장음표시 사용
141쪽
r i INSTITV. LIB. II.sὸJ ct si νεm obligatam creditari aliquis sa
xauerit necesse habet haeres eam luere. Et in his quoque casu idem placet, quod in re aliena: ut ita demum luere necesse habeat haeres,si sciebat desi uritas rem obligatam esse ct ita diui Seu rus er Antoninus rescripseriit.Si tamen defunctus volu rit legatarium luere,cthoc expresse ris,nou d bet heres eam luere.
A R G V M. Legatarius rei sibi legatae dominium ex causa lucrativa nactus,legatum nequaquam petere potest diuersum erit si ex onerosa : qui tamen lucrativo titulo aestimationem rei adeptus fuit , ii oti prohibetur ex alio rem ipsain retere .
Si res alima legata fuerit, ct eius rei, uius testatore legatarius dominus faectus fuerit :s- quidem ex causa emptionis, ex testameto abisne pratium consequi potest. Si uer. ex eausa lucretia , ueluti ex donatione , uel ex alia mili causa, agere non pote7 3. Nam traditum l. omne, duas b crativas causam in eundem homi P. de obl. nem O eandem rem concurrere non posse. Hac vi act. rat ione, si ex duobus testamentis eadem res ei dem debeaturi intereῖε, utrum rem,an aestimationem ex testamento consequutus sit, nam si rem ,habet,agere non potest,et ia babet eam ex causa lucrativa,s aestimationem agere poteΠ ., Ea q*oque res, qHae in rerum natura non est ,sti' πιγ mo/o futura: ci, re V legasum,ue, tis mors T. qui in illo fundo naii erunt aut qued ex illa ancilla natum erit.
Eitis te rei legatum ,duobus coniunct in aut separatim factit,utique acceptati aequis portionibus quaeriturisinaute alterius portio desecta
142쪽
suerit,acerescendi quodam iure ad collegata rium pertinebit. Si eadem res duobus legata sit,siue eonis
ctimolae disiunctims ambo perueniant ad te gatum, scinditur inter eos legatum si alter δε-
sciat,quia aut 'reuerit legatum, aut uiuo te IZatore,decesserit,uel alio quoquo modo desec rit,totum ad collegatariu pertinet.Coniunctim
autem lexatur, uelutis quis dicat, Titio , &Seio hominem Stichum dod ego. Disiui Elim ita Titio hominem Stichum do , lego. Seio hominem Stichum do, lego . Sed si expresserit eundem bominem Stichum aeque disii uectim legatum iotelligitur. Uς4ΡA R G V M.
Si legati sundi proprietas ad legatarium oneroso titulo peruenerit,usus frit tus uero lucratiuo,proprietatis aestininioneui iudicis officio ta
Si cui ouuta, alienus legatus si se emerit, 'n' proprietatem deduc3o i infucto, O vsit i id dias ad eu peruenerit, ct postea ex testamento. ga. i. agat,recte eum arere, se fundum petere, Iuli t detra nus ait quia uctus tu petitione scruituris Liblocumrobtinet ed Umio iudicis continetur , ut deiacto usu cita iubeat aestimationem praestari. Seb rem legatarii quis ei legaueri inutile est legatum: quia quod proprium est ipsus, amplius eius feri no poteH. Et licet alienaverit ea, non debetur nec ipsa res,nec aestimatio eius . si quis remsuam qιas alienam legaverit: ualet legatum . nam plus D let quoJ in ueritate est,
'vam quod in opinione. Sed os legataris essed pu tauit,valere constat: quia exitum μο uvias tesse rem def. Ii habere potes. testator
143쪽
Ita demum/rei legatae alienatio aut pignori latio legatum adimit, si testatorem adimendi animo arienasse constet.
Si rem luam lexaueri testator osteas eam alienaverit Celsua putat, se non adimendi animo uendidit nihilominus deberi idem diuisis uerus O Antoninus rescripserunt. I dem re ' eestat scripserunt eum, qui Ii t ei lament,im ficta hoc rescri praedia quae legata erant, pia nori dedit ademifptu, i- 3 - 1 e legatum non uisseri ci ideo legatarium cum ς' 4ς ἰς haerede eius agere posse,ut praedia a credit oret ctur. Si uero quis partem rei legatae alienaverit, . pars, a ne est alienata omninoi debetur. Pars
autem alienata ita debetur, sit noua limedi animo alienata sit. Α R C V M.
Liberationis legatum,tutum legatariu, eiurque in posterii iuris successbres reddit. Actic nemq; ei aduersus creditoris haeredem,ut liberali, obligatione fiat, acquirit.
si quis debitori suo liberationem legauerit, legatum utile s,Cr neque ab ipso debitore ne que ab haerede eius potest haeres petere: neque ab
alio, qui haeredis loco ι. sed O pors a debito
lautem re cora eniri,ut liberet eum. Potest etiam ' quis uel ad tempu, iubere te haeres petat. Α R G v M .
Debitor creditori debitum legando, i sic utiliter legat, cimi qualecunque commodum creditor ex legato conseqnitur.
Ex contrario, si debitor creditori suo, quodd bet legauerit utile est legatum, i nihil plus es in legato, quam in Abito quia nihil amplius per legatum habet. Quod si tu diem uel sub coli ditione debitum ei pure lega erit: utile est leta
144쪽
lum,propter repraesentatiouem. Quod si uiuo fectatore dies uenerit,uel conditio extiteris: Papinianus scripsit, utile esse nihilominus legatum: quia semel constitis,quod ct uerum est. Non enim placuit sententia existimantium extinctis esse legatum, quia in eam causam peruenerit,aqua incipere non potest. A R G U M.
Dotis praelegatio uxori a marito sacta, iure subsistit, propter commodum repraesentationis dote igitur etiam si nullam dederit consequetur uxor: modo certam dotis quantitate test tor legando expresserit.
Seds uxori maritus dotem legauerit, uale legatum: quia plenius est legatum, quam de dote aectio. Sed si quam nou accepit dotem, legau ris,lui Seuerus , ct Antoninus reseripserunt, si quidem simpliciter legauerit, inutile esse legarum,se uero certa pecunia,uel certum corpus aut instrumenta dotis in prategandot demonstrata sunt, ualere legatum. Si res legata sne facto stare iis perierit Catario decedit. Et s seruus alienus legatus: sine facto haeredis manumissus fuerit non tenetur haeres. Si vero haeredis seruus legatus sit, ipse eum manumiserit, teneri ipsum Iulianus scripsit, nec interest, sciuerit, auignorauerit a se legatum esse. Sed ct si alq δε- nauerit seruum,ct D. cui donatκs est, eum manumiserit, tenetur heres: quamuis ignorauerita se eum legatum esse. A R G V M.
Copulatoru altero pereunte, aliud aequὸ principale firmum manet:quod fi alteri fuerit accessorium,principali corruente,& id quod accedit
si qui, ancili is ea siuis nestis: exauerit,etia
145쪽
si ancilia mortuae fuerint artus letato te tant . Idem est cis ordinarii serui cum uicanis k
gati fuerint: quia licet mortui mi ordinarii tamen uicarq legato cedunt. Sed s seruus fuerit cum peculio legatus , mortuo seruo , uel manumisso , uel alienato , pecuui se a- tum extinguitur . Idem est,s fundus iust Ous , uel cum instrumento legatus fuerit. Nam fundo alienato, tr instrumenti legatum extinguitur. Si grex legatus fuerit ct postea ad Mnam Ouem pervenerit: quod superfuerit, ven dicari potest. Grege autem legato , etiam eas eues, quc poR tei tamentum D tam gregiariiciuntur, legato cedere, Iulianus ait. ER autem 'irexis unum corpus ex d antibus capitibus. scut aedium unum corpus es ex cohaerentibus Lepidibus. Aedibus denique legatis,columnas ct marmora, quae post i famentum factum adi e-ctasunt, legato dicimus cedere. Α R. G V N.
hucquid legato peculio, adhuc uiuo testatore adcrescit uel decrescit, legatarii commoda vel damnum respicit: quicquid verb mortuo testatore, nondumq; adita haereditate accedit ipsi
seruo manumisso cedit, quod si alii quam ser
tio legatu iit,quod ex rebus peculiaribus au mentum proueuit,tantu cosequitur legatarius.
Si peculium legatum fuerit sine dubio quicquid peculio accedit, uel decedit et tuo teHatore, legat ars lucro vel damno est. Quod si post mo tem testatoris, te adita haereditatem aliquid seruus acquisierit: Iulianus ' estis quidem ipsmanumisso peculium legatu fuerit, omne,quod an e adstam haerectatem adquisitum est, lema tario cedere: quia bui modi legati dies ab adi
146쪽
eum fuerit non cedere ea legato,nisi ex rebus peculiaribus au Hm fuerit peculium. A R G V M.
Datus libertate in ultima voluntate,peculiu nisi expressim legatum sit nequaquam petere potest, secus si inter uiuos : si quid aute seruus, cui peculium quoq; legatum fuit, pro domino impenderit,non repetit. Item legata alicui libertate si rationes reddiderit,& reliqua intulerit. etiam legatum videtur peculium. Peculium autem, nis legatum fuerit, ma-
numisso non debetur: quamuis si visus manu miserit ,suffcit, si non adimatur. O ita diui
Seuerus, ct Antoninus rescripserunt. Iidem rescripserunt, peculio lexato, non videri id re- Dctum, ut petitionem habeat pecuniae, quam in rationes dominicas impenderit. Iidem rescripserunt, peculium videri legatum, cum rationibus redditis liber esse iussiιs est,ct ex eo reliqua Inferre. Tam autem corporales res laxari possunt, quam incorporales:ct ideo quod defuncto debetur,potest alicui legari,ut actionessuas haeres legatario praestet: nisi exegerit uiuus t stator pecuniam. nam hoc casu lexatum exti guttur . Sed ct tale legatum ualet, Damnas esto haeres meus, domum illius reficere. Dei, illum aere alieno liberare . si generaliter seruus uel res alia legetur, electio legatar
optandi ius quicquid antiquo itire struaretur nodie adhaeredes transfertur, pluribus aut ilibus optio competit,inuicem circa optanduissentientibus, illius in optione potior erit sen Vide hii tentia, ad quem sors deuenerit. ritu. de
optionis legatum id es, ubi testator exsse pilo. legi
147쪽
nissuis uel alus rebus optare legatarium iusserat,babebat olim in se t conditionem . O ideo nisi se legatarius uiuus optasset, ad haeredem
legatum non transmittebat. Sed ex constitutis
ne nostra ' , ct hoc in meliorem Liatum reformatum est: O data est licentia haeredi legata mi optare seruum uiset Miuus legatarius hae nofecerit.Et duietentiore tracta ian habito O hoe in no conLlitutione additum eΠ: siue plurest is di legataris extiterinis quibus optio relicta est , O dissentiant in eorpore eligendo: siue unius legatam plures haeredes sint, inter se circa optatam dissentiant, alio aliud corpus eligere cupiete ne pereat laxatum quod plerique prudentia contra beneuolentiam introducebanὶ1fortunam esse huius optionis iudicem, o sorte hoe esse di- rimendum , ut ad quem fors peruenerit: illius sententia in optione praecellat. Leetari autem illis solum potest, cum quibus teHamentisactis
est. Incertis uerὸ personis neque legata, ne
que fideicommissa olim relinqui concessum
rarat. Nam ne miles quidem incerta persona poterat relinquere, ut diuus Hadrianus rescripsit. Incerta autem persona videbatur .
quam incerta opinione animo suo testator subiactura . uelutis quis ita dicat, Quicunque filio meo filiam suam in matrimonium' ide' eoi dederit4 ,ei haeres meus illum sendum da- ista ιerit to. Iliud quoque, quod s relinquebatur , qui post testamentum scriptum primi confules designati essent: aeque incerta personae legari uidebatur . O denique multae atiae huiusmodi 1pecies sunt. Libertas quoque incertae personae non uidebatur posse dari: quia placebat nominatimseruos liberari. Sub cena uero δε-
148쪽
monstratione, id est eae certis personis incerta persou.ere te legabatur: ueluti, Ex cognatis meis, clui nunc sunt siquis filiam meam uxorem duxerit , et haeres meus illam rem dato. Incertis autem personis legata,vel sideicommissa relictu,Θper errorem Joluta, repeti nou osse, sacris constitutionibus cautum erat. Posthumo quoque alieno inutiliter antea iegabatur: Est autem alienus psbum is, qui natus lutersuos rarest teΠatori futurus non est. Ideoq; ex emancipato filio couc eptus nepos, ex- traueus erat posthumus auo. Sed nec huiusmodi
Peries potius 68 e iusta emendatione relicta quum in nostro Codice conHitutio 'posita sit, per quam , O buic parti medemur i non solum hi hereditatibus ,sed etiam in legatis, Θ fideicommissis: qsodeuidenter eae ipsius constitutionis lectione clarescit. Tutor autem nec per nostram constitutione incertus dari debet: quia certo iudicio debet quis pro tutela suae pseritati cauere. Posthumus autem alienus,haeres instia tui ct ante poterat,= nuue potest: nisi tu vie ro eius sit, quae iure nostro uxor esse non potest. Si quidem in nomine, cognomine, praenomiue , agnomine legatarii testator erraueris,cum' de persona constat, nibilominus ualet legatum .
Idem in haeredibus seruatur,ct recte. Nomiana enim, signiscandorum hominum gratia reperta sunt, quis alio quolibet modo intelligantur, nihil interes. Huic proxima est illa iuris regula.Falsa demonΠratione' legatum non pera imi.uelutis quis ita legauerit, Stichum se Dum meum uernam do, lego. Licet enim non uernased emptus is tamen deseruo con fiat, utile es legatum. Et cor uenaenter,s ita
11o extae .si in nomine. C. de testa.
I .demonstratioD. de cod.&demonst.
149쪽
INETIT. LIB. ILdemonHrauerit, Stichum seruum , quem a Seio emi sique ab alio emptus,utile est lega-ium si de s eruo conlia t. A R G V M.
Falsae causae adiectione ita demum legatum Perinritur, si conditionaliter enuntietur.
Longe magis legato falset causa adiecia non nocet: veluti cum vis ita aixerit, Titi O,quia, me ab lente, negotia mea curauit, Stichum do, lego : velita, Titio, quia patrocinio eius capitali crimine liberatus sum, Stichum do, lego. Licet enim neque negotia teriatoris unqua gesserit Titius,neque patrocinio eius liberatus st: letatum tamen ualet. Sed sconditionaliter enuntiata fuerit causa: aliud ruris est,ueluti hoc modo: Titio ,si negotia mea curauerit fundum meum do, lego. Α R G v M.' Haeredis seruo purε legari non potest, sub
conditione potest: effectumq; sortitur tale le- atum , si uerisii catae conditionis tempore ab 'nae redis nexibus seruus solutus sit : domino autem cuius seruus haeres scriptus fuit indistinct) ualet factum legatum : quod tam e 1 uanescit , seruo haereditatem iussu domini
An seruo haeredis recte legemus, quaeritur. O con stat pure inutiliter legari,nec quicquam perficere, si viso testatore de potet late haeredis exierit: quia quod inutile foret legatum s tim post fassum testamentum decesiisset teΠα-
tor, hoe non debet ideo valere , quia diutius te stator vixerit. Sub conditione γero recte legα turseruo , t requiramus , an quo tempore dies
degati cedit opotestate haeredit nonst. EN G- uersu
150쪽
verse: barede instituto seruo, quin domino recte etiam sine conditione teretur , non dubitatur.
Nam ct si statim post D lam testamentum
decesserit testator,non tamen apud eum, qui baros sit dies legati cedere intelligitur: cum haere
ditas a legato separata sit: cor possit per eum feruum alius Heres Umi si prius, quam iussu domini adeat, in alterius poteHatem trafatus sit ruel manumissus, ipse haeres es citur quibus ea sibus utile est legatum. Quod si tu eatim causa permanseri 9 iussu legatar, adierit: euaue- seis texatum. Adnotato,Potius spectandam.uoluntate, quam scripturae ordinem.l. nec enim D. de solui. Ante haeredis institutionem inutiliter antea Iegabaturicilicet quia testamenta vim ex in-
'tutione haeredis i accipiunt: cire ob id uoluti b rein
catat, atque Dudamentum intelligitur totius testamenti haeredis institutio . Pari ratione nee libertas ante haeredis institutionem dari tote
rat. Sed quia inciuile esse tutauimus scriptura ordinem quidem sequi quod Θ ipsi autiqxitati uituperandum fuerat usum ) sperni autem
testatoris uoluntatem: per nostram constitutio- nem is hoc uitium emendauimus e ut liceat Oante haeredis institutionem, ct inter medias haeredum institutiones legatum relinquere: O multo magis libertatem,cuius is s fauorabularc . Post mortem quoque haeredis aut legatarii simili modo inutiliter legabatur: ueluti si quisita dicat, Cum haeres meus mortuus sue rit,ido lego. Item,lPridie quam haeres aut ' erit, legatarius morietur. Sed simili modo Θ hoc G correx