장음표시 사용
401쪽
in De. IB. de Verborum Signis. 333
liam familias contineri sepe respondebimus , ita & nepos videatur comprehendi, & patris . nomine avus quoque demonstrari intelligatur.
viii. a J Ex proprietate sermonis nepos filii
appellatione non continetur. l. 6 .F. de test. tui. 3. . inst. qui testam. tui. dare . Omnino ex praesumpta testatoris & legantis voluntate, t. r. st . de legat. 3. dc in Senatus Consulto Macedo Diano, I 6. C. de S C. Maeeae & in Senatus Consulto quo cavetur, ne tutor pupillam filio suo elocet. l. 19. de ritu nupt. Hujusmodi interpretatio justa est. l. hae. Nepos enim filii loco est habendus. l. 34. C. dem . test. I. C. de natur. lib. Ut autem filii appellatione 1nta, etiam in tutela, l. 16. F. de test. tui. ita nepotis, neptis continetur. Sexus enim masculinus,& scemininum complectitur. I. i. I AO. 3. I. l. 2. I. I22. l. IJ L. LI72. l. 394 ff. hic. Patris. bJ Viceversa patris appellatione conis. tinetur avus , I hac. dc patres pro parentibuε accipiuntur. l. patri. xo. f. de adulter. Quod in his maxime verum est, quae benigne accipienda & interpretatione adjuvanda sunt: uti inque enim in lege Julia de maritandis ordinibus & in lege Julia de adulteriis, patris appellatione non continetur. l. 4. f. I. st de ritu nupt. d. t patri. xo F. ad leg. Iul. de aduo.
402쪽
e senis mariti Liba L Digentorum. CUM in testamento u scriptum es
set, ut heres in funere, aut in monumento duntaxat aureos centum con--
meret, non licet minus consumere. si amplius vellet licet: neque ob eam rem contra testamentum . facere videtur c.
EXPLICATIO. Cum in testamniso. at Heres plus expendendo in funere, aut monumento, quam testator expressit, voluntati ultimae non derogat; cum quia in majore summa minor continetur ; tum Quia heres eis quae in ipsus favorem introducta sunt potest renunciare. Videtur autem hic testator certam expressisse summam , ut heredi gravato consuleret. Minus expendendo quam testatur jusserat, heres contra testamentum facere intelligitur: Alii quam heredi si testator curam monumenti faciendi imposuerit; is quod plus quam testator voluit expendit, non repetit; i. i. F de negor. gest. l. Fo. f. r. F deh reae perit. si minus expendit, caetera summa heredibus proficiet. I. Lucim Titius. 88. f. I. g. de legat. 2. Contra tectamentum. bJ Contra testatoris voluntatem facientibus, hereditas aufertur ut indi-
403쪽
indignis, eaque vindieatur fisco. I. ult. d. de fideicom. D. Augustinus cap. II9. Hereditate careat, qui contra testatoris voluntatem facere voluerit. Heredes testato iis voluntati obtemperare debent. l. sicut legatum. 92. de conddemonser. Ad ev s obsequium cogebantura uictoritate Pol cum . ia ereditas. JO. de perit. hered. Quo um ea cura fuit. Cicero. lib. 2.
do Legib. Facere videtur. cJ Multo minus, si quid
apeIte contra Leges , vel tacitἡ in fraudem legum caveretur: ut in Falcidiam, Voconiam, L nemo. II. de legat. r. murus lib. 3. sent. tit. 4. vel turpes, ridiculae, probrosae conditiones insererentur: l. pen. de condit. instit. Paul. d. loco. l. hereditav. so. g I. de petit. hered. I servo. II . in M. de legat. i. l. ult. de aur. ct argent. Ieg.
Alioqui defuncti judicium sequetur heres stin. diose. Pιnim lib. 3. Sabino epist. Io. lib. D GLmisio epist. T. LEX CCIII.
Irim Lib. VII. Sigestorum. IN lege Censoria AE portus Siciliae ita
scriptum erat: Servos quos domo quis ducit ho usu, pro his portorium ne dato: quaerebatur, si quis a Sicilia servos Romam mitteret fundi instruendi causa, utrum pro his hominis portorium b dare
404쪽
336 ARN. COR v INI Comment. re degeret, nec ne. Respondit, duas esse in hac scriptura quaestiones ; primam, domum ducere: alteram , quid esset suo usu ducere. Igitur quaeri soleret, utrum, ubi quisque habitaret, sive in provincia, sive in Italia, an duntaxat in sua cujusque patria δε- mm esse recte dicetur λ sed de ea re constitutum esse , eam domum c unicuique nostrum debere existimari, ubi quisque sedes & tabulas haberet, suarumque rerum constitutionem fecisset: Quid autem esset usu sivo magnam habuisse dubitationem'. Et magis placet, quod victus sui causa paratum est tantum contineri. Itemque de servis eadem ratione quaeri, qui eorum usus sui causa parati essent: utrum dispensatores L inseviarii, villici, atrienses g, t rores operarii quoque rustici, qui agrorum colendorum causa haberentur,
ex quibus fagrisJ paterfamilias fructus
caperet, quisus se toleraret: omnes denique servos, quos quisque emisset, ut ipse haberet, atque eis ad aliquam rem uteretur, neque ideo emisset, ut ven
405쪽
in Dig. Tit. de Herborum Signis. 337deret. Et sibi videri eos demum usis sui causa patremfamilias habere, qui ad
ejus corpus tuendum, atque ipsius cultum praepositi, destinatique essent: quo in genere juncitores cubicularii coci, ministratores i, atque alii, qui ad ejusmodi usum parati essent, numerarentur. EXPLICATIO. In Lege Censoria. a J Eit Lex Censoria, non a censu, ut vuli Accursius hic, sed a Censoribis die a. Quorum munus, inter alia erat portoria vectigalia locare. Plinius nat. histor. bb. cap. 4. inquit. Extat lex censoria Ictimulorum aurifodina, qua in nreessensi agro cavebatur, ne pim quinque M. hominum in vera publicam haberent. Livius dec. I. lib. . de censura loquens. Sub ditione eius sunt vectigal a populi Romani. Polyb. Histor. Locabantur a Censoribus partim sarta tecta verum publicorum per Italiam, qua difficilesit enumerare: partim vecigalia minum, porouum, hortorum, δε-
innarum, agrorum, denique omnia qua ditione. Romana continentur Scc. Etiam anseres pascendi locabantur, in honorem eorum qui quondam Capitolium servarant: teste Plinio. I ' Natur. Histor. 21. S 7. cap. 72. Cicerone. Aerri .inpro Roscio. Solebant autem Censores
in locatione vectigalium pacta cum publicanis
406쪽
iuire, quibus, quatenus esset exigendum, statuebatur. Undὸ cum in lege Censoria portus Siciliae cautum esset, Ne pro servis quos quudomum prosuo duceret, vemgalbolvereturi dubitatum fuit, quis esset domum ducere , & quid esset ulu suo ducere. Quod hic JCtus decidit.
Portorium. bl Heli, vectigal, non tantum quod in portu, sed & quod in transitu pontis pro exportandis mercibus solvitur. I 3. C. M vectigas L 6o. f. 8. g. locati. Mancipiorum quoque nomine exigebatur h. I portorium ominis. Paulus L antepen. de Calumniat. Cum Publicanus mancipia retineret, dataque eι pecunia esset qua non potio iii scilicet nomine deberetur, a ne infactum ex Edicto de Calumniatoribus eonveniendum. Justinus Martyr Apolog. Christ. ad Antonin. Imp. Objicit: De Androg nis, meritoriis pueris exigi portorι , quatroιul ab Orbe Romano amandari oporteat. Excipiebantur mancipia ea quae quis non mercis, sed usus sui comparaverit, quae tamen prouteri debet. l. s. Coc devecti. ct commisy. Luit. 4. quotiens. g. Divus. de publican. Quaeritur Symmachus de Publicanis portorium ferarum a Senatoribus exigeetibus ; bb. s. os. 6O. Sunt publicani qui hoc vectigal redemerunt,
Portitores dicuntur. Ponorium rerum venalium
dixit Cicero Domum. cJ Domus, hic, est ubi quisellium constituit, id est, ubi sedes& ta lashabet, suarumque rerum constitutionem recit,sc Cicero pro Archia. At domicibum M
407쪽
in Dig. Tit. de Verborum Signis. 3s
non habuit is qui tot annis, ante civitatem -- tam, sedem omnium rerum, ac fortunarum fluarum Roma cossicavit. In lege vero Cornelia de
injuriis & in lege Iulia de adulteriis, & i n EH-cto de aleatoribus , pro habitatione & domicilio domum accipimus. Et omnis habitatio, sive propria, sive aliena, in qua paterfamilias habitat, domus intelligitur, etiams1 ibi domicilium non habeat. l. s. g. domum. F. de injur. 8. in sis. l. 22. F. adi. Iul. de adult. δε- mum. F. de alea lusiu. In Senatusconsubo de liberis agnoscendis , quo domum denunciari permittitur, domum accipimus hospitium, si in civitate maneat; quod si non sit, sed in villa, vel
municipio, illic, ubi larem matrimonio collo- . carit, I. r. domum. F. de agnose. alend. lib.
ea demum mancipia vidςntur, quae ad patrisfamilias corpus tuendum atque ipsitus cultum destinantur: veluti cubicularii, coci, ministratores, obsonatores, & alii ejusmodi usus causa parati: hic. quae usualia mancipia vocantur.
l. . , quotiens. 3. F. de publie. , vect. Hinc
legatis uxori servis qui usus ejus causa parati sunt, ad eam non pertinent hi servi, qui non , proprii ipsius, sed communis usus causa parati sunt: l. 3s. F. delegat. 2. Dubitationem. ed Cum quia, cum de ulu generaliter loquatur, videbatum familiae ustum posse intelligi: tum quia jure communi de his' quae patresfamilias ad usum proprium revehuntve higal non solvitur. l. s. C. de vectigal. sed excipieban-
408쪽
cipiebantur mancipia usualia. d. L sin f. quo
Dissensatores. Dissensior servus & visti
eus & instularius, quis appelletur supra l. urba- . I 66. diximus, ubi vide. Atrienses. gJ Atriensis servus appellabatulis, cui cura credebatur atriι; quae quidem pars prima domus est, mediam ariam continens, inquam ex omni tecto collecta pluvia descendit ;&inqua pristi l ut refert Cato hostio aperto epulabantur: uti etiam pecunias & caetera pretiosiora servabanta Textore hi J Textor servus erat, qui texebat. Cicero pro P cio. Si pro Fabro, aut pro texto re emimin. Inde textrinum locus in quo texitur. l. qui textrinum. C. de muraleg. tib II. Iunctores. i J Iunctor erat servus qui mulas ad rhedam jungebat ; qui & mulio vel lecticarius. l. 99. 3 α. ct is de legat. 2. Hinc carru- ea cum junctura apud Paulum. 3. sent. vid. jac. I 4. ob D Cubleuiarii. kJ Cubicularius servus erat, qui cubiculo, vel ad limina adlidebat. In Nov. 8. Nov. 24. Nov. 27. Cubicularius, est Se
Ministratores. lJ Ministrator proprie dicitur, qui patrifamilias in mensa ministrat. LEX
409쪽
in Dig. Tit. de Verborum Signis. 36 I
LEX CCIV. Paulus Lib. II. Epitomarum Alfeni
P Ueri ' appellatio tres significatio
nes habet unam, cum omnes servos pueros appellaremus: alteram, cum puerum contrario nomine puellae diceremus: tertiam , cum aetatem puerilem demonstraremus.
EXPLICATIO. m. a J triplex est significatioὶ Vna, eum servos pueros appellamus ; puta domesticos, praesertim tabellarios; quod nisi pueris& in juvenili aetate constitutis, qui pedibus valetenr, ad eam rem uti possimus. Ideo apud Ciceronem saepissime legitur. Pueri tui mihi a te literas reddiderunt. Terentianus Simo, Interrogabam mame istorum servuiss , heus puer, dic sodes. D. Ambrosius, de Abraham Patriarcha lib. I. cap. 9. pueri, id est, servi. Hoc sensu impensae in dolirinam puerorum, id est, in se vorum dotalium eruditionem. l. impensa. 79. hie. L siquid relictum. 1I7. de legat. I. I. autem. 27. D. de rei viridic. Symmachus tib. 6. Epist. 8. ait: Puer vester inconsititiis atque ignorantibuου nobis, Urbe discessit: ut est servis famiabaris improbisas. υid. l. uxorem. f. testamento. delegat. . cum contrario nomi ne puel- .u utimur, ut sexum discernamin; tametsi dubiuma
410쪽
361 ARN. CORVINI Comment.bium non est, pueri appellatione & puellam si-onificari, non tantum quod masculino sexu Lemininum comprehendatur ; l. I61. F. hic. sed& quod puerum pro quolibet sexu, tabole, ponam Veteres. Terentius in Andria. Pueνum autem ne resciscat mihi esse ab illa cautio est. Ter- , qua aetatem puerilem indicamus Undhpropria significatione cum puerum dicimus ; impuberem, id est, qui nondum quartum decimum annum complevir Inst. quib. moaejus patr. potest. intelligemus. ut in I. in tabuia. 36 F. Hsatulib. Ex subjecta tamen materia nonnunquam aliter accipitur. In legato alimentorum puero relictorum intelligitur, ι. Meti. de alim. legat. qui decimum octavum annum ; t. 49. i. F-3 4. IV. eod. g. ult. Inst. quib. man. non M. In praetoris Edicto de postulando, qui annum decimum septimum, non complevit. l. r. 3 pueritiam F. dapsui.
Idem Lib. IV. Epitomarum Alfeni. O Ui fundum vendidit, pomum u
recepit e nuces, & ficos, Sc uvas duntaxat Se purpureas , &quae ejus generis essent, quas non vini causa haberemus, quas Graeci id est , comestibiles, appellarent, receptaς videri.