Honorati Fabri societatis Jesu Ad P. Ignatium Gastonem Pardesium ejusdem societatis Jesu epistolae tres de sua hypothesi philosophica

101쪽

eaque omnia, quae in tribus sise, quas vulgo admittimi , animae' operationibus agnoscimus, explicari r sed ab his alienus sum , nempe scio, me cognoscere, &scire, & ratiocinari: sed cognoscere, ut dixi, nec est 11sus, nec motus et agnosco quidem praedictam pha tasmatum Compositionem , clivisionem, motum, S satis facito

explicui, singularilibro, quonam pacto haec fiant: qnod non ita sorte alii: illud quippe argumentum,

tractus terrarum incognitus esse videbatur: sed praeterea, cognosco, me cossaoscere ac ratiocinari,

quod revera sensus non est, sed alterius Principii, nimirum intellectus: pauci revera haec duo distin-Lunt: operationem scilicet sen; interni, seu phantasiae, ab operatione intellectus: fateor ultro,

cum sine longa analysi, id fieri non' possit,

102쪽

sECUNDA . ' 97 possit; unum tamen ab alio probe distinguimus, quidquid dicatHo-befius, qui certe vir fuit summo, ingenio, nemo, nisi praegrinus in

orbe Literario, inficias eat; .VII

tamen quidquam addidit de suo rei Physicae sed Epicureorum vestigiis insistens, varios modos explicuit, quibus Corpora diversos induunt sensibiles status, varias Lorporum qualitateS, motuS, actiones de habitudines, sensuumitem atque intellectus operationeS CX-

planavit, reduxitque ad Principia Epicuri, hoc uno fundamentos retus, nihil nisi corpus, &corporis modum a nobis concipi posse ;nno motu, posita figura dc mole, Minnia fieri ac perfici; inane Gn-raxat esse incorporeum; ipsammet cognitionem merum esse motum, animamque coryoream; verbo di-Cam, Deminem, post, Epicurum, ά E tam

103쪽

itam Crude ac libere locutum esse, aut s cripsisse ; ab authore isto,quantum absim, dicere nihil atti net, cum res rer se ipse loqua

XVN. ut autem ad Metaphysicam redeam,multa quidem GaSsendas scripsit de loco, ten Ore, motu , principiis, &C. quae a mea Hypothesi longissime absunt; nullum ubi, seu locum intrinsecum agnoscit, sed inorum spatium in ne, quod tamen uti aliquid positi-Vum, aeternum, & infinitum considerare videtur, nullum etiam tempus,nisi imaginarium ; nec Vult

quidquam esse, per quod 'sini hic nunc, potius quam illic & post ι Dei aeternitatem totam fimul esse, 'diserte negati in ipso motu quid- 'quidi i dissimulet, nihil positivuin i agnoscit; Cum impetum qualit C- yero productam esse, infici

104쪽

tur; praeterea & materiam primam, nimirum puram illam potentiam, &formam si1bstantialem quae nonsit corpus, aliaque huj usmodi reiicit; cuncta haec quantum doctrinae ametradit adVersentur, manifestum est ex primis literis.Reis fractionem per reflexionem eXplicat, ego Vero contra, reflexionem, per refractionem; & si forte aliquid cum eo mihi commune sit, nemo tamen dixerit, me ab eo accepisse, cum primos tomos, Aphilos hiam per propositiones di

gestam, ediderim Io. aut I2. anniS,

antequam illius opera in lucem prodirent, postromos Vero este-chos habuerim, ut plerique sciunt, jam ab Anno 16So. eorumque multis copiam fecerim; absit tamen, ut dicam, illum a me accepisse.

XVIII. Sed uitandem liis, de Gasiendo, finem imponam dico E i it

105쪽

Ioo EPISTOLA

tigrum, celeberrimum scriptorem

extitisse, & forte sui temporis eru-clitissimum , in humana scilicet Philo phia I vix enim alium inVenias, cui anteponendus non sit; esto ue profecto, quod omnes in eoincredibilem rerum Myam Cum amaenissimo styli cultu conj unctam dentirentur , quamquam est,quod in eo desiderassem, ne scilicet tam alienum mersumque ab Aristotele animum prae se tulisset; ne tam impense favisset Epicuro, Lucreetio, aliisque hujusmodi, si non impiis, saltemsu ectis; quod ce

te rationabilem multis praebuit o Casionem, deillo expostulandi 3 Scut sincere dicam, non modicum inde rem Catholicam detrimenetum accepisse, multi crediderunt;

non quidem quod de illo male senserint ; sed quod multi ex ejus scriptis occasionem arripuexint, male senti-

106쪽

sECUNDA . IOIsentiendi, & plurima in dubium

reVocandi, quae in religione Cu- tholica sarta & tecta esse oportet: Ulut sit, negari non potesta quili ipse saltem in iis, quae ad religionem pertinent, probe ac pie segesserit, contra Epacurum, quae CCII tra illum strenue ad Tuxit atque defenditi puta animam rationalem, eam que immortalem, DeUm,, Divinamque proVidentiam, mUndum a Deo conditum in icta moi 1 Cumque Unicunt & suis finiscis te minatum, Atomos a Deo Cretatas , iisque figuram 8c molem inditam, SI motum impressum ; re&non gigni fortuito Atomorum OC-Cursu, vel concursu, sed iis mediis, quae in si os fines naturae au ctor d stinavit; aliaque hujusmodi, ob quae profecto est, quod eum sun

E s stat,

107쪽

IoΣ EPISTOLA

stat, ut de aliis aliquid saltem obi ter dicam. XIX. Negari non potest, quin major Britannia, hoc praesertim saeculo, ingeniosorum Hominum feracissima fuerit, eorumque praesertim, qui rem physicam, non1orte universam, sed aliqua ex par-

re, maXimopere promoverunt ,

jam supra laudavi Romam, Hobesium; de Digbaro nihil dicam, qui Cum Anglorum lingua scripserit, Iegi a me, aut certe intelligi non Potuit; Gilbertus &Verulamius antiquiores sunt; quorum ille de magnete mirabiliter scripsit, cuj iis

tamen vestigiis minime institi,cum de magnete, tom. q. tract. . lib. .hmus vero tum historiam Ventorum, tum caeptum apparatum ad

rem physicam, tum etiam specimina moralia dc politica numquam mina

108쪽

SECUNDA. Iolnon maximi feci: ab iis tamen hypothesim, meam philosophicam

non sum mutuatus. :. duos alios non appellate non possum,. nimirum Guillelmum Harveum, &R,ob CD tum Boyleum, quorum illC Varia. edidit, sed praesertim exercitationes de generatione animalium, Cui praemiserat tractatum de sanguinis. circuitione : Hanc de circuitione: sanguinissententia docuera alaquod annis,antequam liber HarveL Nncam

in manus In Icleret, eam PIC taura ex Variis CXperimentis, . tum etiam ratione a priori demonstraram; u

ut sit, libenter illam ego amplC-xus sum, rej ectis tamen iis Ven rum & arteriarum oculis , quae ipse Harveus adstruxit,rejecto item illo principio Diastoles, quod, a tumore Venarum & sanguinis appulsu petendum duxit , item com

109쪽

io EPISTOLA

nerationis animalium, quam ipse plus quam gratis collocar in qua-ldam irradiatione spirituali; illud autem rejeci, quod docet, nihil prorsus geniturae a GalIo in Galli nae uterum immitti; ego certe longe facilius, saltem aliter, totam rem istam, quae ad generationem animalium pertinet, explicui tract. s. lib. s. M licet multasuper hac rotviderim apud illum experimenta,

tamen omnino diser

sam c stirui; quamquam Hominem summa laude dignissimum reputo, eumque, cui res Physica, in hoc praesertim argumento, plu timum debeat. . XX. Quod spectat ad Rober tum Boyleum, multis etiam elotagiis dignum esse. duco, Sc maXLmas gratias illi habendas, pro in numeris eXperimentis, quibus ab ἰunde sane, ac feliciter rem physi-

- cam

110쪽

SECUNDA . Io

eam cumulavit; ab eo tamen in multis discrepo; nonnulla tantum indico; vult inprimis, aera nostratem esse maxime compressum; ego aliquantulam gompressionem aeris admitto, ex halituum admi xtione provenientem, non tamen

maximam illam, cui peregrinos effectus tribuit; omnia CXperimenta in hunc finem ab eo addu- discussi de explicui pro more, in DiaIogis, eaque ad aliam causam reduxi; in Caloris natura eYplicanda, plurimum etiam ab eo dive citis sum; ego enim merum eamque absolutam qualitatem in Calore agnosco, non ita ille r in

Hydrostaticis nullo modoadmise vim graVitationem illam singularem cujuslibet Imperficiei liquoris, in proxime subjessam,. nec rape rimenta ab eo suggesta id evincunt, Volo enim corpus liquidum per Cy-