxo habituali accipitur.De hac loquitur titulus quaestionis dui quinximus, An Logica sit scientia. . Et prima opinio negat Dialecticam esse scientiani ; sed asserit fesse facultatem quandam,seu artem scientia inseriotem: & hans tenuerunt, Ammonius in prologo praedicamentorum , Alexi -
der in principio Topicorum,.Egidius i aib.Posteriorum,quaestet.. Flagnesius
24쪽
Magnesius lib. I. de interpretatione in principio: Petrus Niger quaest. i I. sui Clypei,& alij, quos secutus est Villapandus quae. 26. prooemiali. Probatur primo duplici testimonio Aristotelis, qui I. lib. Rhetoricorum ad Theodectem cap. 1. docet , Rhetoricam ese particulam quandam Dialectica, o neutram esse scientiam sed
facultatem quandam inueniendarum rationum. & I. lib. Topicorum cap. I. Dialectici oscium esse, inquit, ex probabilibus disserere. secundo, probatur ratione ; quia quaelibet scientia debet habere, materiam particularem ac determinatam, circa quam versetur, tanquam circa proprium obiectum ,& perquam distinguatur ab aliis;sed Logica non habet materiam determinatam, sed versatur circa materiam omnium scientiarum; quia in omni materia conficit definitiones, ae syllogismos; ergo non erit scient: αVnde ' Arist. h. lib. Meta.cap. 1.textu s.& I. lib. de postetiori resolui. ca.8. tex.27. docuit non habere certum genus subiecti, hoc est,certam
materiam circa quam versetur. ' .
Secunda opinio est communis, δc tenenda, Quod Logica sit vera scientia;qua sequuntur D.Thom.2.Meta. 2.lect.4. Scotus lib. I .Elenchorum,quaest. I.& in praedicabilibus,q.etiam I.Niphus . Meta.textu,s .ia fine.Sotus,& Card.Toletus,q. 24iro miali,FOnseca 2. lib. Meta. 3.quaest. I. sectio.'.& alij omnes. Probatur unic arg. ex definitione scientiae tradita ab Arist. 'I. lib. Poster. cap. 2. scientia est habitus per demonstrationem acquisitur, sed Dialech ica habet plures demonstrationes, ex euidentibus principiis procedentes,ergo ex eis generabitur scientia.Probatur minor. nam syllogismum primae figurae euidenter concludere, demonstratur ex
illis principiis ; Dic: de omni & Dici de nulli;& in singusis partibus Dialecticae fiunt aliae demonstrationes similes. Ad primum argum. dicimus, Rhetoricamparticurum esse Dialectisa docuisse Aristo.quia sub .parte Topica quodammodo continetur, in quantum docet loca inuenire, es quibus eruantur pro babilia argum.& quantum ad hoc neutra est scientia : Dialectica vero non solum docet loca inuenire; ted ea probat per dem Ostrationem.Praeterea,qubd probabilia a g.generent opinionem,& e hoe habet veram rationem scientiae: nihil autem horum Rhetorica facit, & propterea scientia oon est, sed ars quaedam scientia inferior. Secundum testimonium Arist. eodem fere modo decla-
ratur ; quia ossiciu Dialectici est probabiliter d merere non quomodocumque, sed docendo per veram demonstrationem,ex qui bus sit constituendus syllogismus probabilis,& quod probabilem solum generet assensum,& hoc est cilia velam scientiam. 'ro solutione secundi arg. distinguenda duplex malesia Logi-chRemota & Proxima: Remot a sum res omnis mundi,nam circamnos syllogismos c definitiones; PIoxima vero maxς ua. . A r
25쪽
sunt operationes intellectus,quas dirigit & ordinar,constituendo ex eis instrumema. arg. ergo probat de materia remota , de qua etiam loquitur Aristot. in eo loco; scientia vero debet habere materiam proximam circa quam versetur , & per quam distinguatur ab aliis ; & haec sussicit, ut sit scientia determinata : quod
vero materia eius remota non sit determinata, nullum est in- conueniens, quia ex materia remota non sumitur ratio scientiae, sed ex proxima.
QVAESTIO III. Vtriam Logica utens sit scientia. PRaesupponit titulus quaestionis,quod Logica diuidatur in Do .centem,& Vtentem: quam diuisionem tradiderunt D.Tho. . Met lect. . sc Scotus qu. I .Elench.& quaest.etiam prima praedic bilium, a quibus eam accepit schola: sed priusquam diuersas opiniones proponamus declarandum est, An sicut Logica docens,protota ipsa scient ia accipitur, ita etiam Logica utens pro tota accipiatur, vel sollim parte topica.Nam quidam dicunt, lam partem topicam esse utentem, & non demonstrativam nec reliquas quoium fundamentum est authoritas D.Tho. qui id videtur asserere 4. Meta. leist. . & hoc arg. probare, quia Logica, ut est usus definiendi, diuidendi,ac demonstrandi in aliis scientiis,non tam Di lectica appellanda est quam Philosophia , aut quaelibet altera
scientia,circa cuius materiam talis usus versatur.
Communis tamen modus loquendi & sciendi Dialecticae scholae, Logicam pro tota scientia diuidit in Docentem , & Utentem: ira ut sicut tota ipsa docens est, in quantum tradit praecepta conficiendi enunciationem, & syllogismum, ac reliqua instrumenta per demonstrationem: ita in quantum utitur omnibus instrum eis in aliis scientiis dicatur utens:& hoc est nobis tenendum titquam verum & necessarium : & probatur primo quia tantum se extendit Logica utens, quantum usiis Logicae docentis, sed Logica docens dicitur de tota scientia: & singulis partibus, & non de sola parte topica: ergo Logica utens de tota & singulis partibus etiam dicetur. Secunda pars topica dicitur Logica utens, quia probabi-I: bus argumentis utitur in caeteris scientiis: sed etiam utitur Logica delinitionibus,ac demonstrationibus in caeteris stietiis ergo dicetur utens quantum ad reliquas partes praeter topicam. Ad D.Tho. respondeo hanc este mentem eius,ut Logica quantum ad partem demostratiram & reliquas, praeter topicam vere
sit utens, sed quia forma demonstrandi, qua utitur in aliis sciet ii uniuersialis & quasi generica est , determinatur per materiam earum, quasi per distexentiam ad speciemmon tam Dialectica mam
26쪽
Philosophia vocatur, eo modo , quo gemis cuiuscumque rei l ubnomine specierum comprehenditur. v g. animal,quod est in homine,non vocamus animal,sed hominem .sed de parte topica diuersa est ratio quia cum argumenta probabilia non generent scientiam sed opinionem : potius retinet nomen Dialecticae,usus
huius partis quam aliarum scientiarurimitia pars est Dialecticae, quae veta scientia est, & quia proprium Dialectici officium est, probabiliter disputare in qualibet scientia : dc differentiam hane inter partem Topicam , & reliquas partes Logicae significauit
D. Tho.eodena loco;ex quo colligo, nanc fuisse eius mentem, &non exeludere vllam partem Logicas a vera ratione utentis.
Supposito ergo quod Logica utens pro tota ipsa scientia , & iomnibus partibus sumi debeat: Quaerimus,an sit scientia, aut saltem distinctus habitus a Logica docente: & prima opinio asserit esse veram scientiam,seg non esse habitum distinctum a gocente, sed ehmdem; ita ut scientia sit,in quantum docens,& etia in quantum utens. Hanc videtur sequi Niphus . Meta. tex. . & probatur hoc argumento. Quando aliquis utitur Logica in aliis scientiis efficiendo demonstrationes,aequirit iacilitatem intellectu ad eas& alias iterum efficiedum,& hanc facilitatem acquirit per actus procedentes a Logica docente, quam praesupponit; ergo perficit eandem Logicam docentem:& ideo erit vera scientia:quia scientia non perficitur nisi per scientiam;non tamen distincta,nec distinctus habitus,sed idem,quasi seipsum perficiens. Secunda opinio,quam sequuntur moderni quiaam,asserit; Logicam utentem esse veram scientiam, & distinctam a docente. Vt autem utrumque probent, distinguunt duo ossieta vel actus Logicae.Primum,quo docet conficere instrumenta, ut syllogismum, aut definitionem ; Secundum, quo utitur praeceptis traditis, efficiendo eadem instrumenta in aliis scientiis; & cum per multiplicationem actuum generetur facilitas in potentiis,quam facilita. tem vocamus habitum , necessie est ex diuersis actibus diuersos quoque habitus generari in intellectu: ita ut primo reddatur facilis intellectus ad tradenda praecepta ; deinde aliam facultatem diuersam acquirat per exercitium Oorundem praeceptorum efficiendo sillogisinos. Exemplum assignari potest in musica, in qua duplex facilitas acquiritur: prima,in intellectu tradente resulas consonantiarum; secunda, in manibus: & primam vocare iolent Theoricam; postremam Practica. Vnde sequitur duplicem etiam. facilitatem ponendam esse in Logicae unam,quae sit Theorica ,sea speculatiua , aliam , quae sit Practica : N illa erit habitus Logicae docentis;haec vero Logicae utentis. Probant pri in o.qurid sint habitus distincti; quia syllogismus factus in I hilosophia natural ioon procedit ab habitu eiusdem Philosophiae : quia non docet
27쪽
quomodo sit componendus syllogismus: sed nec procedit a Logi ca docente; nam haec solum habet tradere praecepta in communi efficiendi instrumenta, non ea efficere in particulari s ergo debet procedere ab alio habitu, qui sit Logicae utentis. Deinde probant secundo. qubd uterque habitus sit sesentia: & de docente manifestum est,ted de utente probatur ; quia ut actus efficiendi syllogi- 'smum persectus sit, & sine errore procedat, praesupponere debet habit tim Logicae docentis,per quem docemur quomodo Cisciendus sit quod si eum pr supponit, non poterit ab eodem procedere, ergo ab alio habitu distincto,qui etiam est scientia, cum praesup ponat habitum docentis,qui vere est scientia,& modo scientifico procedat in componendo syllogismo. Nostra sententia est ; quod Dialectica utens, ut utens et , non sit solentia, nec habitus distinctus a Logica docente ; sed habitus idem prout ars es' ingulares syllogismos efficiens: itaque idem-met habitus Logicae, prout tradit praecepta in communi componendi syllogismum,&alia instrumenta per demonstrationem, sh
Logica docens ; sed in quantum efficit syllogismos singulares,est
ars,& Logica utens vocatur. Hanc sententiam sequitur D. Tho.
Mer.lech. .sed quia duplicem partem continet ; primam, quod Logica utens non sit scientia ; secundam , quod sit ars, utraque probanda est. Probatur ergo primo, quod non sit scientia ; quia conclusio kientifica est actus, quem per demonstrationem colligimus ex principiis per se notis; sed actus Logicae utentis non est asseissus conclusionis , quem per demonstrationem colligimus; sed opus quod efficimus,nempe, syllogismum aut definitionem:ergo Logica utens,non est scientia.
Secundo, scientia proxime versatur circa uniuersalia, nec de singularibus est; sed Logica utens non versatur circa uniuersalia; sed circa actus singulares quos exercet componedo syllogismos,suxta praecepta tradita a docente:ergo non est scientia; sed scien
Secunda pars nostra sententiae quod Logica utens, ut talis, non ssit habitus distinctus a docente; sed idem prout est ars,praesupponit Logica esse artem; non mechanicam quae versatur circa Opera externa, ut fabrilis est; sed liberalem, quae versetur circa opera intellectus,ea dirigendo.Hoc docet expresse D.Tho. I.2.q. T. ar. 3.
ad 3 & I. lib. Polletiorum lect. I.&colligitur euidenter ex doctri na Arist. 6.Εth.lib. cap. 4: ubi demit artem. Quod sit habitin cum
ration factium vel actium: per factivum intelligens artes mechanicas , quibus emciuntur opera externa; per activum vero li- berales,quibus non esticitur externum opus; sed opera animae in 4
terna diriguntur.Hoc supposito probatur primo,quia euidens est, habitum Logicae esse sesuntiam,cum procedat per demonstratic
28쪽
nem : sed est etiam ars, quia est habitus cum ratione activus 3 nam opera intellectus dirigit, emclique singulares syllogismos
ex eis:ergo simul est scientia , & ars diuersa ratione ; ita ut quatenus tradit praecepta essiciendi syllogismum,& alia instrumenta ver demonstrationem, sit Logica docens , dc vera scientia ; utens Vero quatenus est ars essiciens singulares syllogismos iuxta praecepta a seipsa,vi doce nre,tradu a. Secundo probatur: nam habitus Logicae docentis per primam demonstrationem acquisitus habet pro obiecto modum sciendi;
cuius naturam contemplatur,& opera rationis, ex quibus docet
syllogismos conficere; sed eo ipso quod docet emcere syllogi Gmos, habet virtutem eosdem efficiendi; cum non egeat alio instrumento,per quod eos emciat; sed per eumdem intellectum es-ficit;ergo eo ipso, quod est Logica docens: est eriam habitus cum ratione activus ά quod est esse artem liberalem : quare sequitur Vtramque rationem habere eumdem habitum Logicae nempe scientiae,& artis; sed ratio scientiae primaria est in eo atque prae Cipua,ratio vero artis quasi secundaria,& rationem seientiae praesupponens. Nam prius intelligimus quod praecepta per demonstrationem tradat;deinde quod iuxta praecepta tradita, singulares syllogismos essiciat. Ad arg primae opinionis respondeo;Logicam perfici per exercitium emci edi syllogismos, non ut scientiam;sed ut arte ficuc perficitur in ratione scientiae per demoniirationes, quibus probavsuas conclusiones:quare non sequitur, ut utentem Cue scientiam, sed artem. Pro solutione argumentorum secundae opinionis, notanda est disterentia inter artes quae per membra: corporis aliquo modo exercentum,quales sunt domi ficatoria, & mustea ex una parte; MCaeteras,quae circa actus pure internos versantur,ut Logica: quod
illae duplicem facilitatem petunt.vnam in intellectu, in quo sunt tanquam in lubiecto; alteram in membro externo,per quod eXer centur, ut musica, praeter facilitatem intellectus , petit aliam in manu,vel lingua,& palato:& cum facilitas sit habitus, includunt duos habitus;quamuis facilitas,quae est in membris externis non sit proprie habitus. Aliae vero artes quae solum dirigunt operationes intellectus qualis est Dialectica; sicut non exercentur per membra externa: sed per solum intellectum : ita non petunt nisi facilitatem intellectus et quae habitus est: per quem singulares operationes e Sciunt,ac dirigunt:& haec est una, & eadem in Lo-rgi ς , t probatum ςsuperquam praecepta in communi,& per deis; monstrationem tradit, ut scientia :& perquam singulares effetis syllogismos,ut ars.Et ideo unus est, atque idem habitus scientiae, I ex artis : ex quibus sequitur negandam esse illam distinctioneni
29쪽
3o 2 uastio quarta prooemiatu.
de duplici Acilitate in his artibus,quae per membra externa Mn
Iam ergo ad primum eiusdem sententiae respondeo : syllogismum factum in Philosophia naturali, a duplici habitu procede re:nempe ab habitu eiusdem Philosophiaeo simul ab habitu Lo-
Ricae:ab illo secundum rationem particularem talis scientiae : ab habitu vero Logicae secundum rationem communem formς syl- logisticae, hoc est,modi & figurae: praeterea ab illo, ut scientia : ab habitu vero Logicae , ut arte. Petit ergo talis syllogismus duplicem facilitatem,& dupliceni habitum: non Logicae sed unum Logicae,alterum i hilosophiae. Ad secundum, concedo , actiim emciendi syllogismum , praesupponere habitum Logicae docentis : sed ex hoc non sequitur quod generet alterum habitum : sed quod eundem sub ratione arris petficiat. Falsum igitur est quod ab eodeni habitu docentis Logicae non procedat.
Virum Luteast υuus simplex haritus, unaue sim lex qualitas. TRiplicem possumus considerare unitatem in scientia , sicut 3
in aliis rebus : numericam,specificam , & quasi genericam. sed de unitate numerica non procedit quaestio : quia certo con- stat, Dialecticam non elle unam numero : sed tot esse quot sunt intellectus diuersi ut alia numero est Dialectica, quam Petrus habet, ab ea quam habet Ioannes. In hoc ergo sentu man festum est, non elle unam simplicem qualitatem , sed multiplicem. De unitate ergo specifica , aut generica inquiritur, quam nam ex his habeat. nam si solum habuerit genericam , non erit una qualitas simplex , neque unus Lab tus: sed plures sub se continebit : sicut animal con inete plures species, quae sub eo habent . unitatem genericam. si vero habeat unitatem specificam ,erit una secundum speciem, sicut albedo . quare nec ex multis habitibus, aut qualitatibus edit composita, sed qualitas simplex, simplexque habitus vocat, tur. . Iuxta has duas unitates, genericam , & specificam , duae sunt. Opiniones. Prima allerit: Dialecticam non esse unuiri habitum, nec simplicem qualitatem: scd compossitam ex multis habitibus, r& qualitatibus:ita ut tot sitiit habitus Logicae distincti, quot sunt conclusiones diuersae:nempe, alius habitus praedicabilium , alius Ira dicamentorum , iicque pro caeteris partibus distinctos habi . dus ponendos eue. imo Ic pro singulis conclusionibus eias deri,
30쪽
geMericus componitur:& una etiam scientia, in quantum obiecta omnium partium,sub ratione communissima entis rationiς, aut modi sciendi continentur. Hanc sententiam tenet Scotus quaest. 3.prologi,dub. 1. Ocham ibidem,dub. 8. Marsilius, quaest.2.art. 4. Greg. eadem q. 3. art. 3. Gabriel quaesi. 8. CarditUToletus quaest. 3.prooemiali. Fonseca S. Meta. cap. 7. quae it s. sect. a. & probabilem reputat Sotus quaest. 3. prooemiali. Probaturque duptici ratione. Prima, habitus , & scientiae sumunt vilitatem , ac distinctionem specificam ex obiectis , atque etiam ex principii S , prequae probant suas conclusiones, sed partes Dialecticae habent diuersa obiecta , atque principia : ergo petunt dii irristos habitus.
Probatur minor: quia pra:dicabile,praedicamentum,enuntiatio,&syllogi simus,quae lunt obiecta diuersarum partium,specie diuersa sunt. Habent etiam diuersa principia quia definitiones horum obiectorum principia sunt, per quae demonstrantur conclusiones in singulis partibus:& sunt valde diuersae: ergo habebunt principia diuersia & conclusiones diuersas,per quas diuersi generabuntur habitus Logicae. Secunda ratio. Videmus saepe intellectum esse faciliorem circa unam partem Logic*propter frequentiorem usum eius,quam circa alteram: ut circa syllogismos probabiles efficiendos, quam circa demonstrationes:ergo diuersos habet habitus earum. Probatur consequentia quia non potest unus habitus simul esse facilior,& minus facilis sicut nec potest idem homo velociter simul,& tarde currere.
Secunda opinio maiorem unitatem ponit in Logica:affirmans esse unam specie:ita, ut nec plures habeat habitus, circa diuersaseonclusiones eiusdem partis, nec circa diuersas partes : sed eundem habitum se extendere ad omnes partes,& ad omnes cones siones earum. Haec est expressa sententia D. Tho. I. Posteriorum
tes;& nobis videtur probabilior. Sed unde , aut ex quo hanc unitatem accipiat: non est certum apud Omnes, qui eam sequuntur. Sed quidam asserunt a materia,aut materiali obiecto habere unitatem:non ita,ut obiectum materiale sit unu specie,quia hoc non requiritur; sed satis est quomodocunque esse unum; hoc est, Uni vocum,uel analogum,genus,aut speciem:vel etiam uniuersalissi. num , ut ens, quod est obiectum Meta. a quo etiam si sit analo segum & uniuersatissimum, unitatem specificam sumit Meta.sic e 80 Logica habet unitatem specificam ab ente rationis aut modo iciensi uniuersalissimo,
Alij vero ex obiecto etiam sumere unitatem habitu inquiunt,d0ii materiali, sed ibrmali:distinguunt enim duplicem unitatem in ob