장음표시 사용
81쪽
quod aqua defluere Posse s quod ubi repletum fuerit, aqua per sy-
uabit porro tubulum I K o cultum epistomiolum habere ad o verbi gratia , ut aqua pro libitu sisti possit res omnino amaenissima est, mox atque aqua quae in cylindro est per id esu. is ens in vas inferius ad K desi eenderit, statim alia aqua quae in galea fuit per tubulum E Hincipit exhauriri, & violentε in cylindrum eluctari ascenditque usque ad summam cylindri altutudine radii instar, exhibetque lucernam no flammis sed aquis collucentem & radiantem , Consule figuram . penes quam Obserua primδ.quod tubuIus. Κ , transeat per totam galeia
Tertio. quod sit intus per modum sphaeri cauae, ut aquam continere possit. Quartos aquam infundi per ostiolum tubulo H-Κ. euerisinstru
Quinto. quod aqua debeat esse in lucerna usque ad E oriscioluntatubuli.
82쪽
DE PONTIBVs PHILOSOPHIAE PARS II.
Fontem construere qui ad duplum sui perpendiculi ascendat. FIGURA XUIII.
prem I enter inuentum hoc sanὸ ingeniosissimum Ioanni Bapti L.
-tae Portae Neapolitano sauebo qui lib.Pneum c. . sic de eon praefatur: Cum ineuitabilem Naturae nece statem exposuissemus Mod, Art/ρotest seu it nee isto fallere quaerit, , cum geniam ω ingenium meum nisi circa dissicillima ferὸ impossibilia mersari a
Natura don euellet,nωl2s laboribur nullis experientiis peperet,ut potuisse breaniori perpendiculo aquam in maiors altitudine attulere,iande mora adinveniamus, antiquis indictum, si r inexcogitatum , humanum omnem captum exce
dentem , quo pacto Hurbset nostris votis Natura ov. Uellem Authoris stylo eius fabricam lectoli proponere, nisi typographorum mendis vitiata ad manus meas venisset, hic proinde breuiter verbis meis expictam habe Aptentur tria receptacula eiusde magnitudinis quae altitudine habeant eande ut hic factu vides. Ex fundo primi ad serruminatus descedat tubulus pedum verbi gratia 1 o. CD,ad Eclauicula instructus: ab operculo si niliter alius pedum 1 oo. erigatur: qui ad fastigium vasis pertingens in id modice intromittatur. Ab hoc rursum fastigio in Vicinia compar priori deducatur tubus, Si ad landum secundi vasis immergatur, operculo firmiter cohaerens. Tum subinde alius operculo propinqus in vas subiectum introducatur, qui prope fundum immotus existat s Tandem ex tertio vase priori aequid istans procedat Syphon in vas subiectum lando vas s N ad ferruminatus, qui ut prior non omnino ad fundum pertingat, sic ut aquam commode exhaurire possit. Cauendum porro ne ultra perpendiculum B D vas P O descendat, sed in aequali altitudine cum D, aut erectius consistat.
83쪽
Sic disposita machina vasa A B, I H,Q N,aqua repleantur,syphon, bus interea ad T&Eclausis. Euocatu- .M. ' rus itaque lympham in sublime ad duplam perpendiculi altitudinem ,hoc est ad vas F G, sine primo aquam ex A Bdelabi ad D; attolletur igitur aqua ex vase IH ad 3 o. pedes perpendiculi scLlicet altitudinem; cum enim exinaniatu r va s A B; succedit aer ex G R & h uicalius ex G F& huic tandem ex H Fusque ad so. Hac ratione aqua ad diis midium itineris promota , laxabis clauiculam L & descendet aqua ex N per N M ad vas P Ο, coget que aerem illic latentem per tubum LX egredi in vas Η I, qui maius spa-cium occupaturus protrudet aquam supra s o. ad vas F, hoc est nummyum I oo. Sic igitur duplici pote tia aqua in sublime coacta ultra suisum perpendiculum ascendit. quod erat faciendum.
84쪽
PROBLEMA VILFontem Construere qui per vim expultricem aquam in altum eue hal.
'on minus ingeniosus est sonticulus iste, qui per vim expuu tricem aquae delabentis aerem
loco violenter emouendo, st- pernas cogit adire Stationes rhic namque continuato perenne fluentis aquae allapsu noua subinde incrementa acc. Plen S, ad tantas cogitur angustias , ut nequidquam reluctantem lympham , per angustum canalem proturbare Cominpellat, si saluam ipse& diutinam habere velit Stationem . Construimus porro machinulam nostram in hunc modumr Fiat vas A BCD habens labium A B, quod in duo receptacula aequalia diaphragmate distinguatur. a fundo vasis E B descendat tubulus I K in vas subiectum M N, prope fundum Κ similiter alius ex vase quin terstitio A E modicum a fornice H remotus in vas subiectum pertingat ad L,ambis adferruminati superne & inferne vasis, ut nihil aeris aut ingredi aut egredi per eos possit. Tertius demum tubulus a fundo interstitii A E ascendat per canalem seu . labium ad G produetus,clavicula ad F adis Ornatus & firmiter labro cohaerens. In labio A B ap rte A modicum erit foramen aquae infundendae causi, idque apertum semper ut defluenti aquae ex
85쪽
BE aer succedere possit, his iis constitutis Sie in praxi procedemus Aperto epistomiolo F,a i P vero clauso,aquam rq v s 4 B CD utrumque scilicet loculamen tu infunde ad summu, ijsiam repletis tantisper clauicula E claude, & ad P relaxa, descendet isitur aqua ex E B in vasM N,& aere illic habui: qte perductu LIq coget ad receptaculu A E, qui in angustias redactus aqua superne reperta violente per tubulum
Auctuarium Gratiasum. Fontem perenne refluentem fabricare.
Problemati huic adnectere placuit, non tamen mole sita augustam, quam genio spectabilem visuque iucundam oppurtunum Principum mensis Auctuarium. Est sonticulus qualem penes intueri licet, qui posteaqam vas summum in aera exiliente unda exinaniuerit, euersus, iterum fluit se semel, sic iterum, sic tertiti, sic semper, quo fluxu & refluxu certa diei interhallati horas metitur, fabrica et ps est taIis. Costruuntur duo vasa aequali i maghiatu dinis cuiusuis. extrinsece v. g. duogna labra reserentia, intrinsecἔ utraque diaphragmate pmediu diuisa, quib infe runtur tres tubuli satis longi CB D. E F LG N M. tali pacto ut in Figusa videntur
alijque duo breuiores Epistomiolis tuis ip-
structi aquae saliendae idonei. adferruminantur etiam extremitatibus labrorum 6. columellae tubulos aliquanto prominete , in euersione machinae ab Ompi sonis iniuria sua a Ititudine defendetes. taliterinque habita machina ad usum eiusdem proce aitur.
86쪽
per C B Dad D diaphragma seu vas inferius, & pellet aerem per tubu- Ium in lexum EF LGad alterum diaphragmal M, qui aer illic conte-ta aqua, foras per tubulum i H aperto epiltomio K expellet, causabit que fonticulum primum. lnvertatur iam vas, aqua quae fluxerat ex R-C vase, ad vas inferis D fluet deorsum per inflexu in tubum E F LG. .ad vas aere iam plenum aqua enim iam effluxerat, que & coget aerem
inde exire ad vatis N diaphragma,qui ingressus pellet aquam illic contentam per tubuli O Pori sicium foras. Nora quod quando fluet primo ex AC ad E D inferius, quod tu bu . Ii P O NRId e lauti esse debeant: Similiter dum fluit per OP foras quod tubulus IK H debeat clausus e sse. Nota secundo. aquam in Diaphragmate I M. & ON. debere anti-sipate collocandam esse. Nota Tertio labra eo ampliora esse debere quibus salies aqua recipi posset, post finitu enim fr- mel sui cursu in utroque labri fi do elauicula erit, per quam sub to aquae descensus patere postir, insuperiori scilicet vase ad dia. phragma A C, serrata prius cla' uicula B,& in altero ad diaphragma N O, hoc enim obseruatoli hebitur clepsydra pere ne fluens
Quod si velis ut aquae intra machinam prosiliant. finge m e hin uiam similem diagrammati apposito,&habebis intentum facillima &expeditissima praxi, a qua enim ex A per canalem A Sextii et per C, quam si circum duos axes versatilem effeceris, ex E per canalem EFG soras per ostiolum tenue Geluctabitur. Non habet haec machinula nisi duos incurvos Syphones duobus vasis adferruminatos, & duos tubulos D & H, per quos aqua descendens ab aere in vasa ingreditur nec tamen regredi potest. Si fontem tam intra quam extra, aquas iaculantem desideras . fac compositu ex dictis modis,& habebis intentu .no plura nuisse lassicit.
87쪽
Per eand em vim expultrice ad duplam Altitudinem aquas in sublime cogere. FIGURA XXII.
Onris huius origo & principium idem cum antecedentem si quod hic potcntia intendatur ad duplum. Totum itaquem isterium fundatur in eo, quod vas sup rius debeat in tria domicilia duo quidem parula, med um vero clausum di- ningui. in serius vero in duo: oporteatque praeterea duos nouos inseri tubos; alios quidem qui ex fundo lateralium septorum in sub mam vas descendant.alios qui prope Ditig u interioris alteriuS meisdij loeati ad vasis operculum in serio iis deducantur ibidem adscrium inati. His ita conititutis in vasa superiora aqua immittatur , quq utrinque delapsa per laxata ostiola A B coget aerem in vasis C D subiectis, per ductus E F G H egredi S illo urgente aquam latentem per Syphunc uinium I K in aera exilire, quq quia duabus urgetur& intenditur potent ijs, concitatior in auras vadit quod erat faciendum.
coNS E CT ARIUM LSI osculsi superius per quod soras aqua
violete elabitur.lamella in hemicycluarcuata, & minutissimis distincta soraminellis
88쪽
nellis induetis. petulanter exinde emanans&. in orbe sparsus imber Solaribus tinctus radijs, deliciosissim loco praesertim subobscuro Iridem efformabit . . E. t : r. . coNSECTARIUM RSI in interseptum medium vinum insuderis, aqua descendente viis num inde profluet; quod si aquam intersepto infuderis, vino ad lateralia interualla infuso, aquam hauries. Si vero vinum rubrum in ter septo clauseris, albumq; lateribus infuderis, insciis hospit. bus iucunda metamorphosi salientis ivbri fonticuli eosdem illudes. Plu a eiusmodi pauculis immutatis hospitibus referre poterit ingeniosus aristi sex, quae hic consulto ne longior sm, cogor abrumpere.
Violenta Aeris compressione sonticulum
Mice hactenus eum aere transactum, nullam omnIno secimus utcunque morigero violentiam; at nunc pleno iure utemur,& infestis armis cum eo transigemus,& p. imo qui- ibi, dem angustis circumseptum sedibus retinebimus experturi , quanta viaqueo cu surus sit Elemento. Age igitur orichalcinam chalybeam aut si mauis squod deliciosissimum est intueri vitream constiue Sphaeram qualis est AB C. huic tubulum eiusdem materiae insere, qui proximus fundo cor sillat ad D eundemque ad C solide agglutina ,habearq ad Cclauicula qua aeri &succedaneae aquae prolubitu pateat egressu . Osculum porro erit delicatum & utcuniaque angulium, ut subtili radio elapsus liquor tanto sublimius feratur. Syphone igitur per osculum aquam violent urgebis ad ci nidium circiter vasis donec ubi sati,factum putaueris. Cautela & prudentia o- pus Disiligod by Cooste
89쪽
pus erit nequid nimis. Iocu postea hospitibus gratiosis facturus, cIa uiculam resera, & videbis magno molimine aquam in sublime urgente addensati aeris furia impelli. Nihil hoc spectaculo deliciosius f teberis. At vin ut te faciliorem modum idem experiundi& cum m tori admiratione doceam, tam absque ope Uphonis aquam intro petii lentis, quam clauicula extrinseco tubuli orificio annexa ὸ Accipe. XXIII Alter modus facilior iratiosior idem experiendi.
Achinulam melius Vitream, modo supradicto apparata, sine clauic
la tamen tubulo annexa efformari cura,
disinatquet orificium tubuli extrinsecu in foramen acui subtilissimae pertranseundaeno absimile . Machinula ita constructam ad stantisius propone, quaei eque quo pac B loquis eorum illam ad medietatem orciis ter aqua Vino&c. absq; ope Syphonis imis pellere satageret Inscu spectatores id im- .ui; possibile asserent factu, At tu ore tubula eminentem claude, & eidem quam sortis. sime potes Spiritum inspira usq; dum s tisfactum tibi esse credideris. & tum ex ptam ore machinula m illico orificio pelui aqua frigida aut vino plenae immerge ad medietatem , videbisque aerem occursa aquae frigidae se se constringentem&i locum sui aquam ex pelui per orificium illud minutulum introsiugentem.quam tamdiu immersam aquae tenebis quousq; conspexeris aerem non amplius aquam traheres & tum exemptam aqua Sphaerulam adstantibus propone & an non satisfactum sit exquire. Urgeque ultros Atquis Vestra Machinulam hanc denuo aqua exinani et 'probantibusque illis idipsa neque succeden te effectu, de nouo orificium machinulae ore claude ,&quantum sussicit aerem tuum fortiter inspira, exime, radiumque t nu ssimum lymphae in altum salientis spectantibus visendu praebe, qui tamdiu locabitur,quantum aeris ad expellandam lympham opportuni intra
90쪽
intro clausisti.&tum de promissis, te feliciter exhihilo, Ui r gloriaqre. At nonne hoc deliciosius a quo d spectaculum sequentis machinae
Fontem Hydraulicum addensati aeris beneficio fabricare . FIGURA XXIV
I Actenus sere incubente aquarum vi aerem aggressi sumus&ν feliciter, age nunc ab inseris ingentia aquarum molimina in exitium eiusdem suscitemus. Fiat vas ex Aurichalco, cupro, aut alia
simili selida materia ad Sphaericam rotun datum figuram, habςatque amplum labiis ym in modum conchae in quo decidua ab ere lymph/ comode excipi& demum per τraiectum canalem rursum in antiqua St tionem delabi possit. Statuatur aliqua tutum extra labium productus tubulus qui in vasis interiora ingressiis propE sundum eonsistat clauicula supern adornatus, Alious praeterea tubulus a sudo vas s intra 'as1' stet, qui in imo recurphsad modiolum adferruminetur, propὰ animella seu Epi-glottidem, in eode fundi loco agglutin bitur eidem tubulci assarium quod ingredioli aquae patebit, egredi volenti claqd Vas aliud qqadiui p*tutu instructum esto, inferne sipet cuiui fundo stabita, thlia eqm suo modiolo & embolo, heu firm3 de immobilis. His ita ritὶ comparVtis ludicrum alicui fecuac tum his My ,