장음표시 사용
191쪽
cesilan fatrum , uel sororum uocantur. qisios capite deminuti sunt, tamen praeseruiatur cateris ulterioris gradus aquatis. De successione libertorum. Τ I T. VIII.
Vocis libertorum bonis videamus.
Olim itaque licebat liberto patronum sui, impune testamento praeterire. nam ita demia lex duodecim tabulari; ad haereditate liberti uocabat' patronum s i testatus mor- Vlpia in tuus esset libertus urede suo nullo caeliso. Ita que intestato mortuo libertos is fusi hare de reliquiiset, patrono nihil in bonis eius iuris erat. Eis quide ex naturalibus liberis alique suil Lerenm reliquisse inivssa uidebatur querela. si uero adoptiuuobus fuisset: aperte iniquum erat , nihil iuris patrono superesse. Qua de caiisa postea Praetoris edicto haec iuris iniquitas emendata est siue enim faciebat tei 3amentum libertus, iubebatur ' ita testari, ut p trono partem Gi Njuhisbaemidiam bonorum suorum relinqueret si σμt suba. prae nihil, aut minus parte dimidia reliquerat: laba tortur patrono contra tabulas teΠamenti partis dimidiae bonorum possessio. Sive intestatus moriebatur,suo haerede relicitosilio,adoptiuo : daba tur aeque patrono contra hunc suum haeredem , partis dimidiae bonorum possessio. Prodesse auteliberto solibant ad excludendum patronum naturales liberi,non solum quos in potestate mor i is tempore habεbat sed etiam emancipati, O in adoptionem dati e si modo ex aliqua parte scripti haeredes erant, aut praeteriti contra tabulas bonorum possessionem ex edicto praetorio petierant .uam exbae redati, nullo mcdo repellebant patronum. Postea uero lege Papit a lodicta sunt I rura
192쪽
iura patronorum, qui locupletiores libertos ha- Aug. li. bebant. Caulum' rit enim , ut ex bonis eius , a ς δ 7 Σ qui sestertium centum millium patrimo uisi reli/Vς in δ' riuerat: t O pauciores,quἀm tres liberos habe '
mortuus erat, virilis pars patrono deberetur . Itaque cum unum quidem filium, fliani be hae- rede reliquerat libertus, perinde pars dimidia debebatur patrono, ac se is ne ullosilio Itaνε ini satus dec 1 4s t cum uero duos dualve haeredes reliquerat, tertia pars debebat tir patrono: si tres reliquerat,repellebatur patronus. A R G V M.
Abiecto antiquo iure hoc utimur,vel liberto minori celatenario, id est, cuius facultates nainores sunt aureis centum , etiam praeterito pa- trono liberum testandi ius sit ei tamen i ii teliato nulla sobole relicta, patronus luccedit,quod si maior sit centenario, & testatus fuerit, patroalumq; praeterierit, tuc si careat liberis, vel eos extim edes fecerit patronis per coiitra tabuias bonorum possessionem quadrantem oneribus
liberum aut illius supplementum si quid forsan ei relictuin fuerit consequetur.
. Sed nostra constitutio quam pro omni t na- rq m M i ,hὸ, Grata lingua compendioso traflatu habiym ebis inuimus ita huiusmodi eausam doni uit , ut squidem liberta uel libertus minorescentenariisset, id est, minus centum aureis ha
beant substantiam sic enim l gis Papia ἴκm-
mam interpretati sumus. ut pro mille sestertiit sinus aureus computetur ) nullum locum habeat patronus in eorum successione : si tamen resta' menti fecerint. Sinautem in ei fati decesserint, nullo liberorum relicto e tunc patrύvatus ias
quod erat ex leae duodecim Tabularum in
193쪽
exrum reseruauit. Cum uero maiores centena
D ssint, si haeredes uel bonorum possessores libe ros habeant, siue unum ,sue plures , cuiuscura que sexus uel gradus: ad eos successiones parentum deduximus , patronis omnibus modis una eum sua progenie semotis. Sin autem me liberis decesserint quidem intestati, ad omnem haereditatem patronos, patronasque vocavimus. Si uero testamentum quidem fecerint, patronos autem aut patronas praeterierint, cum nullos liberos baberent uel habetes eos exhaeredauerint, uel mater mea Mus maternus eos praetcrierisit ,
ita quod ' non possint argui inoociofa eorum
testamenta , tuuc ex nostra constitutione per i ut recte bonorum possessionem contra tabulas, non dimidiam ut antea Jed tertiam partem bonorum liberi consequantur: uel quod des eis, ex constitutione nostra repleatur,s quando minus tertia parte bonorum suorum libertus, uel liberta eis reliquerit rit a me onere, ut nec liberis, liberti, libertave ex ea parte legata , vel f Li- . . . commissa praestentur, sed ad cohaeredes eorum
hoc onus redundet: multis aliis casibus a nobis . . in praefata constitutione congre iis, quos u
cessarios esse ad huiusmodi dis stioncm iuris
perspeximus,ut tam patroni, patronaeque, quam liberi eorum,necnon qui ex transiuerso latε re ueniunt, usque ad quintum gradum adsuccessionem tibertorum , libertarumve volentur sicut
ex ea constitutione int ligendi m ebl et fel ' ' ut si dem patroni, vel patronae, vel duorum , dua - rumque , pluriumve libε risiit: qui proximior sit,ad tibi rsi, uel liberta uocetur fucos, onem: in tu capita, non in stirpes diuidatur successo et eodem modo, O in s qui ex transi orso la
194쪽
tere ueniunt, seruando. Pene enim consonantia
rura ingenuitatis,o libertinitatis in successionibus fecimus. Sed haec de sis libertinis hodie dicenda sunt , qui in riuitatem Romanam per-Beneruut cum nee suit atq Iiberti, sinul in Dedit it s, cae Latinis sublatis, cum Latinorum legitimae succε'ones nullae penitus crant: quia licet ut liberi uitam suam peragebant , attamen ipso ultimos ritu simul animam , atque libertatem amittebant, Θ qi asseruorμm ita bona eorum iure quodammodo pecul ex lege Iunia Norbana manumissores detinebant. Postea uero senatusconsulto Largiano caut Amfuerat , ut liberi manumissoris non nominatim exhaeredati sacti, extraneis haeredibus eorum in bonis Latinorum praeponerentur. Quibus etiam . si peruenit diui Traiani edictum , quod eundem hominem a instito uel ignorante patrono ad ciuitatem Romanam uenire ex beneficio principis sestiuarat, faciebat quidem Diuum ciuem
Romanum, Latinum uero morientem. Sed Do
stra constitutione' propter huiusmodi conditio nu vicεs, ct alias QUcuitates,cum ipsis Latinis etiam legem lamiam,θ senatusconsultum Largianum,ct edιctu dii,i Traiani, in perpetuit deleri censuimus ut omnes liberti Auitate Romana fuantur: ct mirabili mod. quibusdam adiectionibus ipsas uias, quae in Latinitatem dueebant , ad esuitatem Romanam capiendam trans ouimus.
T I T. IX. A R G V M. Patrono duos phtresve liberos in potestate habenti concessium est libertum uni liberorum a signare
195쪽
as sigilate per quam assignationem is cui assi- fuatiir,solus ericitur patri nus,lla successi r inonis liberti, aliis liberis prorsus exclusis, quod si is cui assignatio facta fuit sine sobole decedat
ad caeteros ius patronatus trans sertur Ite ema-
cipatione eius cui fuit assis natus libertus, as signatio prius facta evanescit.
IN semma quod ad bona libertorum atti
net admonendi sumus, ceu iuise senatum,ut quamuis ad omnes patroni liberos, qui eiu dem gradus Dut,aequaliter bona libertorum pert/neant,tamen licere parenti uni ex liberis ad- . signare libertum, ut post mortem eius olus is patronus babeatur,cui ad gnatus est: o cael ri liberi,qui ipsi quoque ad eadem bona, nulla adsignatione interueniente pariter admitterentur, nihil iuris in his bovis habeant: sed ita δε- mum pristinum ius recipiant, si is , cui ad gnatus est, decesserit nullis liberis relictis. Neerantum libertum sed etiam libertam ct non tatum silis,nepotive, sed etiam filiae neptive ady gnare permittitur. Datur autem haee assigna di facultas et,qui duos pluresve liberos in pote state habebit, ut eis,quos in potestate habet, a signare libertum libertamνe liceat. Vnde quae τὰbatursi eum, cui ad ignauit , portea emancipauerit,num evanescat ' adsignatio'Sed' placuit evanescere : quod is Iuliano, Θ abis plerisque uisum est. Nec interest,an testameto quisa segnet, an sine testimento : sed etiam qui buscunque uerbis patronis hoc permittitur facere , ex ipso senatusconsulto , quod Claudianis temporibus factum et i , Sabellio,' Rufo,9 Asterio ' Scapula consulibus. Debo
196쪽
Bonorum possessiones introduxit praetor, ii xis ciuilis emendandi gratia : quae tarn ex testamento, quam ab Inde stato competunt, ex testantento quidem duae, ab intestato vero octo, quarum qitatuor Vt pote superi iacuas resecauit Iustinia & ad sex ordinarias omnes redegit, septiniana'; extraordinariam adiecit . cui, locus est, quoties noua lege bonorum possessio ex testamento, vel ab intestato alicui desertur.
tore emendaudi ueteris iuris gratia. Nec solύ in intestatorum haereditatibus vetu ius eo modo Praetor emendauit scut supra dieIum est: sed in eorum quoque , qui testamento facto decesserint. Nam si alleuus pos libamus haeres fuerit insiturus : quamuis haereditatem iure ciuilia ire nou poterat cλn institutio non ualebat, honorario tameu iure bonorum possessor es iebatur uid licet cum a Praetore ad sabatur . .
sed O i , a nostra constitutione hodie recte haeres instituitur,quasii ct iure ciuili non incognitus. Aliquando tam eo nes e emendanti, neque impietnassi ueteris iuris ed maris cisii mandi gratia Praetor pollicetur bonorum possisionem. Naillis quoque , qui re Lye testamento fasto haeretes iustituti sunt, dat secundum tabulas bonorum p VJ iovem. Item ab intestato suos Meredes, cta uatos ad bonorum posissionem uocat. Sedes remota quoque bonorum possessone , ad eos pertinet haereditas iure ciuili. Quos autem flus uocat Praetor ad haereditatem, haeredes quidem ipso iure non si ut: nam Praetor haredem face-I re non
197쪽
re non potest. per legem enim tantum , vel smi .lemi iuris constitutionem haeredes sunt, uelμti eper senatusconsultat, ct constitutiones principa ij lesa sed cum eis Praetor dat bonorum posseμο- ςρ tu ηι
nem , loco baeredum eonstituuntur, cir uocan
tur bouorum prisores. Adhuc autem, Cr alios complures gradus Praetor fecit in bouorum pos-ssionibus dandis, dum id agebat, ne quis sua successore moreretur. Nam angustio mismi bus constitutum per legem duodecim tabularum ius percipiendarum haereditatum Praetor ex bono, er aequo dilatauit. Sunt autem bonorum posisiones ex testamento quidem hae: Prima , qua praeteritis Iliberis datur,vocaturque Contra tabulas.' Secunda, quam Omnibus iure IJ J scriptis haeredibus Praetor pollicetur, ideos uo- φορο catur Secundum tabulas. Et cum de rasiatis prius loquutus est , ad tu testas os transitum se cit. Et primo locos is haeredibus , S, qt:i ex tedicto Praetoris inter suos haeredes t counumerantur dat bonorum possis onem,quae uocatur λ ςμ Vnde liberi. Secundo , legit imis haerediῖus.
Tertio decem personis , qstias extrarreo max. MN. rseri praeferebat.si ut autem decem persuta be e
Pater, mater, an us, avia, tam palerni, quam
materni: item si ius,filia, nepos,neptis tam exsilio , quam ex filia : si ater i soror e , consan guinei, uel uterini. Quarto cognatis proximinininto, Tanquam ex familia. Seesto patrono , patronaeque , liberisque eorum parentibus. Septimo, uiro ct uxari. O cIaus , cognatis manumissoris. Sed eas quidem Praetoria
introduxit iurisdi AO: a nobis tamen nihil iu- curiosum praesermisum cst : sed nostris cou
situsionibus omnia corrigentes, coratra tabis
198쪽
IN S TIT. LIB. III. Ias quidem , is secundum tabulas bonorumpo ssiones admismus, ut pote necessarias con situlas: necnon ab intestato Vnde liberi &- Vnde legitimi. bonorum possessiones. autem in Praetoris edicto quinto loco posita fuerat, id est , Vnde decem personae, eam pro proposito , ct copendiososermonesiperuacuam
ostendimus. Cum enim praefata bonorum p fessio decem persevaspraeponebat extraneo ma- l.fi. C. d numissorio nostra constitutis, quam de eman- mancip . cipatione liberorum fecimus , omnibus pareu
tib - tibus , eisdemque manumissῖribus contractas 'ducia manumissionem facere dedit: ut ipsa ma- . numissio eorum hoc in se habeat priuilegium , O superuacua at supradicta bouorum posse; so. Sublata igitur praedicta quinta bonoris pos sessione, in gradum eius sextam antea bonorum possessionem induximus: Θ quintam fe
cimim, quam Praetor proximis cognatis polliacetur. C mque antea fuerat septimo loco b
norum possessio Tanquam ex familia , Sci liberi Octai ο Via dei patroni, patronaeque, & pa
patroni , rentes eorum : utranque per constituti T. nem nostram , quam de iure patronatus fecimus , penitus euacuavimus. Cum enim ads-
militudinem successionis iurenuorum , libertinorum succcessiones posuerimus , quas usque ad quintum gradum tantummodo coarctavimus, ut si aliqua inter iugenuos, se libertit libertos nos ' differentia : suscit eis tam contra tabulas bonorum possessio , quam Vnde legiti- mi , & Vnde cognati , ex quibus possunt sua iura uindicare , omniscrupulositate, ct inextricabili errore istarum duarum bonorum reflato possessionum resoluta t. Aliam uero bonorum
199쪽
pellatur , ct nono loco inter ueteres bonorum
possessiones posita fuerat , ct in suo uigore se Dauimus, ct altiore loco, id est, sexto eam posuimus: decima quoque t bonorum possisnone,
que erat Unde cognati manum issoris , propter causas enumeratas merito sublata, ut sex tantummodo bonorum possessioues ordinariae permaneant, suo uigore pollentes. Septima eas sequuta, quam optima ratione Praetores introduxerunt. Nouissime enim promittitur edi Fosis etiam bonorum possessio, quibus ut detur, lege , uel senatusconsulio , uel constitutione com praebensum est, quam neque bonorum possessionibus, quae ab inι est at o veniunt, neque fs , quae ex teitiamento sunt, Praetor stabili iure connumerauit: sed quasi ultimum ct extraordina rium auxilium prout res exegit adcommoda uit, scilicet js, qui ex letibus, senatusconsultis, eonstitutionibusve priacipum , ex uno iure, uel ex ι lamento, uel ab intestato uentiat. AR G V Μ.
Ne diutius creditores sitis actionibus experiri remorentur, ac cunctando eludantur, liberis& parentibus anni spatium , adgnatis vero &cognatis dierum centum, ad petendam bonorupossessionem priefinitur:portio autem non petentis pari in gradu adcre timet si nullus extiterit,per edictuin siiccelibrium qui in sequenti sutar gradu admittuntur.
Cisn igitur plures pecies si ccessionum Pretor introduxiss et,easque per ordinem disposuis set,ct in unaquaque specie succegionis saepe pi res extent dispari gradu personae ne actiones creditorum differentur , sed haberent quos coniue nirent, ct ue facile io psisssionem bonorum de
200쪽
IN S. TIT. LIB. III, fuit , mittorenturiis eo modo sibi considerent, ideo petendae bonorum possessioni certum tem -
ρη praefiniuit. Liberis itaque ex parentibus tam naturalιbus , quam adoptiuis in petenda bonorum po sessione annustatium, caeteris autem ad-guatis, uel cognatis, centum dierum dedit. Et si ιntra hoc tempus aliquis bouorum possessionem non petierit, eiusdemgradus personis adcrescit uel si nullus' sit, deinceps caeteris bonoris posses' csionem perinde ex Juccessorio edicJo pollicetur , ac si is, qui praecedebat,ex eo numero no esset. Si
quis itaque delatam sibi bonorum post ionem
repudiauerit, non quotisque tempus bonorum
possessioni praefinitum excesserit, expectatur,sed statam caeteri ex eodem edicto admittuntur. A R G V M.
Dies ad bonorum possessionem agnoscenda praefixi, utiles sunt, non continui : di bonorum pQ sessionem citra solennitatem coram iudice agnoscere susscit.
In petenda alat em bonorum possessione dies utilessinguli cons rautur. Sed brue anteriores Principe, ' ct huic causae prouiderunt, ne quis pro petenda boctorum possisone curet: sed quo cunque modo admittentis eam iudicium intra saluta tamen tempora) ostenderit , plenum ha beat earumi beneficium.
De acquisitione per adrogationem.
Quamuis omnia adrogati bona his ademptis quae capitis deminutione pereunt adrogatori patri olim pleno iure adquirerentur , home tamen solus aduentiliorum usus fructus, iustae naturalium liberorum illi quaeritur.