장음표시 사용
71쪽
CORNELII CELII . talis est,quae nullo antecedete morbo coepit:deinde qus longo morbo se peruenit. Vtique si firma viscera sunt .si spiritus facilis,si nullus dolor,si tane calore corpus est. qualiterque in extremis partibus macrum est: si venter mollis,si nulla tussis, nulla sitis,si lingua ne per somnu quide inarescit. si cibi cupiditas est,si venter medicamentis mouetur, si per se excernit mollia N figurari,si extenuatur,si utina Num mutatione, δέ epotis aliquibus medicamentis mutatur. Si corpus sine lassitudine est. 8k morbum facile sastineti siquidem in quo omnia haec sunt.is ex toto tutus est,in quo plura ex his sunt, is in hora spe est. Articuloru vero vitia ut podagrae chiragrare si iuuenes tentarunt,neq; callum induxerunt, tui possunt: maximcq; tor tominibus leniuntur,dc ex quocunque modo venter fluit. Item morbuS c initialis ante pubertate ortus non aegre finitur: 8c in quo ab una parte coram is venientis accessionis sensus incipit. optimu esti manibus pedibusve initium fieti:deinde a lateribus:pessmiun inter haec a capite. Atque in his
quoque ea maxime prosunt,quae per deiectiones excernuntur. Ipse autem
celectio sine ulla noxa est,qus sine febre est,si celeriterilesinit, si contra ventre nullus motus eius sentitur,si extrema aluit spiritus sequitur. Acria quidem larmina periculosa non sunt, si sanguis 8c strigmenta descendiit. dum febris caeterasque accelsiones huius morbi adsint: adeo ut etiam gravida mulier non Hlum reseruari possit, sed etiam partum reseruare. Proα de stque in hoc morbo si iam aetate aliquis processit. Contra intestinorum leuitas facilius 1 teneris aetatibus depellitur: utique si serri utina dc si cibo corpusincipit. dem aetas prodest δέ in coxae dolore & humerorum,& in
omni resolutione neruorum. Ex quibus coxa si sine torpore est, si leuiter fri et,quamuis magnos dolores habet: tamen N facile,& mature sanatur:rea solutum; membrum si nillilominus aliter fieri fanum potest. orlaresolutio etiam aluo cita finitur.Omnisq; deiectio lippienti prodest. At varix ortus, vel per ora venarum subita profusio sanguinis', vel torinina, insaniam tolluti Humerorum dolores.qui ad scapulas vel manus tendunt vomitu ausialis soluuntur. Et quisquis dolor deorsum tendit, nabilior est. Singultus stemutamento finitur. Longas deiectiones supprimit vomitus. mulier san 3guinem vomens profusis menstruis liberatur. Q ue menstruis non purga tur,si sanguine ex natibus fudit,omni periculo vacat. Q uae locis laborat, aut dissiculter partu edit, sternutamento leuatur,aestiua quartana fere breuis est cui calor ec tremor est,saluti deliriu est. Lienosis bona torinina sunt.
Deniq; ipse febris, quod maxime mirum videri potest, Carpe praesidio est.. Nam N praecordiorum dolores,si sine inflammatione sunt, sinit: & in iecie
noris dolore succurrit: Sc neruorum distentionem rigoremque,si postea coepit,ex toto tollit.S. ex difficultate urinae morbum tenuioris intemni ortu, si urinam per calorem mouet,leuat. At dolorea capitis: quibua oculorum .
72쪽
LIBER SECUN. D Vs Fol. . caligo. 8grubor eum quadam frontis prurigine accedunt, sanguinis profudisonem vel fortuita,vel etiam petita summouentur. Si capitis ac frontis dolares ex vento,uel frigore,aut aestu sunt, grauedine & sternutamentis finisuntur .Febrem autem ardentem,quam Graeci missi 'κ vocant: subitus hora ror exoluit.Si in febre aures obtusae sunt,si sanhuis e naribus fluxit,aut venter resolutus est,illud malum desinit ex toto. Nihil plus aduersus surditateu biliosa aluus potest. Q uibus in fistula urinae uti minuti abscessus. quos εἰμαια Graeci vocant,esse coeperunt, ijs ubi pus ea parte profluxit, sanitas redditur .Ex quibus cum pleraq; per se proueniant,scire licet interea quoq; io que arsadhibet,naturam plurimum posse.Contra si caput febre continenditi dolet,ne quicquam reddit,malum atque mortiferum est: maximeque id periculum est pueris 1 septimo anno ad quartumdecimum. In pulm nis morbo si sputum primis diebus non fuit,deinde 1 septimo die coepit,8 vltra septimum mansit,periculosum est.inuantesque magis mixtos, neq; inter se diductos colores habet,tatb deterius. Et tame nihil peius est quis sincerum id edi:siue ruffim est,siue cruentum: siue albu, siue glutinosi sue pallidum, siue spumans:nigrum tamen pessimum est . In eodem moru periculosa sunt tussis,destillatio:etiam,quod alias salutare habetur, sternutamentum.Peticulosissimumq; est si haec secuta subita deiectio est. Petiis re verbqui in pulmonis,eadem in lateris doloribus 8c mitiora signa, Scasperiora esse consueuerunt. Ex iecinore si pus cruentum erit,mortiferum est. At ex suppurationibus hae pessimae sunt, que intus tendui, sic ut exterior rem quoq; cutem decolorent. Ex his deinde, que in exteriorem parte pro rupunt,que maxims,quaeque planissime sunt.Quod si ne rupta quidem vomica, vel pure extrinsecus emisse febris quieuit,aut quamuis quieuerit. tamen repetit. Item si sitis est, si cibi fastidium,si venter liquidus, si pus est liuidum N pallidum,si nihil aeger excreat,nisi pituitam spumantem: λculum certum est. Atq; ex his quidem suppurationibus, quas pulmonum morbi concitarunt,fere senes moriuntur:ex csteris iuniores.At in tabe spu3o tum mixtum purii lentum,febris assidua,quae N cibi tempora eripit, &liti affligit,in corpore tenui periculum subesse testatur.Si quis etiam in eo morbo diutius traxit,ubi capilli fluui, ubi urina quaedam araneis similia subsiudentia ostendit,atq; in his odor foedus est, maximeq; ubi post haec orta draiectio est, protinus moritur. Vtique si tempus auturi est,quo ferὲ qui caestera parte anni traxerunt,resoluutur. Item pus expuisse in hoc morbo,dea inde ex toto spuere desisse,mortiferu est. Solent etiam in adolescetibus ex eo morbo vomicae,fistulaeque oriri:quae non facile sanescunt, nisi simul: ta signa bong valetudinis subsecuta sunt. Ex reliquis verb minime facile fanantur virgiries:aut hae mulieres,quibus super tabem menstrua supprella
o sunt. Cui vero sano subitus dolor capitis ortus est,dein somnus oppret t.
73쪽
sic ut stertat neqtie expergiscatur, intra septimum diem pereundu est : magis si eum aluus cita non antecessIrit, si palpebrae dormientis non coFunt. si album oculorum apparet. Q uos tamen ita mors sequitur,s id malu nctest febre discussum. At aqua inter cutem si ex acuto morbo coepit,ad sanitatem rarδ perducitur utique si contraria his,qus supra posita simi. subserquuntur. Aeque mea quoque tussis spem tollit. Item si sanguis sursum deuorsumque erupit, M aqua medium corpus impleuit. Quibusdam etiam in hoc morbo tumores oriuntur, deinde desinunt, deinde rursus assurgunt. Hi quidem tutiores sunt,quis qui supra comprehesi sunt, si attendutur. Sed fere fiducia sequiindae valetudinis opprimuntur. illud iure aliquis mi iaetabitur,quomodo quedam simul M affligunt nostra corpora, parte alit 1ia tueantur. Nam siue aqua inter cutem quem impleuit, sue in magnoscessii multum puris coiit, simul id omne effudisse sque mortiferum estiac si quis sani corporis vulnere laetus exanguis est. Articuli verδ qui sic dolent,ut super eos ex callo quaedam tubercula innata sunt, nunquam liberarantur. qivaeque eorum vitia vel in senectute coeperunt vel in senectutem ab adolescentia peruenerunt, ut aliquando leniri possint: sic nunquam ex λ toto finiuntur.Morbus quoque comitialis post annum quintum ec vigesimum ortus aegre curatur. multoque aegrius his qui post quadragesimum annum coepit: ad eis ut in ea state aliquid in natura spei vix quicqua in m dicina sit. in eodem morbo D simul totu corpus afficitur, neq; ante in paratibus aliquis vementis mali sensus est, sed homo ex improuiso concidit, cuiuscunq; is aetatis est. vix sanescit.Si vero aut mens laesa est, aut neruorum facta resolutio, medicinς locus non est. Deiectionibus quoque .si febris aca cessit, si inflammatio iecinoris,aut praeesdiorum aut ventris, si inmodi αca sitis,si longius tempus, si aluus varia,s cum dolore est. etiam mortis periculusubem maximeque s inter haec tormina vetera esse coeperunt. Is Q morbus maxime pueros absumit usq; ad annu in decimum. Ceterae aetates
facilius sustinent.Mulier quoque grauida elusinodi casu rapi potest: atque etia si ipsa conualuit,partum tamen perdit. 1 uin etiam tormina ab atra bi Lale orsa mortifera sunt. aut si sub his,extenuato ia corpore, subitb nigra alii' profluxit,aut intestinorum leuitas. Peticulosior est,si freques deiectio est. Si venter omnibus horis, & eum somno, Sc sine hoc profluit.Si similiter noetu interdiu.Si quod excernitur aut crudum est,aut nigrum, Sc praeter id etiam leue 8c mali odoris sit. si sitis vrget,si post potionem urina no redditumquod euenit quia tunc liquor omnis non in vescam,sed intestina deuscendit. si os exulceratur,si rubet facies,& quasi maculis quibusdam colourum omnium distinguitur,si venter est quasi fermentatus,pinguis,atq; rugosus,si δέ cibi cupiditas non est. Inter quae cu euidens mors sit,multo evi
centior est,si iam longum qiuq id vitium est: maxime etiam si in corpore M
74쪽
LIn BR SECUNDUS Fes .is. senili est.si verδ in tenuiore intestino morbus est,uomitus, singultus, nerutiorum distentio,delirium,mala sunt. At in morbo arquato durum fieri iecur perniciosissimum est.Q uos lienis male habet,si tormina prehenderui, deinde inversi sunt: vel in aquam inter cutem, vel intestinoru leuitatem, vix ulla medicina periculo subtrahit.Morbus intestini tenuioris, si resolutus est,intra septimu diem occidit.Μulier ex partu si cum febre, vehemenvi pus extussiretur.aut nisi sanguis ex aliqua parte prorupit, aut nispite multa prurigo,totave corpore pustulae ortae sunt. Aeque PIum est ubi torpor atq; prurigo peruagantur,modo per totum caput,
Nuu rati ruo minus saepe sub his malis illi subsequuntur. doloribus si vehemens torpor est, frigescitq; cius 8c coxa:aluus nisi acta non reddit, idi quod excernitur mucosum est, iam' aetas eius hominis in quadragesimum annum excessit,u morbus erit longissimus, mirumeque annuusme' tari potetit,nisi aut vere,aut autumno.Dissicilis aeque curautio est in eadem aetate ubi humeroru dolor, vel ad manus peruenit, vel ad scapulas tendit, torpor que N dolorent creat, neq; bilis vomitu leuatur. Quacunq; ver δ parte corporis membrum aliquod resolutum est, si neque mouetur N emacrescit, in pristinum habitum non reuertitur: ec Uminus
tuis vetustius id vitium est, ε qud magis in corpore senili est. Omniq; reuolutioni neruorum ad medicinam non idonea tempora sunt,hyems,8c autumnus aliquid separatim μst, vere dc state. Ies Q morbus mediocris vix sinat . vehemens sanari non potest. nis etiam dolor minus medicinae N patet,qui sursum procedit. Mulieri grauidae,si subitδ mammae emacruerrunt,abortus periculu est. Q uae neq; peperit,neq; grauidaest,si Iae habet,
li menstruis defecta est. Nartana aestiua breuis, aut alis fere longa estim imeq; quae coepit hyeme appropinquante.si sanguis profluxit,deinde secuta esse Aemeritia tu distentione neruorum,periculu mortis est. Itemq; si medicamentis purgatum,N adhuc inanem neruorum distentio opprelast:aut si in magno dolore extremae paritis frigent. Neq; is ad vitam redit, qui ex suspencuo spumante ore detrachiis est. Aluus nigra sanguini atro siu o milis repentina,sive cu febre,sue etiam sine hac est,perruciosa est. De morborum curationibus.
75쪽
CORNELII CELs Iognitis inditiis, quae nos vel spe consolentur, vel metu terreant. ad curationes morborum transeundum est.Ex his quaedam comi munes sunt,quedam propris.C6munes,que pluribus morbis opirtulantur.Proptis,quae singulis.Ante de communibus dicam. Ex quibus tamen quedam non aegros solum,sed sanos quoque sustinent.quaedam in
aduersa tatu valetudine adhibetur. Omne vero auxiliu corporis, aut deamit aliqua materia,aut ad ijcit aut euocat,aut reprimit: aut refrigerat. aut calefacit: simul aut durat, aut mollit. Quaedam non uno modo tantum, sed etiam duobus inter se non eontrariis adiuuant. Demitur materia sanαguinis detractione,cucurbitula,desectione, unctione. vomitu, pestati . loomnique exercitati ,corporis abstinetia,sudore.De quibus punus dica. De sanguinis detractione. Caput. X. R Anguinem, incisa vena, mitti nouum non est Sed nullum penis
morbum esse,in quo no mittatur,nouum est. Item mitti iunicis tribus 8c foeminis uteru non gerentibus,vetus est. In pueris verbexperiti,& in senioribus,& ingrauidis quoq; mulieribus, vetus non
a, quae ita ' ---:ndit nihil in his esse perpetuum:alias que potiones,obseruationes adhibendas esse:ad quas dirigi curantis consilium debeat. Interest enim non quae aetas sit.neq; quid in corpore intus geratur, sed quae vires sint. Ergo si iuuenis imbecillus estiaut si mulier,qus grauida non est, parti valet,male sensuis emittitur. oritur eni vis,si qua supererat hoc modo erepta est. At smus puer. N robustus senex,& grauida mulier vales, tuto curatur.Maximh tame in his mea dicus impetitus falli potest: quia fere minus roboris illis aetatibus subest. Mulierique praegnati post curationem quoque viribus opus est,non tantuad se, sed etiam ad partum sustinendum. Non Fucquid autem intentione animi,aut prudentiam exigit,protinus faciendum est: in precipua in hoc ars sit,quae non annos numeret, neq; conceptionem solam videat,sed vires Daestimet:& ex eo colligat, possit nec ne superesse quod vel puerum. vel ne, vel in una muliere quod duo corpora limul sustineat. Interest enim inuter valens corpus M obesu inter tenue ic infirmum. Tenuioribus magis
μή sanguis plenioribus magis caro album dat. Facilius itaque illi detractione eiusnodi sustinent: celeriusq; ea si ni iniu est pinguis aliquis affligit. Ideoq;
Vis corporis melius ex venis quam ex ipsa specie aestimatur. Neque enim
solum naec consideranda sunt,sed etiam morbi genus quod sit. Vtrum s sebris
76쪽
febris ubi rubet corpus, plenae que venae tument, sanguinis detractionem requirit. Item viscerum,morbi,neruorimque re lutio, Sc rigor, 8c distentio,quicquid deniq; fauces difficultate spiritus strangulat, quicquid subiuib supprimit vocem,quisquis intolerabilis dolor est,& quacunque de causa ruptum aliquid intus atque collisum est. Item malus corporis habitus, omnesq; acuti morbi,qui modo ut supra dixi)non infirmitate, sed onere nocent.Fieri tamen potest,ut morbis quidem id desideret, corpu s autem vix posse videatur.Sed si nullum tamen apparet aliud auxiliu peritu ius sit qui laborat,nisi temeraria quoque via fuerit adiutus, in hoc statu, boni o medici est ostendere,quam nulla spes sine sanguinis detractione sit:fateri quantus in hac ipsa re metus sit.Et tum demum si exigetur sanguinei tatere. De quo dubitati in eiusmodi re non oportet. Satius est enim anceps auxilium experiri, qu1m nullum. Id Q maxime fieri debet, ubi nerui res luti sunt, ubi subito aliquis obmutuit, ubi angina strangulatur, ubi pri ris febris accessio pene confecit, paremque subsequi verisimila est: neq; eandem videntur scitinere aegri vires posse.Cum sit autem minime crudo sanguis mittendus: tamen ne id quidem perpetuum est. Neq; enim semper c5 coctionem res expectat. Ergo si ex superiore parte aliquis decidit, si cotuαsus est,si ex aliquo subito cain sanguinem vomit,quamuis paulhante sum: to psit cibu, tame protinus ei demenda materia eaene si subsederit, corpus affligat. IdAnque etiam inalis scasibus repentinis qui strangulabunt, dicta erit. At si morbi ratio patietur, tum demum nulla cruditatis suspectione remanente id fiet. Ideo'que ei rei videtur aptissimus aduersae valetudinis
dies,secundus aut tertius. Sed ut aliquando etiam primo die sanguine mit tere necesse est, sic nunquam utile post diem quartum est: cum iam spatio ipso,materia & exhausta est, Sc corpus corrumpit: ut detractio imbecilluid facere possit,non possit integru. Quod si vehemens febris urget,in ipso
impetu eius sanguinem mittere,hominem iugulare est. Expectanda ergo remissio est,si non decrescit:sed crescere desiit,neq; speratur remissio: tunc 30 quoq; quamuis peior, sola tamen occasio non omittenda est. Fere etiam ista medicina ubi necessaria est, in biduum diuidenda est. Satius est enim in primum,leuare aegru, deinde perpurgare:quam simul omni vi effusa fortasse praecipitare.Quodsi in cura quoque aquae,quae inter cutem est ita res adet,quanto magis necesse est in sanguine respondeat s Mitti verbis debet, si totius corporis causa fit ex brachio:si partis alicuius, ex ea ipsa parte, aut certe quis proxima:quia non ubique mitti potest, sed in temporibus, in.
brachijs iuxta talos. Neque ignoro quosdam dicere quam longissime semguinem inde ubi laedit,ine mittendum . Sic enim auerti materiae cursum'
at illo modo in idipsiim quod grauat euocari. did ipsum falsum est.Pr D rimu enim locum primo exhaurit.Ex ulterioribus autem eatenus sanguis
77쪽
CORNELII CE LSI. sequitur,quatenus emittitur ubi is suppressus est: quia non trahitur, ne vonit quidem.Videtur tamen usus ipse docuisse,si caput fractum est,ex bratichio potius sanguinem mittendum esse. Si quod in humero vitium est, ex altero brachio:credo, quia si quid parum cesserit, oportuniores hae parteis iniuriae simi, quae iam male habent. Auertitur quoque interdum sanguis: ubi alia parte prorupens. alia emittitur. Desinit enim fluere qua volumus, inde obiectis que prohibeant, alio dato itinere. Mittere autem sanguinem, cum sit expeditissimum, viam habens tum ignaro difficillimum est. luctaemnest vena arteriis:his nerui. Ita si neruu talpellus attigit, sequitur neruuorum distentio:ea quae hominem crudeliter consumit. At arteria incisa, roneq; coit,neq; sanescit. interdum etiam ut sanguis vehementer erumpat. efficit.Ipsius quoque venae,si forte praecisa est,capita comprimuntur: neq; sanguinem emittunt. At si timide scalpellus demittitur. summam cutem laceratmel venam incidit. Nonnuquam etiam ea latet: neq; facile repetiαtur. Ita multae res id difficile inscio faciunt,quod perito lacillimu est. lncis
denda ad medium vena est: ex qua cum sanguis erumpit, colorem eius haα bitumque oportet attendere. Nam si his crassus 8c niger est,uitiosus est.
Ideo Q utiliter effundis. Si rubet & pellucet: integer est. Ei missio sane Diras adeo non prodest: ut etiam noceat, protinusq; is supprimendus est. Sed id euenire no potest,sub eo medico,qui scit ex quali corpore saguis mit intendus sit. Illud magis fieri solet:vt aeque niger assiduὲ ac primo die profluat.Q uod quis ita est,tame si ia satis fluxit.supprimedus est. Seperque a te sinis faciendus est.quam anima deficiat. Deligadumq; brachium, superimposito expresso ex aqua frigida penicillo: 8c postero die aduerso medio
digito,non autem scalpello, vena ferienda: vi reces coitus eius resoluatur. iterumque sanguinem fundat.Siue autem primo,siue secundo die sanguis, qui cras Ius 8c niger initio fluxerat,& rubere,& pellucere, coepit: satis materiς detractu est atq; quod superest, sincera est. Idees Q protinus brachiudeliganduc habe dumi ita est,donec valens cicatricula sit: quae celerriis
in vena confirmatur. NDe sanguinis detractione percucurbitulas. put.M. Vcurbitularum verὁ duo genera sum eum, dc corneum. Aenea altera parte patet,altera clausa est. mea altera parte aeque pates, altera forame habet exiguu . In mea,linamentu ardens coiicitumae sic os eius corpori aptatur. imprimiturque:donec inhaereat. Comea,per
corpori imponitur:deinde ubi ea parte qua exiguum foramen est ,ore spiritus adductus est: superque cera cauum id clausum est, aeque inhaerescit. Φ non ex his tantu materiae generibus,sed etia ex quolibet alio rem uti At si caetera defectit,caliculus. quoq; aut pultatius scopressoris, ei rei commode aptatur. Vbi inhaesit,si concisa ante scalpello cutisest, san* -
78쪽
guine extrahi si integra est,spiritu. Ergo ubi materia quae intus est, laedit illo modo. Vbi inflatio, hoc imponi solet. Vsus autem cucurbitulae, praedicipuus est:ubi non in toto corpore,sed in parte aliqua vitium est: quam αα hauriri ad confirmandum valetudinem satis est. Id que ipsum testimoniuest:etiam scalpello sanguinem,ubi membro succuritur, ab ea potissimiam parte,qus iam laesa est,esse mittendum: quod nemo cucurbitulam diuerse parti imponit:nisi cu profusionem sanguinis eo auertit: sed ei ipsi quae doulet quasqtie liberanda est. tis etiam esse cucurbitula potest in morbis Isigis:quamuis iam 8c iis spacium es iquod accessit siue corrupta materia,siveio spiritu male habete. In acutis quoque quibusdam si Sc leuati corpus debet,
N ex vena sanguinem mitti,vires non pati utur. Id' que auxilium ut minus vehemens,ita magis tutum. Neq; unquam periculosum est etiam, si in medidio febris impetu etiamsi in cruditate adhibetur. Ide6que ubi sanguinem mitti opus est,si incisa vena,praeceps periculum est: aut si in parte corporis etiam vitiu est, huc potius confugienda est. Cu eo tamen ut sciamus. hic vinultu periculum,ita leuius praesidiu essemec posse vehementi malo,nisi aeqvh vehemens auxiliu succurrere. De deiectione. Caput. XII. 'Eie monem autem antiqui variis medicamentis, crebra que alui P duectione,in omnibus fere morbis moliebantum dabasque aut nidi i grum veratrum,aut fidiculam, aut squamam et iis quam λ - χαλκα Gra di vocat aut lactucs maritas laci cuius gutta pani adiecta abus de purgat.aut lac, vel asimum, vel bubulum,uel caprinum: eiq; salis pauGH adiiciebant,decoquebant' id: Sc sublatis his,quae coierant: quod quasi seria supererat, bibere cogebant. Sed medicamenta stomachu ferE laedui. Idesq; omnibus catharticis aloe miscenda est. Alutis si vehementius fluit. aut saepius ducitur, hominem infirmat. Ergo nunquam maduersa valetu αdine,medicamentu eius rei causa recte datur: nisi ubi is morbus sine febre
est.Vt cum veratrum nigrum,atit atra bile vexatis, aut cum tristitia inseam nientibus,aut his quorum nerui parte aliqua resoluti sunt,datur. At ubi febres sunt,satius est eius rei causa cibos potionesque assumere: qui simul Malat,dc ventrem molliant.Suntque valetudinis genera:quibus ex lacte purgatio comemt. Plerunque vero aluus potius duceda est, quod ab Asesepi ade quoque sic temperatum,ut tamen seruatum si . video plaemnquesecu. Io nostro praeteriti.Est autem ea moderatio,quam is secutus videtur, aptissma: ut neq; tape ea medicina tentetur, Stamen semel sumptum vel bis, non omittatur.Si caput graue est,si oculi caligant. si morbus maioris inteas i est quod Gr i λον nominant) si in imo ventre. aut in coxa dolores sunt. si in stomachum qusdam biliosa concurrunt,uel etiam pituita,eo se,
o humoreve aliquis aqvs similiscoscit, si spiritus difficilius reciditutisi nihil
79쪽
CORNELII CELSI. per se venter excernit utique si iuxta quoque stercus est,& intus remanet, aut si stercoris odorem nihil deiiciens, aeger ex spiritu suo sentit,aut si cordiruptu est quod excernitur,aut si prima inedia febrem n6 sustulit,aut si sanguine mitti,cum opus sit,uires non patiuntur: tempusve eius rei prsteriit, aut si multu ante morbu aliquis portauit.aut si is qui sanκ,vel sponte, vel casu, purgatus est,subitis habet alvu suppressam. Seruanda verb illa sunt: ne ante diem tertium ducatur, ne ulla cruditate substante. ne in corpore infirmo,diuque in aduersa valetudine exhausto,neue in eo, cui satis aluus reddit cotidie,quive eam liquidam habebit, ne in ipso accessionis impetu, quia quod tum infusum est,aluo continetum regestiimque in caput multb is grauius riculum efficit. Pridie verb abstinere debet aeger,ut aptus tali curationi sit. Eodem die ante aliquot horas aquam calidam bibere, ut sup riores eius parteis madescant. tum iniicienda aluus est, si leui medicina contenti sumus:pura aqua,si paulo valentiori:mulsa,si leni ex aqua in qua foranu graecum,vel ptisana,vel malua decocta sit.Si reprimendi causa ,ex verrhenis. acris autem est marina aqua, vel alia sale adiecto:atq; utraque decorcsta commodior est. Acrior fit adiectio, vel oleo, vel nitro, vel melle quo p.
Si acrior est,eb plus extrahit:sed minus facile sustinetur. Id quod infundiae
tur,neque Digidum esse oportet,neq; calidum: ne alterutro modo laedat. Cum infusum est, quantu fieri potest . continere se in lectulo debet aeger: ione prime cupiditati deiectionisprotinus cedere.Vbi necesse est,tum demudesdere. Fereque eo modo dempta materia. superioribus partibus leuatis morbum ipsum mollit.Cum verδ quotiens res coegit. desidedo aliquis se exhausit, paulisper debet couquiescere: Sc ne vires deficiant, utique eo die
cibum assiamere, qui plenior an exiguus sit dandus,ex ratione eius accessii oris,quae expectabitur,an in metu non erit, aestimare oportebit.
. in vomitu. Caput. XIV. vomitus ut in secunda quo valetudines die necessarius bilistb 'o Osi ςst , sic etiam in his morbis,quos bilis cocitauit. Ergo omnis
xcibus,qui ante febres horrore& tremore vexattu:omnibus, qui co ratera laborant: nibus etiam, cum quadam hilaritate insanientibus: N coumitiali quoque morbo oppressis: necessarias est. Sed si acutus morbus est. sicut in colera,s febris est, ut inter horrores: asperiorib' medicamelis opus
non est . sicut in deiectionibus quoq; supra dictu est. satis est ea vomitus causa surru:qus sanis quoq; sumeta esse proposui. At ubi longi, valentesimorbi sine febre sunt: ut comitialis, aut insania, veratro quoque alta Viendum erad neque hyeme neque aestate recte datur:optime vere, tolerabiα liter autumno. inuisquis daturus erit,id agere ante debet: ut accepturi corαpus humidius siti illud scire oportet,omne elusi di medicamenta, quod potui datur,non semper statis prodesse: semper sanis nocere. De
80쪽
LIBER SECUN Dus De frictione. Caput. XIIII. ' E frustione verb,8c gestatione adeo multa Asclepiades laquam
inuentor eius posuit quod in eo volumine. quod communiu au l xiliorum scripsit,cum trium tantum faceret mentionem: huius N equi . N gestationis:tamen maximam parte in hoc consumpserit. or tet aut neq;.recetiores viros in his haudare:qus vel repereriit, vel recth se Icuti sunt.& tame ea, tuae apud antiquiores aliquoa posita sunt, auctoribus
suis reddere. Neque dubitati potest,quin latius quidem, S dilucidius ubi, ει quomodo frictione utendu esset, Asclepiades praeceperit: nihil tamen ς repertat,quod non a vetussissimo autore Hippocrate paucis verbis comprehesum sit.qui dixit,frictione si vehemes si durari corpus: si lenis, molliri:si multa,minui:s modica, impleri. Sequitur ergo ut tu viedum sit, in aut astringendum corpus sit quod fluens est. aut molliendum quod indu ruit aut vigerendum in eo quod copia nocet, aut alendum id quod tenue, N infirmum est.Q uas tamen species,si quis curiosius aestimet. quod iam ad medicum non pertinet. facille itellige t omnes ex una causa pendere qugdemit. Nam 8c astringitur aliquid eo amplo, quod interpositum ut id lax aretur, effecerat. 8c mollitur eo detracto, quod duritiem ereabat: N imupletur non ipsa frictione ,sed eo cibo,qui usq; ad cutem digestione quadamao relaxatam penetrat.Diuerserum verbrerii in modo causa est. Inter vinironem autem,& frictionem multu interest. Vngi enim leniterque pertra; istis corpus,etiam in acutis N recentibus morbis oportet in remissione tamen dc ante cibum.Longa vere, frictione uti, neque in acutis morbis, neq; in crescentibus conuenit:praeter quam cum phreneticis somnus ea queriatur. at autem auxilium hoc valetudo longa, Sc iam a primo impetu in
esinata. Neque ignoro quosdam dicere. omne auxilium necessariu esse in*crescentibus morbismon cum iam per se finiuntur. Q uod no ita se habet. Potest enim morbus,etiam qui per se finem habiturus est, citius tame ad hibito auxilio tolli.quod duabus de causis necessarium est ut 8c quam pri*3o mum bona valetudo contingat,& ne morbus qui remanet,iterum quavis leui de causa exasperetur. Potest eni morbus minus grauis esse', qu1m fue Ii neque ideo tamen soles.sed reliquis quibusdam inhaerere: quas admo tum aliquod auxilium discutit. Sed ut leuata quo que aduersa valetudine rectὶ frictio adhibetur,sic nunquam adhibenda est febre increscente. ψαrum si fieri poterit cum ex toto corpus ea vacabit, minus certe cum ea rea miserit.Eodem autem modo in tutis corporibus esse debeti vi cu infirmus
aliquis implendus modδ est in partibus:aut quia ipsius eius membri imbeαcillitas id requiritiaut quia alterius. Nata capitis longos dolores ipsus fit chio leuat. Non in impetu tamen doloris N membrum aliquod resolutum o ipsius frictione confirmatur.Longe tamen *pius aliud periricandum est,