장음표시 사용
781쪽
cratiae non unum est genus,sed multa ; de qua re explicatum supra lib. - & mox dicetur docuit eodem in loco Aristoteles, quis Senatus, qui Magistratus, quae iudicia huic vel illi De mocratiae vel Oligarchiae, &c. magis sint accomodata, in gisque conueniant. Ria Ex illis tribus partibus eam, quae deliberationibus & consilio praeest, Aristoteles κωον, tomi - . nam & principem vocare solet, Vis r. lib. . cap. a .ij, causam perspicuam eo l'co explicauimus. Em cpis. J De causis salutis &interitus Rerum publicarum explicatum est copiose 'pr. tetobb. s. I Ε πει--n κεν erri. J N unc accedit ad ea, quae hoc libro sunt explicanda. Nam cum Democratiae, aliarumque Rerumpublicarum non unum, ut picerique haes enus putarunt, sed multa sint genera, de quibus accurate explicatum D r. lib. . cop. r. , a. & maxime s. Ο . & hoc amplius lic ei a genera saepe commisceantur & coni ungantur ; adeo, ut
quae ad Democratiam proprie pertinent, ad Oligarchiam transserantur, saltem aliqua,& contra. De his igitur coniunctionibus seu copulati onibus,& veluti temperationibus A- ristoteles ασμὼς & α-αγ γῆς vocat & si quid praeterea reliquum erit de variis Rerum p. generibus explicandum hoc lib.6. agit multis quidem verbis. Haec de argumento materia huius lib. & satis intricate per uitur Arist. Eoru tamen haec mihi silmina esse videtur. Cum de Rebusp. quaeda prio ribus in libris sint praetermista, maxime de his duabus, De mocratia &Oligarchia: de iis accuratius esse hoc tib disseren- radum, luem admodu optime hae duae institui &describi debe- ant: id quod hac permixtione & consesione fieri docet: aduo ivt non statim, quae ad Unam eandemq; Remp. pertinent, O-Innia coaceruentur: sed ut quod unius est proprium, & alteri accommodec Verbi gratia,Democratiae proprium ςst, Masistratus serte deligere: Oligaichiae, suffragio & iudicio. Ου χειρον επισκιψαί - J Elegans est hoc dicendi senus Graecum, quo utitur Arist. S lib. -. Ethic. utuntur & alii; in quibus sepe male ab Interpretibus est redditum Latine. V let autem Latine ; non inutile erit, commodum fuerit, non abs re fuerit. Kοη τον οἰκειον. J Ait, modum cuique Reipublicae conue nientem 5 accommodatum explisadum esse, quib.sormain
782쪽
Reip. intelligere videtur : ut cum Democratiae verbi gratia)Oligarchiae quoq; , &c. multa sint genera; explicetur, quae
cuique generi forina maxime sit accommodata &salutaris, re ad diuturnitatem idonea. Eisi autem haec verba ad omnes verumpub species pertinent: de omni b. tamen hoc lib. non explicatur, sed de Democratiae tantu generib. & Ohgarchiae. Em 3-o-αγ9γκς. J Ait,de coniunctionib. siue copula- α- sexionibus modorum esse explicandum. Quas autem intelli- Rem . di sat coniunctiones,mox ipse aperit his Verbis: λεγη ο τὼς ι-- ueriarum. ιυασμους, &c. de quibus latius explicatum es Jup b. - .c.9. Vbi m-δυα- Graece vocantur σω σής, coniunctiones siue copulationes, ι .d est,mixtiones,& o δυασμήι,Vidc hic,id est, coniu- o 'ris. gationes fiunt autem conilagationes siue colunctiones,quib. μ4ις. duarum vel trium Rcrum p. instituta propria in unam Remp. conferuntur & commiscentur, Ut eo cap. 9. tib explicatum est. De iis igitur denuo hic explicandum este ait, maxime in
duabus Rebus 'ubi. Democratia & Oligarchia: tum, quod ex iis coniunctionibus & permixtionibus ipsarum quoque Reriimpub discrimina oriantur: tum, quod ab aliis ScriptoribusRerumpub.&etiam politicis ac legum scriptoribus haec respraetermissast,quae tamen Rebuspubl. valde est falutaris& mictuosa, i inst. explicabitur. Aeγω θ τους σιαγουασμους. Lxemplo ostendit,de quib. conia Exempluiunctionibus loquatur. Nam cli tres summae & m*ximae sinat, iram partes Rerum p. Senatus,Magistragus & Iudicia: ex harsi par- λήτειρ' tium varia descriptione & permixtione hae copulationes &coniunctiones constant. A iter im hae partes in Aristocratia: aliter in Oligarchia, alitur i Democratia constituuntur ; ut explicatum est supra libro .. capite rvi ct duobm be-quentibiM. Fieri igitur potest, ut Senatus &Magistratus oli sarchica ratione, iudicia Aristocratica, vel udicia & benatus oligarchice, Magistratus sumatur & O stituatur an sto cratice ; & ita hae partes misceantur partim ex Aristocratia, partim ex Oligarchia. Rursus sieri potest, ut Magistra tus icit modo politico, Senatus & iudicia modo demini sco. Itemque aliis modis haec permisceti possunt. Ea pe mixtio qnoque facit, ut ipsae quoque Respublicae fiant aliae
Vῖ σνι α β ιι. J Ex his colunctionibus Varia Re-iumptibi. discrimina existere ait, idque insta hoc capit latius
783쪽
I IN CAP. I. LIB. VL POLIT.expli abitur, quod hoc loco breuiter exemplo confirmat Nam inde pe fieri, ut quae siua sponte est Aristocrati quodammodo fiat Oligarchia, & ut Politia squae &ipsa species est Reipublicae, de qua seupr. lib. . cap. s. l ad Democratiam Iquodammodo redigatur. Idem & in aliis Rebuspublicis a
cidere potest hac coniunctione siue permixtione, ut una Restpublica in aliam conuertatur: & cum multa Democratiae sint genera, una Democratia in aliam, una Oligarinia in a
Oυα θ J Ait, tractationem & disputationem de iis coniunctionibus siue copulationibus vulgo sua adhuc aetate ignotam fuisse, quod idem & alias iterat supra libro .capite i. Μὴ ταντα ια τεφη. J Expositis breuiter coniunctibilibus & exemplo explanatis adiungit, non esse necesse, quae ad v- nam Rempublicam pertinent, eiusque Unius sunt propria,ea omnia coaceruare, sed potius ex aliis Rebuspublicis quaedam assumenda , atque ita hac permixtione & copulatione esse utendum: qui ea in re alios grauiter reprehendit multis in locis, qui Respublicas meras instituant aut constituant, ut Democratiam ex meris Democraticis institutis: cum tamen utilius sit, & ad diuturnitatem accommodatius, quaedam tantum Democratica adDemocratiam constituendam sumere, iisque adiungere quaedam etiam ex aliis Rerumpublicarum generibus petita, violigarchica quaedam & positi- ea,&c. De iis autem, qui meras Respublicas constituunt,eo-xumque peccatis, latius in v.hoc cap. in .
Quae igitur Democratia ciuitati conueniat, itemque ex oligarchiis, quae cui multitudini & ex aliis Rebuspublicis, quae quibus conducat, supra est explicatum. Caeterum non tantum quae ex iis iReb publicis optima sit diuitatibus , notum lesse debet: sed etiam quemadmodum & Eae & aliae 'sint describendet, breuiter exponamus.Et primum de Democratia dicamus. Simul enim & de con- traria Republica intelligetur. Ea est, quam vocant
784쪽
COMMENTARII. 76iquidam Oligarchiam. Ad hanc autem rationem omnia popularia siue Democratica , quaeque Democratiis consentanea videantur, sumi debent. Fit enim, ut ex horum copulatione Democratiae genera efficiantur, & plures una sint Demoeratiae&dissimiles. Duae namque sunt causae, propter
quas plures sint Democratiae: primum quidem ea,quae supra exposita seu explicata, quod diuersi sint populi. Nam quaedam est agricolarum
multitudo, quaedam opificum & mercenariorum. Quarum prima ad secundam assumpta,&tertia rursus ad utramque, non eo tantum differt, quod melior & deterior fiat Democratia : sed etiam, quod non eadem. Altera, de qua nunc agimus. Quae enim Democratiis sunt consentan ea, huius. De Reipublicae propria esse videntur, composita sine coniuncta alias Democratias essiciunt. In bacenim pauciora, in illa inerunt plura, in hac denique haec omnia. In harum autem unumquodque utile est tam ad instituendam, quam earum quis velit, & ad correctiones, cognoscere. Qui autem
Respublicas constituunt, dant illi quidem op x m, ut propria omnia instituto suo adiungant: sed hac re peccant, ut supra in iis, quae de interitu
saluteR erumpublicarum,explicatum est.Nunc videamus, quae sint communes sententiae, & qui mores, & quae expetant.
- γρόκρο α J Pergit exponere Aristoteles ea, de vibus in hoc libro sit explicandum, nimirum de Democra- &Ol archiis, cum earum multa cuiusque sint genera, Romadmodum pro sim quaeq; genere optime constitui vel possit. Quam ad rem duo maxime consideranda cc
785쪽
Vo6 IN CAP. I. LIB. VI. POL 1 et
r. Preceptu se ait. Primum quidem,ut diligenter observetur,quae institu ιο situen- ta & mores cujusque Resp. sint propria. Deinde quentiamo durum Re- dum ea instituta in iis Rebul publicis vel ptimo i iisti tuendis, rumpubL vel etiam emendandis & corrigendis sint adhibenda. Nam ali cepi. illud quidem de iis duabus Rebuspublicis, Democratia&Oligarchia, quaenam Democratia huic ciuitati vel homi- num generi & multitudini, itemque quae Oligarchia, cui lhominum generi mazime conueniat, explicatum est si pralibro quarto, capite duodecimo, Vbi praeclare docuit Aristote- les, in constituendis ciuitatibus de Rebus publicis, videndum esse, ciues & inquilini siue incolae quo sint ingenio & mori bus praediti ,& quibus in artibus aut rebus occupati. Verbi
gr. an agricul turae,an mercaturae, an opificiis, an rei militati,
an rei nautic ,an otio &literis sint dediti:&rursus,an ingenio a tractabili, an asperiore & intractabili. Nam pro harum dis similitudine rerum atque differentia Respublica quoque sue status erit variandus: de quo & paulo insta hoe capite. Illud , etiam, ex omnibus Rebuspublicis quae sit optima siue ac- . commodat lima, & conuenientissiina ciuitatibus, siue hu- imano generi, hominumque moribus, explicatum est sipra l . Quo in loco docuit Aristoteles, in Rem - publicam,quae communi nomine Resp seu Pesitia dicitur,inquaReipub praesunt non minus diuites vel pauperes,sed me- ldiocres,hominu generi maxime salutarem esse. verum non de iis tantum,de quibus iam in iis locis explicatum diximus: sed etiam de hoc explicandum, qua ratione & modo hae Ren
publicae duae,Democratia & Oligarchia,alizet scribi & institui possint. Etsi autem de hac ipia re, id est, de ratione & via describendar Rerumpublicairum,&quident de ea i psa, quam hoc libro persequitur, quae in permixtioni- bus & copulationibus illis posit est,prioribus quoq; in libris
mentio tana est dicemus: nusquam tamen ea de re lana accurata & propria,quam hoc loco, explicatio & dispu-Cus de De- tatio requiritur. Caeteria non de omni bus,sed de duabus tan-
mocrat. ct tum Rebuspub. Democratia & oligarchia, hoc libro expli-
obgariper- catur: cuius rei causam hanc esse puto, quod apud G raecos, i xtione, quorum Respubl. maxime spectat Arist. eius aetate haec duo . tanti genera maxime essent in usu; quae eadem est causa,cur in to- G: Arist. to hoc opere de iis duobus generibus saepius & accuratius, quam de reliquis expli cur, ut &svr.iu fallo monui r. 3.
786쪽
ab initis. Etsi autem haec disputatio de duobus tantum generibus Reip. suscipitur: eadem tamen ad alia quoque eadem via & ratione accommodari potest. et τον --ἰ λπικροβιις. J Cum di sputatio de duabus Rebuspublicis, Democratia & Oligarchia, sit sutura: prius de Democratia, ca'. a. . , s. deinde de Oligarchia,ca reo. plicatur: copiose quidem&late de Democratia, de Oligarchia breuiter. Nam vr vulgo dicituri contrariorum
eadem est se entia: siue cognito uno contrariorum, cognOficitur & alterum. De quo prae cepto Dialectico diximus α
τ . Democratiam & Oligarchiam contrarias inter te esse Respub. quod in iis partes, quae imperium tenent, plane sint contrariae, ut diuites siue pauci in Oligarchia, pauperes seu multi in Democratia, supra saepe dictum,
mocratiae utile esse ait, si instituta Democratica siue popularia, eaque omnia, quae populari statui sunt consentaneta, colligantur & sumantur, eaque sapienter misceantur ac temperentur. Ex qua temperatione quoque ipsarum Democratiarum Varia genera nascentur. Eadem est de Oligarchiae describendae ratio, ut &supr. dictum. Quae autem popularia sint instituta & mores, quae Democratiarum proprietates ac notae, explicatum est in Z. cap. a. τουτο να-n υδών. J Ex institutis popularibus varie mixtis & temperatis multa Democratiarum genera existere ait: de quo paulo in p. latius. Δυογήρέ Insignis est locus de causis multarum Democratiarum Nam cum alii legum Scriptores & Politici, xeramque politicarum scriptores, in suibus est & Plato, v num duntaxat Democratiae genus esse putarii it, ut est libros torto, seupr. ab initio. Aristoteles & huius & Oligarchiae, & si rum quoque Reium publicarum genera esse docet libri . De Democratia aute, cur ea sit multiplex, cur linquam) eius multa fuit genera & formae: duas causas esse ait: quarum al- Dua cause, in seu populorum varietate, multisque genua pluralius sit posita : altera in iis mixtionibus, siue copulationi- sint generalius institutolum. De priore diligenter explicatum est supra Democra- libro . capite s. 6. uno in loco docuir Aristotcles, mul- tiarum. titudi-
787쪽
titudinem siue plebem aliam quidem agris colendis , aliaria. pecoribus pascendis esse deditam, aliam mercaturae, aliam opificiis, aliam denique rei nauticae: siue aliam esse agrico larum,pastorum, institorum,mercatorum 6c opificum me cenariorum. Qua ex partium differentia alia quoque atque alia Democratia cniciatur, & alia melior quam alia. Verbi gratia , si in ciuitate multi sint agricolae,& pastores,& hortu lant,qui plus possint quam reliquae ciuium partes, ut vel opi sces,vel nautae,Vel piscatores,&c. erit haec Democratia pyia colarum, eaque prima & optima : vel contra, in qua plus possunt opifices, & maxime nautici ; alia quoque est Democratia, scd omnium nequissima & deterrima, ut Athenis tempore Demosthenis & Aristotelis: qua dore explicatum 2. Causaeia Dpra lib. . cap.3. O . Altera causa, etsi eius quoque mentiotior expli- facta est supr. bb cap.r. . p. hoc tamen libro ea proprie& laccurate explicatur. Nam cum instituta popularia, Mi&o - garchica, & aliarum Rerumpublicarum sint multa, &sua tcuiusque Reipublicae propria: ea quoque varie ac dissimili- rter permixta varias quoque & dissimiles Democratias effice- , re solent, ut alia sit Democratia, in qua omnia Democratica i siue popularia instituta sint congesta; alia, in quam plaraque , alia, in quam perpauca. Quod idem & de Olisarchiis i& aliis Reipublicae generibus dici potest,ut infra suo loco de-
Vtili m hu De utilitate siue de usu huius disputa-ιus doctri- tionis, de institutis popularibus,aliarumque Rerumpublica-
rum diligenter internoscendis, ait Aristoteles, rem hanc utilem cile cum ad describendas seu ab initio bene instituendas Respublicas: tum etiam ad institutas iam olim sapiet cor-- rigendas & emendandas. Quod utrumque munus &oΨcium boni Politici, legumque scriptoris, ut ' Respub. dein tegro & a principio bene describere ,& vitiosas siue tempore collapsas instaurare & emendare: monuit Arist. &Apr. lib.3.
aliorum o Zητλα α β Aliorum in hacre,de qua hielitico u hae agitur, de institutis his bene temperandis, peccata hic
in re com- commemorat, qua & ipsa ex re siue aliorum peccatis usus Bis per- quoque huius disputationis cernitur. Nam alii Politici , R inta. Iumque publicarum auctores magno errore & peccato sua
cuiusque Reipublicae propria instituta non temperare sed l
788쪽
COMMENTARII. rocoaceruare, & in unum congerere sinit soliti , Ut popularia in
Democratia, ut oligarchica in Oligarchia, &c. Q iam rem
vitiosistimam este,&ciuitatibus valde perniciosam, docuit supra lib. s. cap. o. Vbi & nos de hoc multorum Politicorum peccato copiose explicauimus.
cratiae instituta , quorum unum est veluti fundamentum &scopus, unde reliqua deinde promanant,quod fundamen tum libertas dicitur & aequalitas siue aequitas.
Democraticae ergo Reipublicae sitis siue seo- pus est libertas. Id enim solent dicere, in hac sola Republica ciues libertate uti, quia hoc dicant o- mnem Democratiam spectare. Libertatis autem unum quidem, vicissim parere & imperare. Ete- . nimius populare est, aequale habere numero, sed inon dignitate.Hoc autem ius cum est, ut plebs do- mina iit; necesse cst, & quod pluribus visum fue - rit, ut hoc quoque sit ratum, & hoc sit ius. Aiunt enim , quemque ciuium aequale habere debere. Qua re fit, ut in Democratiis pauperes plus posse dint,quam diuites: Sunt enim plures. Id autem, quod pluribus visum fuerit, plus potest de ratum est. Est ergo hoc unum libertatis signum, quem
terum vero, vivere, ut quis velit. Id enim libertatis munus atque officium esse ait. Siquidem eius, qui est seruus, vivere est, non ut velit. Democratiae igitur hic alter est scopus. Vnde illud, non parere, natum est; maxime quidem nulli; aut si non, vicissim: hacque ratione confert ad libertatem in ' aequitate pomam.
Fun amotum omnia institutorudemocratia
789쪽
IN CAP. II. LIB. VI. POLIT. COMMENTARII. - εδες A. J Expositurus Aristoteles duo instituta
Democratiae, moresque ei proprios, primum affert scopum Scopus De- & finem eius,& velut fundamentu seu principiumDemocra- mocratia. tiae.Scopus autem Democratiae vulgo ponitur libertas Nam tametsi vera libertas in aliis Rebi; publicis bonis ut in Re- gno, Arstocratia, & Politiat vetius statuenda videtur: vulso tamen in sola Democratia ciues libertate uti, & liberos esse
iactatur. Quae causa quoq; est,cur Oratores, I crates,DO '
Argumeta mosthenes,maxime&Cicero, tuta populari statu uterentur, .su γationes saepe libertatem in ore habeant atq; praedicent. Huius autem quib vulgo vulgaris seu vulgi sententiae, qua in hac una Republ. ciuesti
utuntur ad bertate frui dicuntur,duo probabilia argumenta, quae vulgo confirman- afferri selent, hic quoque exponit Aristot. Quorum alterumdam hanc est aequalitas: alterum ex ipsa defensione libertatis peti. m. sentetiam. Nam de aequitate quide sue de aequalitate, id libertati pro- I. Ratio sieu prium esse videtur, ut pari omnes iure viantur,ex qua aeq .ca- nota liber- te illud nascitur, ut omnibus ad magistratus & imperia seu tatis popu- honores pateat aditus: Omnes ut vacillim praesint & impe- Iaris. rent, quae vicissitudo imperii maxime propria libertatis nota Imperandi este videtur. Id quod a contrario doceri potest. Nam quibus parent inRebus . haec imperii vicissitudo no est usitata,vt in reliquis limicissitudo omnibus,in quibus alii semper imperant,alii parent: videtur ' maxime dominatus potius & seruitus inter ciues esse, non libertas. Et a propria δε- haec quide de scopo Democr. etia siv.L .c.3 exposita suexui. bertatis τολαιηοντο Asmo .i Docuit spm Aristoteles M nota. bros. cap. q. ct cap. s. s lib. s. cap. r. Respublicas Omnes et- Ratio. si alia alium scopum propositum habet, quamque tamen Democra- suuin scopum tanquam iustum defendere, & suo quamquetia aquila- Remp. iure quodam niti. Cum aute ius sit duplex salia nam-tem fruar que est aequitas numero,alia dignitate.Ius autem est aequitas Arithme- quaedam: quae diligenter explicata sunt lib.s .Eth. quarum a-
lia Arithmetica, alia dicitur Geometrical aliae quidem Resp. ius siue aequitatem Geometricam, Democratia Arithmeticam laudare solet, quod ea libertati magis cognata esse videatur : propterea quod hac aequitate Arithmetica mera luaedam aequalitas constituatur, in omnes plane pari & e em iure censeantur: tu quidem omnia de hoc iure & aequitate populari iis in locissi r. late sunt explicata: ubi & nocdocuimus, aequalitatem seu aeqatalem Arithmeticam pri
790쪽
utis tantum negotiis , Ut contractibus, testamentis, &c. Geometricam publicis rebus conuenire, & esse tautarem. Peccat ergo Democratia, quae etiam in publicis rebus Ari- Demo ra-thmetica aequitate utitur. tia Glium Tουτου οντ του δεκα ου. J Inoa ciuitate, quae iure dcx- qu tate Arithmetica utitur, plebem seu multitudinem domi- In litui mnari neceste esse ait. N a ubi pares pari sunt iure omnes, ut di- qu-d αρ- uites aut nobiles non pluris aestimentur, quana pauperes & putare. sex
plebei, quia plaerumque tenuiorum maior est multitudo & hac vult plebeiorum: perspicuum est, maiorem ibi potestatem esse opimo' es- plebeiorum, Vrpote longe plurium, quam diuitum aut no- quitur. bilium, quos constat pi aerum que paucos esse. Hinc quoque Ratio. Elic:tur, ut quod plebi placuerit, id selum sit rarum, id sit ηυνον, ut Graeci eleganter vocant. Nam in omnibus Rebus. a. Institu σpublicis, quod ei Parii, quae plus potest, siue quae praeest Rei- putatare, ppublicae, visum suerit: κυνον & ratum est, visupra docuit A- inde conj. ristoteles libro . capite S. Et hoc est, quod ait ; ο,πι et: ἰη, 'μὰ im&c. & quod paulo inse. in eandem sententiam iterat: αυχίον Ratio,
pum & fundamentum Democratiae esse libertatem. Quod idem & Plato ra. δε Rep. commemorat,quo in loco multa a seri,qui bus haec Aristotelica plane sunt consentanea. Tῆὸ ποοτ ιις ορον.J Hoc Verbo Varie utuntur Plato & A-. - .ristoteles. Saepe autem utuntur co pro scopo ille nota quadam,& etiam fine, qua res una verissime ab altera dis immi
b G ζῆν, ωα. J Altera libertatii nota siue proprietas hic Σ. Nota si
exponitur, qua cuique, ut velit, liceat Vivere. Nam si se bertatis po. cst non polle vivere, ut velit: efficitur e contrario, liberi putaris, is lecte, vivere, ut velit. Atque ita libertas definiri solet. Defalso. Visis qua ita Ciceros. paradox Qiud enim est, inquit, libertasΘbbe fas potestas vivendi, ut velis. & idom θόro r. Obic. Cuius linquit in Aser ibitur proprium est, vivere ut velis. Quomodo & Plato eo loco Vocat a Cie. paraelis: -ο, n βήλε- . Cum ergo Democratiae liber- dox. s. ebras, tanquam scopus & fundamentum,st proposita: liberta- Nora. b. a. tis autem duo haec sint propria : primum imperii Vicistitu- Sat. . vers. EO: secundo potestas vivendi, ut velis: cisicitur quoque inj--ωμῖν. e,duas has esse Democratiae notas quarum altera sit impe- lib.1.ορ. iii Vicissitudo , altera vivendi licentia. De priore iam Ccc a dictum,